You are free to redistribute this book in pdf format. If you make use of any part of this book you must give appropriate credit to the author. You may not remix, transform, or build upon the material without permission from the author. You may not use the material for commercial purposes

تړون

په نوم د انيس الرحمان او سيدره فيض چې زما دَ شاعرۍ په غونډلو کښې لوے لاس لری-

غټې غټې خبرې د خپل شعر پہ حقلہ

زۂ ھیڅ نۂ یم زما خدایہ ستا کرم دے
د سمند نہ چې ھم تېز زما قلم دے

د دوو کالو وم سُنت ھم راتہ یاد دی
ھغہ وخت زما پہ زړۂ باندې رقم دے

مور بہ وې مې زۂ چې کلہ لا ماشوم وم
شعر لہ ھغہ وخت پہ ژبہ زما سم دے

لاس مې بر د شاعرۍ پہ ھر یو صنف دے
کہ غزل ، چاربېتہ ، نظم راتہ خم دے

موضوعات دغہ ھمرہ ډېر مې دې چېړلی
چې د ھر چا نہ مې وړاندې یو قدم دے

قربان کړے فن مې چرتہ کښې ھم نۂ دے
خیال کہ ھر څومرہ اعلیٰ او مقدم دے

پښتو شعر لہ مې څو نوی اصناف ورکړۂ
خصوصاً “کوکې “د خوږ زړونو مرھم دے

پہ “ډیوہ”یې چې څو واؤرېدې لہ مانہ
د “ شکرې” نوم خوښ کړے مې “انجم” دے

روغ اتۂ کالہ غزل او پہ چاربېتہ
پروګرام مې د “ټکر” سرہ پیہم دے

تجربې مې نوې نوې دی ھم کړې
روایاتو تہ ھر وختې زما پم دے

اولیت راتہ پہ ډېر څۂ کښې حاصل دے
بدې ښکاری چې صفت خپل پہ فم دے

څۂ کارونہ مانہ مخکښې نۂ وو شوی
پہ ھغہ لارو اخستے مې قدم دے

شعر زما لہ حدہ ډیر او خور راخور دے
چې راټول یې کړمہ کلہ دومرہ دم دے

زۂ دا نۂ غواړم چې ټول ځان را برڅېر کړم
ما پرېښودے نوی نسل تہ دا غم دے

کہ خوشحال ، رحمٰن ، حمزہ چرتہ ژوندی وے
دوی بہ وې دا سړے ډېر څۂ کښې محکم دے

حسد کړے راسرہ ھم عصرو ډېر دے
لیدے شوے ورتہ ځان ډېر څۂ کښې کم دے

مجلسونو کښې وېنا مې کېږی ډېرہ
شعر مې ډک لہ غنایت او ترنم دے

د نقاد خدمت کښې دا عرض زما دے
ټول مې لولہ بیا دې نقد محترم دے

چې د فن لہ باریکیو خبر نۂ وی
څۂ خبر زما د شعر لہ زیل و بم دے

د مضطر ، حلیم ،سُفیان پہ انجمن کښې
ما موندلے دے ډېر فېض سېر مې شکم دے

یو څو ناستې ورسرہ شوې زما دی
چې استاد وۂ د عروضو ھغہ پُرنم دے

چې خواص او پہ عوام باندې یک رنګ وی
نیشتے بل کہ پښتانۂ بې شمېر عَلم دے

ھسې رنګ بېدار مازغۂ وو رب راکړی
لوے نہ لوے اخُون د وخت راتہ شړشم دے

تحقیق ، علم مې پہ نثر کښې مېدان دے
پہ سوراړہ کښې ګلاب باندې شبنم دے

خو انصاف بہ راسرہ اوکړلے نۂ شی
ما اقبال تہ معلوم خپل د کار حُجم دے

ا

لويه خدايه زۀ ليکم پرې ستا ثناء
په قلم کښې تۀ پېدا کړې زور زما

زۀ بنده يمه ناتوانه توان مې نشتے
په يو ساه باندې شم هست په بل فنا

چې کرم نۀ وي دا ستا شاملِ حال څو
سرۀ د خاؤرو نه شي لاندې په بها

شهزادګانو ته کړې کيند کچکول په غاړه
په مسند باندې د شاه کېنئ ګدا

کائنات دې پېدا کړے لامحدود دے
محدود عقل به يې څۀ اوباسي معنا

په ذره ذره کښې ستا جلوه ښکاره ده
چې د زړۀ سترګې لري ليدے شي تا

څومره حق چې د ستائيلو ربه ستا دے
ملامت دے لۀ اقبال نۀ شو ادا

هغه څوک دے چې بيان کا شمائل ستا
چې جميل دے په جمال باندې قائل ستا

چې ستا حسن ته نسبت د نمر سپوږمۍ کا
خبر نۀ دے هغه هيڅ په خصائل ستا

د حاتم لۀ در خالي لاسونه ډېر ځي
بامراده دے په در کښې هر سائل ستا

څوک د غنې زخم نۀ زغمي په ځان خپل
مرګ ته غاړه ږدي خوښۍ باندې ګائل ستا

کۀ دنيا ورته ځان ډېر ډؤل سينګار کا
نظر نۀ پورته کؤي ورته مائل ستا

تا راوړے هسې شان له دين محکم دے
رد کؤلے څوک هم نۀ شي دلائل ستا

سـتـرګـې پـټې کا حـرم تـه ځـه اقـبـاله
نۀ خـتـمـيـږي د دنـيـا دا مـسـائـل سـتـا

ستا غمونه مې په زړۀ داسې ناتار کا
په بغداد لکه يرغل فوج د تاتار کا

هغه چارې دې نظر زما په زړۀ کړي
د صراف په دوکان څۀ چې ډاکه مار کا

زړۀ مې سور آهن د هجر سرې لمبې کړي
بيا عمل دې پرې ستم نور د لوهار کا

ستا خونکارې سترګې شوې زما دښمنې
دښمن کله کؤي ترس چې ګوذار کا

د خزان بادونه ولې ترې نه هېر دي
چې مستي دومره ګلونه په بهار کا

په ساده حسن يې څومره لېوني دي
خداې دې خېر کړي اراده نن د سينګار کا

سلام باده د اقبال په هغې وايه
چې په پت ده ورته ناسته انتظار کا

ما منلې ده هر رنګ بې وفائي ستا
خو بس مرګ راته ښکاريږي جدائي ستا

تاج وتخت د سلېمان مې پکار نۀ دے
خاکروبي ده زما خوښه ګدائي ستا

د دنيا خيال به يې په زړۀ کښې کلہ راشي
هغه څوک چې شي په عشق کښې سودائي ستا

زۀ د عشق منزل موندے شم په اسانه
کۀ حاصل مې شي اشنا رهنمائي ستا

په قوت د خپلو مټو ناز زما دے
کۀ زغملے چرې ما شوے رسوائي ستا

زۀ اقبال دې لاعلاجه په ګاونډ مرم
زۀ به څۀ کړم د عالم مسيحائي ستا

زۀ چرته لاړ شم ستا لۀ دره وَ جانانه زما
ړُوند يمه کوڼ يم نا خبره وَ جانانه زما

روح مې د مينې اقرار تا سره هالۀ کړے وۀ
چې نه مې بُو وۀ نه بکره وَ جانانه زما

غماز وهلې راپسې بډې پنځه وخته دي
ارغړوي مې لۀ کمره وَ جانانه زما

په خالي لاس په خالي جېب باندې مې څوک قبلَوي
دنيا ده ټوله بازيګره وَ جانانه زما

چې ستا روضه اؤ شين ګنبد پۀ سترګو او نۀ ويني
اقبال پېدا نۀ وے لۀ سره وَجانانه زما

د ځنکدن په وخت کښې راشه چې اسان شي په ما
دا وړومبنے اؤ ورستنے به دې احسان شي په ما

سر مې په خپلو زانو کېده چې دې مخ ته ګورم
سفر د عدم د تيارو يار چې روښان شي په ما

ماله دا ستا نظر پکار دے د زړۀ سره زما
څۀ کړمه زۀ کۀ دا عالم ټول مهروبان شي په ما

کۀ تۀ مې وژنې زۀ دې بيا هم مسيحا ګڼمه
زۀ خبر نۀ يم چې دا ستا څنګه ګمان شي په ما

وائيم کۀ نوم دې واخلي يا دې څۀ خبره اوکړي
دا ستا د کلي هر سړے لکه اسمان شي په ما

په يو موهوم غوندې اميد د هجر ژوند تېراوم
چرته نه چرته خو به پېښه د جانان شي په ما

اقباله زۀ څۀ سوداګر نۀ يم چې ګټه غواړم
هره سودا په محبت کښې دې تاوان شي په ما

څومره ښائيسته څومره به وے توبه شکن لېلا
کۀ وے سمبال چرته زما د خوار وطن لېلا

مړاوې رخسار دا اوچې شونډې به يې تازه شي خپله
کۀ لږه ډېره مې خوشحاله شوه په تن لېلا

په يو نطر ورته اوس ساز وغل ښکاريږي ځکه
چې ده لوټلې اکثر لارو کښې رهزن لېلا

هرې يو سترګې ته چې ګورم د هوس ډکه ده
څنګه بې داغه به ساتي خپله لمن لېلا

ځان له ګجرې او اوربل ګلونه کېدي څنګه
چې نا بلده ده ساتلې لۀ ګلشن لېلا

اقباله زۀ په انتظار د هغې ورځې يمه
چې د مزدورې نه آخر به شي مېرمن لېلا

د نادان او د کم سن چې يارانه کا
خپله مينه به عالم کښې افسانه کا

چې په هوش دي هغه مينه مينه نۀ ده
مينه هغه ده چې سړي له ديوانه کا

در د اوښکو توياومه په خلاصي شو
د کرم نظر به کله جو دانه کا

غم د عشق مې همره نۀ دے چې به کم شي
کۀ ساقي را پېمانه په پېمانه کا

غمازانو له وصاله نااميد کړم
اوس په يار ده کۀ څۀ جوړه بهانه کا

کۀ اشنا مې په وعده قائم شو پاتې
وس دې خپل په دښمنۍ کښې زمانه کا

اقبال ستا په وفا ياره دومره ناز کا
لکه ناز چې شاه په شانِ شاهانه کا

چې زۂ مړ شم راشہ ما کفن دفن کا
اخری خدمت دې دا د خپل مئین کا

چې د مرګ ناجوړہ شمہ ضرور راشہ
ستا پہ غېږہ کښې څختن مې ځنکدن کا

ما ټول عمر تا سرہ کړې وفا دہ
تۂ پہ ھر رنګې زړۂ مانہ مطمئن کا

د ھجران تلخی بہ ټولہ مې شی ھېرہ
راپېرزو پہ ځنکدن کښې خپل دیدن کا

جنس زما او ستا د دواړو بې معنی شو
خود ساختہ لہ ځانہ پورتہ دا قدغن کا

توښہ ھر سړے تر خپلہ حدہ ښہ کا
سفر ھر کلہ چې څوک د بل وطن کا

بې لہ مرګہ یې بیا نہ اوځی اقبالہ
ګوتې پورې چې پہ ځان د عشق پمن کا

ساقي نن د ھغہ ښکلي یار پہ نام را
چې نشہ یې نۂ کوزيږي ھغہ جام را

عارضي نشہ د میئو باندې تُو تُو
مستي مالہ د رومي او د خیام را

ھغہ څۂ ښائست صبا لہ د خندا وي
ھلال نۂ غواړمہ زۂ ماہ تمام را

مقام نۂ غواړم د خلقو پہ نظر کښې
مالہ خپل پہ نظرونو کښې مقام را

دا زما اعمال قابل نۂ دي د اجر
تۂ د خپلې عندې مالرہ انعام را

پہ دیدن پسې مې سترګې پہ وتو شوې
یو جلوہ قدرې پہ سر باندې د بام را

اؤرېدو لہ دا غوږونہ مې لېوال شو
کۂ مې نوم ناخلی اشنا مالہ دشنام را

اے نسیمہ چې د یار پہ کوڅہ درومې
لاس تړلې د اقبال ورتہ سلام را

تورې تورې سترګې مې لیدلې دی بېګا
دغہ تېرې تورې مې خوړلې دی بېګا

وې خندل لۂ ورایہ خبر نۂ یم چې بیا څۂ شوہ
رنګ پہ رنګ ګوھر صدف نوستلی دی بېګا

را ېې اشارہ کړلہ بیا رانغلہ بې لوظہ
ما او تورڼکې ډېر ژړلی دی بېګا

ټولہ فضا ډکہ د نغمو را باندې لږی
چا ګوتې تارونو لہ مې ورړلی دی بیګا

غرق نشہ نشہ یمہ خمار مې نۂ کوزیږی
دا څنګہ جامونہ مې نوشلی دی بیګا

د زلفو پہ تیارو کښې یې د شونډو بوسہ راکړہ
نۂ مرم د حیات اوبۂ مې څښلی دی بیګا

اقبالہ خبر نۂ یمہ چې خوب کۂ حقیقت ؤ
مات بنګړی پہ کټ کښې مې موندلی دی بېګا

نوم دې ناخلی زما مخکښې ھم ګرېز کا
چې دا خلق دا پہ څۂ دومرہ پرھېز کا

پہ خولہ یو پہ زړۂ کښې بلہ نۂ پوھېږم
پالیسی راسرہ ولې د انګرېز کا

تورې سترګې چې کا تورې پہ کجلو
دا فتنې نورې ھم ښہ فتنہ انګېز کا

سرہ جوړہ چې زیبٍ تن کا شونډې سرې کا
پہ بل اور باندې تېل واړوی نور تېز کا

د سکڼۍ دغہ عادت دے نازک زړۂ مې
څوک بنګړے لکہ د کچو رېز مرېز کا

پہ انجام یې وی نظر د ھمنشینو
افرین شہ چې خندا کلۍ نوخېز کا

څۂ ستا حسن څۂ زما د مینې تاؤ ؤ
د اقبال غزل رنګین او دل اوېز کا

”ستا پہ غم کښې ویلی شومہ لکہ مالګہ “
بیا واپس نۂ شوې دلبرہ پُورہ سال ګا

زما ټول زندګی کړہ عشق بربادہ
یارہ څۂ لویہ خبرہ کہ ستا خال ګا

لکہ ګل پہ شان بہ بیا تازہ تازہ شم
کہ مې ستا د جدائې د زړۂ نہ خیال ګا

خوشحالۍ لہ مانہ څۂ کوې پښتنہ
چې تۂ لاړې زما ھر څۂ تېرے نال ګا

قدرتونہ تہ حېران یم ستا خالقہ
نا ناڅاپہ مې دا کوم طرف تہ خیال ګا

پہ ژوندون باندې چا نۂ دے پېژندلے
زمانہ بہ یې یادوی کلہ اقبال ګا
(ګا پہ معنیٰ د تللو دے پہ تنولۍ ژبہ کښې ۔دا فی البدیع غزل ما د عبدﷲجان استاد پہ شنډہ مصرعہ وائیلے وۂ )

ناڅاپہ راشہ چې اختر شی پہ ما
تیارۂ تورتم دے چې سحر شی پہ ما

خزان وھلې یم لغړہ ونہ
د سپرلی کلہ بہ ګذر شی پہ ما

ستا انتظار کښې داسې وخت تېرېږی
ھرہ ګھړۍ لکہ د غر شی پہ ما

د خپل ھغہ ګناہ نۂ یم خبر
پورې بہ داسې د یار ور شی پہ ما

اقبال پہ سیوری لوبېدم د وصال
ھجر بہ ستا نېزہ وار نمر شی پہ ما

ب

ګران شو زمونږ د ملاقات سبب
ورانوي هر ځل له حالات سبب

نه مې اشنا په منختونو راغے
نه شو زما ډېر مناجات سبب

دا زړۀ مې ستا دے ژوند به هم ځار کړم
کۀ چرته جوړ شو د سوغات سبب

زغم په روا په ناروا دواړو کړم
کۀ شي په ما د التفات سبب

له تا به هېر وي زما نۀ هېرېږي
د مينې آ ، د شروعات سبب

مړ چې اقبال له ډېره غمه نۀ دے
ديدن يې ستا دے د حيات سبب

پ

را ګويان لکه تصوير يم په خولۀ چپ
زۀ د يار د غم تفسير يم په خولۀ چپ

تورې زلفې يې خداې ماله زولنۍ کړې
د عمرونو پرې اسير يم په خولۀ چپ

په داغلو باندې ستور هم اواز اوکړه
يار داغلے په ضمير يم په خولۀ چپ

ما په خوب کښې خوب ليدلے د وصال وۀ
ارزومند يې د تعبير يم په خولۀ چپ

د ناترسو خوبرويانو عدالت کښې
زۀ اقبال ولاړ تعزير يم په خولۀ چپ

ت

ښکلے يار چې راسره وي څنګ په څنګ ناست
د باد شاه غوندې په تخت يم هغه درنګ ناست

د ديدن نمړۍ يې واچؤه کچکول کښې
د مودې نه دې په در دے يو ملنګ ناست

دا خوشبو ستا د بدن ده نۀ پوهېږم
کۀ د بوټي خواه کښې یمہ د لونګ ناست

يار د وروځو په ليندو په بڼو غشيو
زړونۀ اولي پنج وخته په حال د جنګ ناست

حسن هسې يې ډاډه لکه ملک ، خان
غواړي مينه رانه خپله د قلنګ ناست

عشق مې هر هډوکے مات کړو چې پوهېدم څو
زۀ اقبال وم ناخبره په ګړنګ ناست

لا په ورځ د خوشحالۍ شي زما غم زيات
راياديږي به مې ډېر هغه صنم زيات

يو راکړے کۀ جانان دې وے د مينې
دې نه ډېر به په عاشق څۀ وۀ کرم زيات

زۀ چې خپل کړاؤ ته وګورم په عشق کښې
کړېدلے له ما ډېر نۀ دے ادم زيات

فاصله زمونږ د ورونو د قدم ده
څۀ به وشي کۀ دې واخستۀ قدم زيات

تۀ ظالم يې زۀ مظلوم يمه ښکاره ده
په پره ولې وﻻړ دے ستا عالم زيات

څو به کسي ورته ټينګه کړمہ اقباله
چې د سترګو نه زما شو همره نم زيات

اشنا مې شو په منتونو عادت
کوزيږي نه سر نه وختونو عادت

اوس په بالخت باندې خوب څنګه راشي
چې زۀ دې کړم په مړوندنو عادت

وروځې تېرې باڼۀ ببر ساته
ځيګر زما دے د زخمونو عادت

ما يې د سترګو نه مدام څښلي دي
نۀ يم ساقي د شرابونو عادت

تارخۀ وائيل د ناصح څنګه واؤري
چې کومې خولې دي د قندونو عادت

کوڅه کښې مۀ وايه چې نۀ ودرېږم
خېر دے زۀ يم د تهمتونو عادت

چې زخمي کېږي پرې بدن د غزل
نۀ دے اقبال د هغه خيالونو عادت

خوي بوي کښې مې يار امريکنے اوخوت
وخت چې کله راغے نو پردے اوخوت

نيت کۀ د مومن غوندې ائين لرم
زړۀ د رقيب تور دے هندوګے اوخوت

څوک مې په فرياد باندې غوږ نۀ نېسي
زرۀ ستم زده مې کشميرے اوخوت

مينه مې زړه شوه ستا ځواني لاړه
بيا مې هم د زړۀ ارمان زلمے اوخوت

ما وئيل چې زۀ ډېر لېونے يمه
يار زما نه عشق کښې لېونے اوخوت

اوکړۀ زمانې پرې ازمېښتونه ډېر
ستا اقبال سړے وۀ او سړے اوخوت

پرون دومره محبت او نن نفرت
زما کېږي په اشنا باندې حېرت

ځواني ټول عمر له نۀ وي شش اوګوره
زمانې دې لوبې اوکړې په صورت

چې پرون لکه چينار يا صنوبر وې
نن انګور په شان له زوړند او کم طاقت

چې پرون هر چا په ځار قربان بللې
نن دې خپل کاندي نظر د حقارت

هغه بل دے چې د زړونو قدردان دے
د مجاز د مينې دومره حقيقت

کۀ اقبال نه په ځوانۍ کښې خطا اوشوه
په توبو توبو دے غواړي مغفرت

دا زړہ مې ډېر زیات ناقرار وۂ چې مې ساہ خوت
ستا د راتلو پہ انتظار وۂ چې می ساہ خوت

ما دژوند دغہ ھمرہ اوږد سفر طے کړو راغلم
اشنا لا ھغہ شان پہ لار وۂ چې مې ساہ خوت

ما پہ دنیا کښې خوشحالی چرتہ لیدلې نہ دہ
زړۂ د دنیا نہ مې بېزار وۂ چې مې ساہ خوت

ما وائیل سر تہ زما کېنہ چې مې ساہ وخېژی
زما خو دغہ ھمرہ اسرار وۂ چې مې ساہ خوت

ما ګڼل زړۂ بہ د بې رحمہ یار پہ ما خوږ شی
د یار مې ھغہ شان انکار وۂ چې مې ساہ خوت

بغېرلہ مینې ما اقبال بل عمل کړے نۂ دے
ګناہ وۂ نۂ وۂ پہ ما بار وۂ چې مې ساہ خوت

اوس پہ بېرتہ نہ جاروځی ھغہ تېر وخت
څوک دې اوښائی ماتہ څنګہ کړمہ ھېر وخت

مالہ یو ګړۍ واپس دې قدرې راکړی
ھیڅ پکار مې نہ دے خلقہ دغہ ډېر وخت

لېونے یمہ چې بیا ھم ارزو کړم
ښہ پوھېږمہ چې بېرتہ نہ کړی پېر وخت

صدسالہ ژوند د ګیډړ مې پکار نہ دے
یوہ ورځ مې ھم پورہ دہ خو د شېر وخت

د ظاھر پہ بود و باش باندې مې مہ ځہ
عاشقۍ کښې دے زما زھر ګنډېر وخت

شاعری زما ، زما د ژوند روداد دے
دعالم پہ مخکښې پروت مې دے برسېر وخت

ځہ چې ځو اقبالہ روح بہ لږ بدل کړو
ھسې نہ چې چرتہ تېر شې د نمېر وخت

ھر الزام مې محبت کښې پہ سر واخست
خپل پردي راپسې لاس کښې کمر واخست

د بڼې پہ مثال سپک شوم پہ عالم کښې
ھغہ ښکلي چې لۂ ما نہ نظر واخست

ھیڅ خبر نۂ وۂ د عشق لۂ درانۂ بارہ
نا پوھۍ کښې عاشق سر باندې غر واخست

یار زما د ورکاوي څۂ سبب ګوري
د محفل نہ د رقیب ئې اثر واخست

ډال بازۍ مې تپوس اوکړہ لۂ مژګانو
ھر ګوذار مې برابر پہ ځیګر واخست

کۂ پہ وخت د ځنکدن یم روغ بہ کېنم
ھغہ یار کۂ د بیمار خپل خبر واخست

پہ ھغہ ورځ باندې مړ ښہ یم اقبالہ
چې دلہ دوُس لہ مانہ سنګر واخست

لکہ خوب غوندې یادېږی د ځوانۍ وخت
ستا زما د ھغہ مینې لېونۍ وخت

چې پېریان درباندې وو زما د مینې
څنګہ ھېر کړمہ د مینې پېریانۍ وخت

اوس دې یو نظر کتو لہ شوم لېوالہ
چرتہ وۂ ھم د دیدن د ارزانۍ وخت

چې بہ راغلې پہ ټوپونو منډو مالہ
لکہ ترندہ د مستې غرسنۍ وخت

چرتہ زۂ ھم د خپل وخت راجہ اندر وم
تېر پہ زړونو شۂ زما د حکمرانۍ وخت

تېراومہ ټول خفہ خفہ وختونہ
پاتې نۂ شۂ ھیڅ زما د شادمانۍ وخت

درست صورت د اقبال وران لکہ کنډر شۂ
راشہ ګورہ نن یې دا د وېرانۍ وخت

ټ

هسې زۀ لرم په زړۀ کښې غم د يار پټ
په پونبه کښې لکه کېږدي څوک انګار پټ

دا وريځې تورې تورې په نمر راغلې
کـۀ پـه زلـفـو رانـه مـخ کـړلو نګار پټ

ستـن د صبـر ورتـه کلـه اړمـيـږي
مات مې زړۀ کښې دے دننه د عشق خار پټ

مرد هغه دے چې دښمن له اواز ورکړي
نامردي ده چې د شانه کړي ګوذار پټ

د بهلول غوندې چې عقل نه کار واخلې
څۀ پکار دے هغه څوک کۀ وي هوښيار پټ

د مظـلـوم د اه نـه وېـره کـړه ظـالـمـه
عاقبت به دې لوخړه کړي ازار پټ

د اقبال وېنا صفا ده او سرګنده
نۀ پوهېږي غمازانو غوندې شمار پټ

ث

بې وفا ته شوه زاري زما عبث
د جل فصل کړه خواري زما عبث

ما به ځان خپل هوښيار هوښيار ګڼلو
شوه په عشق کښې هوښياري زما عبث

چې پرېښودي مې د يار کلي ته تلۀ دي
غمازان لارې څاري زما عبث

دلداري چې مې اشنا کؤلے نۀ شے
څـۀ پـکار جـهـان داري زمـا عـبـث

کاڼے زړۀ يې په اوبو کله پستيږي
اوښکې ولې دي جاري زما عبث

د اقبال غوندې چې عشق دې کړے نۀ وي
کتاب مۀ ګوره قاري زما عبث

ج

ستا د غم زما په زړۀ دے اشنا راج
سلطنت زما د زړۀ يې کړو تاراج

داسې رنځ باندې اخته کړمه ستا مينې
هيڅ مې پوهه طبيب نۀ دے په علاج

ارمانونه مې د زړۀ شو زړۀ کښې خاؤرې
شۀ قاتل د ارمانونو مې رواج

ما د عشق ناوې چې کله نه وادۀ کړه
غم مې اوموندۀ د ناوې سره داج

ځان ښکاره راته اورنګ د زمانې شو
چې مې سرومال په مينه کښې شوباج

زۀ اقبال د غلامانو دې غلام يم
پرواه نۀ لرم اشنا د تخت و تاج

ځ

نۀ هېريږي زما ستا د هغه د تلو ورځ
وه د چغو د ژړا او د سلګو ورځ

بېرته بېرته دې کاتۀ د تلو په وخت کښې
تېره کړې مې د هړ وه په غرمو ورځ

مينې ستا کړمه د سپي سړي محتاجه
رادې نۀ شي په بل چا داسې د سپو ورځ

سوال لۀ خداې کؤه چې بد ورځ دې ښه شي
نۀ بدليږي د بل چانه په غوښتو ورځ

يا دې ستا وصال الله زما نصيب کړي
يا دې نوره زما کړي اوس په لنډو ورځ

د مرګي نه څوک په وېره نۀ خلاصيږي
ترهنده هوسۍ به نۀ کړي په اوګدو ورځ

تېره کړې چې اقبال وه ستا په خوا کښې
هېچرې به بدل نۀ کړي په صدو ورځ

چ

زما زرۀ کښې نۀ راځي اشنا د چا سوچ
هميشه راسره مل دے هر وخت ستا سوچ

نن به ولې داسې خوار ومه په عشق کښې
کۀ انجام ته رسېدلے وے زما سوچ

چې اوبۀ يو ځل په سر د سړي واؤړي
څۀ پکار دے په تېروار کۀ راشي بيا سوچ

خيال دې هر وختې زما سترګو کښې اوسي
ستا په زړۀ کۀ هم راځي چرته زما سوچ ؟

انتها دې د جفا اوشوه دلبره
اوس خو زړۀ کښې دې پېدا کړه د وفا سوچ

ترس کله به دې وايه په اقبال شي؟
عمر تېر شو مګر رادې نغے دا سوچ

څ

چې په تېغ ستا د غمزو مې شو ځيګر غوڅ
روغ ښکاره شو راته واړه د خنجر غوڅ

هغه سترګو کښې مرهم يې موجود وي
کومې سترګې چې زړۀ کاندي په نظر غوڅ

په روزګار باندې به پوهه د ژوندون شم
کۀ يو ځله جوابي شوم لۀ دلبر غوڅ

غېر ته خاندي تُرش و ما وته راګوري
مالګې لا زياته وي سوے د پرهر غوڅ

په ستم باندې ستم مۀ کړه صياده
وايه کوم خېر دے قفس کښې د وزر غوڅ

چې پرې هر و خت د اقبال نه پټَوې مخ
په تېرۀ مقراض دې شه دغه څادر غوڅ

ح

دا د چا په مخ مفتون دے زما روح
له ازله په لټون دے زما روح

عمر تېرشو په ښائيست باندې موړ نۀ شو
ما رواړے څۀ قارون دے زما روح

ستا د ناز او د غمزې نه څۀ خبر دي
لېوني بولي مجنون دے زما روح

ستا په هجر کښې مې خوب او ارام څنګه
چې مدام په مېږه تون دے زما روح

هسې نۀ ده چې پخپله په دا حال دے
د يو ښکلي په لمسون دے زما روح

په پښتو کښې به د مينې لۀ ما اوځي
هم له مانه زيات پښتون دے زما روح

مشغولا يې چرته بل ځائے ده اقباله
جدا مانه په ژوندون دے زما روح

مرهم تۀ لرې زما د دِل مجروح
ولې نۀ کؤې علاج د خپل مجروح

بلبل يو زخم د لاسه په فرياد دے
ګل خندېږي چې دے يو په سل مجروح

لکه ستوري چې بې شمېره په اسمان دي
دې نه زيات مې دے داغي ګوګل مجروح

نۀ رغېږي کۀ بيا هره چاره اوکړي
چې پہ تېغ دنظر شي يو ځل مجروح

روغو خلقو ته جهان واړه روغ ښکاري
په حال ښه پوهېږي يو د بل مجروح

نور د هر چا زړۀ پرې خوږ شۀ بې له ياره
چې يې اوليدۀ اقبال ژوبل مجروح

خ

حال ښکاره شي د مېر منې له طباخ
تعارف د ونې اوشي له يو ښاخ

په چونډۍ لکه رجړومه مۀ ډکېږه
سمندر غوندې سينه لره فراخ

چې ودريږي په جونګړه د مظلوم
هيڅ مزه نۀ کاندي هسې رنګ له کاخ

نېک عمل کؤه نېکي به پکاريږي
د بدۍ نه دې خالي کړه د زړۀ طاخ

د بڼو ستم به خپل درته عيان شي
کۀ دې اوليد د اقبال د زړۀ سوراخ

ما به څوک کړه هغه يار سره يو ځل مخ
چې په سترګو کښي يې وګورمه خپل مخ

ګرځيدلے سمه غر باندي کم نۀ يم
ما ليدے داسي بل نۀ دے کاکل مخ

هره ورځ چي ستا غمونه داسي زور کا
يو ورځ به خامخا کړم د ځنګل مخ

بې لۀ تا مرم کۀ تۀ لاس په لاس کښې راکړې
يقين وکړه و به نيسم د اجل مخ

اقبال هلته ورته پاتې حق حيران شو
چې د ښکلي يار يې وليدۀ بدل مخ

څوک بہ ما کا ھغہ یار سرہ یو ځل مخ
چې دا زۂ ورتہ صفا کړمہ خپل مخ

کۂ صبا لہ شوہ زما لۂ سرہ تېرہ
بیا غماز بہ ورتہ ښائی زما بدل مخ

زۂ چې څۂ یمہ دا ستا پہ مخکښې یمہ
پہ دروغو مالہ نۂ راځی اینځل مخ

زۂ څۂ ھسې لېونے د ښکلی نۂ یم
چالیدلے نۂ دے بل داسې اوربل مخ

فن مې ډېر څۂ دی انغښتی پہ لمن کښې
پاڼہ واړوہ تۂ وګورہ یو بل مخ

یار دې ماسرہ وعدہ د وفا وکړی
زۂ اقبال شمہ نیولے د اجل مخ

چې پہ باغ کښې نۂ وینمہ یارہ ستا مخ
زۂ بہ څۂ کړم د نرګس او د لالہ مخ

د رڼا نہ ستا د مخ چې اوشرمېږی
سپوږمۍ یوسی پہ وریځہ کښې پناہ مخ

بیا کہ راشې کہ را نۂ شې زۂ بہ څۂ کړم
چې شو پټ پہ تورو خاورو کښې زما مخ

دا دنیا راتہ ښائستہ دہ ستا لہ مخہ
ګنی ھسې راتہ ښکاری د بلا مخ

دومرہ وخت اوشو چې مخ دې رانہ ھېر دے
ولې بیا مې ھم خوښ نۂ شو د بل چا مخ

ځان سرہ خوشبو د یار د زلفو راوړہ
نن را واړوہ زما پہ لور ھوا مخ

دومرہ غم سرہ بہ څو خلقو کښې ژوند کړی
یوہ ورځ بہ اقبال اوکړی د بېدیا مخ

د

کۀ راګوري ستا د کور خلق اشنا بد
ستا په سر باندې به وړمه د هر چا بد

تۀ مې او کنځې زۀ بيا هم دلته راشم
بل زما په څېر به څوک وي بې حيا بد

نۀ پۀ بدو نۀ پۀ ښؤ دې پوهېږم
عجيبه غوندې کؤې راسره دا بد

کۀ يو تۀ يوازې بد راسره نۀ کړې
خېر دے خېر دے کۀ هر څو کاندي دنيا بد

کۀ بڅرے زړۀ کښې نۀ لرې د مينې
هډو مۀ ترسېږه حال دې وي زما بد

خپل بد د وليو منځ دے دا متل دے
خو اقبال ته ياره داسې ښکاري ستا بد

زما اوشي ستا د لاس په نښانې سود
د مېخوار کله په تشې پېمانې سود

چې جدا دې کړم له ياره زړۀ دې يخ شو
وايه او دې شو کۀ نه لا زمانې سود

ستا د مينې له کبله ښکليه ياره
زما کېږي ستا په ټولې خيلخانې سود

په سينه دې کمڅۍ توره لکه مار دے
د مار کيږي چې وي پروت په خزانې سود

د صدف نه د وتو سبب يې دا دے
د خېستو په غاړه شي دردانې سود

د اقبال سره ساقي بخيلي مۀ کړه
شي په لږو نۀ د طبعې رندانې سود

سترګې دې تورې کړې په زړونو باندې اوراولږيـد
مخا مخ غرۀ کښې نخترونو بـانـدې اور اولـږيد

ستا د وصال باران مودې اوشوې چې نۀ وريږي
د زړۀ پټي کښې په ګلونو باندې اور اولږېد

تاؤ د نظر غواړي چې ويلي شي ګټ شوې واؤره
اوچ شو بېخي په دريابونو باندې اور او لږېد

دنګې مانړۍ او محلونه هيچا او نۀ سول خو
دا د وښو لرګو کورونو باندې اور اولږېد

ستا په رخسار کښې چې سرخي يې د حيا اوليده
غوټۍ خجل شوې ګلابونو باندې اور اولږېد

کلي کښې هر سړے په خپل رنګ کښې لړلے وينم
ښکاري په ښار کښې په رنګونو باندې اور اولږېد

اقباله خيال يې هغه شان زما د زړۀ مېلمه دے
ګني په ټولو اميدونو باندې اور اولږېد

ډ

ډډې ونې په مثال کړم د يار غم ډډ
ښکاره روغ يمه پکښې نه يمه سم ډډ

در په در او لے په لے درپسې ګرځم
معلوم نۀ کړو ما تراوسه د صنم ډډ

دا کؤټلي نه اواز کله راخيژي
ډول په غاړه کښې غږيږي تل د ډم ډد

د يوې ورځې خوراک د عمر نۀ شي
کۀ پردۍ خورې پرې دا خپل نۀ کړې شکم ډډ

تۀ د کور کلي خبره کړې اقباله
غمازانو ګېر چاپېره کړو عالم ډډ

زړۂ مې بیا شو د اشنا د یاد پہ ښار ګډ
پہ مثال د یو بلبل شوم پہ ګلزار ګډ

دا نشہ مې بیا د سر نہ کوزہ نۂ شوہ
چې یو ځل شومہ د مینې پہ خمار ګډ

ائینې غوندې مې برخہ حېرانی شوہ
چې ھر کلہ شوم د حُسن پہ بازار ګډ

خداے خبر دے چې بہ نور راسرہ څۂ کا
پہ قریہ قریہ کوڅہ کوڅہ کړم یار ګډ

چې مضراب یې زما زړۂ رباب لہ راوړۂ
پہ نغمہ او پہ سرود شوم لکہ تار ګډ

ستا پہ ھجر کښې زما دغسې حال دے
لکہ سپند شی پہ مجمر کښې پہ انګار ګډ

دعویٰ خوند پہ خُلۂ د عشق نۂ کړی اقبالہ
چې تر څو لکہ منصُور نۂ شی پہ دار ګډ

طویل مۂ شۂ د ھیچا ھم د پیرۍ ژوند
د بې نومہ مسلسلې بیمارۍ ژوند

ناستہ پاستہ خوراک څښل چې ورتہ ګران شی
څۃ پکار دے دا بې خوندہ د خوارۍ ژوند

پہ نظر د ماشومانو کښې ھم خس شی
کہ یې ډېر تېر کړے وی د بھادرۍ ژوند

خاطرې د ژوند یې ټولې دروغ لږی
کہ ھر څومرہ ھم لری قیصۍ قیصۍ ژوند

تکبر تہ ستا حېران یمہ انسانہ
مګر ستا دے پہ یو خس غوندې سیلۍ ژوند

ژوند ھغہ چې سړے مړ ھم ژوندے شمار شی
اقبال څۂ کوم د سوړې د مېږۍ ژوند

ذ

بيا مې په لاس کښې دے قلم په کاغذ
صفت ليکمه د صنم په کاغذ

قوسِ قزاح ماله رنګونه راکړه
تصوير د يار پرې جوړَوم په کاغذ

د زړۀ په وينو کښې مې ډوب کړې ګوتې
قيصۍ د عشق مې کړه رقم په کاغذ

دا ستا جبین ته که مې لاس نه رسي
خالونه تور درله ږدم په کاغذ

مئين اقبال چې په سپين مخ شو د يار
زړۀ يې هم راغے هغه دم په کاغذ

ر

را په غاړه دے خپل کور کښې سفر زر زر
نۀ پوهېږم چې شي شام و سحر زر زر

بډاګانو سره نۀ ښائي غفلت لږ
پناه کېږي نمر په وخت د عصر زر زر

هيڅ څوک نۀ ازار وي کړے ښکار خپل
په مرۍ راله راکاږه خنجر زر زر

په بل چا باندې اشنا کله ودريږي
ځکه ګرځي مې محفل کښې نظر زر زر

ساه د مينې د مريض په لبو راغے
ور به څوک کاندي طبيب له خبر زر زر

ما وئيل ورته چې بيا به کله مخ ښائې
په خندا شوه دومره غواړې اختر زر زر

تۀ اقبال ته هر ساعت د صبر وائې
نۀ ډکېږي چې ژور وي پرهر زر زر

ستا زما د مينې شور
لاړ کلي په کلي خور

اوسمه ايره شومه
نۀ ښکاري په سترګو اور

ستا سترګې چې نۀ وينم
څۀ کړم هغه کلے کور

اور د اوبو هيڅ نۀ دے
زور دے ستا د منيې زور

خود به سودائۍ ګرځم
ستا خيال مې په سر دے سور

هغه رهبر چرته دے
سم کړي راته لار او لور

ډېر مې هجر وزغمۀ
ساه مې زړۀ کښې نشتے نور

دومره خو دنيا اوکړه
يو ځائے کړه زمونږه ګور

عشق د کار اوويستۀ
هغه اقبال وۀ چې بور

نۀ جوړيږي زما ستا څۀ د وصال سر
په هجران کښې همېشه يم په دې خيال سر

تۀ د ورځو په مخ لاړلې له مانه
واپس نۀ شوې پوره کېږي ځي د کال د سر

په قطار کښې د عشاقو حساب نۀ دے
چې پرواه کؤي په مينه کښې د مال سر

تندر پرېوځه په غماز له شين اسمانه
چې جوړېږي زمونږ منځ کښې د دېوال سر

په غوښتنه ښه زما د زړۀ پوهېږي
ولې غواړي چې ښکاره کړمه د سوال سر

بې معنې يې نور درونه شو نظر کښې
ستا په در باندې چې کېښودو اقبال سر

خوب کښې هم نۀ په خولا کېږي مرور يار
راته داسې دے وهلے مې سنګر يار

چې د زړۀ ورته تمامې مخکښې کېدم
داسې کله به مې راشي برابر يار

غماز هسې رنګ خوره بد ګماني کړه
حقيقت نه خبر نۀ يم نۀ خبر يار

بد نامي عشق کښې کېدۀ وُۀ هغه اوشوه
اوس د څۀ نه مې لري زړۀ کښې خطر يار

څۀ د مرګ نه به تېرے راسره اوشي
خو تړلے ورته نۀ شي جوړې سر يار

هغه پېغله دې کږه له خياله ګرځي
چې ولا ړ ورته په شاه وي لکه غر يار

مۀ شرمېږه مۀ وېرږه سودا مۀ کړه
د اقبال غوندې پېدا به نۀ شي نر يار

په خاطر د ښکلي يار
د رقيب شوم منت بار

کۀ تور غر وم د غرور
اباسين شوم نګونسار

د ناسُور زخم به روغ شي
نۀ رغېږي مې پرهار

د مېږي غوندې په جام کښې
د وتو نۀ مومم لار

پردي خپل مې ګواهان شو
بې ګناه يم ګنهګار

د ژوندون پښتنه مۀ کړه
لکه خوله وي د بيمار

تر مطلبه يارانه ده
بې مطلبه نشتے يار

کۀ مې لونړاں کۀ ځامن دي
لۀ رشتو يمه وېزار

خاتمه مې خطا نۀ کړې
په نامه د هغه روئيدار

لکه پاڼه په نري باد
د اقبال زړۀ ناقرار

ژوند کښې دے زما د خوشحالۍ څۀ کار
کور د مسلمان ، د ديوالۍ څۀ کار؟

ډک جامونه يې راکړل سترګو سترګو کښې
دلته مېکدې او د پيالۍ څۀ کار

ګرم يې دے ټال د محبت په ما
ځانګمه پخپل د ټالۍ څۀ کار

غواړمه د مينې په بدل مينه
عشق کښې د انعام او د ډالۍ څۀ کار

زړونه چې اقباله پېوستون اوخوري
پاتې شي پکښې د دالالۍ څۀ کار

د چانه دې هم نۀ شي ښه وختونه مرَور
د خپلو د پردو شي ترې مخونه مرَور

ريبار يار ته وايه چې لا دا څنګه پښتو ده
د ځان په شان دې هم کړي خپل يادونه مرَور

تمامه شپه شبنم ورباندې و شيندي ګوهر
بيا همه پخولا نۀ شي ترې ګلونه مرَور

حېران کۀ دې تصوير ته شي ګلاب تعجب مۀ کړه
راغلي مې په خيال کښې دي رنګونه مرَور

چې تېر مې شو له حلقه دغه ستا د مينې خوند
لۀ ژونده يې زما کړل ټول خوندونه مرَور

دنيا د هيچا نۀ ده بې وفا ده بې وفا
بېګاه صبا ترې درومي عالمونه مرَور

په خوب کښې به مې راغلې لږ دمه به ستړے زړۀ شو
څو ورځو نه دې ولې دي خوبونه مرَور

اشنا د وصال شپه ده کړه ګبين ګبين خبرې
دا څۀ لکه يو فرېم کښې تصويرونه مرَور

اقباله ما به مړ کړي کۀ په ټوقو باندې هم
جانان زمانه واخستل لاسونه مرَور

لکه پتنګ نۀ کړي رڼا نه صبر
داسې زما نۀ شي لۀ تانه صبر

تۀ راسره وی بيابان وے خوشے
په خوښۍ وم به لۀ دنيا نه صبر

نۀ دے حساب په عاشقانو باندې
کېږي په عشق کښې چې د چانه صبر

صياد به هسې مو خپل زړۀ ښه کؤي
چې به بلبل شي له بوستانه صبر

چې لوبېدې زلفو مارانو سره
اقباله اوس به شې له ځانه صبر

تر څو چې شلېږي به د استا د مجبورۍ زنځير
زما به وشلېږي اشنا د زندګۍ زنځير

داسې په نرم لاس کمڅۍ دې خورې زلفې کړلې
د زولنو نہ لکه اوس راته جوړۍ زنځير

د زنځير وېره مې جنون زړۀ نه پخوا ايستې ده
روغه په لاس کښې راته هسې به شنړۍ زنځير

هغه انکار ، هعه اقرار ،هغه وعدې د وفا
يوازې ناست يو ځائے کوم کړۍ کړۍ زنځير

پښتون فطرت مې غلامي د چا منلے نۀ شي
خو ډېر په فخر ګرځَوم ستا د يارۍ زنځير

زما يقين دے يوه ورځ به خامخا ماتېږي
هر څو کۀ کلک دے د انسان د غلامۍ زنځير

اقبال ته ستا د يو وېختۀ نه ازادي ګرانه ده
تۀ ورپسې په تېلو هره ورځ غوړۍ زنځير

چې را پورې شو دا ستا د مينې تور
غمازانو په ما اور کړو کلے کور

مخ سر انغاړم چرته ځمه په بل لور
په وطن کښې مې ګذران نۀ کېږي نور

طوفانونه رنګ په رنګ راپورته کيږي
زغملے شي يو حده پورې زور

فريادونه دي د هجر نور څۀ نۀ دي
دا په يون کښې اباسين چې کاندي شور

حباب ځائے ځکه په سر د درياب بيا موند
چې يې جام ورته د طمعې کړو نسکور

سپينه ورځ به په ما تکه توره شپه کړې
کۀ دې توراوربل په سپين جبين کړو خور

کۀ ښائسته ګلونه ډېر دي په چمن کښې
د اقبال دلبر پکښې لکه انځور

لا زما په ژوند کښې دي غمونه ډېر
ﻻ زما په ملک کښې بحرانونه ډېر

يو مو د بېړۍ ماڼګے نا پوهه دے
بل په سمندر کښې طوفانونه ډېر

دغه همره زړۀ مې ترې را ډک شو زر
څو چې ورسره وو اميدونه ډېر

نۀ راځي واپس په لوے سفر تلي
مات کۀ ورپسې کړي څوک سرونه ډېر

نور مې د زړۀ صبر تماميږي ځي
نور زمانه نۀ کېږي صبرونه ډېر

شماردې کړي څوک ستوري په اسمان باندې
شمار دې کړي زما د زړۀ زخمونه ډېر

مينه د اقبال همره پښۀ شوله
څو چې ورته جوړ شُو دېوالونه ډېر

وخته ظالمه رانه څۀ غواړې نور
څۀ لرم زۀ چې رانه تۀ غواړې نور

زړه او په سترګو کښې مې تۀ اوسېږې
وايه چې کوم ځائے اوسېدۀ غواړې نور

جوړې په سر کښې دې لا وينې شته دے
د يار کوڅې ته چې ورتلۀ غواړې نور

کله خورې کړې کله غونډې زلفې
په ماشوم سیورے مې د زړۀ غواړې نور

لوګے ځواني يې کړله ستا حسن ته
ته د اقبال نه وايه څۀ غواړې نور

کۀ مزغو مې درپسې پرېښودو کار
زۀ په دې کښې به يم څومره ګنهګار ؟

زمکه هم اتش فشان په شکل اوچوي
د زړۀ غم مې ولې نۀ مومي څۀ لار

چې پوهيږي نۀ په ژبه مې د عشق څوک
زۀ دې ولې چاته او کړمه اظهار

لوے سړے کله ماشوم په شان غولېږي
غولومه کۀ مئين زړۀ لـه هـزار

نا اميده شوم دلبره بس دے راشه
ساه په لبو باندې راغے د بيمار

د اقبال د زړۀ حاله څوک خبر دے
تر لحده به په زړۀ اوسي پرهار

چرته مې شته دے اختتام د هجر
کۀ مې ټول عمر دے دوام د هجر

چرته مې او نۀ ليد سحر د وصال
زما نصيب کښې دے ماښام د هجر

رنګ ته مې ګوره لکه ګل د شړشم
لېوۀ دے څومره خون اشام د هجر

بيا مې تلخي د خولې نه تلې نۀ ده
هغه چې ما څښلے دے جام د هجر

سحر ماښام وهم مالا د رام رام
يو خس مې رام نۀ کړلو رام د هجر

ما به تر څو قدم په خيال اخستۀ
چې هر قدم باندې وۀ دام د هجر

اقباله ټول عمر مې او ليکله
قيصه مې نۀ کړله تمام د هجر

خلق نۂ وائی ماتہ حال زما د یار
ولې نوم نہ کوی پال زما د یار

یاد وی مې کلہ کلہ کہ یې ھېر کړم
نن صبا دے څنګہ خیال زما د یار

پہ نظر کښې مې ھغہ دے کۂ دېے نۂ دے
پاتې نۂ  دے کہ جمال زما د یار

پہ قیامت کښې بہ نور خلق جنت غواړی
وی زما پہ خُلہ بہ سوال زما د یار

زۂ پہ یار باندې کہ مرم لېونے نۂ یم
چاتہ څہ معلوم کمال زما د یار

 کہ دسر پہ بدلہ راتہ حاصل شی
ډېر وېړیا بہ وی وصال زما د یار

کہ مې شونډې اوګنډی ژبہ مې پرې کړی
زۂ بہ ستایٔمہ اقبال زما د یار

څوک بہ ماسرہ  پخُلا کړی مرَور یار
د خپل زورہ خبر نۂ دے زرَور یار

دا ببر ببر باڼۂ او تورې سترګې
پہ یو زړۂ پسې مې ولې کړی لښکر یار

ګیلې دا ځل لہ کوم ورتہ د  عمر
خداے کۂ یو ځل راسرہ مې کہ دربر یار

ما دا زړۂ او ځان بخښلے ورتہ خپل دے
چې زما سرہ وېشی ولې دوتر یار

کہ بیمار د سلو کالو یم اقبالہ
روغ بہ شمہ کہ مې واخستۂ خبر یار

واخلہ د ګرېوان نہ مې لاسونہ نور
شلېږی اوس د صبر مې بندونہ نور

اوګورہ چې ټول زخمی زخمی یمہ
نۂ ځائیږی تن کښې مې زخمونہ نور

ظلم ازغملے شی یو حد پورې
څومرہ بہ دې زغم کړمہ ظلمونہ نور

اوس کہ تۂ رښتیا راسرہ ھم اوکړې
مالہ رایادېږی ستا چلونہ نور

تۂ پہ ھغہ زړہ لارہ روان یې لا
بدلہ زمانہ شوہ دی وختونہ نور

چې ګران یې شی واتۂ زما د زړۂ نہ بیا
مۂ زیاتہ وہ دومرہ نفرتونہ نور

تا وې چې غماز دے ما تسلیم کړلہ
اوس یې راتہ بیا کړې صفتونہ نور

کہ سوزم زۂ اقبال نو راسرہ سوزې
مۂ اچوہ پہ ملک کښې دا اورونہ نور

ړ

چې دا ستا له مينې رنګ د وفا لاړ
په دنيا کښې مې اعتبار لۀ هر چا لاړ

زما طمع پس لۀ مرګه هم لۀ تا وه
محبت دې راسره په دُنيا لاړ

چې راښکلےمې په نخښه ډېر په خيال وۀ
هغه غشے د مقصود مې خطا لاړ

تاله قدر به زما د مينې راشي
کله وخت چې دې د نازو ادا لاړ

يادَول مې ستا پرېښودي په قسم وو
بيا مې زړۀ ولې دا ستا په هوا لاړ

زۀ اقبال هسې فرېب ور کؤم ځان له
ګني خيال زما له زړۀ د اشنا لاړ

زړۀ مې يو پوټے وۀ هغه وريت کړوجانان وخوړ
وخت چې د ځوانۍ وۀ د مستۍ وۀ هجران وخوړ

تغافل دې دومره اوکړو چې دم خرچ د منتظر شو
درياب ډېرې سر د جوشۍ نه دحباب زړۀ ارمان وخوړ

لټَو ي د ايرو څلے مې بڅري پکښې ګوري
په مثال د شين لرګي وم دودېدمه نېران وخوړ

ما وائيل چې به اوزګار شم يار سره به مينه اوکړم
اوزګار نۀ شومه ټول عمرښه دوران مې دوران وخوړ

اوس کۀ ژاړم ډېر ډېر درلۀ خوږو سترګو تويا ومه
په هيڅ رنګ به پوره نۀ شي ما څۀ داسې تاوان وخوړ

د راتلو لار ته يې بيا بيا لا په کومه طمع ګورم
په دې لاره نۀ راځي اوس هغه يار مې قران وخوړ

مرګه راشه چاته لاس نيولے نۀ شمه پښتون يم
چې زما د زندګۍ وۀ ما هغه ټول سامان وخوړ

په رفتار د زمانې باندې پوې نۀ شومه اقباله
هغه ګل چې ټوکېدلے مې وۀ زړۀ کښې خزان وخوړ

ز

څنګه پوې کړمه ا شنا د زړۀ په راز
چې څارنۀ مې هر وخت کؤي غماز

د زړۀ غوټه مې کړه وا په نادانۍ کښې
ملک ډډ بډ کړلو ما باندې همراز

په سجده کښې چې هم خيال د جانان راشي
داسې حال کښې څۀ سجده او څۀ نماز

قناعت په تشه ګېده باندې اوکړي
ځکه ګرځي د اوبو په سر شناز

لۀ انجامه به يې څۀ طمع زما شي
چې هيڅ ښه نۀ وۀ د مينې مې اغاز

چې پرې نرم مې سنګين خاطر د يار شي
زۀ اقبال لۀ کومه راؤړم داسې ساز

ژ

مينه دي ور تلۀ په ژاژ
زړۀ دي پرېښودۀ په ژاژ

ړوند مې وۀ باتور د زړۀ
خود به انختۀ په ژاژ

ما په ناپوهۍ د زړۀ
ټوکي کړۀ خوارۀ په ژاژ

مۀ پښته غمخوره مې
څۀ مې کؤل څۀ په ژاژ

ما غوندې د بل مۀ شه
هجر،سملاستۀ په ژاژ

د اور پېزار په پښو غواړي
مينه،تېرېدۀ په ژاژ

څۀ اوکړي اقبال غريب
ګفت یې اړوې په ژاژ

د غماز پہ کږہ لارہ مې شو یار کژ
کوږ بہ ولې راسرہ نہ کا ګفتار کژ

د یار زلفو د ابریو څۂ ګناہ دے
مار لړم کوی پہ سمہ لار رفتار کژ

چې خوبی لری د حسن دومرہ ډېرہ
سمہ اونہ شي نسکورہ پہ ډېر بار کژ

تېراول پکښې د ژوند مې زدہ نۂ کړل
کہ رسمونہ رواجونہ وو د ښار کژ

دا نصیب زما خپل وۂ ګیلہ نیشتے
ما دعشق پخپلہ خپلہ کړلہ لار کژ

کږې وولې پہ نصیب ټولې زما وې
کړے نہ دے ما د چاسرہ بېو پار کژ

ځان بہ سم کړې کہ پہ ښہ شان ګُذارہ کړې
نۂ تېروځی د سوزن سوری کښی تار کژ

ستا لہ عشقہ بہ اقبال توبہ او نہ کا
کہ یې سر نیولے وی پہ سر د دار کژ

ږ

چاته اوښائم داغونه د ځيګر خوږ
درست جهان کښې په ما نۀ دے يو بشرخوږ

يو مانعې ستا رسوائي بله حيا ده
راز مې چاته ښکاره نۀ کړو د خاطر خوږ
  
په ژړا ژړا پرهر مې اننګي شول
اوښکې لږي لکه مالګه په پرهر خوږ
  
نازکي دغه همره کله ده په ګل کښې
دا خو زرۀ دے شي د يار په بد نظر خوږ
  
هغه زړۀ چې د نظر په تېغ حلال شي
روغ ليدے شي ورته خلقه د خنجر خوږ
  
زۀ اقبال د صبرېدو نۀ يم ناصحه
بې ګناه دې کړو ظالمه ځان له سر خوږ

تل په لباس يې غولېدي يُو مونږ
ځکه چې ټول له عقله پلي يُو مونږ

د مټ د زور زمونږ جهان قائل دے
خو انتشار د کور وژلي يُو مونږ

ستمګر دغه همره ډاډه ځکه شو
چې هر ستم وته يې غلي يُومونږ

ځنو ته ست ځنې شړي له دره
ګني د يو کور د يو کلي يُومونږ

تندې دمه کؤه چې پوخ شي يقين
ډېر سرابونو پسې تلي يُو مونږ

چيناره سورے دې په مونږ رانغے
نهال کړې مونږ اوکړېدلي يُو مونږ

عزت په چم ګاونډ کښې پاتې نۀ شو
اقبال خپل د کور ښاغلي يُو مونږ

س

پرې به نۀ ږدمه د يار کوڅه په وس
کۀ دښمن مې شي د ټول جهان اولس

زۀ منکر نۀ يم چې غېږ او خوله يې راکړه
کمه نۀ ده فاصله د عشق او نفس

کۀ يې اوګورې په شان صورت کښې يو دي
شۀ په خوي باند بالا باز لۀ ګرګس

هغه سترګې به غړيږي شاه د پاره
چې پرېوتے پکښې وي د عشق خس

څوک چې نيمه شپه د يار لۀ غمه ژاړي
درد پېدا يې کړي اواز لکه جرس

زۀ اقبال ورته اشنا وئيل نۀ شم
چې اشنا يې وي هر څوک کس و نا کس

هر ګز مۀ اچؤه د بل په عزت لاس
کۀ لرې زړۀ کښې د خپل عزت احساس

ته د بل عزت کوه نو ستا به کېږي
مقرر کړه ورله زړۀ کښې دا اساس

تکبر نه کۀ هر څومره سر را نېغ کړې
لار وتلې وي مدام د غرۀ په راس

په دې کاڼو کښې خوارۀ لعل و ګوهر دي
جوهري په شان له شه جوهر شناس

چې موجود په يو انسان کښې څومره ظرف وي
مۀ غولېږه د ظاهر يې په لباس

هسې نۀ چې څۀ په خوله مې راځي وائيم
ما اقبال دے ورته کړے پوره قياس

ښکلې وړی د ځان نہ مخکښې پہ مکېز لاس
لکہ ښاخ د ګلو اوباسی نوخېز لاس

چې وھلے شی زما او ستا تر منځہ
پہ خېرو مې ولې نۂ شو رېز مرېز لاس

ما تراوسہ معلوم نۂ کړو چې د چا دے
لکہ وی چې پہ سازش کښې د انګرېز لاس

پہ ھنر ھنر پرېکوی مې د زړۂ غوښې
د قصاب نہ ھم چلېږی د یار تېز لاس

پہ وصال باندې بہ ستا تازہ تازہ شم
لکہ زوړ باز چې کړی پورې پہ کرېز لاس

غنم رنګې پہ شان سور نازک نازک دے
ما لیدلے نۂ دے ھسې دل اوېز لاس

ھم یې لوټ کړم ھم غلام یې کړم اقبالہ
وۂ د سُور فېرنګی یا د ولندېز لاس

ش

دا چې تا کړمه دلبره هم اغوش
اوس مې خداې د پاره نۀ کړې فراموش

طغياني به دې کړې هېره اباسينه
کۀ مې اووينې د اوښکو د سيند جوش

چې نوش کړي مې شراب دي ستا د مينې
لۀ هغې ورځې راغلے نۀ دے هوش

څۀ لټکې څۀ منګور خوارۀ زلفان دي
ډک له زهرو دې هميش ځانګي په دوش

سرۀ لاله دې قطار کړي دي اوربل کښې
کۀ عسکر دي په ځنګل کښې سرخپوش

ستا د کور شپه په اقبال باندې شوګير وي
ستا د پښو ښکالو ته وي همه تن ګوش

ښ

چې په سرو باندې د مينې مې شو غل پېښ
کاروبار مې د ژوندون کښې شو خلل پېښ

د اخلاص په لار د يار سره روان وم
زړۀ مې اوچؤد هغه وخت چې شو په چل پېښ

بې وفا نه چې څوک طمع د وفا کړي
په اميد کښې د نېشکر به شي په نل پېښ

د يار مخکښې مې حيا نه ژبه ګونګ شي
زۀ به څنګه حال د زړۀ کړم ورته خپل پېښ

د غمونو د عشق څۀ به درته شمارم
چې د يو د پاسه بل شي بل په بل پېښ

ازادي د اقبال ګرانه ده تر مرګه
ستا زلفينو ورته هسې رنګ کړو ول پېښ

زۂ لہ خلقو ځنې ځکہ یم جدا خوښ
چې د یار پہ خیال کښې یم پہ مشغولا خوښ

چې دې سیال شتہ نہ پہ ھند نہ بنګالہ کښې
تہ بہ ولې ښکلیہ نہ ئې د دنیا خوښ

ستا پہ حسن کښې غماز چی عېب اوباسی
پہ دی ولې نۂ پوھېږی ئې زما خوښ

ستا ښائست تہ دې زما پہ سترګو ګوری
ګرم بہ یمہ کہ دا تہ نہ شو ې د چا خوښ

دستخط پہ پروانہ مې د مرګ اوشو
پہ ھغہ ورځ چې د عشق کړمہ بلا خوښ

د باګرام جونہ دې ږدی اوربل کښې ناز کړی
ھزارې ګلہ ! پہ باغ کښې کړلې ما خوښ

غزل ھسې رنګ خواږۂ نغمہ اقبال کړہ
مطربان د ھند اېران شُو پہ ثنأ خوښ

ص

کۀ مې او ګڼې دلبره خپل نوکر خاص
دا به وکړې لکه ما باندې نظر خاص

ثناء خوان د هغه ورځې نه دا ستا يم
چې عاشق دې کړمه خداې په سپين بشر خاص

زخمي شوے په نظر يم ستا د سترګو
لکه ما د پاره جوړ وۀ دا خنجر خاص

ستا په حسن کښې به ياره څۀ تاثير وۀ
کۀ په ما باندې يې شوے دے اثر خاص

په تمامو مهرويانو کښې بالا يې
نۀ وينمه ستا په شان له بل دلبر خاص

د اقبال د جانان حسن دومره زيات دے
چې ښائست کښې ورته نۀ رسي قمر خاص

ض

د مارانو په مثال به وي ياران بعض
د تور سرو نه کم مۀ ګڼه ځوانان بعض

په سينه خوړل ګوذار څۀ اسان نۀ دے
مېړني دي تماش ګير او په مېدان بعض

هر يو کاڼے نۀ دے لعل د بدخشان څۀ
ټپوسان هزار هزار دي باتوران بعض

کۀ يې ږيره په نامه د غوټۍ لږي
په صراطِ مستقيم به وي روان بعض

د انسان نوم په هر چا دے لږېدلے
په خصلت به چرته اووينې انسان بعض

دعوه ګير د شاعرۍ ډېر شو اقباله
تک بندي ده موندے کېږي شاعران بعض

ط

هسې رنګ مې شو ديدن د جانان قحط
لکه جېټ او هړ کښې شي د باران قحط

سوے لوے ژوند په دې اميد مې تېر کړو
چې وصال به د يار ډېر شي هجران قحط

مګر زۀ هغه بلبل يم بدنصيبه
په سپرلي کښې چې شي کوم له ګلان قحط

په تندي کښې خپل کمے د جالوان وي
سمندر کښې هرګز نۀ وي کبان قحط

په پښتو او په غېرت به چې قربان شو
په دنيا کښې دي اوس هغه ځوانان قحط

په ژور نظر کۀ وګورې اقباله
دي د حسن په بازار کښې خوبان قحط

ظ

په نظر کښې داسې نۀ لرم الفاظ
په صفت کښې چې ستا اووئيم الفاظ

لکه يې دُرِناياب په معشوقو کښې
ستا په شان کښې موندے کيږي کم الفاظ

هر سړے بوخت دے په خپل خپل بېوپارکښې
ستا ستائيلو له لږيا تلم الفاظ

چې تا څۀ ګڼمه نۀ راځي په ژبه
لۀ سينې څنګه را اوباسم الفاظ

زۀ اقبال يې تاب د حسن نۀ لرمه
خامخا مې کړل په دې کښې ګرم الفاظ

ع

بې له عشقه مې شۂ ګڼه عمر ضائع
لکه شي د چانه سيم وزر ضائع

ما د يار په انتظار کړې سترګې سپينې
يار په ما نۀ کړلو يو نظر ضائع

اؤرم دا چې ده خواږه مېوه د صبر
راته عشق کښې ښکاري دا ثمرضائع

د باقي دنيا په څېر د کار سړے وم
عاشقۍ کښې مې کړو هر هنر ضائع

اختر بويه چې خوږ يار د چا سره وي
بې له ياره شو زما اختر ضائع

بې وفا سره چې مينه کړي اقباله
په ژړا ژړا به کړي ګوهر ضائع

د بې وفا نه د وفا طمع
لکه د مرګ نه د بقا طمع

جانان په نيمه لار کښې پرېښودمه
ختميږي ولې نه زما طمع

زړۀ مې په مړي خپل د مينې ژاړي
خلقه له مانه د خندا طمع

خزان زده ماحول کښې ساه راوله
راشه چې اوغزيږي بيا طمع

د خپل مطلب ښنه پرېکوي هر قصاب
اقباله اوساتم له چا طمع

ھرہ ورځې یم د ښہ خبر پہ طمع
داسې عمر مې کہ ټول بسر پہ طمع

پہ دې ملک کښې د تیارو پخښې دېرې دی
مونږہ تېر کہ عمر ټول سحر پہ طمع

سپوږمۍ مخیہ ستا لیدو تہ شوم لېوالہ
ګرځومہ ګېر چاپېر نظر پہ طمع

مونږ پہ غم کښې شُو پېدا پہ غم کښې لوے شو
مونږہ اونیوې روژې اختر پہ طمع

چې د عشق موجونہ واخلی څوک پہ مخہ
لېونے دے چې څوک وی د سر پہ طمع

چې پہ اوړی باندې کُنج ځان لہ جوړ نۂ کړې
پہ سلہ کښې بہ تود نۂ شی غر پہ طمع

چې قسمت ورسرہ مل نۂ شی اقبالہ
بېھودہ شی څوک د ډېر ھنر پہ طمع

غ

هسې تا راته اېښودے دے په زړۀ داغ
نۀ پوهېږم چې به ښه شي اوس په څۀ داغ

کۀ دا ستا په مينه بل چاته واکېږي
ژبه ګونګه راته جوړ ښه دے په خولۀ داغ

کۀ په مينه د ګل رخو کښې اور نۀ وے
د لا له به جوړېدۀ ولې په زړۀ داغ

ستا د تور داغونه دومره راته ګران دي
چې ټول عمر په جامه مې اوساتۀ داغ

ما جولۍ ده غوړَولې راکؤه نور
خو يو رانۀ کړې اشنا د بېلتانۀ داغ

رڼائي په تيارۀ کور کښې مې د زړۀ وه
چې مې اوکوت آ، د عشق مې بلېدۀ داغ

زۀ اقبال اشنا اشنا يم د داغونو
خداې دې نۀ کړي اوخورې ماپه شان له تۀ داغ

پـــه مخکښنو دروغو نـور دروغ
خداې کۀ څوک وائي دومره زور دروغ
دومره د اور په سوي نۀ سوزمه
لکه چې بل کړي په ما اور دروغ

تا څخه رنګا رنګ دروغ دي اشنا
کله دې سپين او کله تور دروغ

تۀ داسې غوړ کړې چې حېران پاتې شم
وئيلے نۀ شمه هم سپور دروغ

تا څخه ډک دي انبارونه خپل
زۀ اخستے هم نۀ شم پور دروغ

د وړمبني نه درد مې نور سېوا کړي
کۀ لږ ساعت هم شي ټکور دروغ

رښتيا رښتيا دي آخر لار اوباسي
چرته نه چرته شي شبکور دروغ

د پښتنې نه زېږدل دے اقبال
ورته ښودلي نۀ دي مور دروغ

ف

داسې را والوته هوا مخالف
زما د مينې شوه دنيا مخالف

د ناکرده جرم سزا راکؤي
غوږونه ډک کړل ورله چا مخالف

داسې هيڅ کله مې ګڼلې نۀ وه
چې يار زما به شي زما مخالف

خطر زما هيڅ د رقيبه نۀ شي
کۀ راسره نۀ وي اشنا مخالف

څومره دلبر چې په اقبال کړي ستم
دومره به ونۀ کړي جفا مخالف

ق

زړۀ زما په هسې شان کړو ستا نظر شق
لکه تندر چې سينه کړي د حجر شق

په ژرا رانه خواږۀ ياران بېزار شول
په باران کښې خطر زيات شي لۀ کمر شق

کۀ هزار مرهم پټۍ پرې طبيب کېږدي
نۀ رغېږي بې وصاله مې پرهر شق

په هر لوري دے بازار د ظلم ګرم
دغه توره شپه به کله کړي سحر شق

د فرهاد مټو کښې زور د عاشقۍ وۀ
په تنهاصورت يې ځکه کړو لوے غر شق

چې تندي کښې د چا يار نۀ وي اقباله
په وهلو بې ګناه به کا خپل سر شق

د څۀ نه څۀ شو خلق
څومره واړۀ شو خلق

ورورولي مينه څۀ شوه
ماړۀ ماړۀ شو خلق

د سياچن د واؤرې
په شان ساړۀ شو خلق

باطن د زهرو ډک دے
ښکاره خوږۀ شو خلق

مردار حرام نۀ ګوري
بس په خواړۀ شو خلق

فېشن په طور مذهب ته
په بد کاتۀ شو خلق

د انسايت له دائرې
ځي په واتۀ شو خلق

چې سړيتوب وۀ پکښې
لاړۀ په تلۀ شو خلق

منډې تيارو پسې دي
څنګه ړاندۀ شو خلق

ګذران د اقبال نۀ کېږي
خلق وائي ښۀ شو خلق

مونږه ناکامه شو کامياب شۀ خلق
زمونږ تر منځه لوے درياب شۀ خلق

مونږه پُشتې کمزورې وتړلې
خوړګي خوړګي راته سېلاب شۀ خلق

دا زۀ کاهل او يار په زړۀ کمزورے
ځکه باعث مو د عتاب شۀ خلق

مونږ خرابي د خپل ځان نۀ وېنو
الزام په خلقو چې خراب شۀ خلق

چې به په سخته کښې پکار شۀ د چا
اقباله لاړۀ هغه ناياب شۀ خلق

ک

ستا غمونه ياره شو زما خوراک
سرې لمبې شوې د هجران زما پوشاک

ډانګورۍ باندې دا ستا د يادو ګرځم
پاتې نۀ شو په وجود کښې زما ژواک

هغه کس به لا په څۀ باندې خېراز شي
چې زماغوندې پۀ زړۀ کښې کا پسخاک

د دنيا د خلقو نۀ يم ګيله مند زۀ
زۀ دل شوے يم په ژرنده د افلا ک

زۀ د عشق په ملنګۍ کؤمه فخر
د خانۍ مې پرې بېللي دي املا ک

سر اوچت کړه د اقبال ننداره اوکړه
ستا کوڅې له دے راغلے ګرېوان چاک

چې تۀ غواړې کړم ناصحه عاشقي ترک
په خوښۍ باندې به څوک کا زندَګي ترک

زۀ د زړۀ خاوند يم دا مې مجبوري ده
چې زړۀ نۀ لري ترې نۀ شوه دلګي ترک

منصور دار په سر له عشقه تائب نۀ شو
مجنون کړله عاشقۍ کښې اسودګي ترک

په ګل رخ دلبر مې مينه خداې پېدا کړه
د بلبل غوندې به نۀ کړم نغمګي ترک

مجبوري زما ساته په خپل نظر کښې
راسره بِلا جواز کړه ناراضګي ترک

کۀ دنيا شوله هر څو رنګين مزاجه
ما اقبال نۀ کړله خپله سادګي ترک

د مرګی نہ نۂ خلاصیږی پہ ژړا څوک
نر ھغہ دے غاړہ ورکړہ پہ خندا څوک

پہ سینہ باندې ګوذار تل مېړنی خوری
نامړدی دہ چې ګوذار وخوری پہ شاہ څوک

ښہ خبر یې چې ناشنا ملک تہ سفر دے
پہ ناشنا ملک کښې پېدا کا تۂ اشنا څوک

د دنیا مینہ مرض دے کۂ پوھېږې
خداے دې مۂ کا پہ دې رنځ کښې مبتلا څوک

د مجاز محبوبې واړہ بې وفا دی
لاس بہ مروړی چې کا طمع د وفا څوک

خدایہ را استقامت د مرګ پہ وخت کړې
ھډو پوھہ د اقبال نۂ شی پہ ساہ څوک

فرشتہ یې کہ تہ حورہ یا پری څوک
ادم زاد بہ دومرہ څنګ شی اثری څوک

ستا دیدن باندې مې سترګې نہ مړیږی
لکہ زہ مرمہ پہ تا داسې بہ مرې څوک

یو دمګرے یو پاړو بہ یې دم نہ کړی
چې خوړلے وی د زلفو منګری څوک

سینګار مہ جوړہ وہ ما بہ لېونے کړې
تابہ ھم کړی دغہ خلق نظری څوک

زړہ ګوګل نہ مې پہ ھر نظر اوباسې
ھسې رنګې بہ زدہ کړی دلبری څوک

خدایہ تہ ورتہ پخپلہ پہ غضب شې
پہ قدم قدم چې غنې مې کری څوک

بدې ردې بہ وړې د وړو لویو
ھر چې کاندی کلی کور کښې مشری څوک

ترې نہ ھېرې شی قیصې د عاشقانو
د اقبال چې وینی عشق کښې ابتری څوک

ګ

ښکلې ځان سينګاره وي کله يو رنګ کله بل رنګ
زما زړۀ په ښکاره وي کله يو رنګ کله بل رنګ

تورې زلفې يې خورې کړې ول په ول ولونه جوړ شو
پکښې ما حيصاره وي کله يو رنګ کله بل رنګ

کړي غماز سره خبرې هم رقيب سره خنديږي
زما زړۀ ازاره وي کله يو رنګ کله بل رنګ

کله شونډې راته سرې کړي کله سترګې راته مړې کړي
داسې ما خماره وي کله يو رنګ کله بل رنګ

درنګ کښې نۀ اوکړي اقباله درنګ وائي چې درځمه
ژوند زما پداره وي کله يو رنګ کله بل رنګ

جانان مې راته ښائي تصويرونه رنګ په رنګ
د مينې مې په زړۀ کښې دي موجونه رنګ په رنګ

په اصل کښې يوې خاؤرې نه واړه راټوکيږي
راوړي پسرلي چې دي ګلونه رنګ په رنګ

بنياد يې ترنم دے چې په زړۀ باندې اثر کړي
جوړ کړي مطربانو سرودونه رنګ په رنګ

د زړونوڅۀ مجال دے چې به پاتې شي په وس کښې
پلؤ د لاندې کېږي سترګګونه رنګ په رنګ

مېخوار خو د نشې سره مطلب دے ساقي جانه
انواع انواع شراب دي او رنګونه رنګ په رنګ

نور هيڅ نيشتے په هرڅۀ کښې مې ياردے ګېرچاپېره
پرېوځي په دهوکو کښې عالمونه رنګ په رنګ

اقباله په کثرت کښې د وحدت روح نماياں دے
د زړۀ په سترګو ګوره منظرونه رنګ په رنګُ

لکہ روح شی پہ بدن کښی د بیمار تنګ
ھسې زۂ یمہ پہ ھجر کښې د یار تنګ

خط دې ھسې پریشانہ کړلې زلفې
لکہ وی د مېږہ تون پہ خوا کښې مار تنګ

نوے نوے یار د چانہ چې جدا شی
ھغہ زړۂ بہ ولې نۂ وی پہ بھار تنګ

تحمل د یو ساعت چې ترې اونۂ شی
مصیبت د تمامی کال شی پېزار تنګ

ما تنګسیا ډېرہ لیدلې پہ دنیا دہ
خلقہ ما دپارہ مہ کنئ مزار تنګ

پہ دنیا باندې خوشحالہ احمقان وی
ما لیدلے پہ دنیا دے ھر ھوښیار تنګ

بې لہ عشقہ د ژوندون تصور څنګہ
خداے دې نہ کړی چې اقبال شم پہ دا کار تنګ

خلقو ورکړو پاکې مینې لہ مې بل رنګ
ھر سړی ورلہ ورکړے دے خپل رنګ

زۂ دا ستا د تھمت رنګ تہ حېرانېږم
ھومرہ ھومرہ لا پخېږی پہ اینځل رنګ

پہ اسانہ باندې کلہ بیا کوزیږی
پہ دېوال باندې چې وخېژی یو ځل رنګ

ستا کوڅې نہ بہ ھیڅ کلہ منعې نۂ شم
کۂ پہ وینہ باندې شی ځما مقتل رنګ

پہ وصال او پہ ھجران کښې پہ یو حال یم
دا ځما د عشق د خلقو نہ دے بیل رنګ

ځما فخر دے چې تا باندې مئین یم
دا ځما بہ ولې تختی لکہ غل رنګ

زمانې راباندې ډېرې چارې اوکړې
خو د زړۂ نہ یې ځما نۂ کړو صېقل رنګ

عجیبہ خمار خمار نشہ نشہ شی
پہ اقبال باندې چې خېژی د غزل رنګ

ل

کۀ مې وګڼې د خپلې مينې اهل
دغه ګران ژوندون زما به کاندې سهل

په ديدن کښې سخاوت دې راښکاره کړه
لکه شُوم په شان له کار مۀ اخله لۀ بخل

لباسي خوي د يارانو شېوا نۀ ده
په خولۀ رام رام کټارۍ لري په بغل

لکه ونه د مېوې کاڼي په سر خوره
احترام نۀ کؤي څوک د شنډي نخل

د غوړو نه به بهر لکه وېختۀ شي
ورکؤي چې د پردي په کار کښې دخل

عاشقي چې اقبال واخسته په غاړه
له هغې ورځ ترې پاتے شو هر شغل

تدبيرونه کۀ هر څو مې د وصال کړل
تقدير واړه تدبيرونه مې پائمال کړل

زمانه په دښمنۍ زما مُصر ده
رد زما يې هر په بار منت و سوال کړل

تا پخپله دا وائيل چې زر به در شم
اوس نېټه دې راته ولې مه وسال کړل

د هجران غشو اخر سورے سورے کړم
حجتونه کۀ هر څو مې ورته ډال کړل

عقل نۀ اقبال د عشق لۀ تاؤ وائيلي
خپل اشعار يې ځکه پاک لۀ قېل وقال کړل

چې دا خپل دلبر کؤي راسره چال چل
ځکه پوې نۀ شومه تراوسه لا په حال حل

دا زما کوټه تندے دے د داغلو
چرته سم رانغے عشق کښې زما پال پل

چا ياري د باز او زاغ ليدلې نۀ ده
شاه د پاره يارانه وي د شغال غل

د غريب په ټول کښې ګټه غورځَوي څوک
په دنيا کښې هر سړ ے وينم د مال مل

کۀ انسان د انسانيت په لار روان شي
دا مخلوق به نۀ وي جنګ و په جدال دل

په دنيا کښې چې دا ظلم زياتے وينم
سور انګار شي په زړګي د ما اقبال بل

اودۀ کېږم ستا په خيال
راوېخېږم ستا په خيال

ستا په خيال يمه ناروغه
زۀ رغېږم ستا په خيال

کۀ سحر دے کۀ ماښام
تل ځنګېږم ستا په خيال

د زړۀ درد مې پرې کمېږي
هم دردېږم ستا په خيال

کۀ عصا مې د ژوندونه يې
را غورزېږم ستا په خيال

په مېدان د زندګۍ کښې
زۀ لوبېږم ستا په خيال

حقيقت نه ښه اګاه يم
خو غولېږم ستا په خيال

مشغوله مې د ژوندون يې
مشغولېږم ستا په خيال

زۀ اقبال به سودائي شم
چې رسېږم ستا په خيال

يار مې د صبر تعويزونه اوکړل
مينې يې لا په ما زورونه اوکړل

آ، لېونتوب يې اوس د مينې نيشتے
دا ورته چا نصحيتونه اوکړل

په زړۀ مې واړه وه اوبو د وصال
انګار د مينې دې اورونه اوکړل

لارې څارم سترګې څلور دي زما
د نۀ راتلو يې قسمونه اوکړل

خوشحالي نۀ وېني اقبال په سترګو
غمونو زړۀ کښې يې کورونه اوکړل

زده مې کړل په مينه کښې پښتو کؤل
ګل سره تابيا هم د ازعو کؤل

پوې شومه چې غواړي رانه زړۀ نخښه
دا چې اشارتونه دې بڼو کؤل

غوړې يې کړې شانه يې کړې اوګدې زلفې
لا يې نور پخښلي د زولنو کؤل

څنګه به اور ناخلم اننګو کښې دې
ياره چورلکونه چې لمبو کؤل

حال يې معشوقې ته چې ښکاره وي ټول
نۀ ښائي عاسق له د ګيلو کؤل

اقباله څۀ خدمت به د پښتو اوکړي
وياړ چې د اغيار کړي په پېښو کؤل

د اشنا غمونه هېر شول
د دنيا غمونه ډېر شول

چې عالمه بادشاهي وه
لاړۀ هغه وختونه تېر شول

ږيره سپينه غاخ وتلي
د خوبانو زړونه سېر شول

د ازمريو ښکاري وم
ګيدړان راباند شېر شول

چې پردي هم زما خپل وو
اوس خپل را ځنې غېر شول

سترګې چا باندې سړې کړم
مړاوې همه ګل د نمېر شول

زما ګفت پرې اثر نۀ کړي
غمازان ترې نه چاپېر شول

دومره مې شپه کښې د هجران وژړل
چې راسره هم شين اسمان وژړل

نسيم يې اوښکې سحر پاکې کړلې
ګلاب خندان څيرې ګرېوان وژړل

لېلا محمل کښې پرېشانې زلفې
مجنون په دشت و بيابان وژړل

رخصتېدل مې ارمانونه د زړۀ
هر يو په چغو په ارمان وژړل

تۀ به له قصدا ماله نۀ ياده وې
په پشکال کښې چې باران وژړل

اوس په کفن مې اوښکې مۀ څڅَوه
ډېر مې په ژوند کښې په خپل ځان وژړل

ستار رباب در سره هم وژړل
اقباله دا دې په کوم شان وژړل

جامونہ جنګېدل شرابونہ توئېدل
زۀ وچې شونډې ناست ومہ ېو ګوټ مې نۀ موندل

ما چرتہ بہ چا ښکلي نہ د مینې طمع وکړہ
فالګری بہ شو غلی عطارد بہ وخندل

موسم د پسرلي دے چمن ډک دے لۀ ګلونو
بلبل مې د زړہ نور ہم لا پہ چغو وژړل

زما د زړګي غم څۀ عجیبہ دے ہوښیارانو
نۀ زۀ ورسېدمہ نۀ یاران پرې پوہېدل

دا زړہ دې فېصلہ وکړي اقبالہ چرتہ لاړ شم
نۀ ښار کښې خوشحالیږي نۀ خوشحالہ پہ ځنګل

 تا مې پہ خوب کښې ھم راتلۂ پرېښودل
 تا راسرہ ولې ھر څۂ پرېښودل

 دغسې بد خو مې ھیڅ نۂ وو کړی
 زمونږ پہ لوری دې کاتۂ پرېښودل

تا خو پہ زمکہ زۂ خداے ګڼلم
 تا مې نامہ ھم اخستۂ پرېښودل

یا پہ دې ښکلو کښې اثر کم شو
یا مې دې زړۂ اوس درزېدۂ پرېښودل

بیا بہ مې ګورې خو موندے بہ نۂ شم
اقبال چې کور کلے پاخۂ پرېښودل

ما ھر ښائستہ مخ تہ کاتۂ پرېښودل
تا چې زمونږ کور تہ راتلۂ پرېښودل

لوظ دې او نۂ پالۂ بې لوظہ یارہ
مالہ زخمونہ دې پہ زړۂ پرېښودل

پرې دي ښوم زۂ دنیا دې پرې نۂ ښودہ
ما د دنیا سرہ ھر څۂ پرېښودل

حوالہ ځان مې کړو حالاتو تہ خپل
ما لہ تقدیر خفہ کېدۂ پرېښودل

بیا اباسین بہ ھم چپې نۂ وھي
چرتہ اقبال کۂ ژړېدۂ پرېښودل

ولې نہ وائی راتہ څوک مې د اشنا حال
شروع کړے دے دې خلقو ولې دا پال

مرور مرور ھر سړے لہ ما دے
نہ پوھېږمہ دخلقو زۂ پہ دې چال

زۂ چې لاس اوچتومہ اشنا غواړم
زما ژبہ باندې نہ راځې څہ بل سوال

ستا پہ خیال کښې خپل ځان لہ مانہ ھېر دے
څنګہ را بہ شی دې زړۂ کښې د بل چا خیال

زړہ مړز ورلہ راځی زما پہ منډہ
تۂ چې زلفې راخورې کړې ورتہ جال جال

خلقو نوم ورلہ ورکړے د شفق دے
پہ اسمان باندې برېښ لږی ستا دسُور شال

د اقبال کال شروع کېږی محرم نہ
جنورۍ نہ شروع کېږی د دنیا کال

ما د یار مخ تہ کاتۂ غوښتۂ یو ځل
دې ارمان پورہ کېدۂ غوښتۂ یو ځل

زلفې اوسپړہ د ھجر سرہ غرمہ دہ
پہ ځنګل مې ورکېدۂ غوښتۂ یوځل

چې پہ ھیڅ صورت راتللے بېرتہ نۂ شی
بیا زاړۂ وختونہ زړۂ غوښتۂ یوځل

سنګسار شوے چې پہ کاڼو د تھمت یم
پہ ھغہ کوڅہ مې تلۂ غوښتۂ یو ځل

دشملې او یار تر منځہ انتخاب وۂ
پښتو مینې پلستۂ غوښتۂ یو ځل

دومرہ غم سرہ بہ څوک زندګی اوکړہ
پہ مرګی مې خلاصېدۂ غوښتۂ یو ځل

ھېڅ مزہ ھم پکښې رانغلہ اقبالہ
لہ دائرې نہ مې واتۂ غوښتۂ یو ځل

پہ زړۂ باندې مې بیا د چا یادونہ ورېدل
ترڅکون ترڅکون خواږۂ خوږۂ دردونہ ورېدل

چې ستاسو پہ کوڅہ کښې بہ ویشتے شومہ پہ کاڼو
مجنون ومہ ښائستہ ښائستہ ګلونہ ورېدل

لہ دې نہ خبر نۂ ومہ بسنت کہ دیوالی وہ
ناسشنا ناشنا رنګین رنګین رنګونہ ورېدل

چې پس لہ ډیرہ ھجرہ ستا وصال بہ مې نصیب شۂ
پہ سوې لېوې زمکہ بارانونہ ورېدل

اقبالہ لہ مودې نہ زخمتونہ پرې ورېږی
بند شوی دی دې ملک کښې رحمتونہ ورېدل

کې مې ښود مخکښې ټولہ شپہ مې ستا تصویر تہ ژړل
خوشې کمرہ کښې مې یواځې خپل  تقدیر تہ ژړل

یو یې زما نہ پټ کہ ما پہ خوارو بل پېدا کہ
ما د ھغہ خلقو مردہ شان لہ ضمیر تہ ژړل

چې لہ فولادو د مذھب ،پښتو ، غېرت  ساز وۂ
پہ درې لړونو  مې غښتلی پوخ  زنځیر  تہ ژړل

غوښہ یې توې کړہ ږېرہ سپینہ لہ حرکتہ عاجز
خو بعض رانغے ما د عشق پہ بند اسیر تہ ژړل

څاڅکے پہ کاڼی کښې ځاے جوړ کړې چې مدام پرې څاڅی
زما ژړا پرې اثر نۂ کړی ما تاثیر تہ ژړل

خوب مې لیدۂ چې د اشنا سرہ ھمغاړہ ومہ
چې وېښ شوم ھیڅ نۂ وو پہ چغو مې تعبیر تہ ژړل

یوہ لحظہ مې د قرار پہ سترګو او نۂ لیدہ
پہ  درد  اخلے فرشتو وۂ  ما خمیر تہ ژړل

م

لويه خدايه زما ستا عاصي بنده يم
په حضور کښې دې ولاړ زۀ شرمنده يم

ماضي تېر شو حال تېرږي په غفلت کښې
لۀ احواله ناخبر د ائنده يم

لږيدلي راسره نفس و شېطان دي
د خواهشاتو په يو بحر کښې زنده يم

بوالهوسي مې ده په خټه کښې اخلې
دې صفت کښې ډېر بې صبره درنده يم

د غرور خمار مې هم سر کښې پېدا شي
رانه هېر شي چې پېدا څومره ګنده يم

کۀ حساب ته شوه نو ځائے د اقبال نيشتے
طلبګار دې د رحمت يم درمانده يم

دنيا غم خوري د دنيا زۀ د جانان خورم
همېشه غوښې د زړۀ وينې د ځان خورم

يو ساعت لۀ خپله غمه کۀ اوزګار شم
هله غم به د بلبل او د بوستان خورم

ياوري مې خوار نصيب چرته او نۀ کړه
په سودا د عشق کښې تل تروټه تاوان خورم

اجر دا د ښکلي مخ د اشنايې دے
چې هر وخت سرۀ کړي غشي د هجران خورم

بې له ياره حلق کښې تريخ شي لکه زهر
کۀ هر څو نعمت لذيذ هم په جهان خورم

نۀ صبرېږمه له مينې و ناصحه
زۀ اقبال وائيم رښتيا څله ايمان خورم

عشقه دومره دې په هر نظر کښې سپک کړم
په مثال کښې په اوبو باندې دې کک کړم

لۀ ژوندونه خوږ نعمت په جهان نشتے
د يار هجر تر مرۍ پورې ترې ډک کړم

په ځوانۍ کښې مې اوبۀ د زړګي زور شو
صدساله بوډا دې غم ، ځلمے هلک کړم

نوم نشان راته خپل نۀ معلوميږي
ليوني غوندې له ځانه دې زۀ ورک کړم

په سرو شونډو مې هر دم وينې د زړۀ څښې
حواله دې قزلباشو ته ازبک کړم

زۀ اقبال دې په تورتم د زلفو خوښ يم
دې صفت کښې دِ ثاني د ښاپېرک کړم

ياره ستا بېقراري په څۀ تعبير کړم
کۀ زخمي دې تصور د عشق په تير کړم

د حيا نه ګفتګو راسره نۀ کړې
دغه قفل به دې مات په کوم تدبير کړم

رنګا رنګ چې دې رنګونه په مخ راشي
اشارې دې تعليم څنګه د ضمير کړم

تورې زلفې دې په مخ باندې خورې دي
ازاد کله د هندوانو به کشمير کړم

کۀ باغونه دا درست جهان پره کړم
ګله ګرانه ده پېدا دې څوک نظير کړم

زۀ اقبال د عاشقۍ د ملک ،ملک يم
نۀ پوهېږمه چې څوک وزير مشير کړم

زۀ مطلوب ستا د وصال په هر قيمت يم
نۀ په سر، نۀ په اولاد، نۀ په دولت يم

حيا شرم مې دي شاته غورزَولي
په مثال د ړوند په فرطِ محبت يم

لکه تږے چې لېواله وي اوبو ته
زۀ لېواله د ديدن د يو ساعت يم

کۀ راګوري ستا د کلي کور عالم بد
بې پرواه عشق کښې عزت او لہ زلت يم

شهيدانو کښې د مينې به دې شمار شم
ستا دلاسه چې په وينو کښې لت پت يم

خيال مې زړۀ کښې نۀ د دين نۀ د دنيا شتے
زۀ اقبال سر په زنګون ستا په فکرت يم

وکالت چې دې کؤو د کوم نظام
نن يې اووينه رسوا بر سرِعام

څومره ډېره چې دعوهٰ د پوختګۍ کړي
دا يې نخښه ده چې دا پوخته دے خام

افلاطون کۀ ارسطو کۀ سقراط وۀ
عقل نۀ دے په هيچا باندې تمام

په هرکارکښې پوشيده د خداې حکمت دے
څوک پېدا ځکه اقا دے څوک غلام

پېژندلي دي زاړۀ دامونه زرکو
جوړه وه صياده نوۍ سر نه دام

د چا نۀ ده دا دنيا کۀ خيال دې رسي
پاتې نۀ شو نۀ جمشېد او نۀ يې جام

ستا غمونو د خپل وخت نه مخکښې زوړ کړم
چې مې او کاتۀ ائين کښې څۀ يې جوړ کړم

لمبه ښه وم په يو ځل رو رو دودېږم
د هجران اور کښې پسې دې ايله پوړ کړم

ډېره شوه پکښې تلخي ترشي له حده
په يو لقمه لۀ ژوند طعام دې موړ کړم

هيڅ مې نۀ دي لاندې کړي له رقيبه
بې ګناه خداې يې په ګېده کښې مروړ کړم

سترګې ماتې مې ندۍ د پشَکال شوې
تماشه ناست يم د سرن او د دوړ کړم

څاڅکے وينه مې په تن کښې پاتې نۀ شوه
ستا غمونو زۀ اقبال داسې نچوړ کړم

لکه زۀ يمه په عشق کښې چې مغموم
بل به نۀ وي په دنيا داسې مظلوم

ستا په جبر استبداد ذرې ذرې يم
په مثال د يو جابر سلطان محکوم

نن صبا داسې حالاتو سر مخ يم
اړَولي لکه شي د چا نجوم

يو نظر کۀ د کرم راباندې او کړې
دا د ظلم نخښانې به شي معدوم

زۀ اقبال ياره دا ستا د در خاکروب يم
ځان ګڼمه شاه ايران او شاه د روم

چرته نوے تخيل څۀ چرته نوے غزل ګورم
چرته نوے منزل ګورم چرته نوے مزل ګورم

د ماحول د يکرنګۍ او مسلسل خزان نه تنګ شوم
چې ناشنا منظر را اوښائي چرته هغه بورجل ګورم

زړۀ مې ډک شو له ژوندونه مرګه څو ورځو له راشه
ژوند خو نوم دے د غمونو لږ شان حال د اجل ګورم

خر ته اس او اس ته خر د وېنا چل زده کؤمه
خوند د نوې تجربې څۀ خوند د نوي عمل ګورم

د محل د خاوندانو په ما دا هم پېرزو نه ده
اوسېدونکے د جونګړې ولې خوب د محل ګورم

د باتور غوندې په څانګه په قرار کېنه زړګيه
لکه چتے دنګل پرېږده ګني بيا درله ول ګورم

ظاهر بينه خلق ما په دې عادت دې ګرمَوي نه
چې هر ښکلي مخ ته ګورم پکښې حُسنِ ازل ګورم

څۀ به توره کړي زلمي چې لکه جونې سينګاريږي
لېونے يم په لښکر د هيجړاګانو اتل ګورم

شاعري ورکړۀ د خداې دي څۀ په زور نۀ ده اقباله
خواه مخواه د بعضې خلقو ورته بډې وهل ګورم

چې نااشنارنګ پېدا نۀ کړم چې نااشناغزل اونۀ وام
ستاښائست هم ښائست نۀ دےعشق ته عشق به خپل اونۀ وام

مخ د شمس اود قمر قد د سروې صنوبر هم
کۀ هرڅونه ډېرښائسته دي خو به يې ستا بدل او نۀ وام

په سجده باندې مې ځان ته چې پخپله مائل نۀ کړي
بياجومات دے ياکعبه ده زۀ به ستا درشل او نۀ وام

چې اشنا راسره نۀ وي د جونګړې نه کم تر دے
ګرم پرې نۀ يم کۀ محل ته چرې زۀ محل او نۀ وام

په زرګونو ارمانونه هره ورځ دلته قتلېږي
بياهم لاس راله په خوله ږدي چې دې زۀ مقتل اونۀ وام

ښه په غټوورته ګورم چې زمونږ د کوره غلا کړي
زورګيرۍ دغل ګوره چې دې غل ته او نۀ وام

په لټون د هاغه يار يم چې له حده تېروتے شي
ګني هسې به اقباله ملوټي ته مل او نۀ وام

ناقراري ده په قرار نۀ شوم
دنيا له غمه دې اوزګار نۀ شوم

بند د حالتو په قفس کښې يمه
ژوندونه پوې دې په بهار نۀ شوم

زۀ لاروے يمه د ورکو لارو
ورک به پخپله شم په لار نۀ شوم

بدل د مينې کښې په کاڼو لږم
بلد رسمونو نه د ښار نۀ شوم

ساقي د زهرو راکؤي جامونه
په پټو سترګو څښم هوښيار نۀ شوم

خامي مې څۀ ده راته نۀ ښکاريږي
چې زۀ اقبال د هيچا يار نۀ شوم

يار ته منت او په زارو ستړے شوم
فرياد مې ناؤري په نارو ستړے شوم

شپه د هجران نۀ صبا کېږي زما
زۀ کۀ هرڅو په شوګيرو ستړے شوم

ساه د ګوګل نه مې بهر را اُوځه
مۀ حيصارېږه په سلګو ستړے شوم

په پخولا به کله مرَور دلبر شي
په ننواتو په جرګو ستړے شوم

مرګيه خلاص کړه ما اقبال لۀ غمه
لمن د اميد نور په نيوو ستړے شوم

سختې د مينې دي په ځان تېرَؤم
لکه درياب په زړۀ طوفان تېرَؤم

ستا محبت ياره مذهب دے زما
زۀ د مومن غوندې ايمان تېرَؤم

لمبې مې هر وخت لۀ دهانه خېژي
په زړۀ کښې دا رنګې لړزان تېرَؤم

د ځنکدن ساعت دے راشه اشنا
ستا د ديدن په زړۀ ارمان تېرَؤم

زۀ په اميد کښې د بهار اقباله
دا ورځې شپې دي د خزان تېرَؤم

ياره کۀ ستا نۀ شوم د بل به نۀ شم
ګېسُو به خاؤرې کړم اوربل به نۀ شم

په انتظار کښې به دې تېر کړم عمر
لۀ وعدې خپلې زۀ بدل به نۀ شم

دا ستا وصال اشنا منزل دے زما
پاتې هيڅ کله د مزل به نۀ شم

لکه نرګس به ستا په قبر ګل شم
زينت د چا د تاج محل به نۀ شم

کۀ مې فرياد دلبر ته او نۀ رسي
اقباله بيا چرته غزل به نۀ شم

د پردو خپلو د ستم نخښه يم
راځي د هر لوري د غم نخښه يم

غلبېل غلبېل سورے سورے په ځيګر
دا د يارانو د کرم نخښه يم

رنګ مې تک تور لکه د سُوف ټُوکے شو
ولې به نۀ وي د ماتم نخښه يم

فرياد زما د هر مسام نه خېژي
لکه جرس د درد و الم نخښه يم

 اقباله زړۀ رانه يو غل وړے دے
ورپسې ووتے په قدم نخښه يم

ښکاريږي داسې لکه هېر دې کړم
ژوندے په مړو باندې شمېر دې کړم

اوس راته وائې چې واپس اوګرځه
چې د کمر سر نه ور تېر دې کړم

هېر دې کړل مانه د دنيا غمونه
په سپينو لېچو کښې چې ګېر دې کړم

نظر د مينې چې په ما دې اوکړو
دروند چيټاکۍ نه لکه سېر دې کړم

احسان د مينې منم زۀ اقبال
ګل په تور غر کښې د نمېر دې کړم

زۀ دې په کوم حسن لېلا مئين يم ؟
پوهېږم نه ولې په تا مئين يم

ستا د معصومو اداګانو نه ځار
زۀ دې په هر بئيلې ادا مئين يم

کۀ تۀ قسم راکؤې خورمه درته
لۀ ځانه تا باندې سېوا مئين يم

چې شونډې واکړې سرۀ ګلونه سپړې
د سپينو غاښو په برېښنا مئين يم

بلا خېزۍ دې کړم حېران د حُسن
بلا دې واخلم په بلا مئين يم

چې ارزومند يې دے هر زړۀ اقباله
زۀ په يو داسې دلربا مئين يم

کوڅه په کوڅه ګرځمه غمونه لټَوم
زخمونو سوداګر يمه دردونه لټَوم

ما لوستې د تندي کرخې خپلې تېر پخوا دي
په باغ کښې څله ګرځمه ګلونه لټَوم

قرارخو د زړګي مې د چا مړاؤ سترګو لُوټ کړو
اوس ځکه د شرابو ډک جامونه لټَوم

د سيند په غاړه ناست وم لعل مې پرېوتۀ دلاسه
په لاس به مې رانۀ شي کۀ چړونه لټَوم

اقبال وائي لکه پاتې سوے هم شمه ايره
پوکے ورکؤم ځکه مړۀ اورونه لټَوم

غم دې په ما باندې دلۍ وے ډېر خوشحاله به وم
دا ستا په غېږ کښې مې سلګۍ وے ډېرخوشحاله به وم

د ځنکدن خولې په ما دې ډېرې ډېرې راشي
له زلفو ستا راته سيلۍ وے ډېر خوشحاله به وم

تۀ راسره وے تمنا زۀ د محل نۀ لرم
يوه شېلېدلې شان بلۍ وے ډېر خوشحاله به وم

پرته په غاړه تېزندي مې وے دا ستا د زلفو
د سرو منګلو دې ټالۍ وے ډېر خوشحاله به وم

دا زۀ اقبال ياره مقتول ستا د مژګانو يمه
ليک مې لحد سر ته تختۍ وے ډېرخوشحاله به وم

دومره ډېر شو د دوران غم
چې مې هېر شو د جانان غم

نۀ خوري هيڅوک د بل چا غم
چې په چا راشي د ځان غم

لکه ستا پرېشانې زلفې
هسې زۀ کړمه پرېشان غم

مړزاندې مې دم قدم شو
رانه وويست تاب وتوان غم

هر سړے غم د دنيا خوري
نۀ خوري هيڅوک د ايمان غم

زۀ چې هر طرف ته ځمه
راسره دې دے روان غم

کاش کۀ دومره په ما تۀ شوے
لکه ستا دے مهروبان غم

په بشره باندې ليدے شي
چې لري زړۀ کښې پنهان غم

پرزَول وو د درست عمر
لاندې نۀ شو پهلوان غم

تر لحده خداې ملګرے
د اقبال کړو ستا ارمان غم

زۀ د دنيا کومه حصه کښې اوسم
چې همېشه په توره شپه کښې اوسم

د يار نما دښمن کمال ته ګوره
چې په دهوکه باندې دهوکه کښې اوسم

دا اضطراب مې بې سببه نۀ دے
څوک مۀ سينه د چا سينه کښې اوسم

وطن زما اؤ واک يې غير څخه دے
ګويا د خان ملک حجره کښې اوسم

لاړۀ معکوس شو تهذيبي قدرونه
ښکاري د کاڼي زمانه کښي اوسم

چې بې حسي پکښې عروج باندې ده
زۀ د هغې ښار په کوڅه کښې اوسم

چې ساز مجرم،غل بې ګناه دے پکښې
اقبال په داسې معاشره کښې اوسم

په دې خپي خپي ماحول کښې ژړا څنګه وکړم
د غم په غولي کښې خندا او ګډا څنګه وکړم

چې په افق باندې يوستورےچرته نه شي ليدے
په دې تيارۀ کښې به اميد د رڼا څنګه وکړم

په ساعت کښې وخاندي په ساعت کښې شونډې بوس نيولې
زۀ د اټکو د ورستو ورځو رضا څنګه وکړم

چې يې وږمه قدرې زمونږ کلي ته نه رارسي
زۀ د هغۀ پسرلي خوشې ثنا وکړم

له خپله غمه يو ساعت چې وزګارېږمه نۀ
څوک دې را وښائي چې غم د دنيا څنګه وکړم

د انسانانوڅۀ چې خداے درباندې هم ميئن دے
په دې کښې ووايه چې زړۀ ته ګناه څنګه وکړم

په غل چکو سترګو يې زړۀ زما اقباله يوړو
چې ګوا ه نۀ لرم دعویٰ په اشنا څنګه وکړم

هيڅ نۀ پوهېږم اشنا څۀ چـــل وکـــــړم
زۀ په خپل ځان اؤ په تا څۀ چـل وکـــــــړم

رانه خوشحاله په يو حال کښـې نــــــۀ ده
زۀ په مزاج د دنيا څۀ چـل وکـــــــړم

زۀ دې اخر په دنيـــــــــا دواړو غــــــــــواړم
چې مې قبول شي دعا څه چـــل وکـــــــړم

د محبت په بې قانونــه مـــــلــک کښــــې
يم سزاوار بې ګناه څۀ چـــــــــل وکـــــــــړم

ځواني ، خاني مې درنه دواړه ځار کــړل
نۀ ښکاري تا ته وفا څۀ چـــــل وکــــــــــړم

چې راوستے نشې جانان ځـــــان ســـــــــره
سپرليه! ستا په ښکلا څۀ چــل وکـــــــړم

اقباله تللي بيــرتـــــه بيـــــــا نـــــه راځــــي
نۀ پوره کېږي خلا څۀ چـــــــــل وکــــــــــړم

ښه نۀ شو زمونږه د وطن موسم
په برخه جوړي شو دا خړ خچن موسم

څوک د خوشحالئ ټپه به پورته کړي
هر وختې چې وي چرته غمژن موسم

نۀ پوهېږم لاس د مالي څومره دے
يا دلته د ګلو شو دښمن موسم

بيا مې غزلي سترګې رايادې شوې
بيا مې په زړۀ جوړ شو د سخن موسم

په مخ کښې دې سرخي د حيا وينمه
څۀ درته په غوږکښې اووې نن موسم

سترګې د اقبال هډو سړې نه شوې
لاړو بيا دې تېروت د ديدن موسم

ډېر به په ګرانه باندې تا هېروم
خو خامخا دې بې وفا هېروم

دا زړۀ مې لوے دے کۀ مې مېنه ډيره
چې دې خطا باندې خطا هيروم

چې يو په شا کړم بل مې مخې ته شي
څنګه به ستا دومره جفا هېروم

ما وئيل ستا په محبت کښې اشنا
زۀ به اخر زۀ به دنيا هېروم

دا د تيارو خدايان په فکر کښې دي
چې څنګه خيال به د صبا هېروم

اقباله همره خوشحالېږي اغيار
چې زۀ مذهب پښتو حيا هېروم

ستا په لټون يمه مخونه ګورم
په باغ کښې ګرځمه ګلونه ګورم

تۀ مې د زړۀ په کورَکي کښې اوسې
زۀ ليونے يمه ملکونه ګورم

عشق مې په لاس کښې ائينه راکړله
حيران دريان دې صورتونه ګورم

شابه نقاب له مخه زر پورته کړه
شوق مې جنون شو شنۀ خالونه ګورم

حاصل د عشق رهنمائي د زما
حاجت مې څۀ دے چې پلونه ګورم

چې ته زما او زۀ دا ستا په ځائې وے
بيا به دې زعم ، نصيحتونه ګورم

چې مړ شم مړه به ارمانونه شي ستا
ژوندے اقبال به دې خوبونه ګورم

اوس بۀ څله د چا يار د چا جانان يم
چې پخپله زيړه پاڼه د خزان يم

زۀ د عشق د بېخودۍ نه بهر نه شوم
په خوراک د تروو ستړے د دوران يم

خلق ولې مې له ياره ساتي لرې
يار زما په شان اؤ زۀ د يار په شان يم

وصال مرګ دے خاتمه د جستجو ده
کۀ ژوندے يمه ژوندے دي په هجران يم

هيڅ خبر نه يمه له بله رو ګودره
چې ماشوم ومه د عشق په لار روان يم

د چا يو ارمان پوره نه شي ارمان کړي
ماته نۀ ګوري چې ټول ارمان ارمان يم

کۀ د اوسپنې وے رو رو سولېدل به
زنځيرونو کښې د زلفو بنديوان يم

زه اقبال به ګېر چاپېره څۀ نظر کړم
چې پنځه وخته اخته اخپل په ځان يم

ښۀ په غټو غټو ګورمه خوبونه جوړه وم
لېونے يم په هوا کښې محلونه جوړه وم

هر سړے په دې پوهېږي چې مې برخه نا کامي ده
چۀ په مخ باندې د اوبو به تصويرونه جوړه وم

نۀ ډکېږي دا زما او ستا تر ميځه جوړې کندې
کۀ هر څومره پرې د پاسه زه پُلونه جوړه وم

په دنيا کښي هرسړےلګياسامان دخوشحالۍکړي
يو يواځي داسې زه يم چې غمونه جوړه وم

نۀ صبرېږم ځکه بيا بيا ستا کوڅې لره درځمه
په در تللو د هر ځل نوي زخمونه جوړه وم

اقباله په جفا چې د جانان مې زړۀ دړدېږي
را ټولې کړمه څړکي غزلونه جوړه وم

زۀ چې خپل اشنا راياد کړم
د غمونو ښار اباد کړم

زۀ د هغۀ ابادي غواړم
د چا مينې چې بر باد کړم

دومره مينه مې په تا ده
ظرف دا نۀ دے چې يې ضباد کړم

ستا نامه دومره خواږه ده
وظيفه کړم کۀ اوراد کړم

ستا د قد په موجودګۍ کښې
په چينار څۀ په شمشاد کړم

ستا د سترګو له نظره
طمعه څۀ به له جلاد کړم

چې بې دمه لاس و خپې شو
وخته څۀ کۀ دې استاد کړم

هيڅ اثر ورباندې نۀ شي
زۀ کۀ داد کړم کۀ فرياد کړم

زۀ ا قبال لکه رحمان تل
نوے نوے اجتهاد کړم

د غمازانو په لاسونو باندې ښۀ پوهېږم
خو څنګه پوه کړم اشنا په دغې نۀ پوهېږم

په لباده کښې د رنګينو رڼاګانو تيارې
ړوندَول غواړې راله سترګې اوس د زړۀ پوهېږم

تۀ چې هر څو ځله مې وژنې ولې دا هېراوې
چې زه د مرګ نه ورستو هم په ژوندانۀ پوهېږم

بي نيازه ياره دنيا ټوله په يؤ شان مۀ ګڼه
نياز من دې زۀ يمه په هر يو ناز دې زۀ پوهېږم

د عزيز عمر متاع لوټ به پرې اقباله کړمه
څو چې په چم کښي د پې مخو اوسېدۀ پوهېږم

د لباسي جانان په خولۀ تېروځم
ساده باده يم په خپل زړۀ تېروځم

د تېروتو مي هډو شمار مۀ کوه
هر ځله وائيم بيا به نۀ تېروځم

زخم خورده د زمانې د تېغ يم
قدم قدم ئې په لاشۀ تېروځم

د خپل د عشق رهنمائي ده زما
ولې به زۀ د چا په پلۀ تيروځم

نور د هجران د سختو څۀ ووائيم
د اور درياب دې پکښې زۀ تېروځم

تا به خبر د خپلو تلو نه کړمه
زۀ به ټپه شم چې په غرۀ تيروځم

اقباله دا مې دے تصوير د غزل
نقطه نقطه سم په وېختۀ تيروځم

نۀ پوهېږمه چې څنګه مراور جانان پخلا کړم
دا زما په وس کښې نۀ ده چې تمام جهان پخلا کړم

چې مدام په تعاقب کښې مې راخکلي غشي ګرځي
يؤه ورځې به مې ښکار کړه زۀ بۀ څواسمان پخلا کړم

سرۀ لاسونه سرۀ لبان دې د يو بل نه زيات قاتل دي
تورې زلفې تېزندۍ کۀ جلاديان چشمان پخلا کړم

اے زما د جانان غمه څۀ دمه خو راته وکړه
چې يو خس هم دمه نۀ کړي ځمه زۀ دوران پخلا کړم

مراور يم کۀ پخلا يم اشنا ستا پرې څۀ وتنه
مجبوري ده دا زما ځکه پخپله ځان پخلا کړم

ستا د زلفو نه مخ غواړم د هندو نه کشمير غواړم
زۀ پاړو د منګرو يم لېوني ماران پخلا کړم

غمازان لاسونه وباسي له مينځه کۀ اقباله
ننواتې په جرګو باندې به زۀ افغان پخلا کړم

زۀ په خاطر د ښکلي يار دغه همره زړونه ساتم
چې ديورنګ خاوند په مخ بې شمار رنګونه ساتم

څۀ وکړم زه لېوني زړۀ سره چې نه صبرېږي
په ما زيګر کښې اوس هم لارې ګودرونه ساتم

تۀ به راځې زه به شيندمه ستا په لاره باندې
څيرې جولۍکښې مړاوې مړاوې څو ګلونه ساتم

کۀ نه راځې زما په تا باندې څۀ زور خو نه دے
راکوې طمع له مودو دې کنډاوؤنه ساتم

ماته د بل ددرد احساس دغه همره زر ځکه شي
چې زۀ پخپله زخمي زړۀ کښې خپل دردونه ساتم

دا زه پښتون يم په بيلات باندې زړۀ نۀ با ئيلمه
ګټې تر ګېډې وټړمه سنګرونه ساتم

زمانه دې ته لېونتوب يا کۀ بل نوم ورکوي
چې زيړے نمر يمه ځوانان څو ارمانونه ساتم

د پټېدو نه مخکښې راشه چې ئې ووينمه
هغه چې زه په وېخوسترګوکښې خوبونه ساتم

په هرځل په نوي رنګ کښې دې زه ستا يم
خيال مې بل طرف ته نه ځي که ئ بيا يم

ستا د حسن جلوې هر خوا ته خوارې دي
جوړه شوې تماشه په تماشا يم

زه د ستا د وجوود برخه تۀ زما يې
اصليت يو په صورت باندې جدا يم

مونږ په يو بل ميئن زيات يُو له يو بله
نۀ پوهېږم چې مجنون کۀ لېلٰي يم

هر ښائسته صورت دا ستا راته ښکارېږي
د نظر فرېب مې نه دے ښه بينا يم

نور ښائسته راته ښکاره دا کائنات شو
رسېدلے چې مقصد اؤ په معنا يم

دا اثر راته د ”يون “ښکاري اقباله
چې په زمکه د بابا غزل سرا يم

ګمان مې نۀ کېږي چې بيا به هغه يار ووينم
زړۀ نا قراره تا به هم زۀ په قرار ووينم

قفس کښې بند وزرې ماتې له نعرو پاتې يم
څنګه اميد ولرم زۀ چې به بهار ووينم

اوس مې دَ ستا د راتلو لارې ته کاتۀ پرېښي دي
يقين مې نشته چې به تا په زاړه لار ووينم

نۀ به ستا حسن نۀ زما ځواني به پېر وکړي بيا
نۀ به دا زۀ درته په سوال ستا به انکار ووينم

اقباله کم نۀ دي له اوره ئې زاړۀ يادونه
چي کله راشي ځيګروريت په سورانګار ووينم

زۀ هر يو خيال اشنا له تانه اخلم
څوک څۀ خبر دے څو په ګرانه اخلم

په ما تورتم شي چې تا نۀ وينمه
رڼا دا ستا له مخ روښانه اخلم

زما نمرمخے يار شغلې خورَوي
پور به زۀ ولے د صبا نه اخلم

زمانه لاړه د وصال تېروتۀ
خوندونه اوس دې له هجرانه اخلم

خوراک ګبين او له لشو نه ويره
په تهمتونو دي جانانه اخلم

تندر پرېوځي راورېږي ګلۍ
اقبال قياس ئې د خندا نه اخلم

دوباره به بيا د نوي سره ځوان شم
کۀ د ستا د غاړې هار شمه پېزوان شم

ستا رخسار اؤ ستا د شونډو ګلوبونه
چې دې ووينم خالصه ګلستان شم

چې دې خيال راشي زما د زړۀ کنډر له
د پېرس د ښار په شان له ابادان شم

د هجران له تاؤه زېلې مې شوې وچې
را ژوندے به دې د وصل په باران شم

کۀ مې ستا په قدمونوکښې ځائې بياموند
د عالم په سر به پاس لکه اسمان شم

معلومېږي اصليت ته مې سفر دے
زۀ له هرې نقطې تا وته روان شم

مدعا د هر دعا مې ده اقباله
چې زما جانان زما زۀ د جانان شم

ستا انتظار کښې ډېوې بلې ساتم
په هره لار کښې ډېوې بلې ساتم

زۀ پرې پوهېږم چې تۀ نۀ راځې اوس
په کوم اعتبار کښې ډېوې بلې ساتم

کۀ تۀ راځې چې لار خطا نۀ کړې
د زړۀ په ښار کښې ډېوې بلې ساتم

ودانه ستا د تلو نه ورستو نه شوه
په وران ديار کښې ډېوې بلې ساتم

زما د اوښکو چراغان ته ګوره
څنګه هر تار کښې ډيوې بلي ساتم

اقباله مړ زړۀ اؤ يادونه د يار
لکه مزار کښې ډيوې بلې ساتم

ستا له نامې ځنې ختمونه کوم
د اوښکو هر وختې ګوټونه کوم

د نا کرده جرم اقرار مې وکړو
تر څو به زۀ وضاحتونه کوم

تۀ مې د مينې انتها وګوره
په خوب کښې هم درته غږونه کوم

بل ښکلے ځائےمې زړۀکښې نۀ شي موندے
درسره سل ځله لوظونه کوم

په عشق کښې رو رو دودېدمه مخکښې
اوس راته ښکاري چې اورونه کوم

سېل به منزل ته رسېدلے وي خپل
اقباله زۀ چې څو څانګونه کوم

ستا فراق کښې چې مړ نه يم دروغژن يم
تُو زما په ژوند د وچې لافے ژن يم

نۀ مجنون غوندې له غمه لېونے شوم
نۀ تېشه باندې سر مات لکه کوهکن يم

خورمه څښمه اودۀ کېږم له ماښامه
نۀ رانجها درپسې ورک له خپل وطن يم

پروانے غوندې نثار په شمع نه شوم
تن پرور بلبل په شان بس د ګفتن يم

معشوقې کۀ وفا و نۀ کړي ګرم نۀ دي
چې عاشق يم په وفا هم مختورن يم

دا خو وګوره زما په قبر راشه
پاسېدلے به ولاړ په سر کفن يم

داسې وخت ؤ چې اقبال ؤ او وصال ؤ
داسې وخت دے چې لېوال ئې د ديدن يم

ډېر ډېر ارمانونه به په زړۀ يو سم
وَ شومه فلکه! نور به څۀ يو سم

وروځې دي ليندې باڼۀ تېرۂ غشي
سم کۀ په ځيګر باندې کاږۀ يو سم

تنده به زما د عمر ماته شي
يؤ ځل کۀ لبانو له دې خولۀ يوسم

ناز کوه په ما چې نازبردار دې يم
رنګا رنګ نازونه به دې زه يوسم

وژني کۀ پرېدي مې دا ئې خوښه ده
زۀ ورله کفن هم به چاړۀ يو سم

کله دا نصيب اقبال راوړے دے
خاؤرې به جولۍ کښې ستا د پلۀ يوسم

ستا د ديدن سوال له رقيبه کوم
دا اخري چاره طبيبه کوم

خپله لاسه ما پۀ ځان ورانه کړه
ګيله به څله له رقيبه کوم

زما په ژوند کښې سليقه نيشته دے
څۀ چې کؤمه بې ترتيبه کوم

هر څه چې کېږي ځم د يار کلي ته
ټوقه په ځان باندې عجيبه کوم

زما خبرې و ته غوږ نۀ نيسي
غږ کۀ هر څومره له قريبه کوم

په دار پنځه وخته اقباله خېژم
ويره به ولې له صليبه کوم

اے د ښکلو ښکليه د ښکلا نه دې درزار شم
ستا د مخ په شمعه پروانې غوندي نثار شم

هسې رنګې ما کړه فرېفته د مخ په ګل دې
چې باغ کښې سوخته دل بلبل په شان له په چغارشم

خوښ يم تر لمن پورې مجنون څيرې ګرېوان زۀ
نۀ غواړمه دا چې افلاطون غوندې هوښيار شم

ښکليه ستا د هجر د وصال معنیٰ يوه ده
خضر شم واصل کۀ د منصور غوندې په دار شم

رنګ مې شا مدام د زړۀ په وينو سره لبان وې
تڼا کې په سينه دننه پټ لکه انار شم

کله نه چې کړے مې دے ګوټ د عشق د ميؤ
نۀ کېږې اثر راباندې ډير هم کۀ مېخوار شم

زاهده نه غولېږمه په حورو په غلمانو
پرېږدمه اصل او د نقل طلبګار شم

اقباله ګمراه شو ے د غماز د لاسه ډير يم
دا به مه نصيب وي چرې اوس هم که په لار شم

خپل د مينې له انجامه خبر نۀ يم
لکه ړوند له بله ګامه خبر نۀ يم

مسافر يمه د مينې په وطن کښې
د منزل او له مقامه خبر نۀ يم

هر يو در او هر يو بام ته حېران ګورم
ستا له در اؤ ستا له بامه خبر نۀ يم

ما په مينه کښې سبکي کنځل ليدل دي
د انعام او له اکرامه خبر نۀ يم

لکه شپه چې د هوسۍ په مېږه تون وي
يؤ ساعت هم له ارامه خبر نۀ يم

ما اقبال باندې د غم توره تيارۀ ده
له سحر او له ماښامه خبر نۀ يم

وخته! نور عېشونه درنه نۀ غواړم
حق درنه زه خپل د ژوندانۀ غواړم

صف د ځناورو ته مې مۀ دهيکه
انسان يمه انسان پاتې کېدۀ غواړم

جام او د مينا نه ناخبره يم
تندې له يو څو ګوټه اوبه غواړم

ټول عمر مې تېر په نا روغتيا کښې شو
بس دے اوس طبيبه رغېدۀ غواړم

لور د بادشاه څۀ خبر کړمو نه
اقباله کټوري له زاڼو زۀ غواړم

بې ستـــا لـــه دره زۀ کوم در تـــه لاړ شــــم
اووايــه تـــه راتــه چې چـــرتـــه لاړ شــــــــم

زمـــــــــا د زړۀ لـــــــه درده تــــــــــه خبـــر ئې
څنګـــه بــــــه زه بــــل چــــاره ګر ته لاړ شم

صحرا کښې ورک لکه د څاڅکي نه شم
ارمـــــــان مې دا دے سمندر ته لاړ شم

نـــا قـــراري مې هــغــه يــــو شــــان لـــه ده
سمې تـه لاړ شـمــه کـــه غــر تـــه لاړ شـــم

هـــــغــــــه ذره اقـــــبــــالــــــه وځـــلېـــــدے
چې يــو نــظــر نـــورِ نـــظـــر تـــه لاړ شــــم

په وخت کښې نه ځائېږم په چکــر کښــې نــه ځــائېـــږم
زه د زمـــانې پــــه هــيــڅ څـــــادر کښـې نــــه ځـــائېـــږم

ضد مې د موسٰي دے چې ديدار راځني غواړي
ولې نــه پــوهېــږې چــې پـــه غـــــر کښې نــــه ځــائېــږم

هغه سمـندر نـــه يــم چــې بـــه بند شــم پـه کـوزه کښـې
خور وور کائنات يـم پــه نــظر کښـې نـه ځـائېــږم

رنده خيال دې خام دے مينا ماته جام دې توے کړه
زه هغــه نشـه يـــم چـــې پــه ســـر کښـــې نـــه ځـــائـېـــږم

څنګــه بـــه محــدود د لا محــدود احـــــاطـــــه وکـــــړي
عشــــق يــم اے عــقــلـــه تــصــور کښــې نـــه ځــائـېــږم

هر ځاے مې ظهـوردے خـو د ذړه ستـرګـې پېدا کـړه
جُمات کښې نه ځــائېــږم پــه منــدرکښــې نــه ځـائېــږم

تصوير مې کــړه اقــبــالـــه پــه زړګــي کښــې دې دنـنـه
زه هــغــه ښــائست يــم چــې منـظــر کښــې نـه ځــائېــږم

که ګذار دې له نظره زه اشنا کړم
زه به هم چرته څوک بل ښکلے پېدا کړم

راشه دواړه دغه نوې مزه ګورو
ته څوک يار کړه زه به نوې محبوبا کړم

که زمانه زيات دې زړۀ ته څوک نزدې شو
خنډ به نه جوړېږم لار به دې صفا کړم

دا زړۀ کليه ده اوس نۀ لاګُو کېږي
چې دا ته به کړې جفا زه وفا کړم

زه په مينې کښې قائل د جبر نه يم
ته زما رضا کوه زه به دا ستا کړم

د عمل نه بغېر عمر نه تېرېږي
لېونے يم که خبرې په هوا کړم

يويشتمه ده صدۍ چې پکښې ژوند کړم
نه مجنون يم نه خبرې د لېلٰي کړم

رواياتو نه باغي نه يم اقباله
حقيقت نه به تر کومې پورې غلا کړم

قيد د خپلو د خوبونو جزيرې يم
په طوفان د سمندر ذرې ذرې يم

چې ئ کار نيشتے رڼا اؤ په تيارۀ څۀ
زۀ مشعال خو مشعال د اديرې يم

د ققنس غوندې لۀ ځانه لمبه اخلم
زۀ د خپل د زړۀ په سوز ايرې ايرې يم

رسيدۀ مي د شها اوربل ته ګران دي
د لاله غوندې ګل شوے په ميرې يم

چې ځواني وه د ليلٰي د سترګو تور وم
اوس په سپينه ورځې کم لۀ کاسيرې يم

دا په مے ککړې شونډې اؤ سرې سترګې
خيجولے ځا ر دې شم په غرغرې يم

مشرانو ته مې قام شمله په سر کړه
ښه مضبوط په حواله د شجرې يم

خوشحال ولې په سرونو خپل نازيږي
زۀ سلطان يم غلام نه چې بې شمېرې يم

په نسب باندې څۀ فخر دے اقباله
چې سواتے يم د اوګۍ د هزارې يم

هيڅ د ژوندون په حساب پوهه نۀ شوم
او مې لوست ټول په کتاب پوهه نۀ شوم

ما په غوپه باندې غوپه اوخوړه
د عشق د سيند په پاياب پوهه نۀ شوم

عادت يې وۀ د کاغذي ګلونو
ما ورله ورکړو ګلاب پوهه نۀ شوم

اقباله سوال مې د وصال کړے وۀ
واپسي هيڅ په ځواب پوهه نۀ شوم

د زمـانـې پـه رواج نـۀ پوهـېـږم
د حساس زړۀ په علاج نۀ پوهېږم

پخوا د مينې انبارونه ډک وو
اوس يې قاتي شوه په بياج نۀ پوهېږم

د شاه جهان فطرت دے ما راوړے
لکه چنګېز په تاراج نۀ پوهېږم

دا ځان او زړۀ مې درله دواړه در کړل
غواړې لا نور کوم خراج نۀ پوهېږم

چې د کلې قابل هم نۀ ښکاريږي
په هغه سر باندې تاج نۀ پوهېږم

له هر طرف چې راځي ماله راځي
زړۀ مې د غم شو اماج نۀ پوهېږم

لکه خوشحال خټک په چا نۀ ورتلم
مينې دې کړمه محتاج نۀ پوهېږم

ستا په ظلمونو زړګے شين ګرځَوم
هيڅ په ټکور او مساج نۀ پوهېږم

اقباله خوار مې دے نصيب رواړے
کۀ مې دښمن شو سماج نۀ پوهېږم

چې يار رضا کړم په چل نۀ پوهېږم
غوټه مې سخته کړه ول نۀ پوهېږم

حالاتو ژوند مې معمه جوړه کړه
مازغۀ مې بند دي په حل نۀ پوهېږم

د پښتنې په شان له برند راګوره
زۀ د نرګس په کتل نۀ پوهېږم

د هجر غم يمه په خوا وژلے
د عزرائيل په وژل نۀ پوهېږم

خم کښې هغه شراب ساقي نۀ لرې
اناړي نۀ يم چې څښل نۀ پوهېږم

هره ادا مې د يار اوستائله
بيا هم لا وائي چې غزل نۀ پوهېږم

خوند يې د څړيکو نه اقباله اخلم
د عشق د زخم تبل نۀ پوهېږم

تۀ څۀ خبر يې په زړۀ څنګه تلاطم تېراوم
په خوله خندا په زړۀ مدام دننه غم تېراوم

د حال آحوال تپوس يې نن مې له رقيبه کؤم
صبر مې نۀ کېږي له حده خپل قدم تېراوم

تۀ څۀ خبر يې چې په هجرکښې تېريږي څنګه
د سمندر په شان له اور کښې ژوند صنم تېراوم

کۀ د سرو وينو غرغړې مدام طبيبه کؤم
د زمانې د ستم غشي دي پېهم تېراوم

حوصله ځان کښې راپېدا کا زما سره واؤره
دا زړۀ مې غواړي نن دې بيا په هغه چم تېراوم

هغۀ معافي راته د زړۀ له صدقه کړې نۀ ده
سزا لا هٰغه شان حوا او د ادم تېراوم

دغه همره وخت به راکړي بخت څۀ بهروسه نيشته دے
زړۀ کښې مې ډېرڅۀ دي اقباله خپل قلم تېراوم

زۀ د مينې طمع اوس ولې له تا کړم
چې وم بدر د وخت تندر روح سياه کړم

نۀ ځواني او نۀ خاني مې واپس کېږي
زۀ کۀ مږمه لاسونه اوس ژړا کړم

په انجام مې سوچ اونۀ کړو په اغاز کښې
نادان زړۀ د سمې لارې نه خطا کړم

د عشق جرم مې څۀ دومره سنګين نۀ وۀ
لکه تا چې بې انصافه زۀ سزا کړم

نۀ ترې مرمه نۀ رغېږمه څۀ اوکړم
زما زړۀ په څنګه رنځ دې مبتلا کړم

ملګرتيا دې هغه وختې زما پرېښوه
چې دې ورکله په خوله کښې د بلا کړم

ما وائيل چې مرګ به هم مونږ جدا نۀ کا
په اسانه دې په ژوند باندې جدا کړم

هغه تېر ساعت په بېرته نۀ جارؤځي
اوس اقباله کۀ هر څومره واوېلا کړم

تۀ هم هغه نۀ يې کۀ دا زۀ اوس هغه نۀ يم
دا به وي دروغ کۀ درته اوئيم چې ښۀ يم

وخت مې په ځوانۍ باندې دا هسې لوبې اوکړې
نۀ پېژنم ځان د ائينې مخکښې چې زۀ يم

تور او سپين يوځائےشودواړه سپين پرې غلبه دي
شپه او ورځ يوځائےدواړه يو ځائے کښې په کاتۀ يم

ګل و ومه خوبانو اېښودم به په اوربل کښې
اوس راسره څۀ کا پښه رکاب په رېژېدۀ يم

څنګه څنګه د ګلچين ظلمونه ياد کړم
زهره چوي مې چې نوخېز ګلونه ياد کړم

سفاکي بربريت کۀ يزېديت دے
زۀ په کومه نامه ستا طلمونه ياد کړم

کوم مذهب دے کوم اسلام دے کوم جهاد دے
د نمرود کۀ د فرعون وختونه ياد کړم

بې ګناه يې په پلکونو رېز مرېز کړل
وينې ژاړم چې ښائسته لعلونه ياد کړم

پښتون خيال په دښمنۍ کښې د پښتو کړي
جولا هم نۀ يې چې ستا کارونه ياد کړم

ګل له ښاخه څوک په توره پرېکؤي نه
څۀ ناشنا به دغه ستا دودونه ياد کړم

چا په وينه باندې غسل کړے نۀ دے
لمبېدلي ماشومان لا شونه ياد کړم

مرد په ښځه ماشوم لاس اوچته وي نه
نامردي به دې په هزار قسمونه ياد کړم

ښاپېرکه په تيارو کښې خوشحالېږې
وبوږنېږې چې سحر نورونه ياد کړم

زخم زخم څړېکې څړيکې شم اقباله
دغه څوک دي دا د چا لاسونه ياد کړم

توره هيلۍ به بانګ ووائي اوس به چې يار وينم
چرته مې سفر دے زۀ په مخه هغه لار وينم

کړے مې کمے بېشے په لوظ کښې خس نۀ دے
په ورځې د قيامت به درته مخ زۀ ابدار وينم

نۀ اوس ستا ځواني ده نۀ زما مستي ده پاتې
ځان خپل په هغې نشه اوس هم خمار وينم

ستړي مې اعصاب شو نور بې دمه شوم دلبره
هيڅ ترې نه بود نۀ شو څۀ بې سود انتظار وينم

لا مې ځواني نۀ وه چې اخته د عشق په رنځ شوم
داسې ورځ رانعله چې به زړۀ په قرار وينم

تۀ کۀ څۀ کؤے شې اشنا مات کړه دا بندونه
زۀ له ډېره وخته ځان کمزورے بيمار وينم

زړۀ به زما تش شي کۀ په ډاګه مې نارې کړې
هسې هم عالم په افسانه خبردار وينم

نۀ بيا ناروغه اقبال روغ شي لکه مخکښې
نۀ به ستا د کلي ګودر بيا په بهار وينم

تۀ خپل ضد زۀ انا نۀ پرېږدم
مينه دې بيا هم اشنا نۀ پرېږدم

کؤه جفا چې درنه څومره کېږي
زۀ به لمن د وفا نۀ پرېږدم

کۀ په سينه کښې زړۀ له غمه مې چوي
خو په ظاهره خندا نۀ پرېږدم

چل د دروغو زما نۀ دے زده
رښتيا به وائيم رښتيا نۀ پرېږدم

تيارۀ کۀ څومره ګوټ په ګوټ خواره ده
مګر اميد د صبا نۀ پرېږدم

خېرې کؤل جوړې ستا زړۀ به غواړي
اقبال به تاته دعا نۀ پرېږدم

ناقراري ده په قرار نۀ شوم
دنيا له غمه دې اوزګار نۀ شوم

بند د حالاتو په قفس کښې يمه
ژوندونه پوې دې په بهار نۀ شوم

زۀ لاروے يمه د ورکو لارو
پخپله ورک شومه په لار نۀ شوم

بدل د مينې کښې په کاڼو لږم
بلد رسمونو نه د ښار نۀ شوم

ساقي د زهرو راکؤي جامونه
په پټو سترګو څښم هوښيار نۀ شوم

خامي مې څۀ ده راته نۀ ښکارېږي
چې زۀ اقبال د هيچا يار نۀ شوم

تصور کښې تصويرونه جوړَوم او ورانَوم
ستا په مخ شنکي خالونه جوړَوم او ورانَوم

د ماشوم غوندې په لارکښې ځان له ناست يمه يوازې
هسې خاؤرو ډېرانونه جوړَوم او ورانَوم

ستا زما لارې جدا دي ښه په دې باندې پوهېږم
په اميد کښې محلونه جوړَوم او ورانَوم

تۀ د باغ ښائسته بلبله زۀ باتور د تورو غرونو
دواړو منځ کښې نسبتونه جوړَوم او ورانَوم

زۀ اقبال هغه اقبال يم خو اقبال مې دومره نيشتے
ستا د زلفو به ټالونه جوړَوم او ورانَوم

لا تراوسه په لوظونو دې ژوندے يم
د وصال په اميدونو دې ژوندے يم

تا او ما دواړو ليدلي چې يو ځائے وو
په هغه خيالي خوبونو دې ژوندے يم

تن زما به ايره شوے تېر پخواه وو
خو د مينې په اورونو دې ژوندے يم

په نطر د نورو خلقو کښې خو مړ يم
دا په کومو حسابونو دې ژوندے يم

خوشحالي چې درنه غواړي هغه نور دي
زۀ اقبال خو په غمونو دې ژوندے يم

ځان دې اوليکم کۀ زړۀ دې اوليکم
تۀ پخپله وايه څۀ دې او ليکم

قد ته صنوبر کۀ سروه اووائم
مست لکه د زرکې تلۀ دې اوليکم

شونډې دې راټولې د ګلاب غوټۍ
څاڅي ترې امرت کۀ خواږۀ اوليکم

څنګه به خبر له زړۀ او ځانه شم
مړاوې شرابي کاتۀ دې اوليکم

چا سورےسورے کړمه په زړۀ باندې
وروځې کۀ کاږۀ باڼۀ دې اوليکم

ولے برے يو نۀ سمه زۀ اقبال
ډېر به دې ليکي چې زۀ دې او ليکم

ارت جهان رجړومه تنګه چرته لاړ شم
خلاص به نۀ شم زړۀ له جنګه چرته لاړ شم

چا په سر باندې اخستے مې چې جنګ وۀ
هغه يار مې شو بې ننګه چرته لاړ شم

چې يې ما غوښتلے څنګ وۀ ډېر په مينه
هغه تختي مې څنګه چرته لاړ شم

نۀ پناه او نۀ ښکاره ترې په امان يم
ستا د سترګو له خدنګه چرته لاړشم

زنخدان کښې يې تازه تازه د نيل خال
غورزَوي مې له ګړنګه چرته لاړ شم

زۀ پښتون غوندې ولاړ په نېک نيتۍ وم
ستا ټګۍ ټولې فېرنګه چرته لاړشم

مال وسرځواني مې ټول ورته ډېرے کړۀ
پوره بيا نۀ شوې قلنګه چرته لاړ شم

تا کښې روح د ماسوري ولې رانغے
زۀ اقبال پېدا څارنګه چرته لاړ شم

حېران په دې يم بې له ياره چې ژوندے څنګه يم
پرون چې خپل يې ومه ډېر نن يې پردے څنګه يم

قسم دے ياره کۀ زما به يو ساعت هېرېږې
له تانه هېر لکه يو خوب زه پخوانے څنګه يم

لکه د نورو غوندې ما سره سلوک مۀ کوه
لږ راته وګوره اشنا چې زۀ سړے څنګه يم

تاته د خپلو رخسارونو لمبې نۀ شي ليدے
زما نه او پُښته چې زۀ لوګے لوګے څنګه يم

د څوارلسمې سپوږمۍ مخ نقاب هاله چاپېره
اقباله ولې نۀ پوهېږي لېونے څنګه يم

زۀ د جانان تپوس د چانه اوکړم
جوړه مې خولۀ نۀ شي له ځانه اوکړم

يار مې جواب په سمه خولۀ رانۀ کړي
همت دا زۀ څومره په ګرانه اوکړم

مرګ لږېدلے دے هجران راپسې
تېخته به چرته دې بلا اوکړم

ناصحه تا دې خداې مئين کړي خپله
هـلـه پښتنه به له تانه اوکړم

اقباله ما به جانان نۀ هېرَوي
زۀ دا ګمان لۀ خپل ګمانه اوکړم

تا د زړۀ نه اوويستم کۀ ياد دې يم
هغه يم چې په مينه کښې برباد دې يم

تا کۀ د شرېنې خوي راوخستۀ
اوبه وېنې ما تۀ چې فرهاد دې يم

تۀ کۀ شاعري په هر اندام کؤې
لولم دې په زور او زېر نقاد دې يم

پټه شه په سترګو او زړۀ کښې مې
مخ به زمانې ته شم مرصاد دې يم

څۀ اوشو په تا داسې بې غمه يې
لوټې لوټې پروت يمه بغداد دې يم

چل د وفا مۀ ښايه اقبال ته تۀ
پټې سترګې ګرځه اعتماد دې يم

څـۀ زخـمـونو د جـانـان وژلے يـم
څـۀ غـمـونـو د دوران وژلـے يـم

چې مې ساه په کومه ورځ په دُنيا واخست
زندګۍ زۀ هـک امـان وژلـے يـم

زما هيڅ ګيله د هيچا نه هم نيشتے
هر چا خپل په تاب و توان وژلے يم

کۀ ازغو راباندې کړے خپل وس دے
کلـه کـم کـوز ګلـستـان وژلے يم

د لباس ژړا دې هډو په ما نۀ کړي
پردو خپلو په يو شان وژلـے يـم

د اقبال دعویٰ کښې خس هم دروغ نيشتے
هر سړي په خپل ايمان وژلے يم

چې په مينه کښې مجنون شومه دانا شوم
چې د سر سترګې مې لرې کړې بينا شوم

په شاهانو باندې نۀ لرم پرواه څۀ
د هر چانه مرتبه کښې چې ادنٰي شوم

په ارزو د هغه ښکلي د لاسونو
د ځيګر په وينو ډوب لکه حنا شوم

د بل چا ثناء په خولۀ مې څنګه راشي
په عدم کښې ياره ستا چې په ثناء شوم

پېدا بل چا سره څنګه اشنائي کړم
زۀ په داسې وزن تا سره اشنا شوم

هغه يار په ډېره مينه غېږه راکړه
چې راکوز ورته لۀ بامه د انا شوم

زۀ به څۀ کړمه په عود او په عنبرو
زۀ اقبال يې په کرم ګلِ رعنا شوم

تۀ راته کنځل زۀ به ثناء کؤم
تۀ په ما جفا زۀ به وفا کؤم

ستا رضا ده تۀ راته خېرې کؤه
زۀ به درته هر وختې دعا کؤم

دومره به بدل شې يقين نۀ راځي
شک په خپلو سترګو زۀ اشنا کؤم

خلق چې څۀ وائي زړۀ مې نۀ مني
ځکه تپوسونه ترې بيا بيا کؤم

تا رانه په ژوند لاسونه واخستل
زۀ خو پس له مرګ هم تمنا کؤم

يو ځله اشنا راشه چې غوڅه شي
زړۀ سره به څو دروغ رښتيا کؤم

ستړے شوم اقباله اوس دې مړ شمه
څو د لاعلاج درد به دوا کؤم

بې ګناه به هم سل ځله منت بار شم
مخامخ کۀ چرته يو ځله د يار شم

بې حجته به يې پښو ته شمه کته
کۀ هرڅومره په دنيا کښې عزت دار شم

را به نۀ وړمه ګيله چرته په ژبه
کۀ د ياردلاسه دار شم په سنګسار شم

عاشقي خلقه د يار د رضا نوم دے
عاشقي ده چې غلام شم خدمت ګار شم

څوک دې نۀ خوري غم زمونږه زۀ اويارزده
کۀ د يار د لاسه هر څومره ازار شم

کۀ زما وجود تمام شي سترګې سترګې
کله موړ به د ښائسته يار په ديدار شم

عشق مې زور د زړۀ اوبۀ کړلو اقباله
دا مې نۀ ګڼله داسې به لا چار شم

مراور جانان به څنګه راپخولا کړم
ورته جوړه څۀ خېوه کړم څۀ ادا کړم

کۀ مجنون مې د صحرا نه کور ته راغے
په نازونو هر کلے به يې لېلٰي کړم

سترګې تورې شونډې سرې ځان به سينګارکړم
ځان به مړ ورته مُجره او په ګډا کړم

زۀ به هر څۀ هغه اوکړم چې څوک نۀ کا
کۀ يقين شي چې زړۀ موم به يې په دا کړم

کۀ مې خېر جولۍ کښې وانۀ چؤي خېر دے
زۀ به سل ځله په در کښې يې ندا کړم

خلق ګوته لېونتوب ته زما نيسي
دې ته نۀ ګوري په پټ مخ يې شېدا کړم

چې ښائست يې نۀ راځي د سوچ دائره کښې
د بې مثله يار بې مثله به څۀ ثناء کړم

چې ځواني لاړه په ارمان څۀ کؤم
چې ساه مې ورکړو په درمان څۀ کؤم

چې زړۀ مې وچه تړه شوه د خېبر
په پسرلي او په بـاران څـۀ کـؤم

اوس دې نکريزې په ديوال اولږي
زمـا چـې تـېـروتـۀ دوران څـۀ کـؤم

بـې وفـا زړۀ مې لـۀ دنيا نه ډک کړو
په دې خالي خالي مکان څۀ کؤم

کۀ د خوبانو نه دنيا ډکه ده
ما پکښې او نۀ موند جانان څۀ کؤم

چې مرګ او ژوند شو جهنم د هجر
اقباله عشق باندې ايمان څۀ کؤم

چې له نظره د خپل يار پرېوتم
ګويا د سر نه د مينار پرېوتم

بې ګناهي لويه ګناه ده زما
په قدمونو څو څو وار پرېوتم

زما وجود په هيڅ صورت نۀ زغمي
لوګے لوګے شومه غبار پرېوتم

د وصال شپه به څنګه هېره کړمه
په خزانه غلے شوم مار پرېوتم

څوک عېسٰي دمې يارخبر کړئ زما
دا ځل څۀ بل رنګې بيمار پرېوتم

خزان اقباله کړه تالا ګلونه
سينه فګار بلبل په خار پرېوتم

چې له تا ځنې جدا شوم در په در شوم
چې په زړۀ باندې سورے شومه ګوهر شوم

چې مې خاورې کړۀ سرۀ زر په عاشقۍ کښې
د هغې ورځې نه ورستو کيماګر شوم

چې خبر ومه د هيڅ نه خبر نۀ وم
بې خبره شوم په ځان باندې خبر شوم

ستا لټون زما مقصود وۀ نور څۀ نه وو
ابراهيم شوم کله زۀ کله اذر شوم

دا زما تنده مړۀ نۀ شوه په هيڅ حال کښې
کۀ مې ځان اوڅښۀ پخپله سمندر شوم

دومـره اوګد انـتظار شـو راپـغـاړه
چې اول ساه نه تر مرګه منتظر شوم

د هجران حساب به غواړمه اقباله
مخامخ د ښکلي يار چې په محشر شوم

زۀ په داسې يو جانان باندې مئين يم
وصال څۀ چې په هجران باندې مئين يم

د جانان نه په بدل کښې مينه غواړم
حقيقت کښې په خپل ځان باندې مئين يم

تۀ زما همت ته اوګوره چې څو دے
کۀ ذره يم په اسمان باندې مئين يم

د سرګړي ارزو نـۀ لـرم پـه زړۀ کـښـې
په سنبل او په رېحان باندې مئين يم

ستا د مخ عکس په کښې نۀ وےجهان څۀ وۀ
ستا له مخه په جهان باندې مئين يم

چې يې احسنِ تقويم دے پېدا کړے
څۀ عېب نۀ دے چې انسان باندې مئين يم

شـېـخـه سـتـا طلـب د حـورو د غِـلـمـانـو
زۀ اقبال خو په سلطان باندې مئين يم

کۀ د وصل بها سر دے په خوښۍ مرم
هره ورځې هسې هم په بې رخۍ مرم

ماله څۀ بده وه يو ځله کۀ مړ وے
په ستم د ستمګر سلګۍ سلګۍ مرم

نقاره کېږي په عرش حورې ګدېږي
امتحان کښې سرخ رو د عاشقۍ مرم

څوک همراز د بهروسې مې پېدا نۀ کړو
ټول رازونه په زړۀ وړم قيصۍ قيصۍ مرم

زۀ په تا باندې کۀ مرم تۀ په هم ما مره
په والۍ باندې دې مرم نۀ په نتکۍ مرم

زما مينه څۀ د بلې قبيلې ده
د ښائست نه د اشنا زيات په راستۍ مرم

تا وژلے په قدم قدم اقبال دے
دومره کله په اسانه زندګۍ مرم

لږ په زوړ نظر راګوره داسې نۀ وم
و د زړۀ په سترګو کوره داسې نۀ وم

ما به ښکرې د سنډګانو تاوولې
هائے توبه د عشق له زوره داسې نۀ وم

وخت مې لوبې په غندل د ځوانۍ اوکړې
د مجنون بېد شوم نسکوره داسې نۀ وم

اورلړوني غوندې مخ مې د سکارۀ شۀ
واسطه مې ده له اوره داسې نۀ وم

هيڅ صرفه د زړۀ په وولو مې او نۀ کړه
دا د وروځو تېرۀ لوره داسې نۀ وم

په پلؤ کښې دې زما څۀ پرېښي نۀ دي
لوټ دې کړمه عادي چوره داسې نۀ وم

ستا خندا راپورې کېږي خانده خانده
قابل يم ستا د پېغوره داسې نۀ وم

لکه طفل حرکتونه دې نابوده
د اقبال برخه زروره داسې نۀ وم

زه به څه ارزو دا ستا کړم
مرګ نه هر لحظه غلا کړم

پښې مې زوړندې پہ لحدکښې
زه دې اوس هم تمنا کړم

په جنت باندې به تُو کړم
که ګزران بغېر له تا کړم

دا زما ايمان دے څنګه
که کافر دې زه اشنا کړم

نور څه نه وينم په سترکو
پېدائشي ړوند دې بلا کړم

مجنون خاورې مې د پښو دے
ستا نامه ولې لېلا کړم

دا زما شدت د مينې
تا کښې څنګه راپېدا کړم

د اقبال زړګيه چوې نه
ګزران څو به په ژړا کړم

زۂ خبر نۂ یم چې څوک یمہ زۂ څۂ یم
چرتہ راغلمہ زہ چرتہ اوس پہ تلۂ یم

فلسفې د فلسفیانو ګډې وډې
د نبیانو معجزې ګوتہ پہ خولۂ یم

کلہ خېر یم کلہ شر یم نۂ پوھېږم
ښخ پہ زمکہ باندې زۂ پہ اسمان زۂ یم

دا زما خمیر جوړ شوے عجیبہ دے
چې پہ یو وخت کښې ھم اور یم ھم اوبۂ یم

تکبر کښې د فرعون نہ مخکښې لاړ شم
عاجزي کښې ھم عیسیٰ د دھر زۂ یم

چې پېدا شومہ د ځان پہ پوھیدۂ شوم
لا قاصر د خپل ځان پہ پوھېدۂ یم

عارف څۂ د کائنات بہ شم اقبالہ
چې پخپلہ خپل لۂ ځانہ خبر نۂ یم

ستا پہ مینہ کښې دلبرہ سرخ رو مرم
تۂ یقین اوکړہ پہ ما چې باوضو مرم

ستا ارزو مې ځان سرہ راوړہ دنیا لہ
اوس چې ځمہ لۂ دنیا نہ پہ ارزو مرم

تورې سترګې تورې زلفې ګل اندامې
تۂ اھو یې کۂ پري یې پہ جادو مرم

بې حیا بہ پہ سینګار ھسې نازېږی
زۂ پہ تورې سلارۍ پہ سُور سالُو مرم

خدائې دې نۂ کړي چې زما ژبہ شي ګونګہ
ځنکدن کښې دې ھم ستا پہ ګفتګو مرم

دجلاد خوي چې دې تورو سترګو واخست
ھیڅ امید مې نیشتے اوس ارومرو مرم

دغہ تۂ یې چې د مانہ لرې تختې
دغہ زۂ یم چې دا ستا پہ جستجو مرم

شړنګہ وہ زما لۂ څنګہ چې تېرېږې
زۂ اقبال دې پہ پائیل او پہ باھو مرم

زۂ چې کلہ نہ د عشق پہ سمہ لار شوم
پہ نظر د محتسب کښې ګناہ ګار شوم

د عادت د عبادت مې ځان خلاص شو
د اخلاص پہ یو سجدہ باندې اوزګار شوم

سجدہ سہوہ پہ مُلا دہ پہ ما نۂ دہ
چې تحلیل د یار پہ خیال کښې شومہ یار شوم

د پېالې بہ څۂ اثر راباندې اوشي
ما نوش کړي دومرہ ډېر دي چې ھوښیار شوم

حثیت ئې ستا د مھر مخکښې څۂ دے
کۂ یو څو ځلہ پہ دار شومہ سنګسار شوم

ازلي ربط دا ستا راسرہ خپل ؤ
خا مخا د رېبارانو منت بار شوم

دې نہ لویہ خوشبختي څۂ دہ اقبالہ
کۂ د یار پہ مئینانو چرې شمار شوم

زۂ لہ کومہ پېدا ھسې تاب و توان کړم
چې راپورتہ ستا چشمانو تہ چشمان کړم

ولې مړ نۂ یم پہ ھجر کښې تراوسہ
شرمندہ یمہ چې زیست لا پہ جھان کړم

ستا د مینې حق بہ بیا ھم ادا نۂ شي
کۂ زۂ سل ځلہ لۂ تانہ ځان قربان کړم

ستا د وصل نہ مې وېرہ غوندې کېږي
خوګر دومرہ دې دلبرہ د ھجران کړم

کۃٔ دې وګڼلم خپل د قدم خاورې
لکہ ستورے دې زینت عین د اسمان کړم

پېغبر ګلہ صفت دې ممکن نۂ دے
پہ صفت باندې دې خپل ھزار داستان کړم

پہ وصال او پہ ھجران کښې ناقرارہ
علاج څنګ بہ زۂ اقبال د زړۂ سوزان کړم

پہ ھغہ ژبہ چې نۂ ؤ د بل چا نوم
پہ ھغہ ژبہ اوس نۂ راځي زمانوم

خلق ګوري څۂ پہ بل بل نظرونو
چې زما پہ ژبہ راشي د اشنا نوم

دومرہ ډېرہ دې پہ ما کړہ جفا یارہ
لکہ تانہ ھډو ھېر دے د وفا نوم

ستا د سترګو اشارې نہ مې زړۂ اوځي
ولې بیا بیا راتہ اخلې د بلا نوم

چرتہ ستا دے ھلتہ ذکر ھم زما دے
ستا لۂ نومہ دې زما نۂ شي جدا نوم

عشقہ څومرہ دې شتہ من کړم پہ دنیا کښې
چې یو پاتې راڅخہ دے د ﷲنوم

لېونتوب باندې مې فخر دے اقبالہ
چا ګټلے دے پہ عشق کښې دانا نوم

خولۂ پښتو مې دہ ګنډلې څنګہ اہ کړم
زۂ د درد غوټہ د چا پہ مخکښې وا کړم

بې لۂ تانہ مې اشنا پہ دنیا نیشتے
مالہ نۂ راځي ھنر چې څوک اشنا کړم

پہ سنګدل دلبر مې نۂ کېږی اثر څۂ
چې د زړۂ پہ خوږو ھر څومرہ ژړا کړم

تۂ مې یار یې ستا یاري مې زندګي دہ
ستا رقیب سرہ بہ څۂ رنګې نبا کړم

ستا تصویر بېخي بدل شي جادوګرې
زۂ د بلې زاوې نہ چې نګاہ کړم

رښتیا وائیم مصلحت مې زدہ نۂ دے
زۂ اقبال بہ چرتہ دوست څنګہ پېدا کړم

وژنی خامخا مې د یار نیت باندې پوې شوے یم
خلقہ پہ انجام د محبت باندې پوې شوے یم

مینہ پہ شروع شروع کښې خلقہ سھل کار ښکاري
ږیرہ مې کړہ سپینہ حقیقت باندې پوې شوے یم

د سترګو پہ بڼو یې ګرځولم چې ځوانی مې وہ
کلہ نہ پیری شوہ پہ عزت باندې پوې شوے یم

دا اړکہ ژبہ مې پہ بلہ باندې نہ اوړی اوس
غواړمہ جانان چې عبادت باندې پوې شوے یم

ښکلی وفا نۂ کوی کۂ ښکلو نہ وفا غواړې
اقبالہ چې وار تېر شۂ پہ فطرت باندې پوې شوے یم

کہ مرور شومہ پخولا بہ نہ شم
خپلې پښتو نہ بیا پہ شاہ بہ نہ شم

دا د عمرونو غم وھلې شونډې
کہ چرتہ ورغلې پہ خندا بہ نہ شم

داسې طرف باندې بہ ځان ورک کړمہ
ستا زړۂ بہ غواړي اشنا رابہ نہ شم

لۂ تانہ ځار بہ کړمہ سل ځلہ سر
جوړ ټیټہ ولو تہ اشنا بہ نۂ شم

مینہ چې نفي د وجود مې کوي
دومرہ ارتاو ھم با خدا بہ نۂ شم

څۂ راویات ھم پښتني دي اقبالہ
خوښ ادم خان یمہ رانجھا بہ نۂ شم

ما خوړلے ګوذار ساز دے نۂ رغېږم
دا قاتل د بل انداز دے نۂ رغېږم

طبیبان دې ھسې زړۂ راسرہ نۂ خوري
مرګ پہ ما کړے اواز دے نۂ رغېږم

دا کمزورے زړۂ بہ څنګہ ورتہ ټينګ شي
چې یې حسن باندې ناز دے نۂ رغېږم

غړېدۂ راغړېدۂ زما عبث دي
ځان مې پنجہ کښې د باز دے نۂ رغېږم

کۂ ښکارہ یې کړمہ اوس علاج یې نیشتہ
عشق مې پټ ساتلے راز دے نۂ رغېږم

کلی پہ کلی ښار پہ ښار دې ګډ کړم
کاواکہ عشقہ بې اختېار دې ګډ کړم

ستا د شرابو عجیبہ نشہ دہ
ہم دې مد ہوشہ ہم ہوښېار دې ګډ کړم

زما ګډا وہ پہ دې نۀ پوہېږم
چې پہ کوم رنګ د کوم معېار دې ګډ کړم

نظر بہ مات شي ستا د حسن څنګہ
لکہ د سپند پہ سور انګار دې ګډ کړم

فرشتو ډېرې تماشې مې اوکړې
د چړې لاندې او پہ دار دې ګډ کړم

رضا شاملہ د اقبال نۀ وہ څۀ
د ګډاګي غوندې پہ تار دې ګډ کړم

تا د خپل د زړۀ رضا کړہ زۀ دې خوار کړم
پورې عنتہ دې پہ ما کړہ زۀ دې خوار کړم

پہ سر سترګو مې منلے دے ستا حکم
تا چې ہر کلہ ندا کړہ زۀ دې خوار کړم

درس د صبر دې عالم لہ ورکولو
پہ زما ځان دې بلا کړہ زۀ دې خوار کړم

د جنت عېش و عشرت نہ دې خبر کړم
ہم خوږہ دې دا دنیا کړہ زۀ دې خوار کړم

زۀ اقبال تراوسہ نۀ یم رسېدلے
تا وفا کۀ کړہ کۀ جفا کړہ زۀ دې خوار کړم

ستا ښائست غوښتۀ اظہار زۀ دې بہانہ کړم
اخستل وو رانہ کار زۀ دې بہانہ کړم

راویستل زما د خلد نہ ستا مقصود وو
ورلہ جوړہ دې کړہ لار زۀ دې بہانہ کړم

پہ یو موټي غوندې زړہ مې اختیار نشتے
دا زما څنګہ اختیار زۀ دې بہانہ کړم

بې لۀ مانہ چا سرہ حساب کتاب دے ؟
مخلوقات ہزار ہزار زۀ دې بہانہ کړم

رنګېني د خپل د حسن دې ښودلہ
دا خزان او دا بہار زۀ دې بہانہ کړم

زرورو نہ یا لرې او یا غلی
د مجبور څنګہ انکار زہ دې بہانہ کړم

چې ستا لمن نۀ نیسم چرتہ لاړ شم
اوښایہ ماتہ چې بل درتہ لاړ شم

د ښارې لېوګانو مات رامات کړم
څۀ ضمانت دی کۀ تور غر تہ لاړ شم

پېدا ثاني مې ستا د حسن نۀ کړو
کلہ سپوږمۍ او کلہ نمر تہ لاړ شم

کلہ لۀ مانہ چې ہمت او نۀ شي
پہ منډہ منډہ مقدر تہ لاړ شم

زما پہ حال پورې لا نور اوخاندي
زۀ پہ ژړا چې ستمګر تہ لاړ شم

چراغ د نېمې شپې سلګو باندې یم
معجزہ بولہ چې سحر تہ لاړ شم

اقبالہ درومي غم د یار راسرہ
زۀ کۀ د بلې دنیا سر تہ لاړ شم

کہ زما شې اوس دې څۀ کړم
چې دې خاورې خستہ زۀ کړم

د مړ څۀ کار لۀ ژوندیو
پہ مثال دې زۀ د مړۀ کړم

د چا زۀ نہ دا زما څوک
کاڼی بوټی دې د غرۀ کړم

چې د قند پہ شان لہ خوږ وم
زہر تریخ دې پہ تارخۀ کړم

نوم دې نۀ اخلم پہ خولہ چې
څومرہ جبر پہ خپل زړۀ کړم

تۀ پخپلہ صلاح را کړہ
داسې حال کښې بہ څۀ ؤکړم

د دنیا نہ مې زړۀ تور دی
چالہ ږیرہ تور وېختۀ کړم

د اقبال وس کۀ پہ ځان وی
مړ بہ ځان ستا پہ کاتۀ کړم

بغېر لہ تانہ لا ژوندے څنګہ یم
اے زړۀ او ځانہ لا ژوندے څنګہ یم

ژوندے خو یمہ خو ژوندے نۀ یمہ
بغېر لہ ساہ نہ لا ژوندے څنګہ یم

د عشق بلا نہ چاخلاصے موندے دے
لۀ دې بلا نہ لا ژوندے څنګہ یم

تۀ بہ مې ہېر کړی دا یقین نۀ راځي
زما جانانہ لا ژوندے څنګہ یم

ہر ورځ وژنې مې د خپلہ لاسہ
تپوس لۀ مانہ لا ژوندے څنګہ یم

پہ زړۀ مې ستا غم لکہ غر پروت دے
دومرہ پہ ګرانہ لا ژوندے څنګہ یم

د کج نظر مې تصور نہ ؤ کړے
زۂ مھروبانہ لا ژوندے څنګہ یم

چې چرتہ غم وی ما اقبال لہ ګورې
ستا د جفا نہ لا ژوندے څنګہ یم

خپلې وينې زہ د چانه تپوس وکړم
له اغياره کۀ اشنا نه تپوس وکړم

په ګلونو دا ګلۍ کېږي لۀ کومه
د بينګړې نه کۀ ټيلا نه تپوس وکړم

ولې نخښه د هر کاڼي سر زما دے
د مجنون نه کۀ دانا نه تپوس وکړم

په دې خاؤره باندې چاخور کړے شر دے
د کوم خان د کوم ملا نه تپوس وکړم

تېزندي هره سازيږي مې مرۍ له
د منصف نه کۀ بادشاه نه تپوس وکړم

کشتۍ کله به مې اوځي له ګردابه
د ساحل کۀ ناخدا نه تپوس وکړم

حالات ولې رڼا کېږي نه اقباله
د شفق نه کۀ صبا نه تپوس وکړم

( بينګړه د تناول يو غر او ټيلا د تور غر يوه څوکه عموماً په اوګۍ باندې
باران لۀ دې اطرافو نه راځي )

د هغۀ دلـبـر بـه کومـه ادا سـتائيم
زيات به څۀ کړم د رڼا کۀ رڼا ستائيم

ګوهر ماته خوله صدف پرېږدي بهر شي
چې د يار د سپينو غاخو برېښنا ستائيم

ستوري مخ باندې څادر د سحاب کش کړي
زۀ چـې شمس الضحا بـدرالـدجـا سـتائـيم

سر درو کښې زرکان واغوندي دامونه
چې په شوق د جانان ښکلې خندا ستائيم

شهنائي چې په ښادۍ کښې وير ژړا کړي
دا په دې چې اثر ناکه ندا ستائيم

چې نشه يې نۀ کوزيږي ابدي ده
آ، شرابو مخکښې څۀ به صهبا ستائيم

چې يوسف د غلامۍ يې ارزومند دے
زۀ اقـبال د دواړو کونو اقـا سـتـائيم

نن صبا داسې حالاتو سره مخ يم
چې د مرګ د سکراتو سره مخ يم

په لاسونو کښې مې نۀ راځي د تار سر
د ګنجلکو معاملاتو سره مخ يم

د د نيا سفر اسمان زمونږ پاتال ته
د زړو زړو خيالاتو سره مخ يم

ما پخپله ځان له نۀ دي پېدا کړي
د يـارانـو بـراکاتـو سـره مـخ يـم

ولې نۀ چوې زما زړۀ حېران په دې يم
د زړۀ چؤدو احساساتو سره مخ يم

چې خوړلے مې ترې ټول عمر نقصان دے
زۀ د هغه رواياتو سره مخ يم

اخـر لار بـه لـټـول غواړي اقـباله
ميراثه کښې مشکلاتو سره مخ يم

کۂ نۂ صبرېږمہ خو صبر بہ شم
د زمانې رضا پہ جبر بہ شم

کہ تورو زلفو غوندې تاؤ راتاؤ شوم
ھلہ زینت د شاہ د صدر بہ شم

ستاسو درشلې نہ کۂ تېر نۂ شومہ
ستاسو د کور پہ مخکښې قبر بہ شم

لکہ ھلال یم د تیارو ملګرے
پہ دې امید چې چرتہ بدر بہ شم

پہ ارادہ ترې خفہ کېږمہ لږ
اقبالہ پوې خپل پہ قدر بہ شم

د مینې یارہ زۂ ودان پہ تایم وران پہ تا یم
د زړۂ قرارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم

بغېر لہ تانہ پہ دې لوے جھان کښې څوک دی زما
زما د پارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم

زہ پہ سپرلی او پہ ګلونو باندې څہ کومہ
ګل و ګلزارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم

پېژندګلو لکہ فرانس زما پہ تا باندې دہ
د پېرس ښارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم

ودانوې کۂ ورانوې مې دغہ ستا خوښہ دہ
زما معمارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم

لکہ تنزرے چې پہ دشتہ کښې چکړې وھم
مستی خمارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم

خوږې نغمې چې خورومہ زۂ اقبال رنګا رنګ
رباب ستارہ زۂ ودان پہ تا یم وران پہ تا یم
 (عنایت)

پرواہ نیشتے کۂ ستا مینہ کښې برباد یم
خو دا ستا پہ بربادۍ باندې ناښاد یم

ستا غمونہ دې پہ ما باندې انبار شی
پہ دنیا باندې راغلے غم نژاد یم

شېرینۍ مې پہ نصیب نیشتے خبر یم
نصیبہ باندې راغلے د فرھاد یم

سمولے خپلہ ورانہ نۂ شم خپلہ
کۂ د خلقو پہ نسبت باندې استاد یم

خوشحالۍ بہ مې ویشلے کۂ مې وس وے
زۂ پہ خوی باندې حاتم یمہ جواد یم

ستادخیال زنځیر زما پہ پښہ کښې پروت دے
چرتہ تلے نۂ شم پہ نوم باندې ازاد یم

حل د ھرې مسٔلې دہ مینہ واؤرہ
زۂ اقبال پېدا پہ دغہ اعتقاد یم

 ستا پہ مینہ کۂ بل چاتہ وۂ کسم
ړوند دې شمہ چې ھیچاتہ نۂ کسم

ستا د مینې رڼائی دہ زما زړۂ کښې
زۂ د نمر سپوږمۍ رڼاتہ څۂ کسم

تانہ زیات نیزدې زما زړۂ تہ څوک نیشتے
بنګړے مات کړم ولې تاتہ زړۂ کسم

سترګې ټینګې چې پہ ماکړې ساہ مې خېژی
زړۂ مې غواړی چې بلاتہ ښۂ کسم

د ستم غشی چې ستا داسې وریږی
جوړہ ھر وختې ژړاتہ خولۂ کسم

علامو نہ راتہ داسې معلومیږی
لږو ورځو کښې بدیاتہ تلۂ کسم

ھمت دومرہ نن اقبال څنګہ راغے
ډکہ سترګہ چې اشنا تہ زۂ کسم
 (ذوالقافتېن)

نۂ پوھېږم چې رضا څنګہ اشنا کړم
د حالاتو نہ اګاہ څنګہ اشنا کړم

چې قبولہ ستا پہ در باندې زما شی
زۂ ھغہ سجدہ ادا څنګہ اشنا کړم

ھر سړے ګوتہ پہ ما پورې راکاږی
د مخ تورکے بہ صفا څنګہ اشنا کړم

ما پہ ټول جھان کښې تۂ خپلہ ګڼلې
تا دې خلقو تہ تنھا څنګہ اشنا کړم

د کوم در نہ چې زما طمع وہ ډېرہ
ھغہ در نہ بې نوا څنګہ اشنا کړم

د قیامت سختہ بہ دې نہ ډېرہ څۂ وی
ستا د ھجر شپہ صبا څنګہ اشنا کړم

عشق پښتو اقبالہ دوہ ابدارې تورې
یو ځاے یو تېکی کښې دا څنګہ اشنا کړم

چا سرہ کېنم چاتہ زړۂ وسپړم
زړۂ مې ویرېږی څنګہ خولۂ وسپړم

پاخہ دہ بخت ځما خطا وھلې
ھنر مې نۂ زدہ چې ګیندۂ وسپړم

قیمت د مښکو پہ ختن کښی کم شې
چې دې رو رو زلفې وېختۂ وسپړم

دا چی ګلونہ اکثر کوز ګوری
باغ کښی زخمونہ چې د زړۂ وسپړم

معمہ د عشق بہ ځما حل نۂ شی
زۂ کۂ ھر څومرہ ھم مازغۂ وسپړم

اقبالہ ډېر ګوتہ پہ خولہ پاتې شی
چې د غزل کلہ خواږۂ وسپړم

پہ سلیقہ چې د ژوندون پوھہ شوم
پرچہ طلب شوہ چې مضمون پوھہ شوم

را باندې حکم د پھانسۍ و شو
د عاشقۍ چې پہ قانون پوھہ شوم

ښار او د مینې نالږی دہ ځان کښې
اوسېد صحرا کښی چې مجنون، پوھہ شوم

دا خلق ھم کم ظالمان خو نہ دی
بې رحمہ ځکہ دے ګردون پوھہ شوم

دا دنیا بار دے دومرہ ډېر یې مہ ږدہ
زمکې چې ونغړد قارون پوھہ شوم

موندے اقبالہ شی د خداے مینہ کښی
کوت مې بې ځایہ ځاے سکون پوھہ شوم

دا زما مینہ دہ څنګہ نہ پوھېږم
دریاب نور زیات کہ غورځنګہ نہ پوھېږم

ستا غمونہ مې زغم کړۂ څنګہ څنګہ
لېونے شوم نہ ملنګہ نہ پوھېږم

پہ نظر کښې مې دنیا د مچ وزر شو
بې لہ تاج و تخت اورنګہ نہ پوھېږم

زہ کہ تا باندې ځان وژنمہ بې درېغہ
ستا زدہ راسرہ جنګہ نہ پوھېږم

تہ پټېږې پہ فانوس کښې لکہ شمع
زہ پہ تا پسې پتنګہ نہ پوھېږم

خپلې زلفې کہ ځما کفن کښې پټې
رخصتېږم چې کوم درنګہ نہ پوھېرم

پہ تش بوی باندې بہ عمر کړمہ تېرہ
د اقبال لاچی لونګہ نہ پوھېږم

راز د چا سرہ شریک کړم نہ پوھېږم
څنګہ وران د تندی لیک کړم نہ پوھېرم

لکہ زہ تا پسې مرمہ خپلہ یارہ
پيدا ستا زړہ کښې تحریک کړم نہ پوھېږم

بې لہ تانہ مې بل خیال پہ زړہ کښې نیشتہ
حافظہ بہ څنګہ ټیک کړم نہ پوھېږم

د بېلتون ویرہ دې ھر وخت راسرہ دہ
څنګہ جز دې لا نفیک کړم نہ پوھېږم

ټوقو ټوقو کښې اشنا مې مرور کړو
اوس رضا پہ کوم تکنیک کړم نہ پوھېږم

ستا اعتبار راباندې نہ راځی څہ اوکړم
ځان کہ تالہ ھندو سیک کړم نہ پوھېږم

ټګی ھر ښکلی اقبالہ راسرہ کړہ
پېدا چا سرہ اړیک نہ پوھېږم

مرګ نہ مخکښې دې یو ځلہ لیدل غواړم
ستا او خپلہ وفا ځان کښې تلل غواړم

تۂ پہ څۂ باندې خفہ یې نہ پوھېږم
زہ لہ تانہ خپل ځان پویہ ول غواړم

چې دا ستا نظر کښې تور راباندې نہ وی
زہ دنیا تہ کلہ مخ سپینول غواړم

خدوخال دیو تصویرمې دے پہ زړۂ کښې
لہ مودو نہ دا تصویر جوړول غواړم

زرۂ ځما دا ستا لہ غمہ د چؤدو دے
چغہ نہ اوځی کہ چغہ کول غواړم

شاعری مې ځما ستا مکالمہ دہ
ھم اظھار دے ھم یې پټہ ساتل غواړم

کہ ھر څو فصیح زبان یمہ اقبالہ
نۂ راځی پہ ژبہ څۂ چې وئیل غواړم

ستا کہ زړۂ یخېږی اشنا مړ ښہ یم
ستا پہ مخکښې بحث څۂ دے زۂ پړ ښہ یم

ستا تھمت اعزاز ځما لہ پارہ دے
ستا پہ تھمتونو کښې ککړ ښہ یم

ښہ شوہ چې رسوا شوم ستا پہ مینہ کښې
ښہ شوہ ستا پہ مینہ کښې نومړ ښہ یم

مات ھډوکی ګرځم ستا پہ مینہ کښې
دل ول وړے ستا د عشق لوړ ښہ یمہ

د یارہ چې جدا یمہ خانی څۂ کړم
کۂ یار می ھمسفر وی نو اجړ ښہ یم

تہ خوشحالہ اوسہ زۂ خوشحالہ یم
زۂ اقبال پہ عشق کښې مربړ ښہ ېم

ړوند یمہ جانانہ بل څوک نہ وینم
ځار شمہ تانہ بل څوک نہ وینم

ستا حسن پہ ھر حسن کښې خور وینم
ښائست د درست جھانہ بل څوک نہ وینم

پښتون یم لہ وعدې بہ څنګہ واوړمہ
لاړ کہ شم لہ ځانہ بل څوک نہ وینم

زہ یوازې تا باندې مئین نہ یم
مری پہ تا جھانہ بل څوک نہ وینم

اقرار رانہ پہ ژبہ باندې څہ غواړې
ځما د زړہ ایمانہ بل څوک نہ وینم

بل خوا تہ بہ څہ رنګې نظر وکړم
اقبال د زړہ درمانہ بل څوک نہ وینم

شیخہ جنت ستا شو دوزخی ښہ یم
څښمہ شراب څښمہ شرابی ښہ یم

تہ راتہ لہ مخہ نقاب پورتہ کړہ
زۂ پہ سرو لمبو باندې ستی ښہ یم

وروځې دې لیندۂ باڼۂ ببر ساتہ
زړۂ او پہ ځیګر باندې زخمی ښہ یم

زلفې پہ سینہ باندې خورې پرېږدہ
غم مۂ خورہ ځما زۂ پرې پھانسی ښہ یم

زھد مې پہ غاړہ د ریا مۂ شہ
د خلقو نظرونو کښې عاصی ښہ یم

نوم دې زوتہ ومہ مخ مې ھېر شو ستا
لا ھم ثواب زیات دے حفجی ښہ یم

اقبالہ تقاضې د غزل نورې دی
امین د روایاتو بدعتی ښہ یم

اوس مې مہ ګورہ جانانہ ھغہ نہ یم
اوس ورېږمہ لہ ځانہ ھغہ نہ یم

ھغہ زوړ تصویر پہ زړۂ کښې مې سمبال کړہ
ائینہ بہ شی حېرانہ ھغہ نہ یم

مالہ یارہ تۂ ھغہ یې لکہ وې چې
وخت څہرہ مې کړلہ ورانہ ھغہ نہ یم

چې باعث شی د نفرت ھغہ وصال څہ
خوښ یم خوښ یم پہ ھجرانہ ھغہ نہ یم

ما د سترګو نہ د زړۂ دنیا تہ کوز کړہ
دلتہ ډېر یمہ پریشانہ ھغہ نہ یم

ستا د مینې پہ احساس کښی مرګے غواړم
پہ اقبال وکړہ احسانہ ھغہ نہ یم

تا ھمت و نۂ کړو ګنی زۂ لہ سرہ تېر وم
دا خلق خبر دے پہ حساب لکہ د شېر وم

چا مې رقابت تہ اېښودلے غاړہ نۂ شوہ
پېدا لہ مور یو ومہ پہ سلو باندې شمېر وم

ھیڅ مې پکار نۂ شُو تورزنی او زور د مټو
ټول جھان تہ زېرشوم چې دا ستا پہ مخکښې زېر وم

د باغ بلبلې څۂ خبر ځما قدر و قیمت نہ
پہ تورو تورو غرونو کښی ښائستہ ګل د نمېر وم

د لویو سرہ لوے او د وړو سرہ وړکے
خوږو لہ پارہ خوږ او تریخ لہ تریخ لکہ ګنډېر وم

پېدا وم پہ دنیا کښې پہ خپلې طبع باندې
نۂ ځما پہ شان لہ څوک او نہ د چا پہ څېر وم

پېدا پہ ھزارہ کښې وم نافہ خلقہ خوشبویہ
نہ باګرام پہ سمہ نہ پہ سوات نہ پہ بونیر وم

دغہ ھمرہ اصناف دومرہ رنګونہ چا کښې نیشتہ
اقبال کہ انصاف وشو لہ ھر چا ځنې ډېر وم

چې یو ځل دې اووینمہ بیا دې مړ شم
د زړۂ تاتہ اووایمہ بیا دې مړ شم

پہ نظر د نورو خلقو کښې خو پړ یم
ستا پہ مخکښې چې وړ شمہ بیا دې مړ شم

پروت پہ خپو کښې مې زنځیر د مجبورۍ دے
ستا پہ لوری وتختمہ بیا دې مړ شم

کہ مې وژنی ستا پہ تور باندې دلبرہ
صفائی کہ ورکومہ بیا دې مړ شم

بلہ ھرہ ارزو مې زړۂ کښې مړہ دہ
بې لہ تا ارزو لرمہ بیا دې مړ شم

ستا پہ مینہ کښې اقبال لہ ځانہ ورک دے
خپل ځان کہ پېدا کړمہ بیا دې ورک شم

ستا غم لېونے کړمہ اشنا چرتہ وتختم
د زړۂ وینې مې څښی لہ بلا چرتہ وتختم

نصیبہ اوس پہ تا دہ کہ څہ لار دې اویستلہ
راګېر د محبوبې پہ قلا چرتہ وتختم

د مرګ غوندې ځما پہ تعاقب کښې راروان دے
ھیڅ لار نہ معلومیږی پہ غلا چرتہ وتختم

ادل بدل څپېړې راکوی رالہ پہ مخۂ
ماشوم چغې وھم پہ ژړا چرتہ وتختم

نفلونہ مې ډېر اوکړۂ پېزارونہ مې ډېر سم کړۂ
قبلیږی نہ ځما زۂ دعا چرتہ وتختم

غارمۂ مې پټ اوباسی ژبہ تندې نہ مې اوځی
نظر نظر صحرا پہ ھوا چرتہ وتختم

اقبالہ دنیا ټولہ مې دښمنہ شوہ پہ عشق کښې
ھر چا غشے راخکلے پہ ما چرتہ وتختم

چي مې وژنی ھم ھغۂ باندې مئین یم
ځما خدایہ زۂ پہ څہ باندې مئین یم

ورتہ ګورمہ پہ لاس مې نۂ کېوزی
د ھوا پہ یو مارغۂ باندې مئین یم

پرېکوی مې د زړۂ غوښې صبر ګران دے
د سرو زرو پہ چاړۂ باندې مئین یم

پارسائی مې داسې نۂ دہ چې سجدې کړم
د یو ښکلی پہ ھر پلۂ باندې مئین یم

زړۂ ځما پہ ھر نظر سرہ اوباسی
زۂ یې بیا ھم پہ کاتۂ باندې مئین یم

پہ پستہ خولہ یې یو ځل تېروتے نۂ یم
د ھر ځل پہ تېرواتۂ باندې مئین یم

اقبال نۂ پوھېږم زۂ پہ یار مئین یم
کہ دا زۂ خپل پہ زړۂ باندې مئین یم

کۂ د سر پہ بدلہ کښې جانان مومم
یقین وکړہ چې وېړیا او ارزان مومم

ھغہ څۂ سترګې چې تا پرې لیدے نہ شم
ستا د دید قابل بہ کلہ چشمان مومم

دې خپلې تندې زۂ بہ یم وژلے
مېخانہ چې څو د پیرِمغان مومم

چې ستا عکس یې دے لیدلے ائینہ کښې
ھر سړے ګوتہ پہ خُلہ پریشان مومم

چې پہ عشق کښې ګټہ غواړی لېونی دی
ما دې وګوری شورو نہ تاوان مومم

چې راکړے خپل طبیب مې دے اقبالہ
د ھغہ درد کلہ بل نہ درمان مومم

بس یو ځلہ د لیدو دې ارزومند یم
نور ستومانہ د ھجران پہ دغہ ژوند یم

څو خبرې ستا پہ مخکښې اېښودل دی
پشی شاہ وم ھغہ شان لکہ سرګند یم

تور تارو نعرې وھم پہ زورہ زورہ
پسرلے دے پہ قفس دننہ بند یم

د حالاتو پہ ترخو خوړولو تریخ شوم
پہ ماضی می نظر وکړہ لکہ قند یم

دومرہ ډېر حسن نظر بہ کلہ مات شی
زۂ یو موټے کۂ لوګے درتہ سپند یم

مات دې شم ذرې ذرې دې زۂ اقبال شم
چې یو څو ورځې بنګړے دې پہ مړوند یم

نۂ زۂ رند یم نۂ شراب څښم
ژوند لحظہ لحظہ سراب څښم

چې تصویر وی ستا د حسن
زۂ پورہ پورہ کتاب څښم

زړۂ زما لکہ حباب چوی
سردجوشی چې د دریاب څښم

دریابونہ د رحمت ستا
د شبنم قطرې ګلاب څښم

حرام نۂ دی مالہ پارہ
پہ حالت کښې چې د خواب څښم

ملا څۂ حکم دے مالہ
کۂ پہ نېت یې د ثواب څښم

راکوې اصیل بہ راکړې
نۂ عنب څښم نۂ عناب څښم

جل وھلې للمہ زمکہ
پہ مړہ باندې سېلاب څښم

موندے کېږی نہ اقبالہ
ګنی خم خانہ خراب څښم

ستا د مینې پہ جامونو باندې مست یم
پہ ھزار رنګا رنګونو باندې مست یم

کہ مې باز کہ شھباز خوری پرواہ نیشتے
لکہ زرک پہ اوازونو باندې مست یم

د ستار او د رباب مې څۂ حاجت دے
زۂ د خپل پہ زړۂ تارونو باندې مست یم

شېخہ حورې کہ غلمان دې واړہ ستا شو
د ځوانۍ پہ ګناھونو باندې مست یم

څوک مې رند کہ لېونے بولی ھر څہ یم
عشقہ ستا پہ القابونو باندې مست یم

نیازہ وړی غوندې خود بہ مې پہ سر وړی
پہ چپو پہ سېلابونو باندې مست یم

چې پہ وېخہ پہ رڼا ورځې یې وینم
اقبال خپلو پہ خوبونو باندې مست یم

کلہ کلہ ېادوې مې کہ دې ھېر کړم
دغہ راز بہ زۂ د چانہ رابرسېر کړم

د چا مخکښې نوم د یار اخستے نۂ شم
د کمزوری زړۂ ھمت بہ څنګہ ډېر کړم

امزرے ومہ د بڼ سودا مې نۂ وہ
زمانې پہ سلاخونو کښې راګېر کړم

چا د زړۂ درد مې محسوس نہ کړو تراوسہ
کہ زۂ ټول داستان لہ سرہ ورتہ تېر کړم

ھغہ یار مې طلب پرېښود داسې ښکاری
دا بہ ښہ وی ځان پہ مړو باندې شمېر کړم

سر دې ولې پہ یار کښې نہ ښود اقبالہ
ګرځم ګرځمہ بیا دې نقطې تہ پېر کړم

تۂ بہ ھغہ شان ګڼې چې ھغہ زوړ یم
زہ لہ برما یم پرېوتے ګور تہ جوړ یم

پہ دې طمع کہ مې ستا دیدن نصیب شی
ګنی ډک یم تر مرۍ لہ ژوندہ موړ یم

اننګو کښې مې سرخی د وینې نیشتے
د ګنی د پوګ پہ شان بېخی نچوړ یم

چې قربت یې زما غوښت پہ دعاګانو
پہ نظر کښې د ھغې مریض د کوړ یم

زدہ مې نہ دی چې پہ شاہ شم نیمہ لارکښې
طمعدار د ښکلی یار نہ ھم د توړ یم

ساہ مې لنډہ لنډہ کېږی زر رادرومہ
بیا نبضونہ بہ مې ګورې زہ بہ سوړ یم

دې دنیا تہ څلہ راغلم پہ دې راز باندې پوې نہ شوم
لہ انجامہ خبر نہ یم پہ اغاز باندې پوې نہ شوم

واړہ خلق نہ پوھېږی خوزوی سرونہ ھسې
کہ یوازې زہ پہ سُر د نے نواز باندې پوې نہ شوم

دغہ څنګہ دلبری وہ ، دغہ څنګہ دلداری وہ
ستا پہ ناز باندی پوې نہ شوم پہ انداز باندې پوې نہ شوم

نہ زۂ اوسوم شنہ لوخړہ نہ انګار د مینې کم شو
دغہ سوز باندې پوې نہ شوم پہ ګداز باندې پوې نہ شوم

چې نسبت یې تا سرہ دے ھغہ ھم راباندې ګران دی
پہ رقیب باندې پوې نہ شوم پہ غماز باندې پوې نہ شوم

دغہ ستا خیال مې د زړۂ نہ یو ساعت لہ پارہ نہ ځی
پہ تسبیح باندې پوی نہ شوم پہ نماز باندې پوې نہ شوم

زہ اقبال چې فرزانہ یم مستانہ یم لېونے یم
تا چې ماتہ رابخښل دے پہ اعزاز باندې پوې نہ شوم

ستا د وصال سوال پہ کوم بابا وکړم
نہ راځی تدبیر چې څہ اشنا وکړم

یقین ستا د دیدن کہ پس لہ مرګہ وے
سل ځلہ د مرګ بہ تمنا وکړم

ترس د چا نہ راځی پہ ما باندې
زہ کہ پہ سرو وینو ھم ژړا وکړم

مالہ بې د مینې نہ څہ نۂ راځی
بیا چرې ژوندے شوم زہ بہ بیا وکړم

ھر سړے دښمن زما د مینې دے
اقبالہ بھروسہ اٰخر پہ چا وکړم

زہ لہ تانہ یارہ نور څہ نہ غواړم
مالہ بس یو زړۂ را تانہ زړۂ غواړم

ستا پرې څہ ځی دې باندې پوھېږم نہ
یو ساعت چې مخ تہ دې کاتۂ غواړم

د خلقو بہ څہ لوے لوے امیدونہ وی
زہ څہ خواھشات واړۂ واړۂ غواړم

بیا مې سر کښې وینہ ډېرہ شوې دہ
بیا چې د اشنا کوڅې تہ تلۂ غواړم

یو موټے ایرہ د عشق اقبالہ یم
باد یې کړمہ ډېر چرتہ انختۂ غواړم

ھغہ کۂ نۂ وے زۂ شاعر بہ نۂ وم
د تورو دومرہ لوے ساحر بہ نۂ وم

کہ دا ستا حسن مې لیدلے نہ وے
داسې د ھر حسن کافر بہ نۂ وم

ستا د بلند قامت اثر دے پہ ما
پہ خپل قدباندې غاوِر بہ نۂ وم

ستا محبت دے چې ښکارہ یې کړمہ
پہ تورو غرونو کښې ظاھر بہ نۂ وم

شعر مې یادګار دے پس لہ مرګ اقبالہ
د چا پہ خیال او پہ خاطر بہ نۂ وم

پہ زاړہ مینہ دې رو رو مشغولېږم
لکہ شین لرګی پہ شان ھسې دودېږم

زما سترګو کښې دا ستا عکسونہ تت شو
بھانې جوړې کړمہ خپلہ پری غولېږم

ھغہ ښہ دی پہ یوہ لار شی پہ عشق کښې
لېونے نۂ شومہ نہ درنہ صبرېږم

تسلی پہ ھر قدم ھسې د زړۂ کړم
حقیقت راتہ معلوم دے ښہ پوھېږ م

دا نشہ د محبت مې دہ اقبالہ
پہ نری باد د نختر غوندې ځنګېږم

تا د زړۂ نہ اویستمہ کہ دې یاد یم
ستاپہ مینہ کښې لا ھغسې برباد یم

تا خویونہ د شېرینې پیدا نہ کړل
پېدا شوے د ازلہ زہ فرھاد یم

پېښاور کہ پہ تیراہ باندې اباد دے
د زړۂ سرہ زہ پہ تا باندې اباد یم

کہ مې ستا مینہ حاصل نہ شی څۂ نیشتہ
کہ زہ دون دزمانې یم کېقباد یم

دا دنیا خواږہ دمینې پہ سبب دہ
زہ اقبال پېدا پہ دغہ اعتقاد یم

دا زما غم نہ دے عام غم
نہ د میو نہ د جام غم

زما لوږہ دہ د مینې
نہ د ګېډې د طعام غم

رنګ مې زېړ لکہ شړشم ګل
وینہ څښی مې خون اشام غم

تر لحدہ مل زما شو
ھسې او موندۂ دوام غم

سوال زما دے بل دې نہ شی
لکہ زہ کړم بې ارام غم

خوشحالۍ خوند نہ خبر څہ
پہ ھر چا چې وی مدام غم

ډېر بہ خکېل زما پہ شان وی
ستا پہ مخ زلفې لام لام غم

چې دغم پہ ورځ پېدا دے
داقبال واړہ کلام غم

چې اوس نہ راځې دبیا راتلۂ دې څہ کړم
پہ مزار باندې زما راتلۂ دې څہ کړم

زما سترګې اوږې ډېرې ستا د دید شوې
چې مرګ پټې کړې اشنا راتلۂ دې څہ کړم

چې د زړۂ نہ نۂ راتللې ښکلیہ یارہ
زمونږ کور تہ دخطا راتلۂ دې څہ کړم

د وفا پہ نیت یوې ګھړۍ لہ راشہ
ھرہ ورځې بې وفا راتلۂ دې څۂ کړم

انتظار کښې چې دې نن مریض سلګۍ کړې
و طبیبہ دصبا راتلۂ دې څۂ کړم

ترس خوړلے پہ اقبال دې چرتہ نۂ دے
جنازہ کښې پہ ژړا راتلۂ دې څۂ کړم

زۂ منکر نہ یم پہ یار باندې مئین یم
کۂ مې سر ورباندې ځی پہ سر کفن یم

ما اقرار د محبت اوکړو پہ ډاګہ
زۂ پہ دې باندې د ھر سړی دښمن یم

د پردو نہ خېر د خپلو نہ زیات خوږ یم
نن د عشق پہ دنیا کښې لوے تورن یم

پہ غماز پسې ورځم ویستلې تورہ
لہ پېړو پېړو نسب باندې تورزن یم

دا چې ھر سړے زما لہ څنګہ تختی
زما فخر دے دعشق پہ رنځ پمن یم

دا چې تۂ راڅخہ نہ یې ھیڅ ھم نیشتہ
کۂ د سرو سپینو دنیا باندې څختن یم

زۂ پښتون یم زما مینہ پښتنہ دہ
نہ رانجھا یم نہ مجنون یم نہ کوھکن یم

ھیڅ ھم نیشتے تۂ ھمت اوکړہ جانانہ
زۂ اقبال درتہ پہ ھر قسمہ ضامن یم

لکہ د ښځو پہ شان مینہ کښې ژړلے نۂ شم
ګنی زۂ ځوان نۂ یم ګولۍ پہ زړۂ خوړلے نۂ شم ؟

ستا دې د سترګو اشارت وی اشنا اوګورہ بیا
سر د رقیب زۂ پہ ګاڼۍ کښې ورکولے نۂ شم ؟

دا زۂ پښتون یمہ پښتو زما نظر کښې ساتہ
جیګہ شملہ د چا پہ پښو کښې اېښودلے نۂ شم

زما رسمونہ رواجونہ اشنا بل شان لہ دی
زۂ د مجنون او د فرھاد مینہ کولے نۂ شم

زۃٔ چې کمزورے یمہ یو پہ تا کمزورے یمہ
مرګ قبلولے شم منت د چا وړلے نۂ شم

پہ ھغہ ورځ باندې اقبالہ مرګ دې مالہ راشی
چې ښہ تہ ښہ او بد تہ بد دا زۂ وئیلے نۂ شم

زړۂ چوی د غماز چې نوم د یار اخلم
زۂ یې ښہ لہ قصدہ پہ بار بار اخلم

زۂ د بې وسۍ نہ یې مزې اخلم
نۂ غواړی چې دے زۂ ھغہ لار اخلم

حق د یارۍ بیا بہ ھم ادا نۂ شی
زۂ کۂ د اشنا د سر ګوذار اخلم

د یار پہ معاملہ کښې بې اسرې یمہ
زۂ د مصلحت نہ کلہ کار اخلم

ولې امتحان نہ مې تېرباسی بیا
پوھہ دے پہ سر باندې بہ دار اخلم

تندہ مې د مېنې لا زیاتېږی ځی
لب د یار چې خولہ کښې سرۂ انګار اخلم

زړہ درھم دینار ا قبال راوړے دے
نن بہ پرې یوسف سرِ بازار اخلم

زۂ د یار غمونو ھسې رنګې خوار خستہ کړم
زړۂ مې وران کنډر دے دا بہ څنګہ اراستہ کړم

یار پہ سپینہ خولۂ راکړۂ پرېکړی جوابونہ
څنګہ امېدونہ ورسرہ بہ وابسطہ کړم

وخت مې ھسې لوبې د ځوانۍ پہ متاع اوکړې
اوس کلہ ارزېږی کہ ھر څومرہ یې سستہ کړم

خیال ساتلے شوے رانہ خپل نہ دے منمہ
تا خو بہ غزلہ د ګلونو ګل دستہ کړم

د یار ترش روی بہ لاړہ نہ شی اثار نیشتے
زہ کہ خپلہ ژبہ ورتہ ډېرہ ھم پستہ کړم

خلق غلامی د چا قبول کړی لاس بستہ شی
زۂ دې غلامۍ زما دلبرہ دل بستہ کړم

پرې مې ښوہ صبا تہ پہ صبا مې فېصلہ شوہ
د نن نہ طمع نیشتے زۂ دې دومرہ شکستہ کړم

چتی پہ بازانو باندې بلوسی تماشہ دہ
و خوارہ نصیبہ زۂ دې کوم ځاے پېوستہ کړم

شعر پہ اقبال لکہ باران پہ شان لہ ووری
خدائیګو کہ راټولہ بې یارانو تنستہ کړم

زۂ د دروغو شاعری نہ کوم
زۂ انتظار کوم تادی نہ کوم

چې مې د زړۂ نہ لمبہ پورتہ نہ شی
بڅری نہ پُوکم خواری نہ کوم

ګوھر مې لاسو لہ راځی پخپلہ
زۂ بې فائدې شناوری نۂ کوم

ترجمانی کړم د جذباتو خپلو
پرواہ نقاد او د قاری نہ کوم

بلھا رنګونہ دی زما پہ رنګ کښې
زۂ د ھیچا پېروکاری نہ کوم

اقبالہ وخت مې پہ لنډو باندې دے
غفلت بہ وی چې تیاری نہ کوم

خیال دې نہ ځی زما زړۂ نہ چې ز ۂ څۂ کړم
چې ھر څومرہ ھم زورونہ پہ خپل پہ زړۂ کړم

اے بې رحمہ اسمانہ اوس ھم صبر نہ یې
چې د وړو پہ شان دې زہ وړۂ وړۂ کړم

زور د زړۂ مې اوبہُ شوے تېر پخوا دے
~ مرګ راځی نہ زہ بہ څۂ ځان سرہ وۂ کړم

د یار زړہ مې شین غرګے د اباسین دے
شین غرګے بہ کلہ پوس پہ ژړېدۂ کړم

زمانہ بہ نوے غم کړی راپغاړہ
زۂ چې زوړ سرہ بلد لږ شان لہ زړۂ کړم

دا نن لېونے کېږم کہ صبا لیونے کېږم
اشنا دا ستا لہ غمہ خامخا لېونے کېږم

دا تۂ چې سترګې تورې کړې او زلفې راخورې کړې
چې نہ لېونے کېږم زہ بہ بیا لېونے کېږم

ساقی ځما دعشق نشہ د ھغہ پاې نہ دہ
پہ مے لېونے کېږم پہ صہبا لېونے کېږم

پہ عقل کښې مې نہ راځی طییب مې بې پروا دے
پہ درد لېونے کېږم پہ دوا لېونے کېږم

زنځیر د لېونتوب اقبالہ پښې تہ مې پرېوځی
د ښار لېونے کېږم د صحرا لېونے کېږم

خپلہ ګناہ څنګہ پہ تا واړوم
پہ قسمت خپلہ نامړدتیا واړوم

د مینې حق ادا لہ مانہ نۂ شو
انصاف خو نۂ دے پہ بل چا واړوم

څۂ داسې نہ دہ چې زۂ نۂ پوھېږم
ھرہ خبرہ پہ خندا واړوم

ځما زړګیہ داسې اور مۂ پکہ
تا بہ د عشق پہ بلا واړوم

ماتہ معلومہ دہ چې نۂ سر کېږی
ھرہ وعدہ دې پہ صبا واړوم

اقبالہ دا فطرت ځما نۂ دے
بل پہ اوږو خپلہ خطا واړوم

زۂ د مرګ پہ تبہ پروت یمہ بیمار یم
راشہ ساہ مې وخېژی پہ انتظار یم

تۂ بہ داسې پوخ خفہ شې خبر نۂ وم
زړۂ مې اوس ھم نۂ منی چې ګنہګار یم |

دا دعشق ناقراری مې ھمېشہ دہ
ولې دا ځل لہ څۂ بل شان ناقرار یم

پہ ځوانۍ کښې بہ مې کړې څۂ لوی وی
زۂ پوھېږم چې وھلے څۂ ازار یم

د دیدن نہ مې د یار منعې کوہ مۂ
زۂ رقیبہ نور لہ ھر څۂ دستبردار یمہ

ھیڅ پکار مې داسې ژوند نۂ دے اقبالہ
پہ اوږو باندې د کور کلی چې باریم

اوس پہ خپل شکل پہ صورت ویرېږم
جانانہ ډېر ستا لہ نفرت ویرېږم

خیالی دنیا کښې اوسېدلے یمہ
مخ شمہ څنګ لہ حقیقت ویرېږم

دا ستا پہ زړۂ کښې دې بل څوک راشی
لہ ھغہ ګړۍ لہ ھغہ ساعت ویرېږم

ستا د دیدن چې وې وعدہ راسرہ
حرام کۂ زۂ لہ قیامت ویرېږم

کۂ نعمتونہ دی ھزار اقبالہ
بغېر لہ یارہ لۂ جنت ویرېږم

ستا پښتو دې شی تر سرہ زۂ دې مړ شم
خېر دے مۂ راځہ دلبرہ زۂ دې مړ شم

ھیڅ امکان نیشتے ځما اشنا بہ راشی
لارې مۂ ګورہ نظرہ زۂ دې مړ شم

چې لہ نازہ کج پېدا کا پہ ابرو کښې
ھائے توبہ ستا لہ خنجرہ زۂ دې مړ شم

ما وئیل چې راسرہ بہ څارے ځان کړی
ھغہ لا الوځی برہ زۂ دې مړ شم

ستا دیدن پہ طمع ناست یمہ یو خوا تہ
مالہ مۂ شړہ لہ درہ زۂ دې مړ شم

ځما اوښکو نرم کړے بہ وۂ کاڼے
ھیڅ پہ تا نہ شی اثرہ زۂ دې مړ شم

چې شروع راسرہ تا بېوفائی کړہ
ځما زړۂ ځما ځیګرہ زۂ دې مړ شم

لا بہ ومہ دولس دیارلس د کالونو
شوے ملګرے مې قوسرہ زۂ دې مړ شم

تېرومہ بې لہ یارہ چې اقبالہ
مرګ لہ ژوندہ دے بہترہ زۂ دې مړ شم

زۂ مئین پہ نالېدلی مخ د یار یم
ځکہ زیات د ھر مھجور نہ ناقرار یم

تصویرونہ جوړوم پہ خیال کښې رنګ رنګ
مطمئن بہ نہ شم زۂ ھغہ فنکار یم

نن پہ خوب کښې مې لیدل دی ھغہ سترګې
نن چې زہ نشہ نشہ یمہ خمار یم

عنایات دې دومرہ ډېر دی پہ ما یارہ
نۂ پوھېږم چې بې دل یم کۂ دلدار یم

منصور یو ځل پہ دار اوختۂ او کوز شۂ
زمانې د لاسہ ھر و|ختې پہ دار یم

خوشحالی مې نہ راځی پہ ملال زړۂ کښې
لہ ازلہ چې پہ زړۂ باندې بیمار یم

زۂ مخلوق چرتہ د بلې سیارې یم
زۂ اقبال چرتہ پہ زمکہ سزاوار یم

دا څنګہ ژوندون دے دې نہ مړښہ یم
ټول عمر بېلتون دے دي نہ مړ ښہ یم

مالہ پہ شرابو کښې ھم نۂ راځی
خلق وائی سکون دے دې نہ مړ ښہ یم

اورنځېدم داسې چې مثال نیشتے
عشق دے کۂ طاعون دے دې نہ مړ ښہ یم

یو ساعت لہ پارہ قرار نۂ راځی
ژوند کہ مېږہ تون دے دې نہ مړ ښہ یم

زړۂ کښې مې یو خس خوشحالی نۂ راځی
ھر وختې محزون دے دې نہ مړښہ یم

اقبالہ دنیا چاتہ بہ ډیلے ښکاری
ماتہ خو رنګون دے دې نہ مړښہ یم

رنګ بدل چې دا اسمان کړي حق حېران شم
بدل سترګې مې جانان کړي حق حېران شم

چې غوجلې یې پردۍ صفا کولې
ھغہ څوک چې ځان خانان کړي حق حېران شم

چې کردار تہ یې شېطان ھم ګوتہ نیسي
پہ ممبر باندې بیان کړی حق حېران شم

ملا یې ټیټہ ږیرہ سپینہ غاښ وتلي
چې بډھا پښې د ځوان کړي حق حېران شم

بت پہ خپلو لاسو جوړ کړي بیا سجدہ کړي
حرکتونہ چې ھندوان کړي حق حېران شم

دا اسلوب خو د اقبال نۂ دے ملګرو
نن خبرې د جھان کړی حق حېران شم

تانہ بہ زۂ ھېر یمہ کہ یاد دې یم
پہ مینہ کښې لا ھغسې برباد دې یم

تۂ مې نہ شرینہ نہ لېلہٰ شولې
اوزمایہ مجنون دې یم فرھاد دې یم

زۂ کہ خوار خستہ شومہ پرواہ نشتے
پہ ھر راکړی درد باندې چې ښاد دې یم

د عشق پہ رموزو باندې پوې مې کړې
څۂ خو احترام را چې استاد دې یم

ستا لہ عظمتونو ځار شمہ تور غرہ
فخر پرې زما دے چې اولاد دې یم

سر د اقبال ټیټ نۂ کړې رقیب وتہ
و پښتنې ضد دې یم عناد دې یم

تورہ تیارۂ دہ اشنا لار نۂ وینم
د رڼا چرتہ کښې اثار نۂ وینم

چې د رښتیا سودا خرڅېږی پکښې
دې زمانہ کښې یو بازار نۂ وینم

زړۂ مې ھغہ دے ولې څۂ اوکړمہ
اوس پہ ناتوانہ تن اعتبار نۂ وینم

څۂ کړمہ زۂ کہ دا ھغہ کلے دے
چې پکښې سترګې د خپل یار نۂ وینم

څومرہ نازونہ چې دا ستا وړمہ زۂ
دځان نہ بل څوک ناز بردار نۂ وینم

کہ دا لنډۍ چمچہ مار ھر څۂ چې دی
زھرژن ژبې نہ بل مار نۂ وینم

یاد کړہ چې کړے دې اقبال سرہ وۂ
نن دې پہ خلہ ھغہ اقرار نۂ وینم

اوس مې مۂ وینہ جانانہ ھغہ نۂ یم
وخت ګُونہ مې کړلہ ورانہ ھغہ نۂ یم

د ځوانۍ تصویر پہ زړۂ کښې مې سمبال کړہ
یو کنډر یمہ ویرانہ ھغہ نۂ یم

چرتہ زړۂ دې لۂ ما بد نۂ شی وېرېږم
زۂ چې ډډہ کړم لۂ تانہ ھغہ نۂ یم

تۂ مې زړۂ تۂ مې ځیګر تۂ زما ځان یې
تا بہ څنګہ ھېر کړمہ ځانہ ھغہ نۂ یم

مصلحت وی کۂ پہ وخت مې سنګر پرېښود
پوخ چې اوځی لہ مېدانہ ھغہ نۂ یم

ستا پہ مینہ کښې بہ مړہ شمہ اقبالہ
اے زما د زړګی خانہ ھغہ نۂ یم

ستا راتلو سرہ شروع شی بیا د تلو غم
دا زما بہ څنګہ کم شی پہ دلو غم

زہ بہ تانہ خفہ نۂ شمہ کہ مړ شم
کلہ کلہ سپکومہ پہ ګیلو غم

یو لېوۂ بہ ھسې رنګ خون اشام نۂ وی
د تن غوښې مې کړې خلاصې پہ حملو غم

ګوټ خبرہ مې یار یوړلہ حجرې تہ
څوک د چا سرہ وېشی نہ پہ بلو غم

تالہ قدر زما نشتے چې ژوندے یم
یوہ ورځ بہ زما ژاړې پہ جلو غم

یوہ ورځې دې داد ور نۂ کړو اقبال لہ
تېراومہ دې پہ څومرہ حوصلو غم

مړ خوشحالۍ نہ د وصال نۂ شم
پاتې پہ شونډو باندې سوال نۂ شم

سخت مراحلو نہ راتېروتمہ
مات پہ پجہ کښې د قولال نۂ شم

داسې خوارۂ دې عناصر کړۂ زما
اوس بہ د بل چانہ سمبال نۂ شم

څۂ کہ وړۂ شوم د رنجو پہ شان لہ
محراب د رُوځو چې دې خال نۂ شم

دا خوارې زلفې او دا تورې سترګې
غزل بہ څنګہ زۂ اقبال نۂ شم

ستا د یو ځل د لیدو ارمان پہ زړۂ وړم
زہ لہ دې دنیا نہ دغہ ھمرہ خواږۂ وړم

پہ دنیا بہ حاصل شوی چاتہ وي څۂ
ما سپېرۂ لوخے راوړے دےسپېرۂ وړم

تۂ خبر نۂ یې چې څومرہ پہ ما ګران یې
تۂ چې ھر قدم وړې پسې لېمۂ وړم

ھغہ ستا ګرم جوشي د مینې څۂ شوہ
د مودې نہ دا د واؤرو دې ساړۂ وړم

لپې لپې وینې سرې پہ خلۂ جارباسم
چې پہ زړۂ ستا دنظر غشي تېرۂ وړم

کوم غرض راکښې صفت د زغم پېدا کہ
ګنی زۂ یوہ خبرہ دچا نۂ وړم

یار خوشحالہ کہ پہ مرګ مې دے اقبالہ
زۂ پخپلہ ورلہ خپل کفن چاړۂ وړم

نۂ پہ ھجر نۂ پہ وصل کښې قرار یم
زۂ د عشق پہ ھر یو حال کښې ناقرار یم

زۂ بہ ستا پہ دیدن څۂ رنګې مړېږم
مامخ دې مخ تہ ناست یمہ نھار یم

چې پہ مینہ کښې تېرېږي مې پہ زړۂ څۂ
ھغہ زړۂ نہ راویستے نۂ شم ناچار یم

ما ټول عمر سفر کړے ستا پہ لور دے
دا زما سفر تمام نۂ شو پہ لار یم

زۂ پہ جار نعرې وھمہ چې مئین یم
کۂ څوک مینہ ګناہ بولي ګناہګار یم

راست ګوي مې شوہ بلا راتہ اقبالہ
زۂ پہ دې باندې د ھرې سترګې خار یم

زۂ د پردو نہ زیات لۂ خپلو خوږ یم
لۂ خارہ څۂ ګیلہ لۂ ګلو خوږ یم

د رقیب کار دے راکول د زخم
د یار پہ مالګہ دُوړولو خوږ یم

نیزدې رشتہ ئې ما نہ بلہ نۂ وہ
اغیار پہ شان لہ پہ کتلو خوږ یم

ھډو بہ نۂ راتلې زمونږہ کور تہ
د رقیب کور تہ دې پہ تللو خوږ یم

د سپرلي یاد تازہ کوي مې زړۂ کښې
پہ اوازونو د بلبلو خوږ یم

ورانہ ئې کړلہ ھلہ زړۂ ئې یخ شو
زما یاري زۂ لہ چُغلو خوږ یم

ژوندے ساتي مې لکہ مړو پہ شان
اقبال دې داسې پہ وژلو خوږ یم

زۂ د ھجران د ټینګې نور نہ يم
بې دردہ یارہ ستا د زور نۂ یم

چې مې ځوانی وہ ھر څۂ ھر څۂ ومہ
اوس د ھیچا د سترګو تور نہ یم

د اباسین پہ شان لہ غلے وړمہ
د برندوُ پہ شان لہ شور نہ یم

کہ ټولَول مې غواړې ټول بہ مې کړې
لکہ د غوښتو تلے خور نۂ یم

د محبت دومرہ درانۂ بارونہ
حېران پہ دې یم چې نسکور نۂ یم

زۂ لا تنکے وم چې پسې ئې کړمہ
ولې خلاص کړے د عشق اور نۂ یم

چې ئې راکړے ستا د سر دے مالہ
لوے شوے لا پہ کوم پېغور نۂ یم ؟

اقبالہ ځان ورتہ ښودل بہ راځی
چا پېژندلے پہ خپل طور نۂ یم

ستا پہ مینہ کښې لہ سرہ تېرېدے شم
د دوزخ پہ سرو لمبو کښې اودرېدے شم

تۂ مې دین تۂ مې ایمان تۂ مې جانان ئې
د ناصح پہ وېنا کلہ تېروتے شم

پہ پوښتنہ باندې تۂ کہ زما راشې
زۂ کہ مړ ھم یمہ بیا بہ را ژوندے شم

ستا فراق کښې زما سترګې دې ړڼدې شی
پہ ړڼدو سترګو دې لارې تہ کتے شم

تۂ و ماتہ پہ خواږو سترګو را ګورہ
نور پہ سترګو کښې د خلقو دې ازغے شم

چې جذبات زما د مینې دي اقبالہ
زۂ د یار پہ مخکښې څنګہ اېښودے شم؟

زۂ چې کلہ نہ د عشق پہ دریاب ډُوب شوم
نۂ پوھېږم چې محب یم کہ محبُوب شوم

پہ دنیا کښې ھر سړې او پېژندمہ
زۂ چې کلہ نہ د تا سرہ منسُوب شوم

دا چې ستا نوازشاتو تہ نظر کړم
داسې لږی چې طالب نۂ یم مطلُوب شوم

د افتاب پہ شان رڼا بہ مې باقی وی
کۂ د غرۂ د سرہ واؤړېدم غرُوب شو م

دا زما یوسف پہ مصر کښې مزې کړی
ړوند کنعان کښې ورپسې لکہ یعقوب شوم

دا زما تندہ بہ ورکہ ابدی شی
مشرف کۂ دې د شونډو پہ مشرُوب شوم

ھیڅ ادراک زما دمینې چاتہ نۂ وۂ
د دنیا د خلقو بې ګناہ معتُوب شوم

جذب کړی مې ھر څۂ دی پہ خپل ځان کښې
داسې نۂ دہ ګنی ھسې زۂ مجذُوب شوم

پېروی مې د ھیچا ھم کړې نۂ دہ
مطمئن پہ ھر ھر رنګ دخپل اسلُوب شوم

زۂ بہ شعر وئیل پرېږدم اقبالہ
کۂ د یو شاعر نہ ھم چرتہ مغلُوب شوم

زۂ ھم کلہ کلہ خوشحالی اوکړم
واورم د زړګی او بې پالی اوکړم

څۂ ځی د دنیا پرې نۂ پوھېږمہ
زۂ چې د اشنا دیدن خالی اوکړم

ښہ راتہ معلوم دے دا خپل نصیب
ولې د دنیا سرہ سیالی اوکړم

سل ځلہ ئې نیمہ لار کښې پرېښودم
بیا ھم زۂ اعتبا ر پہ خپل لالی اوکړم

د مور نتکۍ بغېر لۂ کوټہ نۂ پرېږدی
زۂ پہ ھغہ زرګر باندې کالی اوکړم

نہ بہ اتفاق د پښتون بیا راشی
نہ بہ پہ چا ناز د ابدالی اوکړم

ھر سړے پہ بد نظر راګوری بہ
غږ چې ستا کوڅہ کښې د سوالی اوکړم

ستا پہ سر کہ وژنی پری زادہ مې
زۂ اقبال بیان بہ اقبالی اوکړم

پېښې کومې مسئلې دي زۂ دې ھېر کړم
اشنا تانہ مې ګیلې دي زۂ دې ھېر کړم

غمازان راپسې سپي دي لږېدلي
ھر طرف نہ ئې حملې دي زۂ دې ھېر کړم

لږہ ساہ راکړہ پہ ساہ شمہ دلبرہ
ما بائیللې حوصلې دي زۂ دې ھېر کړم

تۂ دا مۂ ګڼہ د عشق تبہ مې شلېږي
ځنکدن پہ ما خولې دي زۂ دې ھېر کړم

د مزل پہ ابتدا کښې تکڼے شوې
لا خو ډيرې مرحلې دي زۂ دې ھېر کړم

دا د زما د زړۂ پټے دے سو وھلے
سمې نورو تہ ولې دي زۂ دې ھېر کړم

تۂ چې ما سرہ بہ جختہ شوې لہ وېرې
یادې ښې مې زلزلې دي زۂ دې ھېر کړم

اقبال تا یادوي وېخ دے نیمہ شپہ دہ
د یادونو سلسلې دي زۂ دې ھېر کړم

داسې نہ دہ چې یواځې غم د یار خورم
زہ د قام ، ملک ھم پہ زړۂ باندې ګوذار خورم

دښمنۍ کښې نقصان نہ رسېږی ماتہ
چې وھل مې دی خوړلی پہ اعتبار خورم

خلق ماتہ ګوتہ نیسی بادہ نوش یم
محتسب نہ نۂ وېرېږمہ پہ جار خورم

زۂ پہ جار نعرې وھمہ چې پرې مئین یم
کہ ټالۍ لکہ منصور پہ سر دار خورم

ما ھم ډېر زړونہ مات کړی دی ځوانۍ کښې
اوس چې خورمہ تیندکونہ د ازار خورم

دا زما مخ کہ تکتور لکہ دسکور شو
دا روزی شو زما ھجر سرۂ انګار خورم

پہ اسرہ کښې دسرو شونډو د مھرې دې
پہ ډاډہ زړۂ باندې ټک زلفو د مار خورم

تۂ مې وغواړہ دا ځان ازمېښت خو اوکړہ
چې اقبال تاتہ پہ کومہ خولہ انکار خورم

زما ښہ غزل ھغہ دے چې تا یاد کړم
نور چې څۂ وایم ګوھر ھسې برباد کړم

زما ژبہ باندې ھر وختې ستا نوم دے
زړۂ مې غواړی چې تا ذکر کړم اوراد کړم

چې تسکین زما دخپل زړګی پرې نہ شی
زۂ بہ څۂ د چا پہ واہ دچا پہ داد کړم

چې پہ ھرځمب باندې وژنی مې د سترګو
ھمرہ مینہ خلقہ لا پہ خپل جلاد کړم

اوس ھغہ مارغۂ یم ھېر رانہ پرواز دے
ما پیشو خوری کہ لہ زلفو دې ازاد کړم

پہ لټون باندې بډھا لکہ ملوک شوم
پہ ځان داسې مئین زۂ یو پری زاد کړم

چې حاصل ترې نیشتے وخت اقبالہ تېر دے
تمنا لا ھغہ شان د یو مراد کړم

یادوی مې کہ ھېر کړے ھغہ یار یم
د لحد پہ موټۍ پروت پہ انتظار یم

بلہ ھرہ ارزو مې زړۂ کښې مړہ دہ
بس یو ځلہ د لیدو ئې طلبګار یم

الوتوتہ پہ قفس کښې بندمارغۂ جوړ
د دنیا لہ خلقو ھسې رنګ بېزار یم

لاس مې اېستی د دنیا لہ کاروبار دی
کۂ ژوندے یمہ پہ مړیو باندې شمار یم

دغہ ھر څہ راسرہ کړی ستا عشق دی
ګنی زۂ لا ھغہ شان سړے د کار یم

رب دې اوساتي د غر بد ځیناور ھم
لکہ زۂ پہ څنګہ رنځ کښې ګرفتار یم

تۂ زما د ژوندون ھسې مثال واخلہ
چې مئین شوم لۂ ھغې ورځې پہ دار یم

د اقبال خیالونہ څنګہ کلہ څنګہ
نظر بند نۂ یم چې یو کور کې حیصار یم

یقین نۂ راځی چې اوس بہ ھم ستا یاد یم
غورزولے خس پہ لرې وطن باد یم

چې مثال ئې پہ دنیا نۂ موندے کېږی
ټولېدے نۂ شمہ بیا داسې برباد یم

افسردہ غوندې فضا کښې مې ژوندون دے
راوتلے د زخمی لہ خُلې فریاد یم

ستا ھجران یمہ وژلے عمر اوشو
کۂ ژوندے یمہ ژوندے یو نام نہاد یم

چې قبولہ مې ځوانۍ کښې دعا نہ شوہ
کۂ پورہ مې شی مراد ھم نامراد یم

ستا غمونو کړم بې حسہ لکہ کاڼے
نۂ پوھېرمہ چې ښاد یم کہ ناښاد یم

بربادی زما پہ عشق کښې ابادی دہ
ھیڅ خفہ نہ یم اقبالہ چې برباد یم

ھغہ یار مې یادوی کہ زۂ ئې ھېر کړم
نوم پہ ژبہ مې راؤړی کہ زۂ ئې ھېر کړم

تصویران ورڅخہ څو زما پراتۂ وو
ھغہ شان سمبالوی کہ زۂ ئې ھېر کړم

لېونۍ بہ شوہ چې او بہ ئې نۂ لیدمہ
زما لارې اوس څاری کہ زہ ئې ھېر کړم

دعاګانې بہ ئې کولې چې زما شی
لا بابا لہ ډیوہ وړی کہ زۂ ئې ھېر کړم

د خبر اتر زما بہ وہ لېوالہ
د رېبار منت کوی کہ زہ ئې ھېر کړم

کہ ستا نۂ شوم د بل چا بہ اقبال نۂ شم
ھغہ لوظ خپل پالی کہ زہ ئې ھېرکړم

ستا د سترګو بہ زۂ څنګہ کفران اوکړم
مدھوشۍ کښې بہ څۂ غم د ایمان اوکړم

دومرہ اوڅښم چې لۂ ځانہ خبر نۂ یم
ناخبرۍ کښې ھرہ چارہ پہ ځان اوکړم

چې پہ خوب کښې مشرف دې پہ دیدار کړم
بدل څنګہ بہ دا ستا د احسان اوکړم

نیم صفت بہ ئې لہ مانہ ھم او نۂ شی
زۂ چې ھر څومرہ صفت د جانان اوکړم

ستم ګرو لہ ھیڅ ترس پہ ما نۂ شی
کہ زخمی اھُو پہ شان لہ فغان اوکړم

ډېر شدت دمینې زر زر لہ ما ھېر کړی
د نقشونو دې زہ څومرہ ګردان اوکړم

چې ھیڅ غم راسرہ پاتې د ځان نۂ شو
زہ اقبال بہ څنګہ غم د دوران اوکړم

بې لہ یارہ پہ ژوندون باندې بہ څۂ کړم
شپہ او ورځ پہ مېږہ تون باندې بہ څۂ کړم

یار لہ مانہ کډہ اونغښتہ او لاړۂ
زۂ د اوښکو پہ سېحون باندې بہ څۂ کړم

پہ سیخونو د ھجران داغلے کېږی
بېخی وریت شۂ پہ لړمون باندې بہ څۂ کړم

دا زما تبہ اوس نۂ دہ د شلېدلو
زۂ د ټول عمر طاعون باندې بہ څۂ کړم

چې یواځې ما د پارہ دے جوړ شوے
پہ ھغہ ظالم قانون باندې بہ څۂ کړم

ژوند مې لوستے تمامی عمر سم نۂ دے
پہ ازحد مشکل مضمون باندې بۂ څۂ کړم

طوفانونہ مې پہ زړۂ کښې دی اقبالہ
د ظاھر پہ دې سکون باندې بہ څۂ کړم

درنہ یو څو ورځې ژوندونہ غواړم
پورہ زما شی څۂ کارونہ غواړم

ما دجانان وصال غوښتلے نۂ دے
زۂ خو د مخ ئې دیدنونہ غواړم

خوند پہ دې نن کښې مې خپل او نۂ لید
ځکہ دې ھر وختې پرونہ غواړم

زما لہ غېږې رباب مۂ لر کوئ
زۂ پرې د ژوند نوی سازونہ غواړم

نورہ غوښتنہ زما ھیڅ نیشتہ دے
خو اتفاق درنہ پښتونہ غواړم

الواتۂ غواړم پہ فضا کښې برہ
لکہ دباز پاښۂ څانګونہ غواړم

ورک بہ اقبالہ شوُ د غېر پہ قدم
د مشرانو تقلیدونہ غواړم

ځوانی لاړہ اوس د مینې د زور نۂ یم
د پُودړ لرګی د ټینګې د اور نۂ یم

کہ بدل د وخت څپېړو مې ګُونہ کړہ
زۂ پہ زړۂ تاتہ ھغہ یمہ نور نۂ یم

ما چې تا وتہ یو ځل کړې سجدہ دہ
بیا اوختے تانہ خس ھم پہ لور نۂ یم

کہ غماز رالہ تړی پټۍ پہ سترګو
یار د زړۂ پہ سترګو وینمہ کور نہ یم

محبت یمہ پہ یو نقطہ مرکُوز یم
د ھوس پہ شان لہ تلے خور ور نۂ یم

زما مینہ باندې ھر سړے خبر دے
پټول مې زدہ نۂ دی څۂ چور نۂ یم

زۂ اقبال بہ ستا د نوم تسبحې وھمہ
رسېدلے چې تر کومہ تر ګور نۂ یم

دا ستا تپوس وایہ د چانہ اوکړم
پہ چا اعتبار زما جانانہ اوکړم

پہ عقل فکر کښې زما نۂ راځی
تېختہ پہ کوم لور لہ ھجرانہ اوکړم

را معلومیږی د ققنس پہ شان لہ
اور بہ یوہ ورځې لہ ځانہ اوکړم

پہ سترګو سترګو کښې ستونہ کوی
حفاظت څو بہ دې ایمانہ اوکړم

د مونځ نہ ورستو چې دعا غواړمہ
زۂ شروعات اشنا لۂ تانہ اوکړم

حال بہ ھغہ تہ د زړۂ څۂ اووائیم
د چا پہ مخکښې غږ پہ ګرانہ اوکړم

ګرم بہ اقبال یم اشارہ خو اوکړہ
پروا د سر کہ مھروبانہ اوکړم

زۂ پہ ځان نۂ یم خو پہ تا خفہ یم
پہ داسې ظلم نا روا خفہ یم

ھر یو ستم بہ یې پہ ما کړے وۂ
چې تا سرہ اوکړۂ دنیا خفہ یم

زما ګناہ بہ دې کښې وی او کہ نہ
خپلہ ګڼم ټولہ ګناہ خفہ یم

چا دې ښائست ځوانۍ تہ او نۂ کاتۂ
وار یې پہ زړۂ اوکہ زما خفہ یم

اقبالہ مالہ څۂ ھنر نۂ راځی
حق بہ شی څۂ رنګې ادا خفہ یم

د زاغانو حوالہ څنګہ چمن کړم
اور دخپلہ لاسہ پورې پہ خرمن کړم

لُوټ کېدۂ دی پہ نصیب د ھغہ کاروان کښې
رھبری یې چې پہ غاړہ د رھزن کړم

غلامی مې لا د وینې وتې نۂ دہ
پہ دا څۂ شو چې اذاد قفس نہ تن کړم

ھر عاقل پہ دې پوھېږی څۂ بہ کېږی
مقرر چې څوکیدار غل د مخزن کړم

چې د حق تورے پہ خولۂ راوړلے نۂ شم
پہ اوږدہ ژبہ یې ګونګ لکہ سوسن کړم

چې انصاف پکښې غریب تہ موندے نۂ شی
څو پہ ګرانہ بہ ګذران پہ غہ وطن کړم

عمل دخل زما ھیڅ نۂ وۂ اقبالہ
پہ مذھب یې د مجنون او د کوھکن کړم

څوک زما پہ مخکښې ناخلی مې د یار نوم
غماز نۂ غواړی چې واؤرم د قرار نوم

د منصور غوندې ښاتۂ پہ عشق کښی ګران دی
ځنې خلق خا مخا اخلی د دار نوم

زۂ بہ ګرم یم تۂ مې اوغوړہ دا سر خو
کۂ زما پہ لبو راغے د انکار نوم

اذادی غواړی راتلو امید پرې نشتے
کۂ بلبل قفس کښې اخلی د بھار نوم

ستا د زلفو منګری چې څوک خوړل دے
نۂ سمېږی چې پہ خُلۂ راشی د مار نوم

زۂ حېران یم لا خوږېږی ځی پہ مخہ
چې ھر څو ځلہ دې اخلم وار پہ وار نوم

د بل چا پہ ځاے مې ستا نوم خُلې نہ اوځی
چې ھر کلہ ھم اخلّم پہ تلوار نوم

چې خوشبو یې د غزل نہ د ګلاب ځی
یاران پېژنی اقبال دے د عطار نوم

اوس پہ زړګی کښې دساتلو نۂ یم
اوربل کښې مړاوې ګل د اېښلو نۂ یم

چې ما سرہ مینہ پہ څۂ باندې کړې
 ائین کښې ځان تہ د کتلو نۂ یم

حال مې د زړۂ معلومہ وہ لہ مخہ
د زړۂ پہ ژبہ د راوړلو نۂ یم

زۂ د وفا اوږے وفا لټوم
زۂ پہ طلب کښې څۂ د ښکلو نۂ یم

زما دې حق مالہ دُنیا راکړی
زۂ ارزو مند څۂ د مانځلو نۂ یم

کہ تۂ راځې زما خبر لہ راشہ
جانانہ زۂ اوس د راتللو نۂ یم

تاریخ مې اوګورہ ګواہ دے زما
 اقبال پہ شاہ ګوذار د وړلو نۂ یم

زۂ چې پہ خوب کښې نعرې تاتہ وھم
مور مې راويخ کړی چې زۂ چاتہ وھم

 د مور د سوال جواب زۂ څنګہ اوکړم
 چې مرګ لہ سترګې یو  بلاتہ وھم

پہ دې پوھېږمہ چې اور اخلمہ
لمن لږیا یمہ ھوا تہ وھم

دغم یاجوج ماجوج مې تن خلاصوی
دېوال بہ څو پورې لہ ذاتہ وھم

اقبالہ څوک مې ھم مدد نۂ کؤی
چغې څلور کُنجہ دنیا تہ وھم

اوس دې مخې تہ راتلو باندې وېرېږم
سپینې ږېرې پہ وېښتو باندې وېرېږم

تصور ستا د نفرت مې کړے نۂ دے
ستا نظر نہ غورزېدو باندې وېرېږم

زما وېرہ د مرګی نہ خداے ګو نۂ شی
یارہ تانہ بیلېدو باندې وېرېږم

 غم زما سرہ دا ستا د رسوائې دے
داسې مۂ ګڼہ  چړو باندې وېرېږم

دبلبل فطرت مې موندے ازلی وۂ
 ګلہ کلہ پہ ازغو باندې وېرېږم

چې پہ مخ یم ھسې رنګې دې پہ شاہ یم
د قیامت پہ کوز کتو باندې وېرېږم

د ژوند ګټہ د اقبال ستا محبت دے
نۂ پہ سر نۂ پہ روپو  باندې وېرېږم

پہ خپلې مینې باندې زۂ یارہ پښمانہ نۂ یم
زما نصیب بہ داسې وۂ ګیلہ مند تانہ نۂ یم

زما پرې فخر دے چی تا سرہ مې مینہ اوکړہ
زۂ ستا د مینې لائق بې شُبې جانانہ نۂ یم

ځان درتہ مړ کړمہ چې ستا پہ ما یقین راشی
تېروتے څو ځلہ لہ سرہ خپل لہ ځانہ نۂ یم ؟

ستا مجبورۍ وې زولنۍ زما د پښو جوړی شوی
شین امزرے وم تختېدلے لہ مېدانہ نۂ یم

زما غزل زما خبرې یارہ تا سرہ دی
زۂ د جنت ،دنیا لہ پارہ پریشانہ نۂ یم

 اقبالہ ولې ضبادې راباندې خپلہ مینہ
ولې تراوسہ د وفا پہ لار روانہ نۂ یم ؟

زۂ چې زړۂ او د خپل ځان سرہ مشغول یم
حقیقت کښې د جانان سرہ مشغول یم

کہ وصال وے اور د مینې بہ مې مړ وے
ژوند د مینې دے ھجران سرہ مشغول یم

ستا د حسن رنګا رنګ ګلونہ وینم
عجیبہ غوندې بوستان سرہ مشغول یم

تن مې یو ځاے زړۂ مې بل ځاے چرتہ اوسی
پہ مکان کښې لا مکان سرہ مشغول یم

د پیالې او د مینا محتاجی نیشتے
د مستۍ ھر وخت طوفان سرہ مشغول یم

درنګ ساعت دے کہ ګړۍ دہ رخصتېږی
دې خپل صورت مہمان سرہ مشغول یم

څۂ امکان یې چرتہ نیشتہ چې پورہ شی
زۂ د داسې یو ارمان سرہ مشغول یم

کلہ خال یې پہ رخسار کېږدم اقبالہ
کلہ خیال کښې زنخدان سرہ مشغول یم

زۂ پہ خپل زړۂ باندې اشنا څۂ اوکړم
زۂ پہ خپل ځان او زۂ پہ تا څۂ اوکړم

دُنیا رضا نۂ دہ چې زړۂ مې غواړی
او دې وائی دا راتہ دنیا څۂ اوکړم

  چې مې پہ زړۂ د غم ږلۍ ورېږی
 پہ ماتې خُلہ باندې خندا څۂ اوکړم

 چې مرور می د قسمت ستورې شُو
د خپل خفہ زړۂ بہ رضا څۂ اوکړم

پہ ناعلاجہ رنځ د زړۂ اختہ یم
د طبیبانو پہ دوا  څۂ اوکړم

د خپلو زلفو پہ تیارو مې پټ کړہ
 د ډیؤ  سترګو پہ بلا څۂ اوکړم

 اقبال دې خلاص کړو د دنیا لہ غمہ
غمہ د عشق تاتہ دعا څۂ اوکړم

ستا تصویر مې وی پہ سترګو کښې غزل شم
زۂ بہ څنګہ خپلې لارې نہ بدل شم

ماتہ بې لہ تانہ څوک ھم لیدے نۂ شی
کہ لہ ھرې زاوې لہ ھر بورجل شم

زما ھر قدم اشنا دا ستا پہ لور دے
پہ تُولان بہ د سینې ځمہ کہ شل شم

کۂ وعدہ ستا د وصال وی زر دې راشی
زۂ بہ زر ځلہ قربان لہ خپل اجل شم

چې د دردڅړیکہ مې پورتہ شی پہ زړۂ کښې
پہ وچوبہ تړیپار مھے د جل شم

مارغۂ زړۂ مې کیناستۂ پہ ھرې څانګہ
خبر نۂ ؤ چې ګرفتارہ بہ د ول شم

ما اقبال د عشق د لارې مۂ جارباسئ
داسې زۂ بہ خپل محل نہ بې محل شم

تا زۂ ھېر کړمہ دلبرہ کہ دې یاد یم
راشہ ګورہ لا د مخکښې نہ برباد یم

زۂ بہ مړ ومہ پخوا تۂ باور اوکړہ
لا ژوندے دې د دیدن پہ اعتقاد یم

ستا غمونو مې ملا ماتہ لکہ کوّرکړہ
نۂ نختریمہ پہ  غر کښې نۂ شمشادیم

چاتہ اوکړمہ منت چې خبر راوړی
تۂ پہ یو باندې او زۂ پہ بل ھېواد یم

پہ غمونو کښې د خپل د زړۂ سرګُوم یم
د دنیا غمونو تاسو نہ آذاد یم

ستاسو کلی تہ پہ چاؤدی نظر ګورم
منتظر ستاسو د کلی نہ د باد یم

کۂ یو ګُټ کښې ئې د زړۂ چرتہ اوسېږم
رسېدلے بیا اقبالہ تر مراد یم

یو نظر دې اووینمہ بیا دې مړ شم
اوږې سترګې مړې کړمہ بیا دې مړ شم

ستا انا پاتې پہ ځاے زما پښتو شی
لار د منځ راوباسمہ بیا دې مړشم

ستا دیدن لہ چې بہ تلم پہ کومو لارو
پہ ھغہ لارو اوګرځمہ بیا دې مړ شم

چې پہ ھجر کښې زما څنګہ ګذران وۂ
قیصہ ټولہ اولیکمہ بیا دې مړ شم

د وجود نخښې مې پاتې دی اقبالہ
چې فنا پہ یار کښې شمہ بیا دې مړ شم

بې لہ یارہ پہ ژوندون باندې بہ څۂ کړم
د ټول عمر مېږہ تون باندې بہ څۂ کړم

چې عزت سرہ سحر ماښام نصیب شی
لعنتی مال د قارون باندې بہ څۂ کړم

چې معنیٰ مطلب پہ یار مې واضح نۂ شی
کہ عالی شی ډېر مضمون باندې بہ څۂ کړم

کہ نن خوار ذلیلہ یمہ پہ دنیا کښې
زۂ د پلار نیکۂ پرون باندې بہ څۂ کړم

ورتو کړو غوښو بویں مې لہ خُلې خېږی
د ھجران سوی لړمون باندې بہ څۂ کړم

د نادار مرۍ لہ جوړ دے بادار خلاص دے
ددې ملک پہ دې قانون باندې بہ څۂ کړم

ما د عشق کتاب دے لوستے لہ ازلہ
فلسفہ د افلاطون باندې بہ څۂ کړم

ھنګامہ چې د ژوندون پہ ژوند کښې نۂ وی
د مرګی پہ شان سکون باندې بہ څۂ کړم

یو ھزار ځلہ مې تبہ غوڅہ کړلہ
پوخ د عشق پہ طاعون باندې بہ څۂ کړم

ھډو نوم د خوشحالۍ نہ نابلد دے
د اقبال پہ زړۂ محزون باندې بہ څۂ کړم

پہ ځیګر باندې داغونہ د ھجران وړم
ستا د یو ځل د لیدو پہ زړۂ  ارمان وړم

پہ پخہ مرور یار بہ خولا نۂ شی
نناواتې ورلہ  ځمہ  کۂ  قرآن  وړم

کوم منجم بہ می حال اووائی د ستورو
ستمونہ بہ تر کومہ د اسمان وړم

پہ بې قدرہ یار مې قدر خپل کم کړو
پہ جولو ورلہ ګلونہ د ریحان وړم

تورو سترګو لہ رانجۂ کجل بڼو لہ
زۂ د مرګ لہ پارہ خپلہ خپل سامان وړم

کہ د یار پہ تور مې کور ماڼۍ تالا شوې
چې عاشق یم خود بہ ھر تروټہ تاوان وړم

 معاملہ بہ راسرہ ښہ کړې اقبالہ
تحفہ ځان سرہ پہ مینہ د ایمان وړم

خلق غواړی چې زۂ ستا د مینې بس کړم
خو  زۂ  دا کار  بہ  بھر څنګہ لہ وس کړم

ثناء بیا بہ ھم د ګل مخونو کاندم
کہ بلبل غوندې بندی یې پہ قفس کړم

زۂ یو کاڼے د تور غر بہ وم  بې قدرہ
غېږ کښې واخستمہ یار سنګِ پارس کړم

چې یې مینہ کړې نۂ وی نۂ پوھېږی
تشریح ډېرہ کہ د مینې د ھوس کړم

ستا یادونہ زما ساہ دے زۂ پرې پائیم
بې لہ ساہ بہ ګذران څنګہ یو نفس کړم

لکہ ښکار د شرمخانو خُلہ کښې راغلم
اوږو تږو بې دردۍ سرہ تس نس کړم

اندازہ اوکړہ چې څومرہ پہ ما ګران یې
زۂ اقبال چې دې نامہ اخلمہ اودس کړم

ستا پہ مینہ کښې دښمن د ھر سړی شوم
پہ ھزار غشو پہ زړۂ زخمی زخمی شوم

د ھجران لمبې مې اوختې لۂ سرہ
د پتنګ غوندې پہ سرو لمبو ستی شوم

صفائی ورکول ترک مې د خپل ځان کړۂ
دومرہ ډېر پہ ھر نظر کښې تھمتی شوم

پہ سرو وینو د زړګی او لمبېدمہ
یمنی یاقوت پہ شان لہ قیمتی شوم

ھر تدبیر ستا د وصال مې شو ناکامہ
ناامیدہ د ھر خپل او لۂ پردی شوم

اوس دې زر زر قیامت شی سوال مې دا دے
چې جدا لۂ ښکلی یارہ قیامتی شوم

ما اقبال چرتہ اخستی لاس کښې نۂ دی
ستا د سترګو نہ مې اوڅښل شرابی شوم

زۂ د یار غمونو ھسې رنګ چُور چُور کړم
چې نرے فریاد ئې درد او لہ وفُور کړم

یو سړے بہ وے پېدا چرتہ بہ  مړ وے
دا خو عشق دے چې عالم کښې ئې مشھُور کړم

دې عظمت تہ د خاکی ادم نظر کا
راز و نیاز چې د خداے سرہ پہ طُور کړم

دا خوبی د بل چا نۂ دہ نصیب شوې
ھم ئې خاورہ کړم پېدا او ھم ئې نُور کړم

زما پوھې نہ بھر دہ نۂ پوھېږم
کم د سترګو بہ دې څۂ رنګې فتُور کړم

اشتھا دې زما زیاتہ ھمرہ لا کړہ
اول ځان تہ دې نزدې کړم بیا دې دُور کړم

پہ وړہ خُلہ بہ دې څومرہ ثنا اوکړم
چې اقبال دې پہ ھزار رنګہ مشکُور کړم

تا بہ اووینم پہ دې امید ژوندے یم
ګنی ھجر دې وژلے پخوانے یم

ھغہ زۂ وم چې لہ ھر چا زیات دې خپل وم
ھغہ زۂ یم  چې لہ ھر چا زیات پردے یم

کہ زما ہہ لبو ھر وختې فریاد دے
ګوری نۂ چې لکہ نے سورے سورے یم

داسې وخت وۂ چې واکمن دې د اوربل وم
داسې وخت دے چې بې واکہ څوک سړے یم

ھغہ خلق چې بہ ماتہ غوړېدل ټول
پہ نظر د ھغہ خلقو کښې ازغے یم

فلک څنګہ څنګہ چارې پہ ما اوکړې
پہ چکر باندې چکر خورم کرکړے یم

څوک بہ نوم د لیلیٰ ناخلی کۂ خبر شول
پہ جنون کښې د مجنون نہ زۂ تېرے یم

دا جھان بہ شین لوګے کړم شنہ لوخړہ
کہ خُلہ پرانزم اقبال ھغہ اسوېلے یم

زۂ کلہ کلہ پہ ځان ویرېږم
پورہ بہ شی ؟ پہ ارمان ویرېږم

ماتہ معلوم خپل دلہ نصیب دے
د ستورو چال پہ اسمان ویرېرم

ساقی پہ سترګو کښې جامونہ وېشی
زۂ پہ توبہ پہ ایمان ویرېږم

د سر سودا مې چرتہ کړې نۂ دہ
خبرہ شی د حانان ویرېږم

غندل ځوانی مې عشق کښې داؤ کړہ خپلہ
نور بہ پہ کوم یو تاوان ویرېږم

ما د جامو دے ھمېش خیال ساتلے
خلقہ پہ دغہ مېدان ویرېږم

اقبالہ تېرہ بہ خپلہ کړمہ
چې وینم یار پریشان ویرېږم

لۂ خپلہ حدہ کلہ ډېر شی ظلم
قانون دے دا یوہ ورځ زېر شی ظلم

نن زرور چې ورتہ ھر څۂ وائی
صبا بہ ظلم باندې شمېر شی ظلم

پہ خپل نظر کښې اوساتہ ھغہ ورځ
چې پہ مرۍ کښې دې ګنډېر شی ظلم

بیا بہ ھغہ زړونہ خپل نۂ کړې
د چا پہ سر باندې چې تېر شی ظلم

تاریخ د چا پردہ ساتلې نۂ دہ
یوہ ورځ خامخا برسېر شی ظلم

د وینو اوښکې کہ مې زړۂ ژاړی
ګورمہ ھر خواتہ چاپېر شی ظلم

درېغ لۂ وینې کہ اقبال اوکۂ
لا بہ پہ مونږہ باندې شېر شی ظلم

وجود می مړ د زړۂ پہ زور ژوندے یم
د یو ارمان پہ خاطر نور ژوندے یم

عالمہ داسې مې مثال اوګنہ
لکہ ایرو د لاندې اور ژوندے یم

پہ یو وطن کښې یو بل نۂ شُو لیدے
څۂ پہ دنیا لکہ شبکور ژوندے یم

ھیڅ څوک داغدارہ جامہ نۂ خوښوی
زما جانانہ ستا پہ تور ژوندے یم

چې پہ فراق کښې څوک د یار مړ نۂ شی
زړۂ راکوی رالہ پېغور ژوندے یم

د اباسین جانان پہ مخکښې څۂ یم
د برندُو پہ شان پہ شور ژوندے یم

اقبالہ ټینګې د خپل یار نۂ یمہ
خو پہ رقیب باندې بہ سور ژوندے یم

ستا د دروغو اعتبار څنګہ اوکړم
دخپلو سترګو انکار څنګہ اوکړم

چې دې رښتیا چرتہ وئیلی نۂ دی
ستا د رښتیاو اقرار څنګہ اوکړم

تا چې څۂ کړی دی ھر څوک یې وېنی
پہ پټو سترګو اظھار څنګہ اوکړم

زۂ تورې شپې تہ رڼا ورځ اوائیم
داسې دعویٰ بہ پہ جار ځنګہ اوکړم

پنځۂ اویا کالہ سفر مې اوکړو
زۂ نور سفر پہ دې لار څنګہ اوکړم

منافقت یې ټول ښکارہ شو راتہ
اقتدا اوس د مکار څنګہ اوکړم

چرتہ ټګی برګی ھنر جوړ شی
سودا پہ ھغہ بازار څنګہ اوکړم

څۂ چې وائیل غواړی اقبال ،پوھہ شہ
لہ دې نہ زیات بہ کُوکار څنګہ اوکړم

د طاقت راج دے پہ ځنګل کښې اوسم
څۂ آذادی دہ چې پہ ول کښې اوسم

ما خپلہ خوښہ چرتہ کړې نۂ دہ
د چا نہ چا بہ پہ اردل کښې اوسم

د غېرتی خاورې نہ ځار شم خپلې
پہ پېښور کہ پہ کابل کښې اوسم

کہ ستا جونګړہ ځی زما پرې څۂ ځی
زۂ خو پہ بل ملک کښې محل کښې اوسم

نخښانې نخښې د منزل نیشتہ دے
لکہ ټول عمر بہ مزل کښې اوسم

لکہ د اوږی امزری پہ مثال
ھر وختې مارې تہ پہ چل کښې اوسم

د سپی کږہ لکۍ یم نہ سمېږم
اقبالہ سل کالہ کہ نل کښې اوسم

ستا پښتو بہ یارہ سر شی زۂ بہ نۂ یم
تلۂ راتلۂ بہ دې اکثر شی زۂ بہ نۂ یم

دا خبرہ مې د سر دہ زۂ پوھېږم
بیا بہ ټول شیر وشکر شی زۂ بہ نۂ یم

ستا راتلو تہ بہ څوک داسې خوشحالیږی
ما غوندې بہ منتظر شی زۂ بہ نۂ یم

چې زما غوندې مئین دې ھیڅ څوک نۂ وۂ
خیال خو چرتہ بہ مې در شی زۂ بہ نۂ یم

قدردان بہ دی څوک نۂ وی پہ محفل کښې
پہ لټون بہ دې نظر شی زۂ بہ نۂ یم

چې بہ مونږہ کیناستُو لاندې دمې تہ
نور بہ ګُور ھغہ نختر شی زۂ بہ نۂ یم

د اقبال غزل د یار سرہ خبرې
پښتانۂ بہ پرې خبر شی زۂ بہ نۂ یم

زما اشنا زۂ پہ خوارو ژوندے یم
زړۂ کښې ارمان ستا د لیدو ژوندے یم

اوګورہ تۂ د ژوندون څۂ دی راکښې
بس د خپل زړۂ پہ ارادو ژوندے یم

ستا پلوشې پلوشې سترګې څۂ شوې
باور پہ ما کړہ پہ ازغو ژوندے یم

خداے دې د حسن لمبې بلې ساتہ
زۂ سمندر یم پہ لمبو ژوندے یم

د عشق د لارې نہ بې لارې نۂ شم
دغہ مې سوال دے چې ترڅو ژوندے یم

خېرازہ اوسہ ستا درازې زلفې
اقبال تړلے پہ رسو ژوندے یم

داسې لږی لکہ ستا اشنا ھېرېږم
د آخر لوظ پہ دنیا اشنا ھېرېږم

تۂ او زۂ لکہ دوہ سترګې ګاونډیان یُو
پہ یو خس ځاے کښې لۂ تا اشنا ھېرېږم

اشنائی بہ مې ھېڅ کلہ کړے نۂ وے
کۂ خبر وے چې صبا اشنا ھېرېږم

مړ اشنا ھم د اشنا نہ نۂ ھېرېږی
زۂ ژوندے دې بې وفا اشنا ھېرېږم

زیات لہ ما کۂ څوک پہ تا باندې مئین دے
ھیڅ ګیلہ نیشتے کۂ بیا اشنا ھېرېږم

زۂ اقبال بہ دې ګرېوان پہ قیامت نیسم
کہ لہ تانہ پہ دعا اشنا ھېرېږم

زمانې اوشوې جدا لہ ښکلی یار یم
خو ھم ھغہ لېونے او ناقرار یم

فرق ھیڅ زما پہ مینہ کښې رانغے
ږیرہ سپینہ ګرځېدو نہ ھم ناچار یم

ستا وصال دې یارہ نن زما نصیب شی
پرواہ نیشتے کہ صبا د ګور پہ لار یم

یو بڅرے دے پہ زړۂ کښې می تازہ دے
ګنی تن مې ایرہ شوے څۂ پکار یم

سوال زما دے بل مئین دې داسې نۂ شی
لکہ زۂ چې د غماز د لاس ازار یم

چې اړے ګړے ھر وخت پکښې روان دے
اوسېدونکے زۂ اقبال د ھغہ ښار یم

ناڅاپہ راشہ چې ښائستہ شی د اختر ماښام
پیکہ پیکہ دی بې لہ تا زما سحر ماښام

څنګہ بہ شی چې د اختر پہ ورځ دې اونۂ وینم
لکہ اودۂ څوک مسافر چې شی نھر ماښام

زۂ اوږے تږے د دیدن ستا لہ مودو مودو یم
کنډولی سترګې ګرځومہ در پہ در ماښام

ورځ زما تېرہ بې لہ تا شی پہ کتو را کتو
تېرۂ تېرۂ پہ زړۂ کښې لږی مې خنجر ماښام

ستا د راتللو امکان نیشتے ماتہ ښہ پتہ دہ
بیا ھم پہ ور کښې مې تېرېږی مازیګر ماښام

مونږ ھغہ خلق یُو د وتر څۂ سودا نۂ ساتُو
راشی پہ مونږ باندې پہ لارو کښې اکثر ماښام

اقبالہ مونږہ روژہ مات کړو د مالګې سرہ
د روژې څۂ کړو مست ښائستہ د تونګر ماښام

ستا د حسن د جمال چاپېرہ ګرځم
زۂ پتنګ یم د مشعال چاپېرہ ګرځم

کلہ سترګې کلہ ورځې باڼۂ ستائیم
ھم د غونډې زنې خال چاپېرہ ګرځم

مطابق چې ستا د شان او د شوکت وی
د نایابہ غوندې خیال چاپېرہ ګرځم

مخ کعبہ د رنجو خال حجرِ اسود دے
پہ طواف ترې نہ لېوال چاپېرہ ګرځم

د یار زړہ بالا حصار دے کہ اټک قلا دے
څنګ بہ سر شی د دیوال چاپېرہ ګرځم

حل کول یې لازمی دی ولې ګران دے
پہ پرچہ کښې د یو سوال چاپېرہ ګرځم

غم د عشق سرہ د قام او وطن ټل دی
خزانہ دہ زۂ اقبال چاپېرہ ګرځم

تۂ خبر وې بابا زۂ پہ غلطۍ وم
ناخبرہ د بادشاہ لہ بادشاھۍ وم

زما خیال وۂ دا چې زۂ ګنی آذاد یم
خبر نۂ وم ډېر بعید لہ آذادۍ وم

دا زما ژوندون پہ ژوند کښې حساب نۂ دے
کہ ژوندے یمہ ژوندے سلګۍ سلګۍ وم

د پردو نہ مې پوټے ګیلہ ھم نیشتے
زۂ نیولے ورتہ خپلو لہ مرۍ وم

څۂ بانہ ګوری زما د مرګ لہ پارہ
چې لہ چا نہ پہ اسرہ د زندګۍ وم

پہ ټګۍ برګۍ دروغو نۂ پوھېږم
زۂ وژلے خپلې دې روغې راستۍ وم

دا پہ سترګو مې پردې ځکہ پرتې وې
زۂ راخستے خپلې مینې لېونۍ وم

چې مې کلہ د رڼا فکر دے کړے
خېژولے شب پرستو پہ سولۍ وم

د ھتی غوږ کښې اویا کالہ اودۂ وم
پہ دنیا اقبال مثال د سادګۍ وم

پہ دې حال کښې څنګہ زلفې رخسار یاد کړم
زړۂ زما چوی چې نظر پہ ملک برباد کړم

پہ چمن کښې مې دېرې شوې د زاغانو
تسلط نہ بہ یې څۂ رنګې آذاد کړم

د بادشاہ سلامت زړۂ کښې ترس نیشتے
زۂ کہ ډېر زنځیر راکاږمہ فریاد کړم

دنیا ښہ پہ سترګو وینی ظلم زور دے
زۂ بیان د چا پہ مخکښې خپل اُفتاد کړم

زړۂ مې اوغوړی چې تورې لہ لاس یوسم
عقل وائی څنګہ پہ خپلو بہ جھاد کړم

ماتہ داسې معلومیږی لکہ ویر کړی
چې نظر زۂ پہ چینار او پہ شمشاد کړم

کور کښې مۂ پېښېږہ چاتہ رنځ اقبالہ
لکہ زۂ یې چی پہ زړۂ باندې ناشاد کړم

چې پہ طمع دې نظام نہ د انصاف یم
راروان چرتہ پہ پُشت کښې د نداف یم

ګل اندامہ راتہ ګرانہ دہ لہ سرہ
اؤړېدلے ورپسې پہ کوہِ قاف یم

ھر محفل کښې تا سرہ ذکر زما وی
لګېدلے تا سرہ لکہ مضاف یم

سلب کېږی اذادی چې د انسان پرې
زۂ د ھغہ قوانینو سخت خلاف یم

د وصال لېلۃالقدر مې بیا نہ موند
کہ ټول عمر ورتہ ناست پہ اعتکاف یم

ښہ یو وصف راتہ ځان کښې لیدے نۂ شی
پہ دا څۂ شوہ چې پہ نوم باندې اوصاف یم

د اورنګ اورنګی ماتہ بې معنې دہ
زما فخر دے اقبالہ بوریا باف یم

پہ نالیدلی مخ د یار مئین یم
چې نۂ مې ګرد وۂ نۂ غبار مئین یم

زۂ چې پېدا یمہ مئین پېدا یم
ابد ابد نہ پہ دلدار مئین یم

ما سرہ ھم دے مانہ لرې ھم دے
زۂ پہ ھر حال کښې ناقرار مئین یم

حلقہ بګوش یم پشت در پشت راروان
پہ ھر یو حکم د سرکار مئین يم

بې د وصالہ بل علاج نۂ لرم
د عشق پہ داسې رنځ بیمار مئین یم

ھر وخت پرې ذکر د دلبر دے زما
ځکہ پہ خلہ د خپل رېبار مئین یم

زما جانان خالص وفا وفا دے
اقبالہ زۂ ډېر پہ اعتبار مئین یم

زندانی اختر بہ څۂ مبارک باد کړم
چې خفہ دے زړۂ زما مخ څنګہ ښاد کړم

زۂ کہ مړ شم پہ زندان کښې پرواہ نیشتے
دا بہ ګټہ وی زما چې ملک اذاد کړم

مرګ پہ لار د اذادۍ کښی شھادت دے
تف لعنت دې شی پہ ما چې بہ فریاد کړم

لہ بادارو اذادی مې کړہ حاصلہ
اذادی لۂ غلامانو بہ مراد کړم

چې قدغن زما پہ غږ باندې بہ لګی
غږ بہ سر نہ د چینار او د شمشاد کړم

پہ سُور اور کښې بلبل څنګہ بہ نغمی کړی
پہ ماتم کښې د ښادۍ محفل اباد کړم ؟

د غزل ھنر مې ښہ زدہ دے اقبالہ
سترګې پټې څنګہ خپلې لۂ ھېواد کړم

زۂ نہ پوھېږم چې د چا غم اوخورم
زۂ د وطن کہ د اشنا غم اوخورم

دنیا آخر لہ مانہ ھیڅ او نۂ شو
زۂ د آخر کہ د دنیا غم اوخورم

پہ وخت مې عقل فکر کار او نہ کۂ
بې وختہ څۂ کہ زۂ بلھا غم اوخورم

څنګہ خېرازې بہ شی سپورې زلفې
پہ وچو شونډو د خندا غم اوخورم

مخہ د ھر رنځ دہ زما پہ طرف
دې کښې بہ څۂ د مسیحا غم اوخورم

دا زۂ حېران یمہ د نن لہ پارہ
تۂ راتہ وائې چې د صبا غم اوخورم

رانہ چاپېرہ دی بې شمېر غمونہ
ھمت د اقبال دے چې دې بیا غم اوخورم

چې مودې نہ پسې د یار پہ کلی لاړم
خاورې شوی ارمانو پہ څلی لاړم

نۂ غنچې وې نۂ ګلونہ نۂ چمن وۂ
د بېلتون لښکر پہ ملک سېزلی لاړم

بې ګناہ مرور یار مې پخولا نۂ کړو
کہ بڼو کښې خپل ګوھر پېرلی لارم

پہ ځیګر مې نور بلھا داغونہ راوړل
کہ علاج لہ د ځیګر داغلی لاړم

د اقبال دې خداے روزی پہ اخرت کړی
د دنیا نہ پہ ارمان د ښکلی لاړم

اوس پہ چل د خپلې مینې نۂ پوھېږم
چې پہ زړۂ د نازنینې نۂ پوھېږم

تۂ خبرہ راتہ رمز پہ اشارہ کړې
زۂ سادہ پہ صفا سپینې نۂ پوھېږم

د نارنج پہ شان لہ زېړ یمہ زبېخلے
مدام څښکے مې د زړۂ وینې نۂ پوھېږم

چې دې واخستم پہ غېږ کښې نۂ ھېریری
ھغہ لېچې مرمرینې نۂ پوھېږم

د چنو کوڅو ښائست مې ستا خندا وہ
څنګ بہ بیا شی ګل ورینې نۂ پوھېږم

شاہ د پارہ د فرھاد ھمت ژوندې کړۂ
کہ دا مینې د شرینې نۂ پوھېږم

مجلسونہ د اقبال دې ټول میرات کړۂ
چرتہ لاړې ھم نشینې نۂ پوھېږم

یو ساعت د یار لہ غمہ اوزګار نۂ یم
خلقہ پرې مې ږدئ زۂ ستاسو د کار نۂ یم

زما سُود او زما زېان دے د یار مینہ
زۂ پہ شان د نورو خلقو ھوښیار نۂ یم

د سُوچہ کُچہ د ګډ ھنر مې نۂ زدہ
زۂ بلد لہ ھسې رنګہ بېوپار نۂ یم

بې وسی دہ تۂ لہ ما مۂ خفہ کېږہ
پاتے شوے د خپل ځان ھم مختار نۂ یم

پہ اوبو کښې چاړۂ خپلہ راتہ ښکاری
چې امید کړی د ژوند ھغہ بیمار نۂ یم

چې یې تورې څڼې سپینې کړلې ماتہ
د ھغۂ دلبر بہ څنګ منت بار نۂ یم

یار مې ورستو کړو پښتو مې او پاللہ
اقبال ولې څوک کولال او چمیار نۂ یم

 د ھجران پہ اور کښې سوے لوغړن یم
پہ قفس کښې بلبل لرې لہ ګلشن  یم

یو غم نۂ دے چې د ډډې لاندې کړمہ
پېدا شوے د غمونو پہ وطن یم

پہ خاطر ستا د یارۍ مې دنیا ترک کړہ
ګرځولے ولې ھر سړی دښمن یم

داسې وخت وۂ پہ وصال دې بھرہ مند وم
داسې وخت دے پہ ارزو دې د دیدن یم

کہ مې برخہ ستا لہ مینې ځنې نۂ وہ
زۂ یې څۂ کړم کۂ د سرو سپینو څښتن یم

باقی خلق بہ پہ ژوند کښې یو ځل ومری
ستا پہ ھجر کښې ھر وخت پہ ځنکدن یم

پہ ځوانۍ کښې زۂ د مښکو سوداګر  وم
کرځېدلے پہ ختا او پہ ختن یم

د طرب نغمې بہ څۂ رنګې زما شی
چې اقبال مدام پہ مینہ کښې غمژن یم

ستا څہرہ شی زما مخکښې چې غزل شم
مسافر ښائست د  لارې  پہ  مزل  شم

د ائین پہ شان لہ پاتې حق حېران شم
زۂ  ستا حسن تہ اوبۂ شمہ خجل شم

بیلتون غشی راپسې راخکلی ګرځی
راخورې کړہ زلفې ورک یې پہ ځنګل شم

یوہ ورځې نمر مغرب نہ بہ طلوع شی
خداے دې واخلی ما چې تا و تہ بدل شم

د سحر مونځ کہ قضا شی معافی غواړم
ټولہ شپہ چې د ھجران پہ ژرندہ دل شم

ستا د سترګو اشارہ کہ راسرہ وی
بریالے بہ زۂ اقبال ھم لہ اجل شم

زما اشنا د تنھایۍ نہ تنګ شوم
ډېرې طویلې جدایۍ نہ تنګ شوم

زما خدایہ خدائی دې څۂ شوہ
د خدایانو بندګۍ نہ تنګ شوم

د ځنکدن غوندې عذاب کښې یمہ
د مسلسلې جان کُنۍ نہ تنګ شوم

مانہ پہ سوال زندګی نۂ تېرېږی
خپلې د ھر وخت بې ارزۍ نہ تنګ شوم

زمانہ ټولہ شوہ دښمنہ زما
د ھر سړی د دښمنۍ نہ تنګ شوم

اقبالہ لار د تېختې نۂ وینمہ
د خپل ضمیر لہ دې قېدۍ نہ تنګ شوم

د ټوپک غوندې پہ یوې پاې اړ یم
اشارہ قدرې کہ اوشوہ یارہ مړ یم

ھر سړے رانہ لمن داسې رانغاری
لکہ زۂ پہ پلیتۍ باندې ککړ یم

ھر ھډوکے مات رامات مې رېز مرېز دے
را پرېوتے زۂ د عشق لہ داسې چړ یم

ښہ سختی ګرمی مې زغم کړہ لکہ زمکہ
د باران  امید ساتم خبر لہ ھړ یم

سرد مھرۍ نہ پہ ښکارہ د  یار زرغون یم
د زعفران ګل یم پکښې مې ګورہ زېّړ یم

بې ګودرہ زۂ اقبال چې ګډېدمہ
د ھجران سیند چې لاھُو کړم ددې وړ یم

زۂ پہ سپینہ ږیږہ ھر څۂ تہ تیار یم
خو کمزورے لہ طرفہ د خپل یار یم

کہ یوہ شپہ د وصال وی صبا مرګ وی
وېرېدلے خلقہ زۂ کلہ لہ دار یم

اور دې پورې د ھجران پہ ژوندانۂ شی
سمندر یمہ پہ اور کښې پہ روزګار  یم

بدہ ورځ دې کتے نۂ شم زړۂ زما چوی
ستا چې دړد شی پہ سر زۂ د مرګ بیمار یم

زۂ پہ خلہ خبرې نۂ کړم ازمېښت اوکړہ
سل پہ سل بہ دې پورہ پہ اعتبار یم

تۂ کہ مړہ شوې د اقبال دا پوخ یقین دے
تانہ مخکښې بہ دا زۂ د ګور پہ  لار یم

تور تیارۂ دہ مخکښې لار نۂ وینم
چې آفتاب مخ د ښکلی یار نۂ وینم

زۂ قدم واخلمہ خو څنګہ واخلم
طاقت پہ ځان کښې د رفتار نۂ وینم

زما نصیبہ پہ تا اور پورې شہ
پہ تا کښې ھیڅ شے ھم د کار نۂ وینم

د رغېدو امید بہ څنګہ اوکړمہ
علاج څۂ نور د زړۂ بیمار نۂ وینم

اقبالہ څیرې می لمن ځکہ شی
ګلاب چې اووینمہ خار نۂ وینم

ن

لکه مجنون يم د لېلٰي په لټون
قارون خو نۀ يم د دنيا په لټون

دا د هر ګل چې سحر بويه وې
د سحر باده يې د چا په لټون

زلفې په شاه کړه چې دې مخ اووينم
يم تورو شپو کښې د صبا په لټون

غرونه سمونه ورته يو شان له وي
هر څوک چې وي د خپل اشنا په لټون

ښکلي کۀ ډېر دي ما اقبال له څۀ دي
سترګې زما دي همېش ستا په لټون

کلي ته ځمه د جانان جانان
نارې وهمه د جانان جانان

څوک دے چې ما وته به لاراوښائي
پل لټَؤمه د جانان جانان

زما د حاله ناخبره نۀ دے
هجر کښې مرمه د جانان جانان

ډېرو خوږونه مې پرې شونډې انخلي
نوم زوته ومه د جانان جانان

اقباله مينه مې لا عشق نۀ دے
څنګه به شمه د جانان جانان

لوبې دنيا اوکړې زما په شوکېدلي ګرېوان
ترس چا اونۀ کرو په اوښکو لمبېدلي ګرېوان

صبر له ما اونۀ شو چغه مې له خولې اوخته
چې مې نظر پرېوت خپل په سر خوړلي ګرېوان

اشنا له شرمه په محفل کښې نېغ کتلے نۀ شو
ذکر شروع چې کله شو مې د شلېدلي ګرېوان

تش مې د خولې احتجاج هم د چانه ونۀ کړلو
دست درازي وکړه هر چا په نازولي ګرېوان

اقباله مۀ پرېږده ګرېوان ته د بل چا لاسونه
ګران شي تپوس کول يو ځل د لاسه تللي ګرېوان

ھر چا پہ زړۂ دے څۂ نہ څۂ ارمان
زما پہ زړۂ باندې یې تۂ ارمان

ډېر ارمانونہ کۂ پہ زړۂ لرمہ
ھر څۂ نہ لوے مې یې د زړۂ ارمان

لۂ دې دنیا نہ بہ پخپلہ لاړ شم
زما لۂ زړۂ نہ دے د تلۂ ارمان

ھغہ ارمان د ماشوم توب زما
عمر سرہ مې لوېدۂ ارمان

داسې پہ زړۂ کښې مې دے پټ ساتلے
چې مې پہ شونډو نۂ راتۂ ارمان

مالک دے څۂ رنګې یې بدل یې کړمہ
چې مې پہ زړۂ کښې دے میشتۂ ارمان

اقبالہ دا بہ څۂ ارمان نۂ وې
دچا لۂ زړۂ چې اوواتۂ ارمان

طمع مې اوشېلېدہ اشنا د دیدن
ھرہ لار بندہ شو زما د دیدن

غوښتنہ دومرہ مې څۂ لویہ نۂ وہ
قبول مې نۂ کړلہ دنیا د دیدن

پہ قیامت کښې بہ ھم یاد ساتمہ
دغہ احسان اوکړہ پہ ما د دیدن

نظر مې کار پرېښود ھیڅ نۂ وینمہ
کلہ راخېژی بہ صبا د دیدن

اقبال لہ ژوندہ نا امیدہ شو خپل
ارمان بہ یوسم پہ زړۂ ستا د دیدن

زۂ ھم ښکلے ځوان وم ارمان ارمان
زۂ د چا جانان وم ارمان ارمان

زۂ بہ ګرځولم پېغلو پہ لاس کښې
زۂ ګل د ریحان وم ارمان ارمان

ما پہ ډېرو زړونو بہ سلطانی کړہ
زۂ د زړۂ سلطان وم ارمان ارمان

خاورې خوشبوی پہ ما کولہ
زۂ د ھړ باران وم ارمان ارمان

تېر شومہ اقبالہ پہ نادانۍ کښې
زۂ ھم یو دوران وم ارمان ارمان

غم دې پہ ما راورېدۂ باران
ھرہ ګھړۍ لا زیاتېدۂ باران

ستا د دیدن لارې چې بندې بہ شوې
څومرہ پہ ما بہ غمېدۂ باران

څاڅکی بہ نۂ وو لړې پاتې بہ شوې
څو بہ چې مونږ تہ رسېدۂ باران

طوفان او دوړې بہ پہ مونږہ راغلې
چرتہ بہ بل ځاے ورېدۂ باران

پہ قسمتونو یې زمونږہ ژړل
چې پہ کاسو بہ توئېدۂ باران

اقبالہ اور چې بہ د زړۂ مې زیات شو
زما ھغہ بہ یادېدۂ باران

 زۂ د نۂ خلقو مجبور کړمہ ھجران
حد نہ ډېر چې ناصبور کړمہ ھجران

لمبې ھر وختې بلېږی مې پہ زړۂ کښې
پہ مثال کښې بل  تنور کړمہ ھجران

احساس نۂ لرمہ مړ یم کہ ژوندے یم
لہ ژوندونہ دومرہ دور کړمہ ھجران

بادشاھی کہ ملنګی دہ یم خوشحالہ
بیګانہ لہ ھر دستور کړمہ ھجران

وینې زوې ترې بھېږی نۂ رغېږم
پہ زړګی باندې ناسور کړمہ ھجران

د اشنا کوڅې تہ تلو نہ یمہ پاتې
زۂ اقبال څومرہ معذور کړمہ ھجران

ڼ

په همه واړه خوبانو کښې مې يار چوڼ
زۀ به ولې ورته نۀ يم منت بارچوڼ

ثناء خوان د عندليب غوندې به خود يم
داسې ګل نيشته دے بل چې په ګلزارچوڼ

بې د شونډو د مهرې يې نۀ رغېږم
زۀ خوړلے يم د يار د زلفو مار چوڼ

لږېدلے د هغه شستي په شست يم
چې لري په ګُوذارنو کښې ګُوذار چوڼ

چوڼ مقام چې په دنيا باندې څوک غواړي
ورله ښائي په دنيا اوکړي څۀ کارچوڼ

تشې غنې تش غمونه چې پکښې وو
په تندي کښې د اقبال وه هغه لار چوڼ

و

د وطن په ننګ مئين پښتانۀ څۀ شُو
معلوميږي چې قبرونو کښې وراستۀ شُو

شرمخان ګدې بيزې ګَدې څريږي
اُوصولونه د فطرت په ختمېدۀ شُو

چې د ښکار طلب يې پاتې نۀ شو زړۀ کښې
امزري د ځنګل ښکاري چې ماړۀ شُو

باز ټپوس غوندې مُردارې پسې ګرځي
د شغال نه پړاګان په تختېدۀ شُو

ابدالي او فريد بيا نۀ پېدا کېږي
ارمانونه د خوشحال خاؤرې په زړۀ شُو

بريالي به له مېدانه په څۀ راشي
چې سرونه لۀ ناموس ورته خواږۀ شُو

اقبال څۀ به داسې قام نه طمع اوکړي
د يو بل غوښې چې کور کښې په خواړۀ شُو

مونږه کور کښې په پېکار يو
ناخبره لۀ يلغار يو

خپلو وروڼو له نران يو
وېرېدلي له اغيار يو

د ساعت خوشحالي غواړو
ابدي غم له تيار يو

چې پرون مو غلامان وو
نن د هغو تابعدار يو

د نيکونو په تاريخ مونږ
نن د اوچې طره دار يو

کۀ سرټيټ کړو په ګرېوان کښې
له هر چانه مونږه خوار يو

نوم په خوله د اسلام اخلو
له اسلام ځنې بېزار يو

د ملک ،قام خېرخواهي نيشتے
لېوني د اقتدار يو

نۀ پوهېږمه اقباله
چې روان په کومه لار يو

خداې څوک مۀ کړه په دنيا کښې پلار د لُوڼو
په اوګو به يې همېشه وي بار د لُوڼو

چې پېداشي لُور ژړا وي هغه کور کښې
نصيب ښکاري د شروع نه خوار د لوڼو

حثيت يې په کورونو وي د وينځو
په هيڅ څيز نۀ وي ذره اختيار د لوڼو

په نصيب باندې کۀ ښه رشته موندے شوه
مسئله د جهېز نېسي لار د لوڼو

کۀ خوشحاله د مړنو کور کښې نۀ شوې
خونې بيا شي پړې کړمن دوبار د لوڼو

انسانان دي اخر ګډې بيزې نۀ دي
بعضې خلق چې کؤي بېوپار د لوڼو

کړم حېران د معاشرې عدل اقباله
ولې دومره يې کړو مقام ګُوذار د لوڼو

ډېره ښه شوه د اشنا غرور خو مات شو
خود ساخته په سر يې سور سُرور خو مات شو

وينې زوې ترې بهېږي دنيا وېني
لۀ مودې چې پخېدۀ ناسُور خو مات شو

چې پرې غري ماتېدۀ د مظلومانو
اوس به څۀ کېږي هغه همبُور خو مات شو

اقتدار له فلسفه پکار ده نوې
په زړۀ در نه دهقان مزدور خو مات شو

عقل هر څو کۀ کامل شي خو ناقص دے
سرې پخې خاؤرې نه جور تنُور خو مات شو

افغانان کۀ در په در شُو پرواه نيشتے
بېرغ دا په لاس نيولے سُور خو مات شو

ژبې ګونګ د کامرېډانو دي خاموشه
اوس به څۀ وائي هغه لوے جمهُور خو مات شو

منصُور سر بائېلود اقباله ګټه يې اوکړه
د زبان د بندېدو دستُور خو مات شو

دا مطلب وۀ ستا غمازه حاصل ستا شو
زړۀ دې يخ شو چې لۀ ما دلبر جدا شو ؟

کۀ د يار له رسوائې نۀ وېرېدلے
يقين اوکړه کۀ مې خس خطر له چا شو

چې په هيڅ صورت نوم ناخلي د مړېدلو
دا کوم اور دے چې پرې زړۀ زما لُوسيا شو

کۀ دا فرق ستا زما د عمر نۀ وے
تسلۍ کښې به شکمن زړګے زما شو

لږو ورځو کښې لۀ دې به هم خبر شې
يار دې کيند کچکول په غاړه کړو ګدا شو

اقبال دومره خو کمزورے په چا نۀ وۀ
چې مئين شو نو کمزورے په دنيا شو

خېر کۀ جدا جدا کورو کښې اوسو
رقيبه مونږ د يو بل زړو کښې اوسو

زمونږ سوچه مينه سوچه خيالونه
مونږه ساده عالم په غرو کښې اوسو

کله به شي د جوهريانو نظر
مونږه لعلونه په ايرو کښې اوسو

مونږ د چا شال له ګوتې نه دې وړې
نۀ غواړي دا هم چې شړو کښې اوسو

زمونږ به هم وو ډک جامونه نصيب
مونږ د ساقي کۀ چرې پښو کښې اوسو

زردار په مړي تاج محل جوړوي
مونږه ژوندي په اديرو کښې اوسو

اقباله مينه دې په زړۀ کښې ساته
ملک د پښتو دے پښتنو کښې اوسو

مينه کښې مې حال د کراچۍ غوندې خـــراب شو
خپل مې دښمانان شو نۀ تېرېږي ژوند عـذاب شو

زۀ دې د جهاد د فلسفې مخــــــالـف نــــــــــۀ يـــــــــــم
مري چې په کابل باندې حاصل يې کوم ثواب شـو

دا سيورن چنار به يوۀ ورځې ګوره ونـــــــــــه شــــــــي
داسې څو اتواره کۀ په سرۀ وينــه سېـراب شــــــــــــو

ځکه مې مدام د هجر اور ته مـــخ کــــــــــــوي دلبـــــر
خوښ يې زما زړۀ جوړې په شکل د کبـــــاب شــــــــو

طمعه د خلوص له زر پـــــرستـــو نـــــــــادانـــــــــــي ده
دا در زمانې وشوې په دهر کښې نـــــــايــــاب شـــــــو

پاتې يې زمانه مطالعـــې د کتــــــابـــونــــو کــــــــــړې
مخې ته زما چې د اشنا د مـــــــــخ کتـــــــــــاب شــــــــو

هره يو مصرعه يې پر له سوزه او لــــــــــــه ســــــــــازه ده
ستا عشق د اقبال د زړۀ تارونو ته مضــــراب شـــــــو

راځه بند شوي کنډؤنه مات کړو
يا به په مينه کښې سرونه مات کړو

د مينې حق چې له ميئنه تروړي
دغه دودونه دستورونه مات کړو

د محتسب نه چې په غلا څښلے شي
مېخانه ورانه کړو جامونه مات کړو

چې داسې مړاوې په مکېز ګوري
مونږ به توبې او قسمونه مات کړو

چې حق ليکلے حق وئيلے نه شو
داسې دوه ژبي قلمونه مات کړو

غم د يار او د روز ګار راپسې يؤ شو
سور انګار اؤ تور ښامار راپسې يؤ شو

زۀ تنها به يې تر څو مقابله کړم
کۀ مې يار دے کۀ اغيار راپسې يؤ شو

لېونے د مينې چرته تېختۀ وکړم
کۀ ځنګل دے او کۀ ښار راپسې يؤ شو

اشتها مې په ساعت ساعت زياتېږي
کۀ يې لب کۀ يې رخسار راپسې يؤشو

حوصله د ايوبي غوندې پکار ده
کۀ صليب دے کۀ زينار راپسې يؤ شو

په چمن کښې مې هم زړۀ نه خوشحالېږي
کۀ خزان دے کۀ بهار راپسې يؤ شو

بې له مرګه بله لار نۀ معلومېږي
چې طبيب او زړۀ بيمار راپسې يؤ شو

زۀ اقبال په بې صبرۍ باندې ګرم نه يم
چي ځواني او هم سنګار راپسې يؤ شو

تسلي د زړۀ کومه په دروغو
يؤ ماشوم له غولومه په دروغو

ګورم دا چې ما پسې هم خفا کېږي
يوه ورځې چرته مرمه په دروغو

تۀ په هر قدم هر موړ باندې دروغ کړې
ژوند به څنګه تيراومه په دروغو

ما به ځان سره پخلا نۀ کړې هيڅ کله
کۀ يو ځل مراور شومه په دروغو

چې هر وار جدا کېږدله به اقباله
وې به ئې ډېر زر به راځمه په دروغو

مرګه دمه وکړه نيمګړي مې کارونه دي څو
لا نا تمامه مې په زړۀ کښې ارمانونه دي څو

زۀ د ژوندون تر هغې برخې رسېدلے نۀ يم
کۀ انصاف وشي پور دنيا ته مې کالونه دي څو

ولجنې زلفې مې ټول عمر د لېلٰي شانه کړې
شانه مې نۀ کړې پاتې هغه شان ولونه دي څو

چرته خويوځل مې په سترګوکښې په غوراوګوره
پکښې ودلي مې رنګين رنګين خوبونه دي څو

مخا مخ کېنه چې دې مخ ته په زور زېر وګورم
په نا پوهۍ مې قضا کړي ديدنونه دي څو

دارنګ مې سوے سوے لوےسوې شونډې ګرځم
تۀ څۀ خبر ئې چې په زړۀ کښې مې اورونه دي څو

زما همزولو چا دنيا او چا اخر وګټۀ
زما د ژوند اثاثه ټوله ستا يادونه دي څو

د غزل ژبه کۀ پوهېږي بس هغه پوهېږي
نورې دنيا ته بې معني غوندې لفظونه دي څو

چا د اقبال په شان له مينه په دنيا کړې ده ؟
قېس او فرهاد هسې فرضي غوندې نومونه دي څو

ښه شوه چې تهمت راباندې پورې شو
څۀ خو دې نسبت راباندې پورې شو

وې خوړم دانې غوندې پکښې پکښې
ګوڼ د محبت راباندې پورې شو

ستا د کور عالم راته سم نۀ ګوري
ور دې د جنت راباندې پورې شو

خاورې دې ځواني زما د پاره کړه
پور دې ډېر اوچت راباندې پورې شو

اقباله مراور په نه خبره شي
عمر له منت راباندې پورې شو

يو تصوير زما کمره کښې دے چې زوړ شو
بدلول ئي غواړم زه، زړۀ مې ترې موړ شو

کۀ دا ما بې وفائي وکړه څۀ لږه
دا دستور د زمانې دغسې جوړ شو

يا دا ستا حسن اوس هغه نه دې پاتې
يا زما په زړۀ کښې اور د مينې سوړ شو

چې سبب زما او ستا د جدائي دے
نۀ په رنځ باندې اخته شو نۀ په کوړ شو

دا زما سترګې به تاته شي دريادې
کۀ نظر دې چرته سرن ^(*)او په دوړ^(*) شو

اقبال هغه شان ملکال غوندې تند خو دے
کۀ په عقل فکر پوخ لکه نروړ شو

* سرن اؤ دوړ د هزارې دؤه سيدونه دي ۔
* ملکال اؤ نروړ دواړه د هزارې دسواتي قام تپې دي ـ

حالات ښۀ نۀ شو ډېر په صبر انتظار مې وکړو
زۀ څۀ ساده وومه د هر ښکلي اعتبار مې وکړو

نورو سا قي نه په حملو جامونه وتخته ول
په ګوت کښې پاتې شومه ناست چې وارته وارمې وکړو

خفه خفه فضا مې بيا هم سندريزه نۀ کړه
ګڼي په دشته کښې څو ځله يکه زار مې وکړو

هغه ښائست او رنګيني کومې بلا وخوړل
د رڼاګانو ښار ته کوم ملنګ ازار مې وکړو

زۀ په ژوندون باندې اشنا دومره ميئن خونۀ يم
هم دغه عذر پاتې نه شي چې تلوار مې وکړو

دلته کۀ غرۀ نه سيند وباسي چاته نۀ ښکاريږي
دلته کښې هر سړے بس دا وائي چې کار مې وکړو

اقباله کم مې دي ياران د دښمانانو لښکر
چې مې په زړۀ راغله په مخ باندې اظهار مې وکړو

زړۀ مې چې مړ شو هر ارمان مړ شو
زما د پاره ټول جهان مړ شو

اوس دې راتله نۀ راتلۀ يو شان له دي
زړۀ کښې مې اور چې د هجران مړ شو

اوس نۀ ئې پېژنم نۀ ما پېژني
زما د څۀ چارې جانان مړ شو

دې مختصر غوندې ژوندون ته ګوره
چا ته چې ګورم په سامان مړ شو

بل څۀ شے مړ شو اؤ کۀ مړ نۀ شو
دنيا په مخ باندې انسان مړ شو

تپوس به کېږي چې دې څۀ کړي دي
د سل کالو زوړ کۀ ځوان مړ شو

حورې جنت کښې پرې سندرې وائي
اقبال د مينې په ايمان مړ شو

چې په څۀ دلبر زمانه مړه خواه شو
نن صبا داسې ليدے شي بې پرواه شو

محبت کښې يې ګرمي نۀ محسوس کېږي
تش د خولې راسره پاتې رسم وراه شو

شرارت دے د غماز چې تۀ خفه شوې
کۀ سرزد رانه په مينه کښې ګناه شو

جدائي لۀ اشنا وخت د ځنکدن وۀ
زۀ ولاړ وم يار لۀ سترګو مې پناه شو

دا زما ګُونه شوه ځکه تکه توره
چې د زړۀ نه ورته سم لوګے د اه شو

د تهمت يو تور به څۀ اثر پرې اوکړه
د اقبال وجود خو درست تخته سياه شو

په رو رو مې جانان زما نه لرې شو
زمکه وم اسمان زما نه لرې شو

خړ پړ مې په سترګو کښې عکسونه شو
دا لکه ګمان زما نه لرې شو

ډېر مې پښې لاسونه پسې او وهل
ناچار ومه ارمان زما نه لرې شو

او مې څښل شراب د عشق په جار مُلا
څوک وائي دين ايمان زما نه لرې شو

ښه ده چې اوس تۀ لۀ ما نفرت کؤې
ښه شوه چې احسان زما نه لرې شو

ساه مې امېدونو اقباله ور کړلو
دا ځل په قران زما نه لرې شو

داستا په لبو دا زما نوم چې راتۀ ،راتۀ پاتې شو
د هماليه غر سر کيدۀ چې سر کېدۀ پاتې شو

دهغې د خولې نه چې زما نوم به لا څنګه لږي
ما دغه لفط اورېدۀ چې اورېدۀ پاتې شو

خلق چې اخلي ترې مراد مينه مې هعه نۀ ده
اشنا زما پرې نۀ پوهېدۀ چې پوهېدۀ پاتې شو

د مينې تخم چې پہ زړونو کښې کرلے وۀ مونږ
چې ګل کېدو ته سمېدۀ ، سمېدۀ پاتې شو

ستا انتظار زما په وخت د ځنکدن کښې هم وۀ
نظر مې تاته چورلېدۀ چې چورلېدۀ پاتې شو

هله راغللې اشنا چې مازيګر شو
واپس کور د تللو غم راته په سر شو

هيله جوړه اشنائي مې درسره کړه
ټلۍ وغږېده ځه وخت مختصر شو

چې راپرېښود مشغولا زمونږه خوند لږ
دا د وخت کمے په ريجو کښې کسکر شو

ساقي دغه همره په ما شو مهروبانه
مېخانې په ور کښې ناست ومه سحر شو

ګرانې لارې ته هيڅ نۀ يم وار خطا زۀ
کۀ ستا خيال مې په سفر کښې همسفر شو

عشق ښودلې راته رنګ په رنګ نقشې دي
د بڼو په ځمب کښې لاړ بدل منظر شو

تۀ وعده راسره اوکړه د وصال خپل
د فراق عمر کۀ څومره مقرر شو

څو ملګري دي په دې باندې پوهېږي
چې اقبال دغه همره ولې اوس ژور شو

چې زړېږم څو د مينې په ما زور شو
راښکاره راته د مينې سپين او تور شو

مقناطيس غوندې مې زړۀ ځان ته راکاږې
چۀ تۀ کوم طرف ته ګرځې ستا په لور شو

چې ستا حسن ورته نۀ ليدلے کيږي
هغه وګڼه په سترګو باندې کور شو

چې پېدا نۀ ومه روح مې په قرار وۀ
چې پېدا شومه دا زړۀ زما په شور شو

چې په زړۀ کښې مې د ديد اسره پېدا شوه
لکه ګل غوندې له ډېره شوقه خور شو

تخيل زما د بل جهان مارغۀ دے
زۀ په سُود يم کۀ بې سُوده حال مې نور شو

اقبال نقدې اوبائيللې نا پوهۍ کښې
بې بها در بيا موندے کله په پور شو

چې نه مې مينه نۀ مې يار پاتې شو
څۀ په دنيا باندې مې کار پاتې شو

ښکلو د مينې سودا ټوله کړله
والے ټکولے مې بازار پاتې شو

يار په رموز باندې مې پوهه نۀ شو
راز مې د مينې په زړۀ بار پاتې شو

ګل د ګلاب زما نصيب کښې نۀ وۀ
مات مې په زړۀ دننه خار پاتې شو

صادقه مينه چرته نۀ شي موندے
د ټګۍ مينه ده بېوپار پاتې شو

ورور چې د ورور لږيا دے زېلې وهي
خدايه په چا باندې اعتبار پاتې شو

پريښي اقبال دي د دنيا غمونه
يو ستا غمونو ته اوزګار پاتې شو

ځه چې ځو جانانه سترګې پټې کړو
په عقل ښکاري ګرانه سترګې پټې کړو

دلته کښې مونږڅوک مينې ته نۀ پرېږدي
سمه به شي ورانه سترګې پټې کړو

بيا بيا په جهان باندې راتلۀ نيشتے
مۀ کوه نادانه سترګې پټې کړو

تانه به کېدے شي صبر ځکه وائې
تنګ شوم له هجرانه سترګې پټې کړو

هر سړے بربنډ دے چاته نۀ ګورو
څو به د حيا نه سترګې پټې کړو

مونږه دا خوبي را پېدا کړې ده
مونږه د بلا نه سترګې پټې کړو

هره سترګه مونږ باندې اقباله ده
چرته د دنيا نه سترګې پټې کړو

ما په زړګي کښې ورله کور ورکړو
يار مې تيلے ورله د اور ور کړو

بد يې د يار په بدو او نۀ ګڼل
هر څو کۀ زړۀ مې پېغور ورکړو

په شېبو شېبو مې سترګې اوورېدې
د غم وريځو چې دې زور ور کړو

ګډ په مرهمو کښې طبيب کړل زهر
زرۀ له زما يې پرې ټکور ور کړو

زړۀ دې مئين له صفا سپين ورکړو
نصيب دې ولې ورله تور ورکړو

چې مې زړۀ څۀ غواړي پرې ښه پوهېږي
اقباله رنګ يې ورله نور ورکړو

يار مې په خاؤرو يا په ځان پېرزو
څوک به بل کا خپل جانان پېرزو

دا مې پښتو او محبت نۀ مني
چې په رقيب دې کړم چشمان پېرزو

هندوې زلفې دې له مخ پورته کړه
دے مې پہہ تا باندې ايمان پېرزو

ساقي زما د پاره ګوټ نيشته دے
دي په اغيارو دې خمان پېرزو

د سمر قند سيب د اقبال په خوله کړه
خال يې دے ستا په زنخدان پېرزو

تصور دخوشحالۍ مې په غمونو کښې بدل شو
د عمرونو يار زما چې ساعتونو کښې بدل شو

د مودې نه يو ارمان مې وۀ په زړۀ کښې ټوکېدلے
لاړهغه نيازبين ارمان مې حسرتونو کښې دل شو

چې د مينې کوم نظر يې زخمي زړۀ له مې ټکور وۀ
چې نفرت پکښې پېدا شو تندرونو کښې بدل شو

يوښائسته محل دخيال په زمکه باندې مې ودان وۀ
د ستم په يو ګوذار دې کنډرونو کښې بدل شو

هرسړے به خپل روزګارکا ياربه هم عېش وعېشرت کا
داژوندون دخواراقبال وۀ چې دردونو کښې بدل شو

د يار نظر لکه خنجر زما په زړۀ کښې کوز شو
دستې سره ټول سراسر زما په زړۀ کښې کوز شو

دے ستا په سترګوکښې تاثيرلکه د بازد سترګو
کتو سره يې ټول اثر زما په زړۀ کښې کوز شو

زما د زړۀ ژور کوهے دومره اسان خو نۀ وو
يار با کماله په هنر زما په زړۀ کښې کوز شو

رڼا د ستورو د اسمان ولې پيکه غوندې شوه
را معلومېږي چې قمر زما په زړۀ کښې کوز شو

اقباله لوټ يې خزانه ټوله د مينې کړله
کنډر يې اوکړو غلاګر زما په زړۀ کښې کوز شو

پښتو مې اوکړه خو جانان مې بائيلو
سود ناپوهۍ کښې په تاوان مې بائيلو

د ننګ ناموس بازي مې او ګټله
لکه شهيد غوندې خپل ځان مې بائيلو

څنګه شکست او فتح وه دا
يو مې په لاس کړو بل مېدان مې بائيلو

پورا رواج مې د دنيا کړو خلقه
څوک څۀ خبر د زړۀ ارمان مې بائيلو

بت له چې ځائے ما اقبال زړۀ کښې ورکړو
د هغه ورځې نه ايمان مې بائيلو

تورې شپې صبا کؤمه په رڼا ستا د يادونو
زما زړۀ کښې ده اباده يو دنيا ستا د يادونو

دجهان په مخ راخورکله څادر چې د تورتم شي
زما زړۀ کښې ډيوه بله شي اشنا ستا ديادونو

خداېه دا زما ژوندون چې به لاڅنګه تېرېدلو
خزانه کۀ راسره نۀ وې بلها ستا د يادونو

ياره ته خو بې وفا يې ستا يادونه وفادار دي
په نظر د قدر ګورم دا وفا ستا د يادونو

په خلاکښې ستادهجر چې مې ساه کله بندېږي
زۀ اقبال ګذاره کړمه په هوا ستا د يادونو

ټول نازونه به دې وړمه زۀ اشنا په سراو سترګو
هر غلام مني خبره د اقا په سر او سترګو

اقراري د محبت چې شي دوه زړونه نۀ پوهېږم
تيارۀ څۀ باندې شي جوړه د دنيا په سر او سترګو

چې قدم په زمکه اخلې نو دا زړۀ مې داسې غواړي
چې هر وختې ستا قدم وے پاس زما په سر او سترګو

زما غاړه او ستا پړے ستا خوښي زما خوښي ده
د وفا دې ارزومند يم هم جفا په سراو سترګو

ياره غم به دې د بل په خوشحالۍ باندې ورنۀ کړم
ما اقبال دې ده اخستې دا ژړا په سر او سترګو

لا مې دي منزل ته مزلونه څو
خورم به په دې لارکښې تيندکونه څو

نشتے څوک همدم او غمګسار زما
وېش کړمه د چا سره غمونه څو

وينه ده زمونږه څۀ شراب نۀ دي
او څښه کۀ تۀ څښلے شې جامونه څو

اخر خو به خپل مرام ته رسمه
ګرانې به پېخئ دا کږلېچونه څو

زۀ اقبال صبا نه نا اميد نۀ يم
منمه چې لا شته دے تور تمونه څو

وعده چا کړله پوره او څوک په شاه شو
زۀ څۀ نۀ وائيمه دا انصاف په تا شو

زۀ د سيند په يوه غاړه تۀ په بله
ما يو خوب ليدلے وۀ هغه رښتيا شو

عاشقي د سُور انګار د پاسه تلۀ دي
په نصيب ده چې څوک تېر شو کۀ جليا شو

زما حال ته چې مجنون ځنګل کښې ځير شو
په ژړا شو چې د مانه څوک سېوا شو

مرګه راشه بيا مې هر ارمان پوره دے
مـرور يـار کـۀ زمـا سـره رضـا شـو

سر په زېري کښې به ور کړمه رېباره
هغه يار کۀ مې په دې لوري خطا شو

ږيره سپينه د اقبال شوه لکه واؤرې
مګر پوې کله په دې بډهۍ دنيا شو

ما چې ځان ساتۀ دغه همره نور راباندې پورې شو
تور شوم لېونګين د مينې تور راباندې پورې شو

لاسونه په نکريزو په رانجو يې سترګې تورې کړې
يار راته ولاړ خندل چې اور راباندې پورې شو

زړۀ ځيګر زما نه مې اشنا په يو نظر يوړل
ما ورته حېران کاتۀ څۀ چور راباندې پورې شو

خپل ګناه راوتپۀ شوخ چشمه يار زما په سر
کېښودې تختې يې په ما ګور راباندې پورې شو

واختېدم اقباله په پاخۀ لوګري پوخ فصل
په لاس يې کړو د ورځو تېرۀ لور راباندې شو

نوم دې اوس هم زوته ومه صورت هېر شو
ځواني خوب وۀ يو رنګين چې لاړو تېر شو

ياد مې کړه چرته چې زۀ هم ستا مئين وم
په مرقد باندې زما دې چرته پېر شو

ناکرده جرم مې دغه همره لوئے نۀ وۀ
لکه لوئے په کتابونو کښې چې شمېر شو

دا قانون دے چې زړيږي درد يې کم شي
دا زما زخم چې زوړ شو درد يې ډېر شو

مابه ژاړې مابه ګورې نۀ به يمه
دا زما داستان چې ستا مخکښې برسېر شو

مارغۀ چرته مې الوت د فکر اوکړه
په دامونو کښې چې ستا د زلفو ګېر شو

ستا د مينې برکت دے نور څۀ نۀ دي
چې اقبال په تورو غرونو کښې نمېر شو

نن پرېږدہ ګیلې ماڼې د ژوند نہ مزہ واخلو
پہ بیرتہ نۂ جارو ځي وخت د پند نہ مزہ واخلو

وصال ھغہ نعمت دے چې نصیب باندې موندے شي
تارخۂ مۂ ګډوہ پکښې د قند نہ مزہ واخلو

وېرېږمہ پہ بخت باندې اِګرہ تړلے نۂ شم
فلک نن مھروبانہ دے انند نہ مزہ و اخلو

ساقي پیالې لبزېزہ کړہ شومتیا چرتہ ونۂ کړې
توبہ څنګہ ماتيږي د سوګند نہ مزہ و اخلو

اقبالہ د غزل جانان پہ غېږہ کښې غزل شوم
شیراز نہ مزہ واخلو د خجند نہ مزہ واخلو

چې مې تېر اشنا د تورو زلفو وار شو
کۂ وصال دې شب و روز شو څۂ پکار شو

چې جذبات مې ساړۂ یخ لکہ ږلۍ شُو
پہ پالنګ کۂ راسرہ بوس و کنار شو

سوګوارہ شان فضا پرې تل خورہ دہ
زړۂ زما د ځوانی مرګ شہید مزار شو

تۂ کۂ ناز کړې کۂ ادا کړې خېوې ګرې
د بیمار لۂ ھر نعمت ځنې انکار شو

چې غوټۍ مړاوې د زړۂ مې نۂ موسیږی
زۂ یې څۂ کړم کۂ چمن بھار بھار شو

د ځوانۍ سرہ ښائست د زمانې دے
تور زنګی ګل تہ یوسف مصر د ښار شو

د اورونو د اھونو نہ اقبالہ
سړے ښہ دے چې پہ سر د اشنا زار شو

ساہ مې پہ زړۀ کښې امیدونو ورکړو
تعبیر اړولے مې خوبونو ورکړو

بېړۍ د ژوند پہ ډوبېدو مې راغلہ
دغہ ہمرہ لا زور طوفانونو ورکړو

پہ رخسارونو چې نازېږې خپل
چا ورلہ رنګ د ګلابونو ورکړو

بد ګماني مې د یار ختمہ نۀ شوہ
ډېر مې اعتبار پہ سوګندونو ورکړو

ہغہ لوظونو نہ ہم واختېدلہ
زنځیر چې لاس کښې د لاسونو ورکړو

اقبالہ وخت لاړ پہ لنډو باندې شو
اوس ہیلہ خوند چې غزلونو ورکړو

نوم دې اوس هم زوته ومه صورت هېر شو
ځواني خوب وۀ ېو رنګين چې لاړو تېر شو

ياد مې کړه چرته چې زۀ هم ستا مئين وم
په مرقد باندې زما دې چرته پېر شو

ناکرده جرم مې دغه همره لوئے نۀ وۀ
لکه لوئے په کتابونو کښې چې شمېر شو

دا قانون دے چې زړيږي درد يې کم شي
دا زما زخم چې زوړ شو درد يې ډېر شو

مابه ژاړې مابه ګورې نۀ به يمه
دا زما داستان چې ستا مخکښې برسېر شو

مارغۀ چرته مې الوت د فکر اوکړه
په دامونو کښې چې ستا د زلفو ګېر شو

ستا د مينې برکت دے نور څۀ نۀ دي
چې اقبال په تورو غرونو کښې نمېر شو

چې ھر کلہ بھار تېر ستا د اوربل شو
بېا راځہ کۂ مطلبی خلق بدل شو

بیا بہ وګورو چې څوک دې خریدار دے
ھغہ سېب زنہ چې څۂ وخت دې حنظل شو

زړۂ ورونہ بہ مې ستا د پارہ خلاص وی
تنګ چې ستا د پارہ څۂ وختې محل شو

غلطۍ بہ درتہ خپلہ احساس وشی
چې تنھا د ژوند صحرا کښې دې مزل شو

یو سړے بہ دې یادیږی ھغہ وخت ډېر
چې دنیا د ارمانونو دې مقتل شو

اقبال تانہ داسې طمع نۂ ساتلہ
مرګ دا ستا بې وفاېي ورتہ پل پل شو

مرګہ پورې درد د زړہ مې قرار نہ شو
د ځوانۍ بې لارې شوے پہ لار نہ شو

ھر چې ستا د نرګسی سترګو بیمار شو
د شفا ارزومند ھغہ بیمار نہ شو

جوھری چې ستائی لعل د بدخشان څوک
د قیمت نہ خبر ستا د رخسار نہ شو

پہ آخر پہر مې خوب کښې او لیدلې
ټولہ ورځ مې کوز د سر نہ خمار نہ شو

چې د مینې مال دولت لری پہ زړہ کښې
کہ د سپی لہ لکۍ خوار شو نو خوار نہ شو

د خزان پخښې دېرې مې دې پہ زړہ کښې
مالہ پارہ پہ کشمیر کښې بھار نہ شو

ھوښیاران وائی چې زړېږی عقل پوخ شی
لېونے اقبال تر عمرہ ھوښیار نہ شو

ھرہ ورځ غزل لیکمہ ستا پہ ناز یو
نن بدل غوندې راوښایہ انداز یو

دا کمال ستا د ابرو کہ د بڼو دے
ما لیدلے ھسې نہ دے تير انداز یو

شب و روز ځما پہ تا پسې فریاد دے
تا د مینې پہ ما او نہ کړو اواز یو

پہ نغمہ کښې بہ نا اشنا سرور پېدا شی
کہ ځما او ستا د زړۂ شو چرتہ ساز یو

زۂ د درد غوټہ د چا پہ مخکښې وا کړم
درست جھان کښې مې پېدا نۂ کړو ھمراز یو

غورزېدلے ستا د عشق چې یم پستۍ تہ
نۂ وینمہ داسی بل څوک سرفراز یو

اقبال نورو اعزازونو باندې څۂ کا
چې حاصل دے ستا د عشق ورتہ اعزاز یو

مانہ تصویر مې د جانان ھېر شو
د لیونی نہ لکہ ځان ھېر شو

ما وې ځما روح بہ دې ھم ھېر نۂ کا
حېران یم څنګہ مې ایمان ھېر شو

د عشق پہ کومہ پہ پوړۍ ودرېدمہ
چې ھم مې دا ھغہ جھان ھېر شو

رقیبہ تۂ بہ خو خوشحالہ یې ډېر
مانہ ځما د زړۂ ارمان ھېر شو

مرګ او ژوندون راتہ یو شان ښکارېږی
د زندګۍ رانہ سامان ھېر شو

صیادہ دومرہ ظلم ھم مۂ کوہ
بلبل نہ غږ د ګلستان ھېر شو

ما د دنیا ګرېوان ګنډۂ اقبالہ
مانہ خپل څیرې ګریوان ھېر شو

د وصال ارزو بہ څہ کړم چې لیدۂ د جانان ګران شو
ھواګانې مخالف شوې موسمونہ دښمنان شو

ھغہ لارې چې ھوارې ما د پارہ د پنجاب وې
ھغہ لارې لکہ غرونہ د چلاس او کوھستان شو

پہ بڼو دې ګرځولم پہ اسمان دې کېناولم
حالات لږ غوندې بدل شو ستا خطا ورتہ اوسان شو

ما بہ تاتہ چې وئیل دا سر کول د مینې ګران دې
قسمونہ بہ خوړل تا ډک لہ اوښکو بہ چشمان شو

نہ دې ځان راسرہ ورک کړو نہ دې ځان راسرہ مړ کړو
ټول رسمونہ راوجونہ دې قبول څہ پہ ښہ شان شو

د اقبال نہ ھېرہ نہ شوې ورځی میاشتې شو کالونہ
کہ راپېښ ورتہ ھر څومرہ ګردشونہ د دوران شو

ستا د دیدن طمع مې شلېږی رو رو
رنځور تر مرګہ نیزدې کېږی رو رو

باران د اوښکو مې وریږی رو رو
د زړۂ کمر مې رانړیږی رو رو

زما پہ ھیڅ کښې دلچسپی نیشتہ دے
روح د دنیا نہ مې بیلېږی رو رو

زما د صبر پېمانہ ډکہ شوہ
ستا چې نېټې راتہ اوږدېږی رو رو

ما وئیل ښے او ګس بہ وپېژنی
ماشوم اشنا چې بہ لوئېږی رو رو

چې پہ ستم باندې ستم کړی اقبالہ
رنګ بہ مې ولې نہ زېړېږی رو رو

زما چې شک وۂ پہ یقین بدل شو
یار مې پہ لمسہ د کمین بدل شو

زۂ یې پہ شان او صورت تېروتمہ
ښہ مې کاتۂ ورتہ شاھین بدل شو

روان پہ ھغہ یوہ لارہ یمہ
نہ مې دنیا او نہ مې دین بدل شو

چې د وصال طمع پېدا شوہ زما
ھغہ باران لاړو پہ شین بدل شو

دا بدل شوے د یار خوی دےزما
کہ ھغہ زوړ کور کښې مکین بدل شو

د ھندوستان پہ شان لہ غلے شومہ
ھغہ لداخ کښې راتہ چین بدل شو

اقبالہ مینہ محبت لټوې
ژوند د انسان لاړ پہ مشین بدل شو

څنګہ بې سودہ پسرلے تېر شو
یار مې رانغے بس ازغے تېر شو

ما وې دیدن باندې بہ موړ شم د یار
عمر د باد پہ شان ګړندے تېر شو

د ھلکانو لاس کښې کاڼی وینم
پہ لار د مینې لېونے تېر شو

پلؤ یې کلک مخې تہ ونیولو
اوس راتہ وائی چې څوک سړے تېر شو

د اګرور جنګونہ ھېر بہ نہ کا
پہ ارمان ارمان کښې فېرنګے تېر شو

اقبالہ جونې پرې سندرې وائی
چې د دنیا نہ مېړنے تېر شو

سپرلیہ راشہ انتظار ډېر شو
راج د خزان پہ دې ګلزار ډېر شو

وېرہ زما دہ دنیا ورانہ نہ شی
د مظلومانو چې ازار ډېر شو

دا کړی څنګہ بہ پخہ شی زمونږ
د پردو خپلو پکښې کار ډېر شو

ساہ اخستۂ پکښې اسان نۂ دے
ماحول کښې سم ګردوغبار ډېر شو

د غمازانو بہ څرمن اوباسی
کہ د اقبال چرتہ اختیار ډېر شو

امید د وصل مې د یار ختم شو
چې مې پہ ځان باندې اعتبار ختم شو

حسن اوس ما باندې تاثیر نہ کوی
چې مې پہ زړۂ کښې ھغہ انګار ختم شو

سودا پہ وخت باندې مې اونۂ کړلہ
څنګہ بہ اوشی چې بازار ختم شو

داسې بي خوندہ او سپېرۂ شو ژوندون
تازہ تازہ لہ ونې بار ختم شو

اقبالہ بیا مې ھم دنیا نۂ پرېږدی
چې د دنیا سرہ مې کار ختم شو

مونږ دې وګورو ګریوان کښې ایا مونږہ انسانان یو
مونږہ غوښې د یو بل خورو مونږ دواب یو کہ ددان یو

کار زمونږہ ماتول دی مدا م وینې تویول دی
ازمری یو کہ پړاګان یو اوږی تږی شرمخان یو

پہ ځنګل کښې ښاماران یو سمندر کښی نھنګان یو
بس یو غم مو دے د خېټې پہ طلب کښ سرګردان یو

ادمیت چرتہ کښې مړ دے انسانیت چرتہ کښی ورک دے
مونږ عادیان یو ثمودیان یو دا پہ څۂ لارہ روان یو

دخپل خداے نہ شو مونږ لرې د مذھب نہ شو مونږ لری
مونږہ ھر وخت پہ تاوان یو مونږ ھر وخت پہ تاوان یو

اشنا تہ یو نظر کاتۂ ګران شو
اوس مې ژوندے پاتې کېدۂ ګران شو

غماز مې لار کښې غنې اوکرلې
پہ ھغہ چم مې تېرېدۂ ګران شو

لۂ دې نہ ھُورتہ بې وسی بہ څۂ وی
نوم یې پہ ژبہ راوستۂ ګران شو

اوس دمرګی چپو اخستے یمہ
بیا مې پہ بېرتہ سمېدۂ ګران شو

علامې دا ځل څۂ بدل غوندې دی
د اقبال دا ځل رغېدۂ ګران شو

خدایہ دا رنګې حالات بدل شُو
د یار مې واړہ خیالات بدل شو

د پاس کېدلو مې امید کم دے
پرچې تر منځہ سوالات بدل شو

تعجب څۂ دے کۂ پہ دار اوختم
چې د ګواہ مې بیانات بدل شو

زما پہ عقل کښې څۂ فرق راغے
کہ د دنیا ټول معاملات بدل شو

تۂ پہ زړہ وعدہ لا ھغسې مرې
دنیاشوہ نوې ترجیحات بدل شو

دعا کوہ چې معجزہ اوشی څۂ
د یار د وصل امکانات بدل شو

اقبالہ سر یې چې پہ ما ورکوہ
د ھغہ ښکلې معمولات بدل شو

وخت د زخمونو مې مرھم نۂ شو
دړد د زړګی مې پہ ھیڅ کم نہ شو

ځان مې ھېر کړے دے د یار مینہ کښې
ھېر رانہ یو ساعت صنم نۂ شو

خپلہ مې اوچہ سپورہ اوخوړلہ
دا سر مې چا پہ مخکښې خم نۂ شو

ډېرې کړې مې ترې چاپېرہ کړلې
د یار د زلفو مار مې دم نۂ شو

د وطن خاورې یې ھم اوڅټلې
د حرص ناکو ډک شکم نۂ شو

دغہ ھر څۂ بہ دا شان وی مونږ بہ نۂ یُو
د دُنیا کار بہ روان وی مونږ بہ نۂ یُو

دا دنیا دہ پہ چا ورانہ نہ ودانہ
اختتام د ھر دوران وی مونږ بہ نۂ یُو

څوک راځی څوک بہ د تللو تیارے کړی
تږ جاری بہ د کاروان وی مونږ بہ نۂ یُو

د بلبل لۂ دې ژړا نہ څۂ مطلب دے
بیا بھار بیا بہ خزان وی مونږ بہ نۂ یُو

بیا لالہ بہ غوړېدلی وی مېرو کښې
بیا ښائستہ بہ ګلستان وی مونږ بہ نۂ یُو

الوچې او اشاړی بہ وی ګل شوی
پہ سندرو بہ مارغان وی مونږ بہ نۂ یُو

بقا یو د خداے ذات لہ دہ اقبالہ
نور بہ نوم نۂ بہ نښان وی مونږ بہ نۂ یُو

زړۂ مې جواب راکہ امادہ پہ خودکشۍ شو
ټول عمر فراق دے ژوند زما سلګۍ سلګۍ شو

زور مې د زړۂ نیشتے پرېوتم د زړۂ لہ برما
زۃ چې امزرے وم ھر یو کار د بې عرضۍ شو

زۂ لہ خپلہ یارہ یو ذرہ ګیلہ مند نۂ یم
یار لہ سرہ تېر وۂ کار مې وران پہ نامړدۍ شو

ډم جولا پېدا وے خو د یارہ سرہ مل وے
خنډ مې شو د لارې خېر مې څۂ لہ دې خانۍ شو

تېر چې لہ عزتہ لہ دولتہ پسې نۂ شۂ
څنګہ دعویٰ ګیر اقبال د مینې لېونۍ شو

مړہ شوہ لېونۍ وطن قرار شو
ھر سړے خپل خپل پہ کار شو

زمکہ ھغہ سوزی چې پرې بل وی اور
څۂ خبر څوک زړۂ زما غار غار شو

طمع د بېلتون مې نۂ کولہ څۂ
چړق وۂ د اسمان چې راګوذار شو

ځی بہ ھر سړے پاتې بہ نۂ شی څوک
تا باندې د څۂ دومرہ تلوار شو

څوک بہ راسرہ کړی لېونۍ مینہ
پټ د خاؤرو لاندې ھغہ رخسار شو

چک مې لګوی د زړۂ پہ سر باندې
تورہ شپہ کښې غم دې راتہ مار شو

بې لۂ تانہ څنګہ بہ کوی ژوندون
ژوند خو د اقبال پہ اوږو بار شو

پہ دردونو زما زړۂ پخپلہ درد شو
پہ اھونو باندې ساہ مې اہِ سرد شو

دا زما مخ بہ صفا لکہ ائین شی
کۂ نصیب مې چرتہ ستا د کوڅې ګرد شو

چې تمیز ئې د ھوس او عشق پېدا کړو
پہ کتاب کښې زما ھغہ سړے مرد شو

غم ژوّرو مې کړې خلاصې د زړۂ وینې
دشړشم د ګل پہ شان بشر مې زرد شو

پہ صحرا کښې د سسی پلونہ ګورم
خلق دا ګڼی پنوں صحرا نورد شو

لۂ ھغې ورځې بہ نۂ لیکم اقبالہ
چې زما غزل د کلہ نہ اورد شو

جانانہ تاتہ مخ تورن یمہ ھمت اونۂ شو
چې څنګہ حق وۂ مانہ ھغہ محبت اونۂ شو

غاړہ مې کېښودہ دستور مې د دنیا قبول کہ
عَلم مې پورتہ نۂ کہ مانہ بغاوت اونۂ شو

چاپلوسۍ د خوشامندې چل زدہ مې نہ کہ
پہ چا کښې نۂ وو څۂ د مانہ یې صفت اونۂ شو

چې کوم طبیب پرې پوھېدۂ ھغۂ پرواہ اونۂ کړہ
د بل طبیب نہ د زړګی مې طبابت او نۂ شو

دا خلق څۂ رنګې کالونہ تېروی پہ صبر
لہ خپلہ یارہ صبر مانہ یو ساعت او نۂ شو

ما زندګی ټولہ د یار پہ عبادت تېرہ کړہ
خفہ پرې نۂ یمہ کہ غم د قیامت او نۂ شو

زړۂ د اقبالہ ھغہ ښیښہ وہ چې یو ځل ماتہ شوہ
ذرې ذرې لاړلہ بیا یې مرمت او نۂ شو

فہرست اوږد دے زما د ګناھونو
زندګی مې شوہ سزا د ګناھونو

د جزا او د سزا ورځ مقرر دہ
حساب غواړی پہ دُنیا د ګناھونو

نغارې راپسې اوس ھم لا غږېږی
چرچہ نۂ وہ د بل چا د ګناھونو

پہ نظر کښې چې ګناہ مې ګناہ نۂ دہ
توبہ څنګہ اوکړم بیا د ګناھونو

چې پہ زور یې رالہ اچوی پہ غاړہ
اعتراف کړے دے ما د ګناھونو

زۂ د خپلو ګناھونو پہ یاد پائیم
توښہ ماخلئ رانہ دا د ګناھونو

پہ ګناہ د خپلې مینې منکر نۂ یم
اخلم بار ھم د اشنا د ګناھونو

تۂ لا یو تہ ګوتہ نیسې د اقبال
زۂ تسبې وھم مُلا د ګناھونو

چا مې ملګرے د ھجران پټ کړو
مانہ تصویر چا د جانان پټ کړو

پېژنم غل چې ھغہ څوک کېدے شی
غماز کہ ډېر ھم رانہ ځان پټ کړو

زما د زړہ نہ جانان څوک ایستے شی
کم عقل خپل کہ پہ ګمان پټ کړو

پہ دې خبر نۂ دی چې مړ بہ شمہ
د زندګۍ مې چا سامان پټ کړو

څوک د عمر غوندې پېدا بہ نۂ شی
دلتہ کښې ھر سړې ایمان پټ کړو

اوس د نېکۍ بہ خپلې ډول غږوی
نیشتہ دے چا بہ چې احسان پټ کړو

نۂ پورہ کېږی چاتہ څہ اوائیم
ځکہ لہ خلقو مې ارمان پټ کړو

دا خوشبوی چې رانہ ځی اقبالہ
ګل مې پہ زړۂ کښې د رېحان پټ کړو

چې مقام شو د رښتیاو یار پہ شاہ شو
حقیقت یې د لوظونو ھوېدا شو

ھغہ مینہ مینہ نۂ دہ ټول دروغ دی
چې ځان خوږ ورتہ لۂ ځانہ د اشنا شو

زۃ لۂ سرومالہ بیا ھم ورتہ تېر یم
با وفا کہ بې وفا دلبر زما شو

کہ زما نۂ شوہ د بل چا ھم دا نۂ شوہ
دھجران ژوندون زمونږہ ټول سزا شو

د پښتو نہ یې خپلہ مینہ ځار کړہ
لا یې نور قدر زما زړۂ کښې سېوا شو

ستا د مینې حق بہ بیا ھم ادا نۂ شی
کہ سل ځلہ پہ دنیا اقبال پېدا شو

مونږہ اوس کہ د یو بل شُو مونږ بہ څۂ شُو
چې مونږ دواړہ د ھجران د لاسہ مړۂ شُو

ځوانی لاړہ پښې پہ قبر کښې دی زوړڼدې
د تھمت کاڼی لا زیات پہ ورېدۂ شُو

ارمانونہ مو اثارِقدیمہ دی
استعمال نہ اوواتۂ بس د کاتۂ شُو

چې ستا حسن اوځوانی مې ورتہ یاد دی
ھغہ خلق پاتې خال خال د لیدۂ شُو

دغہ زمکہ لکہ مارہ خپل بچی خوری
تېر یې کړل آخر کہ ډېر پہ تختېدۂ شُو

اجنبی یمہ پہ خلقو کښې اقبالہ
چې زاړۂ وختونہ کلہ را پہ زړۂ شُو

یا مرګ یا آذادی ملګرو
خبرہ نۂ منُو زیاتی ملګرو

مردان ھغہ چې زغمی ملګرو
سختې د عشق لار کښې راځی ملګرو

اوسپنہ ھسي کالے نۂ جوړېږی
ګوذار د پلک پہ سندان خوری ملګرو

زمونږہ زړونہ خپلول غواړی
څوک چې د زړۂ وینې مو څښی ملګرو

حالات چې ھر څنګہ دی ھر څنګہ شی
منلے نۂ شو غلامی ملګرو

کلہ لاندے کلہ باندے راځی
کلہ وی غم کلہ ښادی ملګرو

ګټہ تقدیر دے د ھغہ قامونو
څوک چې خپل زړونہ نۂ بائیلی ملګرو

نوم پہ تاریخ کښی د ھغوی پاتې شی
څوک چې پہ سر کړی سربازی ملګرو

چاپېرہ ډکہ دہ فضا لہ زھرو
د اقبال لہجہ چې کړی تلخی ملګرو

چې مې پہ زړۂ د صبر زور اوکړو
ھغۂ انکار راتہ فې الفور اوکړو

اوس پہ پُوکی باندې بہ کلہ مړ شی
چې غرغنډو باندې یې اور اوکړو

د جانان غمہ ما مېملہ ګڼلے
تا خو پہ زړۂ کښې زما کور اوکړو

ما وې نظرہ بہ شې سپینې واؤرې
ھغې نظر لہ قمیص تور اوکړو

پہ ور کښې ودرېدہ څۂ لږہ شیبہ
غماز پہ ټول کلی کښی شور اوکړو

سپوږمۍ تہ کلہ رسېدے شی غریب
پرواز کہ ډېر بلند چکور اوکړو

اقبالہ درد د مینې لا زیات شو
بند چې دې څومرہ د ټکور اوکړو

ھغہ اور زما د مینې بیا سوړ نۂ شو
د زړۂ زخم تر لحد مې جوړ نۂ شو

چې یوہ لحظہ دې نۂ وینم کال لګی
پہ دیدن دې زما اوږے زړۂ موړ نۂ شو

پہ ھر حال کښې راتہ نوې جلوہ کاندی
د یار حسن کہ نظر زما زوړ نۂ شو

زما ږیرہ ستا اوربل شُو لکہ واؤری
ورک رقیب د ګېډې ولې مروړ نۂ شو

د اتیاو کالو کېدونکے دے اقبالہ
پورتہ زمکې نہ تراوسہ خاپوړ نۂ شو

بیا تیلے مې مړو لمبو لہ د اور ورکړو
بیا چې ستا یاد لہ پہ زړۂ کښې مې کور ورکړو

بیا ګزر مې ستا پہ کلی باندې اوشو
بیا ورک لاری مسافر لہ مې لور ورکړو

خاموشی د قبرستان مې وہ پہ زړۂ کښې
غلی شوی اباسین لہ مې شور ورکړو

عجیہ وېرہ پہ زړۂ کښې مې پېدا شوہ
دغہ ستا مینې چې دغہ ھمرہ زور ورکړو

پہ خوارو باندې اودۂ دردونہ وېښ شی

چې ھر کلہ مې شین زړہ لہ ټکور ورکړو

پہ اسمان باندې یې سر اولګی ھمرہ
ستا د سر چې چا اقبال لہ پېغور ورکړو

تا سر تېر شوی چې وختونہ وو
یاد کړہ څۂ رنګین رنګین خوبونہ وو

تپ یې رسېدۂ دوہ مئین زړونو تہ
ژمی کښې خواږۂ خواږۂ اورونہ وو

ھاړ د پشکال پہ نېمائی کښې خاص
د چېل د سر ساړۂ ساړۂ بادونہ وو

مست د خپلې مینې پہ مستۍ کښې وو
ھېر ترې د دنیا واړہ غمونہ وو

ناڅاپہ ټلۍ د بېلتانۂ اوشوہ
اوس شروع د ھجر نوبتونہ وو

ژوند یې د اقبال کړو ټول خراب خستہ
لارې غنې غنې تکلیفونہ وو

وخت مې ھم د خوږ زړګی مرھم نۂ شو
درد مې د ذرې برابر کم نۂ شو

دلتہ کښې ګرمی دہ یا سړزی ډېرہ
دلتہ معتدل چرتہ موسم نہ شو

ما ورتہ قیصہ پہ زوّر او زېر اوکړہ
پوھہ پہ خبرہ مې عالم نۂ شو

ھغہ شان لہ چک مې لګوی پہ زړۂ
شاہ د زلفو مار لہ مانہ دم نۂ شو

سل کالہ مې روغ پہ نل کښې کېښودۂ
کږہ د سپی لکۍ دہ غماز سم نۂ شو

اوس ھم د ځوانۍ تېزی تُندی لری
یار زما مائلہ پہ کرم نۂ شو

پیر ھغہ اقبالہ مې منلے دے
څوک چې دومرہ ظلم زور تہ خم نۂ شو

وا مې نۂ ورېدل د زړۂ اوس پرې خفہ یم
تھمتونو باندې بیا ھم الُودہ یم

چې زما وېرہ کېدہ ھم ھغہ اوشُو
ھر تنُور پہ انغری زۂ افسانہ یم

مینہ ستا زما پہ زړۂ کښې کمہ نۂ شوہ
او بہ نۂ پېژنې ما چې زۂ ھغہ یم

خبر نۂ یمہ چې ستا پہ زړۂ کښې څۂ دی
زۂ ولاړ لا ھغہ شان لہ پہ وعدہ یم

وخت اثر زما پہ زړۂ باندې او نۂ کړو
پہ صورت پښې پہ قبر کښې میلمہ یم

ټول ھډونہ مې د عشق پہ جرندہ دل شُو
رسماً خُلہ باندې اقبال وائیم چې ښہ یم

ستا د دیدن طمع مې شلېږی رو رو
زړۂ پہ تیارو کښې مې ډوبېږی رو رو

چې څو زړېږم اور د مینې زیات شو
لرګی چې کم شی اور کمېږی رو رو

پہ ناعلاج مرض د عشق چې اختہ وۂ
مریض انجام تہ خپل رسیږی رو رو

ما چې لیدلې وې عمرونہ اوشو
تصویر دې ھېر غم دې زیاتېږی رو رو

زړۂ پہ ژړا باندې بہ سپک شو زما
اوښکې د سترګو مې اوچېږی رو رو

چې دښمنی دې ما سرہ زیاتہ کړہ
پہ حقیقت باندې خلق خبرېږی رو رو

اقبال لیدلی ډېر کاږۂ کاږۂ وو
 زور چې کمېږی بیا سمېږی رو رو

چې پېچ وخم ولونہ پرانستے شُو
د خوشبوۍ درونہ پرانستے شُو

بیا بہ زلمے شمہ د نوی سر نہ
کہ د دیدن قلفونہ پرانستے شُو

ستا د سرو شونډو ټکورونہ غواړی
زما د زړۂ زخمونہ پرانسے شُو

بھار راځی او زۂ خفہ ناست یمہ
دا د غوټو سرونہ پرانستے شُو

رقیب ځاے بہ د  امان نۂ مومې
کۂ مې یوځل لاسونہ پرانستے شُو

لکہ پنجاب او سند بہ دواړہ ډوب کا
کہ مې چشمان بندونہ پرانستے شُو

لوے واړۂ واړہ شُو خبر اقبالہ
د محبت رازونہ پرانستے شُو

ه

د کلي نه راغلي د جانان خبره ونه کړه
ما ورسره هم په بل عنوان خبره ونه کړه

هر يو ګل دسته او هار د غاړې جوړول غواړي
چا د تالا شوي ګلستان خبره ونه کړه

هرطبيب راځي راته زخمونه مې په ګوته کړي
يؤ هم لا تر اوسه د درمان خبره ونه کړه

په نوم ئې د مذهب،د قام اؤ ژبې تقسيم کړي دي
چرته تنګ نظرو د انسان خبره ونه کړه

د حق وېنا د پاره د منصور شان حوصله غواړي
ډېرو وخت چې راغے د ايمان خبره ونۀ کړه

زه هم د وختونو په اسيا باندې دل شوے يم
دا بيله خبره ما د ځان خبره ونه کړه

هلته به الزام هم په پښتو اقبال را نه ولي
لاړ به شي دوزخ ته کۀ رضوان خبره ونه کړه

ګېر د حالاتو په بهنور کښې يمه
ارتاؤ د خلقو په نظر کښې يمه

چې موړ په ګېډه په تن پټ نۀ شومه
خوشحاله څۀ به په اختر کښې يمه

زما له سره ځي په څنګ تېروځي
د سپرلي څنګه ره ګذر کښې يمه

ګور دي ګورو زلفو سورے نۀ شو
چې پېدا شوې يم په نمر کښي يمه

په نخښه کړې چې غماز ده ورته
زۀ د هغې فهرست په سر کښې يمه

اقباله فېض د پښنې مينې دے
چې مشهور په لر او بر کښې يمه

که مې د زړۀ نۀ شو ارمان پوره
اور دې شي پورې په جهان پوره

څومره نيمګړے په دنيا يمه زۀ
نۀ مې دا زړۀ شو نه مې ځان پوره

په هر مانځۀ کښې ځکه تا غواړمه
هسې مې کله دے ايمان پوره

که پنډ تړمه بيا هم نۀ مړېږم
ديدن مې ستا دے يو زمان پوره

بله ارزو مې زړۀ ته څنګه راشي
پکښې ځاے شوے دے جانان پوره

لا د اقبال په دم کښې دم باقي دے
لا خو له تا نۀ دے قربان پوره

حالات اوس سم دي خو زمونږه مينه هغه نۀ ده
ستا په کرم دي خو زمونږه مينه هغه نۀ ده

تا چې د تلو په وخت کرلي وو په لاره باندې
ګل آ شړشم دي خو زمونږه مينه هغه نه ده

چې ګواښېدل به مې خوراک له ستا د زلفو ماران
لاس کښې مې دم دي خو زمونږه مينه هغه نه ده

زۀ به چې ستاسو چم ته راغلم ټول به کلک پورې شو
ورونه خم دي خو زمونږه مينه هغه نه ده

آ ، منزلونه چې اقباله ډېر بعيد ښکاريدل
په يو قدم دي خو زمونږه مينه هغه نه ده

جانانه ته خپلې هستۍ ته ګوره
زمونږه ډېرې غريبۍ ته ګوره

ستا تقاضې ټولې په سر سترګو خو
زما بې وسه زندګۍ ته ګوره

ويره زما څۀ بې سببه نه ده
تۀ خپل ښائست خپلې ځوانۍ ته ګوره

ښکلې څۀ ښکلې تسلي راکوي
چې دې يادېږمه سپوږمۍ ته ګوره

يوازې ليک ورباندې ستا نامه ده
زما د زړۀ صفا تختۍ ته ګوره

د چا بۀ داسې يارانۀ چرته وي
زما او خپل د غم يارۍ ته ګوره

په سن کښې پاسه د څلوېښتو نه شو
د اقبال مينې لېونئ ته ګوره

نن چې بدل غوندې راګوري اخر څۀ قصه ده
دا هوا راغله له کوم لوري اخر څۀ قصه ده

ستا د ديدن پشکال مات نۀ شو په ګړه ګوړه
ولې نيولې شان راوري اخر څۀ قصه ده

ورځ د اختر ده غېږ اشنا ظاهر په مينه راکړه
پټ پټ د خلقو نه مو زوري اخر څۀ قصه ده

نهال کړو مونږ اؤ حفاظت د چنار مونږه وکړو
هاړکښې ځائې نه لرو په سوري اخرڅۀ قصه ده

راته راياده زمانه د ورکوټوالي مې شي
چې پټ پټوني کوي ستوري اخر څۀ قصه ده

خمار موسم او غزونې د ځوانۍ اقباله
خفه زما د غزل توري اخر څۀ قصه ده

چې يې زما له غاړې نۀ خېژي اسان لاسونه
اچول غواړي د رقيب اوس په ګريوان لاسونه

بلبله وېره د ګلچين د ګلچينۍ مۀ کوه
خو د ګلونو نه اخستې دي باغوان لاسونه

څۀ بې حسي د چې اواز مې هم له خولې نۀ خېژي
په سترګو وينمه مرۍ ته را روان لاسونه

غريب به کوم ځاے کښې سر پټ کړي په قرار به څۀ شي
چې په هر ځائے کښې ورپسې دي داسمان لاسونه

هغه زاړه مينه زما نه مي اشنا مه غواړه
زماطرف ته ډير اوګده شو د دوران لاسونه

په طاعوني مرض د عشق مې طبيب نۀ پوهېږي
زما نبضونو له پکار دي د جانان لاسونه

اقباله ښکلي په ماما او په کاکا مې بولي
اوس خو دې نۀ وهي په زړۀ کښې مې ارمان لاسونه

زار د هغې لارې چې کلي ته د يار تلې ده
د مينې ليکه ده د زړۀ نه تر نګار تلې ده

لارې څارل ، بانې کول ستا د د يدن دپاره
ښه ډېره برخه مې د ژوند په دې بېوپار تلې ده

زما اميد يې د راتللو ځکه نۀ ختمېږي
پرون چې تلله د راتللو په اقرار تلې ده

کۀ وارَوې د بڼو غشي دا دې خپله خوښه
نخښه د زړۀ مې په وړمبي وړمبي ګوزار تلې ده

اقباله درد يې بيا يو خس چرتۀ کم شوے نۀ دی
زړۀ کښې مې څوکه چې هغه دعشق دخارتلې ده

د فطرت حسن چې خورشي ښائسه کاندي ملکونه
د زړۀ ښار ته مې رادورمي قافلې شي ستا يادونه*

د پوه ،ماه واؤره کۀ وشوه په جذبو دا ستا مينې
دا اهونه به زما کړي د انډک سونډک بادونه

د اټکو نخښې ښکاره دي طوطکے په ملک کښې ګرځي
وران سېلونه د مرغوشو بې له تا نيشتے خوندونه

ستا د هجرهاړچي تود شي سوزوي مې د زړۀ للمه
زما سترګې پشکال شي وروي پرې بارانونه

خوښ مې منے ځکه نۀ دے بانې ګرانې د ديدن شي
ښه موسم د پسرلي دے ساګ شينکي ديدنونه

زۀ فنکار يمه ، شاعر يمه غزل ترې جوړومه
لږ د خپل ښائست نه راکړه څۀ ښائسته ښائسته رنګونه

*(د قلندر صېب په مصرعه)

زما سترګو کښې يو سوال دے وې يې لوله
څۀ نا اشنا غوندې دا خيال دے وې يې لوله

چې مې زړۀ کښې دے په ژبه مې راځي نۀ
تحرير کړے مې خپل حال دے وې يې ولوله

کۀ په زړۀ مې ستا د غم ورېځې نۀ وے
مات بيا ولې پشکال دے وې يې لوله

عاشقي ده را پغاړه ميراثه کښې
پوخ مې هر يو استدلال دے وې يې لوله

د بشرے نه حال د زړۀ را سرګندېږي
چې خفه دے کۀ خوشحال دے وې يې لوله

تۀ زما د ژوند زما نه پوښتې څه له
ستا په نوم مې انتقال دے وې يې لوله

انتظار د عمر ګران دے عشق کښې سر نه
قائم کړے مونږ مثال دے وې يې وې لوله

د اقبال په وولو ستا د مينې بار دے
را ټيټ شوے لکه دال دے وې يې لوله

کۀ پښتنۀ يې زه پښتون نۀ يمه؟
وګوره چا ته سرنګون نه يمه

زۀ د لېلٰي سپي ښکلولے نه شم
مجنون نه تېر يم خو مجنون نۀ يمه

که چرته وخت راغے قربان به کړم سر
دومره مئين په خپل ژوندون نۀ يمه

دا ستا د سترګو او د زلفو نه بي
لاندې د هيچا د افسون نۀ يمه

خندا کښي پټ ساتم دردونه د زړۀ
مۀ ګڼه داسې چې محزون نۀ يمه

پخپله تا د وراني سر يېښے دے
د غمازانو په لمسون نۀ يمه

چې احترام د ازادۍ نۀ لري
پابند د هيڅ داسې قانون نه يمه

زما د ذات زما د قام مسئلې
خلقه سقراط اؤ افلاطون نه يمه

بې له عشقه ژوندون څنګه
يؤ تصوير لکه بې رنګه

عشق کښې سر نه تېرېدے شم
تيريدے نۀ شم له ننګه

که رانجا يم خو پښتون يم
بدلولے نه شم ډنګه

د اشنا د مخ په شمع
سول زده کړه له پتنګه

زړۀ په مينه باندې رام شي
حاصل هيڅ نه وي له جنګه

په کرم مې زړۀ صېقل کړه
لرې کړۀ مې له زړۀ زنګه

د مذهب نوم مې پښتو دے
په يو خم کښې دواړه رنګه

سرمدي ساز دے په عشق کښې
چې نه نے لري نه چنګه

له مجازه حقيقت ته ورسېدمه
ابتدا د محبت ته ورسېدمه

ستا د حسن تماشو کښې داسې ورک شوم
چې ژوندے يمه جنت ته ورسېدمه

چي اهونو کښې يوکېف دے يو سرور دے
دا په عشق کښې کوم حالت ته ورسېدمه

په نصيب کښې به مي کله دا اعزاز وي
کۀ دې چرې هم تهمت ورسېدمه

په غلطه لاره اچوي غماز مې
په خوارو د يار محلت ته ورسېدمه

د جهان علم به وايم چې حاصل شو
کۀ معنا د انسانيت ورسېدمه

دا به لويه کاميابي وي اے اقباله
جو دانه يې کۀ صفت ته ورسېدمه

په اخره کښې دا ژوند مې د مزې کړه
بيا راپورې د ځوانۍ بلې لمبې کړه

زۀ د مينې په مذهب يم پېدا شوے
اے ناصحه چرته بل ځائې کښې قېصې کړه

د خوبانو خيال مې نۀ درومي له زړۀ نه
ګډې وډې مې قبولې دا سجدې کړه

تۀ بۀ څو پورې زما نه مراور يې
اوس منظورې خو د اوښکومې جرګې کړه

د مرګي نه په ځوانۍ کښې شکست خورمه
را پېدا را کښي بيا ځواني حوصلي کړه

لېونتوب ښه دے سړے له غمه خلاص کړي
هوښيار توب بيخي عاشق زرې زرې کړه

د اقبال زړۀ ته چې ياد دې کله راشي
لېونے په خپل ګريوان باندې حملې کړه

زۀ کۀ سل قسمه خورمه خو مني نه
له ګنده ذهنونو ووځي ګندګي نه

نفس پرسته يې تلي په خپله تله
څوک دې او پښتي پُنو او د سسي نه

پاکې مينه کښې د جنس حثيت نشتے
فرشته يا هيجړه جوړ شي د سړي نه

چې د هير هرې رضا باندې رضا شو
رانجا هسې رنګي جوګ پوخ کړو جوګي نه

د دنيا ژوندون دوه ورځې دے اقباله
کړه دعا چې شو يو ځاے پس له مرګي نه

نۀ غواړې خلق چې پخلا شو دواړه
راځه پخپله چې رضا شو دواړه

زمونږه مينه مثالي مينه وه
د سازشونو ښکار د چا شو دواړه

تۀ بۀ انا زۀ به پښتو پرېږدم
هغه زاړۀ ياران به بيا شو دواړه

نه زه بۀ تا نۀ ته به ما ګرموې
دا به تسليم کړو چې خطا شو دواړه

مونږه د هر ملنګ مدار کړے دے
نخښه د چا د بد دعا شو دواړه

عشق ابتدا عشق انتها ده نو بيا
مونږه په کوم ګناه سزا شو دواړه

اقباله دا به معجزه وګڼم
کۀ ملاقي په دې دنيا شو دواړه

زما اؤ ستا څۀ لېونۍ مينه وه
د دوه روحونو پخوانۍ مينه وه

لکه چې يو بل له مودو پېژنو
وخت په لحاظ که اوسنۍ مينه وه

پورته کېدۀ به طوفانونه هر دم
کله چې موج اؤ په ځوانۍ مينه وه

په تاتره نه په ګړنګ حيصاره
له سره تېره غرسنۍ مينه وه

وخته هوښيار شوې لاړې تېر وتلې
دا خو زمونږ د نادانۍ مينه وه

نور دي اقباله بيا بيا مينه کوي
زما اول اخرنۍ مينه وه

دا يې ما سره دوستي کۀ دښمني ده
چې په توګه مې د موخښي زندګي ده

راکوي اتبار خوري سل سل قسمونه
مګر کړې يې هر وار خلاف ورزي ده

په هجوم کښي هم د خلقو يک تنها يم
را بخښلې ئې څۀ داسې تنهائي ده

يار زما له دې خامۍ نه فائده اخلي
غټ عنصر زما د طبعې بې صبري ده

زۀ د کاڼې نه بت جوړکړمه سجدې کړم
وبال ماله زما خـپـلـه اذري ده

اذيـت د انـتظـار راکـوې ولــے ؟
چې دې نۀ راتلۀ جانانه مجبوري ده

له منزله ئې لرې کړي همره لا يو
چې هر چا کړې زمونږه رهبري ده

په ساعت ساعت کښې يار مې بدلوي رنګ
ما اقبال هم کړې مېل مېل شاعري ده

لږه لږه راسره بې وفائي کړه
پېدا غم سره د زړۀ مې اشنائي کړه

کۀ يو ځل راباندې غم د هجر راغے
زغم نااشنا زړۀ به مې څنګه جدائي کړه

زۀ منم چې په ډير مينه باندي ړوند يم
بې له مينې څۀ دعويٰ د بينائي کړه

ګناه ګار راته ښکاره شي دا خپل ځان
يار مې هسې راته پېښه صفائي کړه

زه منونکے بس دا هغه يو خدائې يم
چي د واړه خدايانو خدائي کړه

چې راکاږي مې غزاله په لېمو کښې
خدايه ما ئي د کجلو سلائي کړه

هره ورځ چې پکښي لا اضافه کېږي
خپل ديدن راته د ملک مې مهنګائي کړه

په خندا کښې دې سپين زر وېشے جانانه
د اقبال بدن په غېږ کښې طلائي کړه

کله اشنا څۀ اؤ کله څۀ بانه
مۀ راځۀ کۀ نه دې مني زړۀ بانه

عمر په بانو باندې تېرېږي نۀ
څو پورې به ساګ شي او واښۀ بانه

زۀ کۀ لېونے يم دومره هم نۀ يم
ښه پوهېږم کړې چې کله تۀ بانه

اور دې زړۀ کښې نيشته دے زما غوندې
ځکه درته خوړ شي ورېدۀ بانه

هسې ستاسو کور کښې څنګه پاتې شم
څۀ نه څۀ لري خو مېلمانۀ بانه

سور دے په سرو وينو کښې ځيګر زما
غواړي دې لښکرو له باڼۀ بانه

مينې دې اقبال ځوانۍ کښې زوړ کړمه
هيله غوندې غوړي بيا زاړۀ بانه

ډېوې بلې ساتم د اميدونو انتظاره
په مرګ به مې خلاصېږې د عمرونو انتظاره

پېدا مې د ازغو سره رو رو شناسائي شوه
هر څو چې راته ډېر شوې د ګلونو انتظاره

په سترګو مې سحر ليدلے نۀ دے چې پېدا يم
حساب به څۀ ساتم د ماښامونو انتظاره

چې طمع راله راکړي اؤ بيا رانشي نيازبينه
تپوس مۀ کړه د څړيکو د دردونو انتظاره

چې د شانې ځيګر پاره پاره شو
هله يې موندې تر کاکله لار ده

په اخري پړاؤ يې اووې راته
چې ستا يؤه او زما بله لار ده

چې تقاضٰي مې د بوسې وکړله
د څادر پيڅکه يې چيچله لار ده

چې خوښه ستا ده نو زخمت مه کؤه
ماته معلومه تر مقتله لار ده

مينه زمونږه افسانه جوړه شوه
تا به وې ما به نه منله لار ده

اقباله ليکه يې په مينځ د زلفو
لکه وتلې له ځنګله لار ده

دا زۀ ژوندے يمه نۀ مړے يمه
ما مکمل کړه زۀ نيمګړے يمه

نۀ د مزل نۀ د منزل تعين
مينې دې کوم طرف ته وړے يمه

څۀ اشاره قدرې په خوب کښې راکړه
په انتظار انتظار ستړے يمه

زۀ تللے وخت يمه واپس نۀ راځم
د خپله لاسه دې ورکړے يمه

قدر د مړو اؤ د ژوندو نه نفرت
زۀ د يو داسې قام وګړے يمه


زما وجود اقباله کله زغمي
د رقيب سترګو کښې خسڼے يمه

مينې دې داسې لېونے کړمه
له خپله ځانه ئې پردے کړمه

حالاتو دغه همره وزورلم
هيله ئې زۀ خلقه سړے کړمه

ځائے مې هم ستا سترګو کښې ونۀ موندۀ
د هرې سترګې ئې ازغے کړمه

چې ئې نظر د حسن نۀ ماتېدۀ
لوګے ئې ځان ته سپيلنے کړمه

پښې مې د زمکے سر ته نۀ رسېږي
فلکه دومره دې ګړندے کړمه

څوک مې د مرګ هډو سودا نۀ ساتي
ولې دې زۀ لکه مېږے کړمه

زړۀ د رقيب به په ځان نۀ يخوم
اقباله تف کۀ اسوېلے کړمه

څۀ بې حده تنهائي ده
جوړې ورانه خدائي ده

کۀ چمن دے د ګلونو
خو هوا ئې صحرائي ده

دغه نمر اؤ دې سپوږمۍ هم
کمه کړې ضيائي ده

ما سره شوې عالمه
څۀ نا اشنا بې وفائي ده

هغه زخم مې په زړۀ دے
چې محال مسيحائي ده

د زړۀ زړۀ کښې تېراومه
کۀ څۀ وائېم رسوائي ده

د اشنا له ظلم زوره
اے اقباله دوهائي ده

نن زما سره د هر چا دښمني ده
نه پوهېږمه چې څۀ راکښي خامي ده

هر طرف ته دا زما وينې بهېږي
دا زما د وينې ولے ارزاني ده

اے د امن د انصاف علمبرداره
خوره کړے دې دا څومره تباهي ده

د چنګېز د هلاکو بربريت دے
د تهذيب دې دغه څنګه ترقي ده

زۀ منم چې رنګ او نسل مې جدا دے
يو رشته مې درسره خو انساني ده

خاصيت او رنګ د وينې زمونږ يو دے
دغه ستا وينه په څۀ بيا قيمتي ده

تـۀ زما ګـرېـوان لـه مـۀ راؤړه لاســونــه
کۀ ما راوړل هله وايه چې زياتي ده

لږولے دې پخپله دغه اور دے
الزام سر باندې زما دے چالاکي ده

د يـوې خـټـې لـه يـو مـرکـب جـوړ يـُو
په يو څۀ باندې د ټولو زندګي ده

تۀ د بل نمړۍ د خولې نه شوکوه مۀ
حرص مۀ کؤه دا خپله دې کافي ده

په جنګونو مسئلې کله حل کېږي
حل د هرې مسئلې روغه راستي ده

بيا جامې دې له انسانه وويستلې
دا په مخه باندې تګ کۀ واپسي ده

زوراور چې دې د کمزوري حق تسليم کړي
اے اقباله بس د امن دا کنجي ده

څۀ مې د شېخ په ويره ويره زندګي وکړله
فائده کښې پاتې شو هغوي چې رِندګي وکړله

هغه الزام زما په سر باندې بيا هم راغے
اوس پرې خفه يم چې مې ولے بزدلي وکړله

د مينځ خبره چاته تا نۀ چاته ما وکړله
ځکه شوه ګرانه فېصله چې چا زياتي وکړله

زما په نيز د مينې حق چا ادا کړے نۀ دے
دعوا د مينې په دنيا کښې هر سړي وکړله

په زلزله يا په طوفان به دغه ښار روانېږي
فريادي چغه چوراها کښې لېونې وکړله

د هغه بت په شان له بت اقباله جوړ نه شو
څۀ وشو دا چې مې ټول عمر ازري وکړله

غواړي چې زړۀ څنګ هغه کړۀ وکړمه
زۀ د وختونو سره څۀ وکړمه

مينه پښتو رانه اوس دواړه نۀ شي
څو په لاشۀ د تيغ به تله وکړمه

لاسونه ډېر دي زۀ يې نۀ پېژنم
دعويٰ په چا د ګرېوانۀ وکړمه

رقيب تابيا زما د مرګ کړي هسې
پرېږدئ ديدن د اشنا ښۀ وکړمه

چې مې تيارې پرې د کور لرې نۀ شوې
اقباله څۀ په نمر ښاتۀ وکړمه

څومره ښائسته څومره به وې توبه شکن لېله
کۀ وے سنګار چرته زما د خوار وطن لېله

مړاوې رخسار دا وچې شونډې به تازه شي خپله
کۀ لږه ډيره مې خوشحاله شوه په تن لېله

په يؤ نظر ورته اوس ساز او غل ښکارېږي ځکه
چې ده لوټلې اکثر لارو کښې رهزن لېله

هر يوې سترګې ته چې ګورم د هوس ډکه ده
څنګه بې داغه به ساتې خپله لمن لېله

ځان له ګجرې اؤ په اوربل ګلونه کېدي څنګه
چې نابلده ده ساتلې له ګلشن لېله

دا زه اقبال په انتظار د هغې ورځې يمه
چې د مزدورې نه اخر به شي مېرمن لېله

ستا په يادونو باندې ساه اخلمه
دېر په زورونو باندې ساه اخلمه

لا انتظار دې د راتلو باقي دے
په اميدونو باندې ساه اخلمه

ديدن دې ګران شو حالات هغه نه دي
په تصويرونو باندې ساه اخلمه

ورانې دنيا کښې ماله هيڅ نشته دے
خپلو خوبونو باندې ساه اخلمه

خپي ماحول چې راله ساه خپي کړي
په غزلونو باندې ساه اخلمه

ستا امانت کښې خيانت کومه
څو ورځې بل ځائې محبت کومه

د اوښکو څۀ اثر په کاڼي باندې
څۀ لاحاصله عبادت کومه

جام کښې بې واره مې ساقي اړوه
صبر بۀ بيا په بل ساعت کومه

ځوانه ځواني اؤ دواړه يک يواځې
ګرم نۀ يم زۀ کۀ شرارت کومه

زما اشنا هغې نه ډېر ښائسته دے
هر څومره ډېر ئې چې صفت کومه

هم راکوي په هر قدم غمونه
هم راته وائي چې عنايت کومه

اقباله څوک چې په عزت پوهېږي
زۀ د هغو خلقو عزت کومه

ته نه ئ نو بل څه له
زړۀ مجبور کړم خپل څه له

ګل ته هر سړے ګوري
تا راته کتل څه له

خړ سيلاب د عشق يوړو
روغ ورته دنګل څه له

لوظ د ديدن کوي
شرط راته اجل څه له

زلفي ئ شانه کړلي
پښي ته مي دا ول څه له

نيشتے سخن فهمه څوک
اقبال شم غزل څه له

شابه زر کوه رادرومه وَجانانه
ساه مې راغے تر حلقومه وَجانانه

انتظار نه مې نظر په چاؤدو شو
انتظار به وي تر کومه وَ جانانه

خوش نصيبه يمه زه په ما مئين ئ
غواړم څۀ به له مقصومه وَ جانانه

زۀ د خپلې رسوائې نه ډېر ورېږم
ما وباسه له هجومه وَ جانانه

زۀ اقبال څۀ حريص نه يمه شاکر يم
بس يوګوټ غواړم له خُمه وجانانه

لاس راکه و جانانه ما د سينه پورې باسه
ويريږم له طوفانه ما له سينه پورې باسه

هر چا وته چې ګورمه په خپلو خولو ډوب دے
هرڅوک دے پرېشانه ما له سينه پورې باسه

محرم زما د زړۀ ئې محرم زما د حال
هيڅ پټ نۀ دي له تانه ما د سينه پورې باسه

اخستے مې د عشق په ګرانه لاره نن قدم دے
لار ورکه نۀ شي مانه ما له سينه پورې باسه

زمونږ د کلي نخښې غورزيدليدلي ديوالونه
کاږۀ واږۀ ولاړ دي څه شلېديلي ديوالونه

خورې پرې د چامبېل زېلې رشې پري د ګلونو
نظره شو چېتر کښې لمبېدلي ديوالونه

څۀ لاندې ئ راغلي څۀ په ګډو ترينه لاړل
ماتم کوي لږيا دي زنګيدلي ديوالونه

مونږ ډېربلها د ويري تعويوزونه ورله وکړل
لا هغه شان بوګنېږي ويرېدلي ديوالونه

د هغو نه به ښائست زمونږ د کلي کله هېر شي
هر چا چې هم زمونږه وو ليد لي ديوالونه

د يو ځاے نه سيمنټ د بل نه ګټه نړيدلې
لېوګانو لکه وي زمونږ خوړلي ديوالونه

چې دغه زلزله وه نو قيامت به وي لا څنګه
چې غرونه نړيدل په څه کاږلي ديوالونه

يادونه به د پلار او د نيکۀ له کومه راوړم
هر څومره کۀ پاخه وکړمه ښکلي ديوالونه

خبره د څه نوره د دېوال خبره نه ده
اقبال چې نيمه شپه کښې دي ژړلي ديوالونه

مينه مې بيخي د فلسطين مسئله جوړه شوه
نۀ حل کېږي ګرانه او سنګين مسئله جوړه شوه

اخستے يهودي رقيب، انګرېز غماز په مخه يم
مقدس يار بيلول غوړاي د دين مسئله جوړه شوه

ما ډيلے ګڼه د يار د ذړه ښار مې بيجنګ وخوت
دنيا کړلو تر مينځ ديوال د چين مسئله جوړه شوه

په شان کښې د خدايانو کله کله ګستاخي وکړم
په دار مې خېژوي چې د توهين مسئله جوړه شوه

کۀ ځان ورته حلال کړمه يا واچوم کوهي ته زۀ
په مينه مې بيا هم نۀ کړي يقين مسئله جوړه شوه

اقباله زۀ په زمکه يم جانان مې په اسمان کښي دے
وصال ئې د اسمان او د زمين مسئله جوړه شوه

زړۀ مې له تانه نۀ صبرېږي ماته لار وښايه
ژوند به زما څنګه تېرېږي ما ته لار وښايه

ما د هر دم سره قدم دې ستا په لور اخستے
منزل مې ولې نه غوڅېږي ما ته لار وښايه

په ګڼو لارو کښې مې ورکه کړله لار د مرام
هغه چې ستا در ته راسېږي ماته لار وښايه

مينه پښتو راته خواږه دواړه د يو بل نه دي
د انتخاب به څۀ چل کېږي ماته لار وښايه

اقباله ويره مې د غېرو نه په زړۀ کښې نه شي
خنډان مې خپل لار کښې جوړيږي ماته لار وښايه

چې د زړۀ په ځائې مې واورېدۀ د عقل
ما بلد په نوې لار کړه خپله مينه

د دنيا اؤ د اشنا غم روغه وکړه
چې قابل مې د روزګار کړه خپله مينه

په نظر کښې مې د خلقو مکرم کړه
چې مې شمع په مزار کړه خپله مينه

د پښتو کالي مې رنګ رنګ پرې انبار کړۀ
لکه ناوې مې سنګار کړه خپله مينه

چې پښتون وي پښتو هر څه نه اول ده
ما اقبال شاته ګوزار کړه خپله مينه

څو به په لارو کښې جوړېږي غرونه
اخر خو چرته به سر کېږي غرونه

لږيا دي څوک ورسره لوبې کوي
دا ما و تاته چې ښکارېږي غرونه

موندے ټيکونه په بيکړو کښې شي
چې اباسين ته ولاړېږي غرونه

د سپرلي نخښې نښانې نيشه دے
چې په راتلو ئ سينګارېږي غرونه

ستا ميدانونه جوړې ستا به خوښ وي
ماله مدام زما يادېږي غرونه

چې لېونے ئ کړمه وائي راته
د لېونو ځنې ويرېږي غرونه

اقبال پېدا په هغه غرونو کښي دے
لا د فېرنګ چې نه هېرېږي غرونه

ستا له کو څې نه بې ديدنه ځمه
تشه جولۍ وړم له ګلشنه ځمه

زۀ دې د بل په غېږ کښې نۀ شم ليدے
مخ سر انعاړم له وطنه ځمه

مجنون فرهاد ورته حېران پاتې دي
د عشق په کومه لار ازغنه ځمه

زما په باب ئې ورته څه ووئيل
رېبار له بيا بيا په پښتنه ځمه

د حسرتونو جنازې اقباله
قاتله بيا دې هم مننه ځمه

زمونږ مينه د اوس نۀ ده د صدوده
د روحونو د اقرار اؤ د وعدو ده

د ازل نه لکه ستا په مخ مئين يم
په عدم کښې مې ليدلې ستا ښکالو ده

ستا ښائست سره تلمه ښائستونه
ته ميعار ئې زمانه د بدلېدو ده

چې غواص نۀ وي د عشق د سمندر څوک
دردانه کله په لاس ئې د راتلو ده

پۀ محفل کښې سترګې نۀ پورته کومه
د زړۀ مينه بالا تر له تماشو ده

په زخمي زړۀ مې ګلونو چارې اوکړې
څۀ ګيله مې له خنډانو له ازغو ده

د اقبال غزله کوم خوا ته روان ئې
ډېره ښکلې دې موندلې دا ورشو ده

هغه يار سره مې يو ځل ملاقي کړه
بيا فلکه ! رضا خپله دې باقي کړه

زما تنده د زعم نه بهر کېږي
بس يو ګوټ قدرې عطا راته ساقي کړه

تۀ خپله پښتو نۀ پرېږدې زۀ خپله
څوک به ختمه دا زمونږه ناچاقي کړه؟

چې دنيا ئې راکوي د بدنيتۍ نه
هغه زهر خاصيت کښې ترياقي کړه

تورې زلفې سرۀ لبان د جانان ستائم
دا زما مينه رنګينه افاقي کړه

چې مجنون وته حېران ګوته په خولۀ شي
د اقبال دغه هو مره ډېره مشتاقي کړه

خيال کښې مې راشه غم زما نه هېر کړه
د بېلتانۀ تورتم زما نه هېر کړه

دا چې دا زۀ پکښې ژوندون تېراوم
د ظالمانو چم زما نه هېر کړه

په خندا جوړ کړه رخسارونه ګلاب
دا د خزان موسم زما نه هېر کړه

بې حوصلې شومه همت راکړه
د زمانې ستم زما نه هېر کړه

ما اقبال وباله سرداره نبيﷺ
کۀ دے کشمير عجم زمانه هېر کړه

حالاتو کړم په صبرېدو مجبوره
زۀ او د داسې مجبورو مجبوره

پرون ئي واک د زلفو ما څخه وۀ
نن ئي د يؤ تار د ويختو مجبوره

بادشاه دا ستا بادشاهي ما څخه وے
چې امزري کړې د پيشو مجبوره

بعضو سرونو ته شملې لېواله
بعضې سرونه د شملو مجبوره

ستا په هجران کښې مې بهېږي اوښکې
لکه چې غوښې په لمبو مجبوره

په دښمانانو به مې پښې اېښې وې
ارمان کۀ نۀ وې د رشتو مجبوره

اقباله دا عقده مې حل نۀ کړله
ګل ئي کړو ولې د ازغو مجبوره

عشقه اوس خو مې ځان پرېږده
زوروره نا توان پرېږده

د پښو لاندې مې زمکه
لږ په سر مې اسمان پرېږده

سېورے نۀ غواړم د زلفو
د وښو مې سائبان پرېږده

په عشق ګېډه نۀ ډکېږي
ما لائق د دوران پرېږده

څه ناخواله شان مسکۍ شه
هسې خړ پړ ګمان پرېږده

قبله درسته کړه خپله
غم زما د ايمان پرېږده

چرته بل ځائے کښې سود ګوره
ما اقبال په تاوان پرېږده

چې دې زلفې کړې شانه دانه وانه
مارغۀ ښکېل شو فرزانه دانه وانه

ساقي مے او د مينا حاجت مې نشتے
زۀ په عشق يم مستانه دانه وانه

خوشنودي د ښکلو ګرانه ده وي ځکه
په ګل پرخه روزانه دانه وانه

د لباس په خندا نا اخلي پېوندونه
چې د زړۀ شي دردانه دانه وانه

د پې مخو په کتو اقبال ګرم نۀ دے
خور دے حسن جانانه دانه وانه

ډيوه بله کړه جانانه توره شپه ده
زه نا اشنا يم له زندانه توره شپه ده

لار د تېختې چرته نيشته دے ويرېږم
تمبې پورې له هر خوا نه توره شپه ده

کۀ رسېږي هغه ستا لاسونه رسي
نور بې وسه دے جهانه توره شپه ده

نه درهم اونه دينار راڅخه شته دے
په اسره ستا فيض رسانه توره شپه ده

زه اقبال يمه کمزورې کم همته
ګرانه لار مې کړي اسانه توره شپه ده

ډېره ډېره اوکړه زړۀ د اشنا مينه
بې وفا ده بې وفا د دنيا مينه

چې انجام ئې نا کامي ده په هر حال کښې
هيڅ کله دې داسې نه شي زما مينه

مقتدي لکه رحمان د مجنون نه يم
د دنيا له خلقو غواړم جدا مينه

په بدل کښې ستا د دومره ډېرې مينې
څوک به څومره اوکړي ياره په تا مينه

زه ميئن يم په يو داسې مخ نايابه
چې هر څوک ګڼي زمونږه روا مينه

د ازل په ورځ چې وېش کېدۀ د مينې
په نصيب کښې زما راغله بلها مينه

شېخه خپلې د دانې حساب ساته تۀ
بې حسابه دَ اقبال کړې الله مينه

د دوران نمر نېزه وار شو لږ د زلفو سيورې وکړه
و اشنا خطا مې وار شو لږ د زلفو سيورې وکړه

په صحرا کښې مې سفر دے تنده دم په دم زياتېږي
سرابونوزيات شمار شو لږ د زلفو سيورې وکړه

ما په خپلو لاسو نال کړو خصمانه مې ورله وکړه
د بل غولي کښې چينار شو لږ د زلفو سيورې وکړه

د هجران پنجې پخې شوې د وصال اميد ختمېږي
په مرګي باندې تلوار شو لږ د زلفو سيورې وکړه

د اقبال دا دوزخي ژوند د هيچا په برخه مه شه
هر ساعت انګار انګار شو لږ د زلفو سيورې وکړه

د اشــنــا قــصـــه زاړه شــوه څــه نــا اشنــا خـبــره وکــړه
ما تـــه لـــوږه تـنــده ستـــايــــه دا زمـــــا خـبـــره وکـــــړه

څوبـه سـتـرګې د شــيـرنـې دلــېـلٰـي زلفي به ســتـــائــې
پــه دروغـــو نـــــه غــولــېـږمـــــه رښتـيـا خـبــره وکــــړه

تۀ کۀ مرې د چا د پاره کۀ دا ستـا د پـاره مـري څـوک
دا خــو ستـــا د مسـتۍغــم دے د دنيــا خـبـره وکــړه

پـه تـکـرار د زلفـو شـونډو دا غـوږونه مې پاښـۀ شـو
څه نـا اشنا مـوضـوع پېـداکـړه څـه نـااشنا خبـره وکـړه

مظـلـومـانو لـه ورکـړي چې ظـالـم سمـاج دي بيـابيـا
د هــغــه ژور زخــمــو نــو د دوا خـبـــره وکـــړه

دچــا ګـلـونــه زړۀ ډک دے ورتــه نــه ګـــوري پــه سـمـه
څــوک ازغــو بـانـدې سورې شــو د ژړا خبــره وکــړه

ستا خبرو کښې اقباله ماته خپل عکسونه ښکاري
مـــا تــه بيــا خبــره وکـــړه مــاتــه بيــا خبــره وکـړه

اے پـــــرده نشيـنــــه وايـــــــــه دا کــــــومـــــــه ادا ده
اوسې مــې پــه زړۀ کښـې خــولۀ ستـرګومــې حيــــا ده

شـمــعـــې پــــروانـــې ســــره دا عـــدل دے کـــه ظـــلــــم
پټه په فــانـــوس شـــــوې خــــــوره کــــــړې دې رڼـــــا ده

چې نشت وومه مئين دې په خپل ځان باندې هله کړم
چې هست شومه ښکاره نه راځې وفـا ده کــه جـفـــا ده

کله به مـې څنـګـــه بــه مــې ستـا وصـال نـصـيـب شــي
شپه ده اوکـــه ورځ پــــــه زړۀ زمـــــا دغـــــه ســـــودا ده

مــا تــه خــــوخبـــرې مـــې داشــــنا مـــې کـــــړه رېبـــاره
ويـــــــره د دوزخ نـــــــه د جنت مـــــــې تـــــمنــــــا ده

څوک د خپل مئين د بدو خيال کولے نه شي
ستا چې څه رضا ده هم هغه زما رضا ده

زه په هر يو ښکلي مخ کښې نخښې د يار وينم
ځکه په چمن کښې په هر ګل مينه زما ده

ستا په ترخ کښې مري اقبال له تندې ساقي جانه
وېش دے هر طرف ته د رندانو غلبلا ده

په يو خس غوندې هــوا دې زنـدګـي ده
تــــا ګڼلــې څــــه دنيــــا دې زنــــدګــي ده

يو ساعت کښې په خندا دې زندګي ده
بل ساعت کښې پـه ژړادې زنـــدګـي ده

خــاتــمــه دې پــه يــوه څيــرۀ د نمـر شـي
لـــکـــه پـــرخـــه د صبـــا دې زنــدګــي ده

د چـــارپـــايـــو ، ځنـــاورو پـــه مثــال ده
کـــه د نـفـس پــــه رضــا دې زنــدګــي ده

دومــره نــاز او تـکبـر دې دا په څه دے
چې د بل چـا پــه عـطـــا دې زنــدګــي ده

دومــره زړۀ ورسـره مــــه تــــړه غـــافـــلــه
چې پـــوهـيــږې بــې بـقــا دې زنـدګي ده

ما اقبال تـه يوه ټـوقه غـونـدې ښـکاري
تـــا ګڼــلــې چـــې رښتيــا دې زنـدګي ده

هغه مسته مې بېګاه په پالنـګ راغــلـــه
د مستۍ نه مې دنيا په غورځنګ راغله

هوش حواس ئې په بوســه لـه مـانـه يـوړل
د شراب وه پيالــه کـــه د بـهنــګ راغــلــه

موسيقار بـه کــلــه هســې نـغـمــې وکــړي
د امـېـل او د پـائـلـو پـــه شــړنــګ راغلــه

توره ډال مې ورتـه کېښـودۀ تسليم شـوم
چــې زمــا ســره د مينـې پــه جنـګ راغلـه

خوشحالـي مې هـغــه وختــې ديــدنـي وه
چې کونتره د زاړۀ بـاز پـه چنــګ راغـلــه

کـله يــار تــه کلــه ځــان تــه حېــران ګــورم
شهزادګۍ نن په دونهه د ملنــګ راغـلــه

منقسم په ووۀ رنګونو کښې رڼا شوه
ګل رنګينه هسې شان او په رنګ راغلــه

د عشق اور نه دې خلاصې اقبالـه نشتــے
په نـصـيـب دې نــصـيبـه د پتنــګ راغلــه

غم د يار چې له روزګاره وويسته
ليونے خلقو له ښاره وويستمه

ما د زړۀ په بدل زړۀ غوښته نادان وم
زر پرستو له بازاره وويستمه

ستا ديدن له ډېر دورغ رښتيا مې وکړۀ
عاقبت ئې له اعتباره وويسته

ياد ګيرنه د منزل به مې بيا بيا کړه
زه ملګرو له قطاره وويستمه

ما خو ګل نۀ شوکاؤ تش بوياؤ مې
مالي ولې له ګلزاره وويستمه

يؤه ورځې به جلئ کړم راز به فاش شي
کۀ اشنا غم له اختياره وويستمه

تيارو کندو ته به پرېوځمه اقباله
ښکلي يار کۀ له مداره وويستمه

ما د دنيا له غمه خلاص کړه د جانان خياله
غيږ کښې مې واخله يو ساعت له مهروبان خياله

زه د دوران په غرمو وريت شوم چرته وتختمه
خورشه په ما د تورو زلفو سائبان خياله

نوې غوټئ نوي ګلونه را کښې وټوکه وه
د سترګو مخې نه مې لرې د خزان خياله

مغل اشنا که ډير په حسن باندې خپل نازيږي
ما زده کړې سرکوزي نه ده افغان خياله

هسې هم داغ د بدنامۍ مې په لمن پورې شو
اوس خو د زړۀ نه زما اوځه د جهان خياله

ما خپله مينه خپلې ژبې نه خپل زړۀ ته کړه
اوس هيله پيغلوکې مې پردې ته کړه کالۀ ته کړه

کج مې په مرۍکښي شو پيدا نمر مخي يارپسې
سجده مي نمرپرست غوندي ښاتۀ اؤ پريواتۀ ته کړه

هر سړي خندا به لا ا لټا راپورې وکړله
ما چې دخپل زړۀ قيصه به لوے ته کړه واړۀ ته کړه

يار راسره نه غوتۀ د ژوند سفر په مخه نور
څه له به ګيله مې دې کښې دۀ ته کړه هغۀ ته کړه

ډوبه چې زرتاج شوه د جيحون تندو موجونو کښې
وينځه وه اقباله پايه مينې يې اوچته کړه

د اشنا غم راسره مل دے زۀ يواځې يمه
ګرم د زړۀ مې پرې محفل دے زۀ يواځې يمه

مينه اوس خلق د مړې ګيدې سندرې بولي
د زمانې دستور بدل دے زۀ يواځې يمه

هره ورځ خيژي په سولۍ راسره يو يو ارمان
د ارمانونو مې مقتل دے زه يواځې يمه

څوک مې شمله څوک مې پيزارڅوک مې څادرتختوي
ميراث ته هر سړے مې غل دے زۀ يواځې يمه

څنګه صبر شم له تانه
و زما ښاېسته جانانه

بې صبري مي لا زياتيږي
وخت زما نۀ شو درمانه

دا د عشق نشه ظالمه
نۀ کوزيږي په اسانه

چې راياد مي کله تۀ شې
اشنا ورک شم له ځانه

ما غوندې خانه خرابه
تا ليدلے دے اسمانه

کله کله ستا خوبونه
توره شپه کاندي روښانه

مشغوله د دوه مينو
شعر خوږ کړه د حلوانه

مخ ښکاره کړه له سحابه
په اقبال وکړه احسانه

عشق يمه اے حسنه زۀ تول دي د نظر يمه
خاوره يم بيشکه زۀ عظمت نه خپل خبر يمه

زمکې اسما نونو‘ غرونو چا هم غاړه کښي نۀ ښوه
ځاے مي کړي په زړۀ کښي خپل زۀ هغه ځيګريمه

پاتې حق حيران راته شو واړه عالمونه چې
اور ته مي ور ودنګل عشق يم بې خطر يمه

چا هم معلوم کړے مي تراوسه لا پاياب نۀ دے
موج يمه‘ غلئ يمه ‘ خور وور سمندر يم

څومره چې دشمعې په شان سر رانه پري کيږي ځي
لا پري تازه کيږمه زۀ يو داسې سر يمه

د ورځي د ازل د څښو اثر اقباله کله ځي
ورک خمار خمار يمه مست يم قلندر يمه

زمکه مې د زړۀ لۀ ازل سوې کړه سيرابه
راشه چرته جوش کښې د رحمت لويه دريابه

مينه مې اخلې فرشتو ده په خمير کښې
مرمه بې لۀ عشقه لکه کب بغير لۀ آبه

عاشق يمه ناصحه عاشقۍ سره مې کار دے
په دغي باندې نۀ يم چې درياب شوم کۀ کريابه

مينه سري لمبې دي په هر حال کښې سوزول کا
د چا هم خاطر نۀ کا چې پيري ده کۀ شبابه

خلق وائ غم د عاشقۍ پرې غلطيږي
ما چرته پيدا نۀ کړل دا هسې رنګ شرابه

وژل دې پکار دي د اقبال زړۀ ناقراره
هسې خاصيت به څنګه لاړ شي سيمابه

بارانونو ترمې ترمې هزاره کړه
د غم خخه يې د بلبل په زړۀ اره کړه

سرن ، دوړ ، او اباسين وو قهرېدلي
خو کُنهار پورته د هر چانه پاره کړه

تجاوز د سيند په غاړه زميندار کړو
د حرص دهقان ادا يې کفاره کړه

په خرد برد باندې جوړ شوي وو پُلونه
د سېلاب زور ته به يې څنګه ګذاره کړه

چې مطلب يې رانه سرڅۀ وخت خپل کړو
مطلبي اشنا زمونږ نه کناره کړه

چې حريف يې پاتې نۀ شو په مېدان کښې
فرېبي ځکه دنيا نن اجاره کړه

داسې مينه مې لۀ تا غوښته جانانه
چې زيات زۀ وے لۀ مجنونہ تۀ لۀ لېلانه

يا د ټولې زمانې نه وفا لاړه
يا زما برخه وه کمه د وفا نه

چې مقصود دې نيمه لار کښې پرېښودۀ وو
دومره وړاندې دې بوتلمه څۀ له ګرانه

کۀ ناکامه شوم په عشق کښې پرواه نيشتے
ولې کوز دې ليدے نۀ شمه د چانه

اقبال دومره دهوکې او خوړې په ژوند کښې
چې اعتبار يې هډو پاسېد د دنيا نه

خوبه راشه څو لحظې مې غم نه خلاص کړه
راښکاره راته په خوب کښې بشر خاص کړه

زمانې يمه تېريستے په لباس ډېر
اشنا تۀ راته ښکاره مخ د اخلاص کړه

نور همه واړه رنګونه لۀ ما لر کړه
جام د زړۀ په خپلې مينه مې رصاص کړه

زما زړۀ دے قتل شوے ستا د لاسه
عطا مينه بې بها يې په قصاص کړه

چې حيا نه ځان په سلو پردو انغاړي
عشق يې ګډ يې لکه په شان د رقاص کړه

وائي اقبال چې مرغلرې راوباسم
د سخن د بحر هاغه مې غواص کړه

نفساني يم نو پۀ مخ مې اشنا تُو کړه
کۀ عاشق يمه دا چاک زړۀ مې رفُو کړه

باد د عشق خوارۀ زما شو په بندونو
راله داغ يې کرم نظر په خُو کړه

چې مې شاړې پرې د زړۀ ګل وګلزار شي
ګل ورين نظر دې لږ شان په دې سُو کړه

چې اوده جذبه يې وېخه شي د مينې
اے زما زړۀ پېدا داسې جستجُو کړه

تا سره وے غماز نۀ ليدے په سترګو
څۀ جادو د بنګالې راباندې پُو کړه

چې يې مړے هم په لاس د چا رانۀ شي
اقبال داسې په درياب د عشق لاهُو کړه

کۀ تۀ راغلې وابه خلم د اطمينان ساه
ستا له هجره اخستۀ دي راته ګران ساه

زما سر جولۍ کښې کېده مۀ شرمېږه
چې هر کله مې له تنه شو روان ساه

دا عالم به ګڼي دا په ساه ژوندے يم
خبر نۀ دي چې زما دے خپل جانان ساه

ساه زما به تا پسې وتے په خواه وے
کۀ په وس کښې چرته خپل وے د انسان ساه

ځنکدن کښې به هم ستا په انتظار وي
چرې نۀ خوت لۀ ګوګله مې اسان ساه

په دې چل باندې پوهېږم نۀ اقباله
چې زۀ يار له څنګه ورکړمه د ځان ساه

پنځۀ وخته ستاسو کور ته پرې تلوار ده
معلوميږي چې رقيب سره دې لار ده

چې رقيب ته اشارې او کناې کړې
دا خبره ما د پاره ستا د عار ده

څۀ بدل غوندې اشنا راته ليدے شي
نۀ پوهېږم چې مې څۀ زړۀ کښې د يار ده

په هوا باندې د شک دلبره شلېږي
د الفت ګينده بېخي په کچه تار ده

کومه مينه کښې چې سُود غرض شامل شي
مينه نـــــۀ ده يــــو حـــــــــصه د کاروبار ده

اوس د وينو اوښکــــې مـــــۀ ژاړه اقــــــبالـــــه
چې د ز ړۀ غوښه دې اېښــې پــه انــګار ده

څوک دے ما غوندې مجبور دعشق د لاسه
لـــکه زۀ يـــم پـــه ضـــرُور د عــشق د لاســه

لرۀ ما عقل سليم ښه پوهېنده وم
نۀ لرم عقل، شعُور د عشق د لاسه

اورېدل چې مې غوښتۀ نه څۀ خبرې
نن هغه مې دي منظور د عشق د لاسه

روغ رمټ لاسونه ښپې مې ګوډ او شل دي
داسې مۀ شه څوک معذُور د عشق د لاسه

ژونــد زمــا چې عــبارت له خوشـــحالو وۀ
په غمونو شو معمور د عشــق د د لاســه

په زړۀ داغ لکــه لالـــه په خولــه خنــدان شــه
د وخت پلک ګوذارته کلک لکه سندان شه

کۀ منــګي غونــدې ؤړل پاس په سر غواړې
پوخ په شان له يې پجه کښې په نيران شه

په ډنـــډوکي کښـــې وﻻړې اوبــۀ ســـخا شي
په چپو چپو درياب غوندې روان شه

کۀ دا غواړې چــې زمــا عــزت دې اوشي
تۀ د بل له بې عزتۍ نه ګرېزان شه

په صورت انسان پېدا شوې معراج نۀ دے
په عـمل بانــدې انســان غوندې انســان شـــه

غـــم يــوازې د خپــل ځــان مــۀ کــړه اقــباله
د عـــالم د درد حاتـــم غــونــدې درمـان شه

چانه پښتنه د خپل يار وکړمه
زړګيه چا باندې اعتبار وکړمه

يو خوا پښتو بل خوا ته مينه زما
هيڅ نۀ پوهيږم چې څۀ لار وکړمه

د مينې پال ته سر نه غاړه نۀ ږدي
څنګه علاج د زړۀ بيمار وکړمه

تــۀ حوصــله راکـــوه کلــــه کلـــه
زۀ بــه تــر مرګــه انتظــار وکــړمـــه

چې بې وسي شي حد نه زياته اقباله
زۀ چغه وکړمه کُوکار وکړمه

ورک مې کړه خپل عشق کښې لېونے مې کړه
ځان ته مې لوګے کړه سپېلنے مې کړه

اوڅښکؤه شـــراب رابــانــدې واړَوه
ګډ مې کړه کاواکه پېريانے مې کړه

راز مې کړه همراز مې کړه بې نيازمې کړه
دشته کښې صحرا کښې څارنے مې کړه

اوسه پکښې تۀ چې د بل ځائے نۀ وي
وران د زړګي نور ټول ودانے مې کــړه

بې لـــه تانـــه ســر چاتــه ټيټ نۀ کړمه
پوخ لکــه پښتــون يــا افغــانے مـــې کــړه

بيــا راتـــه هغــه زوړ عـــظمت مې اوبـخښه
بيا مې مسلمان آ پخوانے مې کړه

ما اقبال له دروند نۀ کړې اؤ ګران نۀ کړې
د هر چا په نظر کښــې آسانے مــــې کـــړه

چې زما وړه لېلٰي ده
مــجسم وفـــا وفـــا ده

په چمن کښې کلۍ ډېرې
انړولې پکښې ما ده

زۀ مئين يم پرې بې حده
دا ما له ځنې سېوا ده

کۀ رحمت دی کۀ زخمت دے
په هر حال رضا رضا ده

پاکيزه او نيک خصلته
د مريم په قدم دا ده

مرقعه د قربانۍ ده
د لالـــچه مـــبرا ده

انتظار دے د ټول عمر
انتظار کښې دا زما ده

خبر نۀ يم چې د کوم وخت
قبول شوې مې دعا ده

ولې څۀ اوکړم اقباله
چې ظالمه دا دنيا ده

يار چې نۀ راځي پخپله
د راتلو اووايم څۀ له

دوه طرفه چې اور بليږي
مـــحبت يې بولــه هـــله

مړ به شمه ورک به شمه
خو پښتو پرېږدمه کله

لکه تۀ چې لامبوزن يې
خود به مرمه بې اجله

چې دا ستا په نيت کښې څۀ دي
هميشه وائې مجـــمله

ستا ښائست يوازې مړ کړم
ګورې غم راپسې ډله

چې هر څو دې سسته ومه
لا سختېږې د عشق وله

پتنګ کله جاروتے شي
چې ډيوه ده ورته بله

زۀ او تۀ به چرته نۀ يو
وي به دا زمونږ بدله

ما په لاره کښې پرې نۀ ږدې
وَ زمـــا د لارې مـــله

په وصال کښې د هجران سره مزه ده
چې ترخه ده نو خواږه ځکه خواږه ده

زۀ کۀ سل منته سل زارۍ کومه
هغه بې ګناه له ما ځنې خفه ده

د مئينو قيصۍ رنګا رنګ موجود دي
دا زمونږ قيصه څۀ ډېره عجيبه ده

په نظر کښې زما ټولې نشې هېچ شوې
ما د عشق کړې چې کله نه نشه ده

خپل ظلمونه تۀ زما په مخ ليدے شې
ستا در وړاندې مې نيولې ائينه ده

زما مرګ نه ورستوستا به څۀ چل کېږي
دغه وېره مې هر وخت زړۀ کښې پرته ده

د اقبال نه يو ســاعت مۀ جــدا کېږه
قيمــتي هــره ګــهرۍ هــــره لحـــظه ده

ستا د مينې قابل نۀ يم مانه ډېر ډېر نفرت اوکړه
د غماز په لمسون درومه د رقيب محبت اوکړه

په فراق کښې دې مړنۀ شوم په ژړا ژړا ړوند نۀ شوم
په تا کوم يوحق ضبادمه په ما بيا بيا لعنت اوکړه

مختورن يم ګنهګار يم په خپل هر ګناه اقرار يم
اذيت کښې ګرقتار يم په مرګي مې عجلت اوکړه

په دنيا باندې به سر کړې هيڅ اميد مې درنه نيشتی
زما زړه له ښه کولو له وعده د قيامت اوکړه

د اقبال سويه ځيګره د جوکې په شان له بره
لمبـــه اوکـــړه ســـراســره دا زمــا اعــانت اوکړه

خيالونه څۀ محال محال لرمه
چې اوس هم طمع د وصال لرمه

ښه پرې پوهېږمه چې نۀ قبليږي
بيا هم په شونډو باندې سوال لرمه

ياد يې زما په زړۀ کښې پرېږده چې وي
زمـــانې دغـــه هــــمره مـــال لــــرمه

زما جذبې خو د اسمان سيالې دي
بېشـــکه تــــوره او نــــه ډال لــــرمه

کۀ مې په مخ باندې خندا خوره ده
سينه کښـــې زړۀ مـــلال مــلال لرمه

په تصـــور کښـــې پـــرې جــــوټې وهمه
د چـــا د زلــــفو داســـې ټـــال لـــرمــه

ما خو تراوسه څۀ ليدلي نۀ دي
يـــاران مـــې وائــــي چــــې اقبــــال لـــرمه

ژوند مې تريخ شو لکه زهر اشنا خوږ شه
ګوټ ګوټ څښمه ډېر په صبر اشنا خوږ شه

هيڅ په دست کښې زما نيشتے نۀ پوهېږم
د حـــالاتو زيـات شـــۀ جـــبر اشنــا خوږ شه

کۀ هر څومره دا جهان وسيع عريض دے
ظلــم تنــګ کــړو لکه قـــبر اشنــا خوږ شه

بيــا پــه نــوي رنــګ چــالـبازه شـــادو راغــــے
په چمن کښې خور شۀ غدر اشنا خوږ شه

د ســـرو زرو پـــه قـــيمـــت صـــراف پوهـــېږي
ليونــي بـانـــدې څـــۀ قــــدر اشنـــا خـــوږ شـــه

د اقبــــال د زړۀ دنيـــا تــــوره تـــيارۀ ده
را ښکاره شه لکه بدر اشنا خوږ شه

څۀ سبيل د ديدن نيشتے پۀ خوبونو ګذاره ده
د هجران په توره شپه کښې پۀ يادونو ګذاره ده

ستا له کليه نۀ راځي څوک چې خبر اتر دې راوړي
ستا د کور لوري ته ګورم په بادونو ګذاره ده

زړۀ مې ډکه غباره ده درنګ ساعت له د چاؤدو دے
په زبېرګو مې ګوذاره ده په اهونو ګذاره ده

اے دډېرې مودې تلليه ستا نقشونه زما هېر شو
خيال کښې بيا بيا راولم دې په خيالونو ګذاره ده

رسواېې نه دې وېرېږم چاته حال وئيلے نۀ شم
غم په زړۀ کښې تېراومه په رازونو ګذاره ده

څوک اقبال نه پښتي څۀ له چې دې حال څنګه تېرېږي
په غمونو ګوذاره ده په دردونو ګذاره ده

هر چې کاندي د تېرو لوبه
عاقبت به شي د سرو لوبه

سر بازي د هيجړه مۀ غواړه
سربازي د ميړنو لوبه

مشري د مشرانو کار
مۀ ګڼه دا د وړو لوبه

دا د ګل او د بلبل قيصه
عاشقي ده د ازغو لوبه

سا ښائست کۀ زما مينه وه
دا د څۀ نه شوه شورو لوبه

د ګبين خواړۀ د هغۀ برخه
د چا زده وي د لشو لوبه

ياد مې نۀ دي چې د کله نه
زمونږ مينه د مودو لوبه

مرور جانان پخولا نۀ شو
اقبال ترک کړه د جرګو لوبه

لېونۍ مينه دې څۀ شوه رښتيا وايه
څۀ بدل غوندې دې نۀ ده هوا وايه

ما خو ستا وفا ستائيلې ده عالم کښې
تا زده کړله له کومه جفا وايه

مېوه څومره چې پخېږي لا خوږېږي
تا کچه تاله په څۀ کړه اشنا وايه

مينه زور نۀ دے د دوه زړونو رضا ده
ستا رضا زما رضا ده رضا وايه

چې سرګنده اوس راتللې شې راځې نه
په خواه ولې به راتللې په غلا وايه

اقبال مۀ ساته په دوه زړونو کښې بس کړه
چې په زړۀ باندې دې څۀ وي صفا وايه

ورځ د اختر ده نا مۀ نا مۀ کؤه
غاړه غړۍ شه ضد اشنا مۀ کؤه

زما ګناه لوے غريبي ده زما
ما بې ګناه ته بل ګناه مۀ کؤه

دومره خاطر زما د مينې اوکړه
ماته د غ او ر ثناء مۀ کؤه

په مرګ کۀ خوښ يې زما ډهيل مۀ کؤه
خو د رقيب سره بنا مۀ کؤه

ننګ او پښتو اقبال په عشق کښې داؤ کړل
دومره تذليل يې د انا مۀ کؤه

اے د مات زړونو قونشېره
زمانه شوه حد نه تېره

يو نظر راباندې اوکړه
له تا ولې شومه هېره

نور زغم زما نۀ شي
صبر حد نہ شومه تېره

بې ګودره مې بېړۍ شوه
ګردابونو کښې شوه ګېره

طمع قطعي مې شوه نوره
چې ښه ورځ به اوکړي پېره

ښکلے يار مې بې وفا دے
خو له زړۀ مې دے چاپېره

بل له ټوله مينه مينه
کا په ما نظر د شېره

خلق سوال د زندګۍ کړي
زۀ يې نۀ غواړمه ډېره

لکه زبر وم له پاسه
تېراولے نۀ شم زېره

په ديدن د ښکلي يار مې
په اخر باندې کړه سېره

اقبال سم د عشق په لار کړه
چې خس نۀ شي تېروبېره

بې له تا هره ښادي مې څۀ ښادي ده
دا ښادي مې د زړۀ نوره بربادي ده

زۀ په دام د زلفو داسې انختے خوښ يم
لکه خوښه د عنقا چې ازادي ده

دانا ځکه دا دنيا مرداره بولي
چې مراد يې هر مراد نامرادي ده

يو اخلاص وته حاصل جاوداني ده
را برڅېره شي چې څۀ کښې استادي ده

يو معمار به هم هغه دېوال سم نۀ کا
چې يې تيږه کږه اېښې بنيادي ده

پېښور لکه اباد چې په تيراه دے
د ويران زړۀ په اشنا مې ابادي ده

هنرونه د جلات اقبال ته ياد دي
زده کړې کۀ ستا سترګو جلادي ده

چې مې د سترګو ښکلا پاتې نۀ شوه
څوک هم شرينه ،لېلٰي پاتې نۀ شوه

ښائست په ګل کښې دےکۀ سترګوکښې دے
وخت به برسېره کړه غلا پاتې نۀ شوه

ګلاب رامبېل چامبېل ځوانۍ سره وو
قيصه لاله د شهلا پاتې نۀ شوه

کۀ په منګو څښمه مستي نۀ راځي
وېره ناصح د مُلا پاتې نۀ شوه

اوس هم هغه دي تورې زلفې سترګې
خو ما د پــاره بــلا پــاتې نۀ شوه

خلاص مې کره مرګه له بې خونده ژونده
راځه راځه څۀ قلا پاتې نۀ شوه

خـــلا خــــلا شـــومه دنــنـــه بـــهـــر
اقباله نوره خلا پاتې نۀ شوه

په تصور کښې د جانان اوسمه
پخپله باغ اوسمه بوستان اوسمه

د سترګو کسو کښې مې نۀ ځائيږي
ښائسته زور ته دې حېرا ن اوسمه

وينم دې هم ليدے دې هم نۀ شمه
ستا د ديدن چې په ارمان اوسمه

چې راځائے شوے يې زما په ځان کښې
په تماشه ځکه د ځان اوسمه

زما د زړۀ وداني تا سره ده
په تا ويجاړ په تا ودان اوسمه

پته د خپل د منزل هيڅ نۀ لرم
سفر په سر دے خو روان اوسمه

د يار وصال به مې نصيب شي چرته
اقباله پوخ په دې ايمان اوسمه

رقيبه دا په ما احسان اوکړه
ماله تپوس مې له جانان اوکړه

کله نۀ کله يادوي مې چرته
رېباره نن راته قران اوکړه

چې ما هېر نۀ کړو ما به څنګه هېر کړي
تصديق به څوک مې د ګمان اوکړه

صورت دې ستاشي زړۀ يې ماته پرېږده
ظالمه ګټه ده تاوان اوکړه

سوکړه اوږده شوه عاشق ساه ورکؤي
اوربل دې شنړ وهه باران اوکړه

اقبال غزل له ږدي خالونه نوي
فکر يې ښه په زنخدان اوکړه

په ګوګل کښې مې يو شان بېقراري ده
لاحق شوې مې دا څنګه بيماري ده

بې له ياره مې زرۀ نۀ لږي چمن کښې
په ګلونو په سپرلي کښې بېزاري ده

د اخلاص ګوهر نايابه شو له دهر
خواره شوې په رګ رګ کښې مکاري ده

قسمونه خوري او بيا هم دروغ وائي
پاتې نۀ شوه داسې خولۀ چې اعتباري ده

د لرګي په اصل څوک هم نظر نۀ کا
په فېشن کښې نن ظاهره ګل کاري ده

يوه ورځې به دنيا کړه شنۀ ډډُوزه
په هر ښار کښې چې د اور لوبه جاري ده

د اقبال دلداره راشه له څۀ لوري
ضرورت مې ډېره زياته دلداري ده

اشنا ستا زما هم چرته يارانه وه
ياد دې دي څومره رنګينه زمانه وه

هر تنور هر انغرے به وۀ پرې ګرم
هرې خولۀ باندې زمونږه افسانه وه

د عشق مئيو باندې مست به ګرځېدلو
رابخښلې ساقي ټوله مېخانه وه

د چا مرګ په خوشحالۍ زمونږه څۀ وو
مونږ د پاره د ديدن به بهانه وه

ګردش هسې د فلک راباندې راغے
خوب وۀ مات شو پاتې شوې ويرانه وه

پوهه شه اقبال ايمان په دنيا تېر کړو
کۀ په ژبه يې ستا د حسن ترانه وه

بس دے بس دے ستا له کليه ستا له کوره
داسې لا ښه ده چې لرې يم له اوره

تمام عمر دې جفا راسره اوکړه
تمام عمر نۀ تېريږي نمړۍ سپوره

چل يو حد پورې کېږي دائم نۀ شي
لار به ځان له چرته ګورم ځانله ګوره

توره ږيره مې کړه سپينه انتظار کښې
د يون طمع مې د شپې کړه له شبکوره

چې يې ښکرې تاوولې د سنډګانو
غم اوبۀ کړې د اقبال د زړګي زوره

اووايه نور څو انتطار اوکړمه
څومره به زۀ وار په تېر وار اوکړمه

درد به څۀ کم شي چې وتلے نۀ وي
پټۍ لاپاسه کۀ د خار اوکړمه

زۀ اباسين يم د وفا په خاطر
په هسکو غرونو کښې به لار اوکړمه

دا مې خامي يا مې خوبي اوګڼه
زۀ په هر چا باندې اتبار اوکرمه

په ما راپرېوځه راخورې کړه زلفې
دمه په سيوري د چنار اوکړمه

چې نوعيت مې د رنځ نۀ پوهېږي
هغه طبيب ته څۀ اظهار اوکړمه

اقباله مرګ په هغه ورځې ښه دے
کۀ بله زۀ خپل له يار اوکړمه

خراب زرۀ کړمه خراب تر اخر عمره
ورپسې يم د سراب تر اخر عمره

چې ماشوم وومه يو سوال مې وۀ په زړۀ کښې
بيا مې و نۀ موند جواب تر اخر عمره

په ځوانۍ کښې هر يو زړۀ وېني خوبونه
نۀ ماتېږي زما خواب تر اخر عمره

ما د مينې کفر کړے وۀ ځوانۍ کښې
تېراومه اوس عذاب تر اخر عمره

چې د يو زړۀ نه تر بله پورې لار وي
نۀ پوهېږم په حجاب تر اخر عمره

مينه کښې دومره دې بې وسه شومه
چې سپک بڼې نه هم له خسه شومه

لاره کښې کيناستمه او مې ژړل
کډه په سر چې ستا له ټسه شومه

ګوتې هالۀ راباندې پورته شولې
پورته چې کله لۀ هوسه شومه

لا يې زما نه اميدونه زيات کړل
چې نااشنا د شل او لسه شومه

په محفلونو کښې مې زړۀ وېرېږي
مئين په تا باندې نرګسه شومه

نازک مزاجه يار خفه شي له ما
کۀ يو ساعت هم بې اودسه شومه

اقبالــه پاتې لــه کاروانــــه يمـــــه
چې بې پرواه زۀ له جرسه شومه

څنګه به اوشي ستا زما روغه
دنيا خو نۀ غواړي د چا روغه

تۀ د وصال لمحې په ما ضباده وې
ما زندګي زار کړله له تا روغه

رقيب مې ستا په در کښې نۀ شي ليدے
نۀ کېږي سګ او د ګدا روغه

مئين به ساه په ارام څنګه واخلي
چې ورپسې شي دا دنيا روغه

خداې خبر چا کوډې په تا کړې دي
چې رسي نۀ مو تر صبا روغه

اقباله پرېږده په خفګان موړ شي
څوک به کؤي هر ساعت دا روغه

زۀ په لټون د هغه نعت کښې يمه
چې منفرد په کائنات کښې شمه

خيالونه ډېر او د لفطونو رشې
زۀ يې قابل کۀ ستا د شان ګڼمه

را مې شه ذهن کښې نايابه فکره
دا نور چې وائي هغه نۀ وائيمه

ځان به خاوند د خرد اوګنمه
چې لېونے دا ستا په عشق کښې شمه

ستا د رحمت د شفاعت په اسره
په ډاډه زرۀ باندې ګناه کؤمه

اقبالـــه زۀ او د حــــجاز سفـــر
د تـــــخيل په وزر والـــــــوتمه

ستا له دره به بلنه راځي کله
زما سرګې په وتو دي هله هله

کۀ ارمان د مدينې يوسم لحد ته
بيا خو ښه وه چې وے کاڼے يا خزله

پرده پوښه دا دنيا نۀ ده له وېخه
ستا په مخکښې به ږدمه بيله بيله

جولۍ تشه ستا له دره نۀ وړي څوک
کۀ په ما هم نظر وشي کله کله

له کوثره بې مې نۀ ماتېږي تنده
پـــه دنيـــا وهـــلے يـــمه داســې جـــله

ننداره د شين ګنبد په مړو اوکړم
بيا دې شوق کېږي راځه راځه اجله

ستا کرم دے ګني زۀ څۀ زما شعر څۀ
د اقبال وېنا له هر چا شوه بدله

ستا معرفت به مې نصيب شي څنګه
پاک محبت مې نصيب شي څنګه

هر يو طوطي خپل خپل فال اوباسي
درست حقيقت به مې نصيب شي څنګه

مــــــا ګـــــردابـــونـــه د دنيــــا ډوبـــَوي
لامبو قوت به مې نصيب شي څنګه

چې دې په مينه کښې له ځانه ورک شم
دومره شدت به مې نصيب شي څنګه

تــــر قـــيامت بـــه انــــتظار څــــوک کـــؤي
تر قيامت به مې نصيب شي څنګه

خلقه کوڅو کښې ما په کاڼو اولئ
هسې سنت به مې نصيب شي څنګه

اقباله ځان چې خپل خاورې نۀ کړم
مقام اوچت به مې نصيب شي څنګه

څوک دے چې راکړي د جانان پته
ګران ده ګرانــه مـې د ګــران پــته

وائي د شاه رګ نه هم نيزدې يم درته
کـــۀ درتــه ولــږي د ځـــان پــتـه

عاشقي هغه بې پـايـابـه سيند دے
نــۀ چا بډها اوکړه نـۀ ځوان پـتـه

ګوري چې څومره څوک مئين دے په ما
ځـکـه هـم غــواړي د ايــمـان پـتـه

ستـا د ديـدن وعـده چې نۀ وي پکښې
څـۀ کـړمـه څـۀ کـړم د رضـوان پـتـه

لـه حـقـيت اقـبـالـه نـۀ وې خـبـر
کـۀ درتـه وه د ټول جــهــان پـتـه

دومـره سوکـړې رابـانـدې مۀ تېراوه
د مـرګ لمحې راباندې مۀ تېراوه

لـکـه د ژمــي بــاران و ورېــږه
د هړ شېبې رابـانـدې مـۀ تېراوه

د غم له زوره لکه زوړند دېـوال يـم
اوس زلـزلـې رابـانـدې مـۀ تېراوه

د خوشـحـالـۍ خـبـر هـم راکـړه چـرتـه
تـل حـادثـې رابـانـدې مـۀ تـېـراوه

د مخ په شمع مې روښان کړه محفل
تورې تيارې رابـانـدې مــۀ تــېــراوه

اقــبــال نيـولـې فــقــط سـتـا لـمـن ده
ژوند بـې اسرې رابـانـدې مــۀ تېراوه

زمـا د مـيـنـې سزا هــغــسـې ده
لا دې تراوسه جفا هغسې ده

ستا په ليدو مې درزېدلے وۀ زړۀ
اوس هم بې واره درزا هغسې ده

ستاپه بېلتون کښې بس په ما ورانه ده
ودانــه نــوره دنـيـا هـغـسـې ده

وبـه رژېـږي پـاڼـې پـاڼـې بــه شــي
د هـغـه ګل مـې ښـکلا هـغـسې ده

ستا د ظلـمـونـو انتهـا وشـوه خـو
زمــا پـه شـونډو دعـا هغـسـې ده

د ژوندون څومره ورځې شپې پاتې دي
زړۀ کـښـې مـې سـتـا تـمـنـا هغسې ده

اقبـالـه سپـين ډېر شو په تورو باندې
خـو دلـبـري او ادا هـغــسـې ده

نور مې ساقي تشو جـامونو بـاندې مـۀ غولوه
د تـندې مړ په سرابونو بـاندې مـۀ غولوه

ماته هغه مخ دې ښکاره کړه چې اصيل مخ دے
مــا هر ساعت نوو مخونو باندې مۀ غولوه

زۀ ښه پوهېږم چې بوسه دې په ما نۀ ده پېرزو
تش مې د سترګو په ستونو باندې مۀ غولوه

زۀ د خوبونو تعبير غواړم چې په وېخه وينم
تۀ مې د خوب په خوبونو باندې مۀ غولوه

پاښه ژړۍ د چېتر غواړم د غانټول په شان له
تۀ مې د هـړ پـه بـارانونو بـاندې مۀ غـولـوه

اقبــال داستا دروغ يو وار نۀ څوڅو وار ونيول
بې شرمــه نــور مـې قسمــونو بـانـدې مـۀ غـولوه

په عشق کښې شرم او حيا څنګه
په خواه د پولې د اوښ غلا څنګه

وېنا دې يو شان عمل بل شان له دے
څوک به اعتبار اوکړي په تا څنګه

چې ناروا يې بولې ما د پاره
هغه په ځان کاندې روا څنګه

چې مې هر حال دے هغه تا کړے دے
زما نه مـۀ پوښتـه چـې دا څنګه

اول مې زړۀ سره پيوند شوې داسې
اوس مې د زړۀ نه شوې جدا څنګه

چــې د اقبــال نـه شو پاښۀ مرور
څوک به هغوي کاندي رضــا څنګه

مـا بې لـه يا ر په کلي پېښه اوکړه
مـا د ارمـان په څلي پېښه اوکړه

سترګو د خيال قدر يې ډېر ډېر اوکړئ
بـيـا د مودو نه تـلـلي پېښــه اوکړه

کـم دے کۀ سرومال مې زېرے ورکړل
چـرتـه زمـا ښا غـلي پېښــه اوکــړه

خوشحالۍ ستا جوړې تاوان پرې کېږي
کۀ دې په غم وژلي پېښه اوکړه

چې يې نظر په ښکلو نۀ خوږېږي
اقبال په څنګه ښکلي پېښه اوکړه

نور ګذران مې نۀ کېږي اشنا راشه
اوشــلــوه بــندونــه د دنيا راشه

ستا به مجبوري وي ولې څۀ وکړم
نۀ پوهېږي زړۀ نادان زما راشه

خاؤرې په عزت او پښتو واړوه
خېر دے اوس دې مينه شي رسوا راشه

بس دے حوصله په زړۀ کښې نۀ لرم
زړۀ مې جواب راکرو خا مخا راشه

ستړے زۀ اقبال دې انتظار کړمه
ډېره دې اوږده راکړه سزا راشه

ځان له ناست يمه يوازې ستا يادونه لوبَومه
بې له تا چې نۀ تېرېږي آ، وختونه لوبَومه

چې په خيال کښې ستا په زلفو په غړۍ وهم لاسونه
جـوړې زۀ چـرته خـيام يـم ستارونه لوبَومه

رخسارونه به يې زماشي په تندي مې باور نيشتے
چې به زۀ هم پۀ پسرلي کښې سرۀ ګلونه لوبَومه

لېونتوب مې د مودې دے څۀ داوس نه داسې نۀ يم
بيـا تـراوسه پورې ولې لا دردونـه لـوبـَومه

سـاقـي زۀ يې ووتے نـۀ يـم لا د مينې له خماره
ما له اقبال څۀ حاجت دے چې جامونه لوبَومه

مينه دې شوه کمه کۀ څۀ وېره دې پېدا شوه
اوس هرې خبره کښې خبره دې پېدا شوه

تا خو د راتلو بهانه به جوړه کړه پخپله
اوس په خوله د نۀ راتلو سندره دې پېدا شوه

مينه مې هغه ده زۀ هغه يم بدل نۀ يم
بيا راکښې خامي څۀ له نظره دې پېدا شوه

خـتـم تعـلق کړه راسره ګيله به نۀ کړم
بل چانه کۀ طمع چرته غوره دې پېدا شوه

سرې لمبې ورېږي ټول جهان په وينو سور دے
ټـولـه تـمـاشـه د نـفس لـه شره دې پېـدا شوه

رېبـه اوس انسانه تـا پخپـلـه کـرونـده کړه
دا جـاخـه د غـنـو خـپـل لـه کـره دې پېدا شوه

يوه ښائسته شان افسانه پکار ده
د يار ديدن له بهانه پکار ده

نن مې د زړۀ موسم بدل غوندې دے
چنـګ و ربـاب او ترانـه پـکار ده

چـې د عــمر ونو تـنـده مـاتــه کړمه
چرته مــې هٰـغـه مېخــانه پـــکار ده

کـم عقل يار دې په حجرو يادَوي
مـحـبـوبـه ښکلې فرزانه پکار ده

په تش صدف باندې څوک څۀ چل کؤي
زړۀ کښې د مينې دردانه پکار ده

په ټول ژوندون کښې په تا پوهه نۀ شوم
پــه تــا پـوهېدو له زمانـه پـکار ده

د زر پرست انسان نظر اوږے شو
هــر يــو سړي لــه خزانــه پــکار ده

غزل ليکل اقبال ته هيڅ ګران نۀ دے
يوه لــمــحــه شــاعــرانــه پکار ده

څۀ رښتيا دي کۀ زما غلط فهمي ده
په مزاج کښې دې دا ولې برهمي ده

کۀ پښمانه شمه اوس به حا صل څۀ شي
چې ځار کړې مې ترې ټوله زندګي ده

عالم ټول راته پردے پردے ښکارېږي
چې ليدلې مې نن لږه بې رخي ده

نۀ لوګے او نۀ يې سل چاته ليدے شي
زما خدايه څنـګـه اور دا عاشقي ده

تا تـمــام عــمــر دروغ راتــه وائيــل دي
ما د زړۀ خـپل هســې کـړې تسـلي ده

د راتــلو نـيـت دې خپــل نـۀ ؤ ګـنــي يـاره
داسې پــېښـه درتـه کـومـه مـجـبــوري ده

هـجـر هســې کانـې اوکــړې پــه اقبال چې
پــه انـګـار يـې لــکه سپند نـا قـراري ده

زما صادقه مينه چل مۀ ګڼه
زۀ دې عاشق يم تۀ مې غل مۀ ګنه

بورا د ګل دے تر مطلبه پورې
تۀ مساوي يې د بلبل مۀ ګڼه

خور چې په نوم باندې د يار نۀ شي
منم اوربل دے خو اوربل مۀ ګڼه

چرته په سخته کښې پکار نۀ شو
دا د راحت ياران دې خپل مۀ ګڼه

اقباله قتل شوې د يار د لاسه
دغه دې ژوند دے دا اجل مۀ ګڼه

کاش کۀ نۀ وے زمانه دېوال تر منځه
څله وۀ د جدائي به سوال تر منځه

لا په عشق کښې ده زما څۀ خامي پاتې
چې غېرت او د پښتو دے خيال تر منځه

زۀ د بل کلي نه راشم ستا ديدن له
تۀ حائل کړې د حيا نه شال تر منځه

په وجود به د رقيب څنګه راضي شم
زړۀ مې نۀ غواړي چې وې مثقال تر منځه

ما وې کمه به د وخت په تېر يدو شي
فاصله شوه د کوکب ، هلال تر منځه

زنخدان يې کۀ اقباله ړوند تالا ؤ دے
عکس د ستوري ځلنده دے خال تر منځه

څۀ د دنيا څۀ مې د يار غمونه
ځکه زما دي بې شمار غمونه

ملا يې د باره نېغه ولے نۀ شم
دومره په ما دې کړۀ انبار غمونه

دنيا ته راغلم هم غمونه راغلل
لکه مې وو په انتظار غمونه

کلک مې سينې پورې نيولي دي خپل
داسې خواږۀ دي د دلدار غمونه

واعظه غم د اخـرت بـه اوکـړم
کۀ لږ مې پرېږدي په قرار غمونه

د يار تصوير د اقبال سترګو کښې دے
څنګه يې شاته کړي ګوذار غمونه

ما نخښانه درته نيولې ده ځيګر مې اوله
ګوره چې وار دې خطا نۀ شي برابر مې اوله

د بڼو غشي دې سوارۀ کړه په کمان د وروځو
چې غمازان پرې پوهه نۀ شي په هنر مې اوله

په زړۀ کښې رانۀ ولې دا چرته خفـه به شمه
څۀ وخت چې زړۀ دې اشنا غواړي د زړۀ سر مې اوله

ښکاري چې ښکار باندې ګوذار کړي نا خبره وي ښکار
تـۀ چې ګوذار کؤې پرواه مۀ کړه خبـر مـې اولـه

دا زۀ اقبـال يمه غلبېل ستـا د ستـم په غشو
پـه زنـدګۍ کښې د کرم پـه يو نظر مې اوله

شپه د هجران ډېره اوږدو باندې شوه
د انتظار شمع سلګو باندې شوه

کارګر مې نۀ شو يو تدبير د وصال
د يار نېټه مې په نېټو باندې شوه

خبر غماز به شي د عشق له درده
تېره کۀ يو شپه يې ازغو باندې شوه

چرته به سر شي ستا نيمګړې وعدې
کۀ زندګي مې په وعدو باندې شوه

اخر يو ورځ خو ډوبېدۀ بـه اقبال
مينه يې ستا زړۀ کښې چپو باندې شوه

غم کښې د يار هسې بېمار پروت يمه
لکه په دق نحيف نزار پروت يمه

حسن ايره کړم باد دې کړمه ستم
مګر بيا هم ګرد دې په لار پروت يمه

لکه صدف څاڅکي باران له پاره
ستا د ديدن په انتظار پروت يمه

خوشحالي څۀ اوکړم کۀ راشي بهار
غوڅ ښاخ له اونې نه کنار پروت يمه

د سترګو جام کښې چې دې نوش کړل په ما
په هٰغه مئيو لا خمار پروت يمه

شال زرزري وم زۀ اقبال عالمه
د ناوې نۀ شوم په مزار پروت يمه

زمـا زړګيه پـه قرار اودۀ شه
په بې وفا دے څۀ اعتبار اودۀ شه

ستا په تقدير کښې دي لمبې زړګيه
غوښې پوټيه پـه انګار اودۀ شه

مړے ژوندے پـه بلېدو دې نۀ شو
چراغه مړ شه پـه مزار اودۀ شه

زړګيه جام له ساقي څله غواړې
د يار د سترګو په خمار اودۀ شه

اقباله يــــار بـــه دې الله روالي
په ښکلي خيال او انتظار اودۀ شه

يا مې مرام راکړه يا دې ساه له ما واپس واخله
دا د بې وسۍ دغم دنيا له ما له ما واپس واخله

غريب د لوږې مري او زرداران پکښې عېشونه کړي
چې نۀ دې وينم دا تفريق رڼا له ما واپس واخله

يو مار د خزانې دے بل حېران دے يو کنجکې له
حصه او کړه زما يا تمنا له ما واپس واخله

د ډېرو زندګۍ پکښې خندا او په رقصونو دي
خندا کۀ ماله نيشتے نو ژړا له ما واپس واخله

زۀ اخر انسان يمه زۀ هم څۀ خواهشات لرم
فرياد کۀ زما ناؤرې دا نوا له ما واپس واخله

زۀ اقبال يو کاڼے به دې خدايه پېدا کړے وم
دا د زرۀ احساس او دا وېنا له ما واپس واخله

ښکاريږي داسې لکه هېر دې کړمه
ژوندے په مړو باندې شمېر دې کړمه

اوس راته وائي چې واپس اوګرځه
چې د کمر سر نـه ورتېر دې کړمه

هېر دې کرۀ ما نـه د دنيا غمونه
په سپينو لېچو کښې چې ګېر دې کړمه

نطر د مينې چې په ما دې اوکړو
دروند چيټاکۍ لکه سېر دې کړمه

احسان د مينې دې منم زۀ اقبال
ګل پـه تور غر کښې د نمېر دې کړمه

مينه زما غلې وه په زړۀ کښې غلې پاتې شوه
لاړه د بل چا شوله د مانه ښکلې پاتې شوه

دغه همره سود ماته په مينه کښې را اواتۀ
ټوله زندګي زما پـه غم زپلې پاتې شوه

لاړمه ګلشن ته زۀ د خلقو په سيالۍ باندې
ګل مې نصيب نۀ شو خو لمن شلېدلې پاتې شوه

څۀ دي ملنګانو څخه پاتې ترې جانان شي
ستاسو په کوڅه کښې مې جلۍ وهلې پاتې شوه

تۀ پخپله نۀ راتلې کۀ پېښه مجبوري وه څۀ
ولې دې اقبال سره نېټه ټا کلې پاتې سوه

د زړې مينې مې عنوان نوے کړه
زما اشنا لږ راته ځان نوے کړه

ريښې ريښې شو د وحشت د لاسه
خپل لېوني له دې ګرېوان نوے کړه

بې يقنۍ غوندې حالات پېدا شو
راسره بيا عهدو پېمان نوے کړه

راشه چې جوړ شي څۀ يادونه نوي
زړو يادونو مې جهان نوے کړه

هسې نه واغوندي کفن د حسرت
ماله زما نيازبين ارمان نوے کړه

سست دې اقبال وائي شو د مينې عمل
زما طرف ته دې رحجان نوے کړه

عشق کښې صبر له حدونو تېروتمه
واپسۍ له منزلونو تېروتمه

ټول ژوندون راته ېو درد مسلسل شو
ژوند کښې دومره له دردونو تېروتمه

په يو سر قربانولو غره مۀ شې
زۀ منصوره له سرونو تېروتمه

تا صبا صبا کؤل صبا دې نۀ کړو
په صبا دې له کلونو تېروتمه

ما اقبال بې پښتو يار خوشحاله نۀ کړو
ورپسې له رواجونو تېروتمه

زندګي د عاشق څۀ ده تش غمونه تش اهونه
ورځ کړي تېره انتطار کښې ټوله شپه کؤي فکرونه

عاشقي داسې مرض د ے طبيبان پرې نۀ پوهېږي
نۀ پرې دم جادو چلېږي نۀ اثر کړي تعويزونه

په مثال د هغه بلبل چې په ماته څانګه ناست وي
خزان باغ کښې وي راغلے کړي له غمه فريادونه

خلقه ګل وم د لاله زۀ پائمال شومه تالا زۀ
په نصيب مې شهلا نۀ شوه په ځيګر وړمه داغونه

د اقبال زرګے په شان لکه د هٰغه سمندر دے
اوچتېږي چرته هر دم قيامت خېزه طوفانونه

زرګيه بيا ستي کېدو له مۀ ځه
د يار د حسن تماشو له مۀ ځه

دلته دې خپل دي څۀ به ترس اوکړي
هلته کښې تۀ منځ د پردو له مۀ ځه

کوم ځائے دي جمع ظالمان د دنيا
په کډه تۀ هغه کوڅو له مۀ ځه

ښه پرې پوهېږې چې دې خېر نشته دے
سره د عقله حادثو له مۀ ځه

د يار نظر دې څۀ بدل غوندې دے
اقباله تۀ هغه چم ګو له مۀ ځه

اغيار تر منځه کۀ راښکل ده ليکه
مونږه له زړۀ کله منل ده ليکه

اوبه ډانګونو باندې نه بيلېږي
چا کۀ په خيال کښې هم ټاکل ده ليکه

نن کۀ په منځ صبا په ډډه به شي
ستا په رضا ستا د اوربل ده ليکه

هـغـه نـقـطـې تـه رسـېـدل غـواړي
د مشاطې نه چې شلېدل ده ليکه

ځکه حالاتو کښې بدلون رانغے
مونږه ټول عمر ټکول ده ليکه

لږ غوندې زلفې يې په مخ راوسټې
تا د کاذب په اسمان ليدل ده ليکه

خيال د اقبال پابند د ليکو نۀ دے
خيال کښې يې بيا ولې راغل ده ليکه

راشه په غېږ کښې مې خپل واخله مهروبانه خوبه
د تېختې لار نشتے څۀ بله له هجرانه خوبه

خوب کښې ليدۀ نيم ملاقات دے خلق داسې وائي
ما لږ ساعت له ملاقي کړه له جانانه خوبه

قدر د خوب د خوار عاشق يا د رنځُور زده دے
هغه دې څۀ کړي چې راځې ورله په اسانه خوبه

عشق له شبرې تبې ګران دے چې هډونه مات کړي
رنځورخواهش کړي د ژوندون عاشق ستومانه خوبه

يار د ديدن د اقبال پاتې نازولې اسرې
مرور مانه چرته نۀ شې په ما ګرانه خوبه

مۀ پښته څۀ حال دے بس ژوندے يمه
د خپلو د خپلوانو هم پردے يمه

ساه مې هر ارمان زړۀ کښې ورکړے دے
سوے يم ، ايره يمه ، ډېرے يمه

سم راته خپل دلبر مې نۀ ګوري
د خلقو په نظر کښې خو ازغے يمه

ګډې بيزې هم راباندې بلوسي اوس
دم رانه ختلے دے ازمرے يمه

سيند ومه د مينې په چپو ومه
اوچ شومه په هجر کښې خوړګے يمه

تېر چې بې ديدنه شي مئين باندې
زۀ هغه پيکه مازيګرے يمه

پاتې مې ځائے نۀ شو په دنيا باندې
ډېره موده اوشوه چې تېرے يمه

مۀ مې هېراوه زمانې دومره زر
ياد کړه زۀ اقبال هغه سړے يمه

زما مينه امانت اشنا په تا ده
خيانت په امانت کښې ناروا ده

کۀ زما په مينه بل چاته مسکۍ شوې
مرګ زما دے ستا د پاره کۀ مسکا ده

د هجران په دوپ کښې ساه اخستے نۀ شم
پسرلے دے کۀ تازه تازه هوا ده

هغه زخم چې خوړلے مې په زړۀ دے
چې ځولن شۀ تېرۀ څړيکه همره لا ده

هيڅ مې غاړه غړولې عشق کښې نۀ ده
راشه ګوره ماته کړې ليکه چا ده

ستا نقشونه زما هېر شُو نوم دې ياد دے
پۀ خولۀ نۀ راځي زما چې بې وفا ده

اثار نيشتے چې په مرګ به مې هم راشې
د اقبال طمع لۀ تا نه ولې بيا ده

دلبره تا د چا نه وغواړمه
څنګه دعا الله نه وغواړمه

نۀ مې قبلېږي سوال زۀ څۀ وکړمه
په کوم زيارت درګاه نه وغواړمه

تا په جولۍ کښې چې زما واچؤي
نور به بيا څۀ مولا نه وغواړمه

زما وېنا ورباندې بده لږي
زۀ چې دا تا دنيا وغواړمه

خوني بلا ده عاشقي اقباله
ژوندون به څۀ بلا نه وغواړمه

همت مې بېلودۀ جانانه ماله لاس راکه
تږ تر منزله مې شو ګرانه ماله لاس راکه

ډغرې او مې خوړې دومره چې حساب نيشته دے
خنډانو ډېر کړمه پريشانه ماله لاس راکه

پېټے مې دروند شو ملا له باره نېغه وولے نۀ شم
بار زما کوز کړه لږ د ملا نه ماله لاس راکه

زۀ د هجران اوږي نهنګ خوله کښې مودې نه يمه
خلاص به شم څنګه د بلا نه ماله لاس راکه

خوارۀ اقبال کړمه لاسونه وايه کوم در کښې زۀ
اسره مې نيشتے بې له تانه ماله لاس راکه

د امن پېغام راؤړه پسرليه
زمونږ هم په بام رواړه پسرليه

مونږه د هجران په لمبو اوسو ډېر
د يار مو سلام راؤړه پسرليه

زمونږه هر ماښام د عاشورې ماښام
د اختر يو ماښام راوړه پسرليه

تږي يو د امن له مودو مودو
په وار زمونږ جام راوړه پسرليه

زمونږ کۀ حق په امن باندې نۀ وي هم
مونږ له انعام رواړه پسرليه

جونګړې ته زمونږ هم اعزاز اوبخښه
څو ورځې قيام راؤړه پسرليه

مونږه بې مرامه بد نصيبه يو
اقبال او مرام راؤړه پسرليه

دغه همره مينه هغه يار کړې په ما ده
نۀ مخکښې چا اوکړله او نۀ توقع بيا ده

پټ ساتي هر څوک خپل د مينې راز په زړۀ کښې
په جار نعرې وهمه چې زما مينه روا ده

حق د مينې څنګه به ادا شي نۀ پوهېږم
هسې بدنامي پورې مجنون او په رانجها ده

زۀ کـۀ تـر وصـالـه پـورې نۀ رسم په ما ده
لار يـې جـارو کـړې پـه قـدم قـدم زمـا ده

چې نۀ راځي خزان پرې هغه ګل باندې مئين يم
مۀ وايه ښائست ورته چې کوم لره فنا ده

ښائست نه د مجاز چې حقيقي حسن ته رسي
ړندې دي نورې سټرګې بس هغه سترګه بينا ده

زۀ د چـا احـسـان اخـسـتـے نـۀ شـمـه اقباله
مـا په خـپـلـې مـيـنـې پـسـې کـړې اقـتـدا ده

د مجاز په رنګ کښې راشه حقيقته
انـتـظـار زمـا نـه نـۀ شـي تـر قـيـامـتـه

زۀ وصال د هغه ښکلي جانان غواړم
واعظ نۀ دې غولوي مې په جنته

لېونے شومه نو کوم قصور زما دے
رېــبــار ولــې راتــه کــۀ دومــره صــفــتــه

ستا له غمه دې زما زړۀ خالي نۀ شي
کـۀ مـې زړۀ دے بـې مـجـالـه کـم طاقـتـه

د ازل په ورځ څښکولي چې ساقي وو
جام په جام څښم کۀ پېدا کړي خاصيته

زۀ اقبال او چرته دا د هوش خبرې
کـرشـمـې دي واړه سـتـا اے مـحبـته

څۀ څۀ به دې هېر کړمه زمونږ لېونۍ مينه وه
نۀ ټګي ټوري ساده سُوده غرسنۍ مينه وه

تۀ او زۀ اشنا وو لکه دواړه د پېړو پېړو
د خلقو په نظر کښې دا زمونږ اوسنۍ مينه وه

چې رابه غلۀ په ما باندې د پير ملا د وس نۀ وو
چم ګاونډ له ياد دي عجيبه پېريانۍ مينه وه

عامه مينه نۀ وه چې يې زورشور وےڅۀ عام غوندې
لويه هنګامه وه په غورزنګ د ځوانۍ مينه وه

اقباله يار مې لار په نيمه لاره کښې بدل کړله
د خلقو نه به هېره د فرهاد شرينۍ مينه وه

دا پناه پناه زخمونه دا خواږۀ خواږۀ دردونه
لکه نمر څيره په ژمي لکه اوړي کښې بادونه

نۀ لوګے چاته ليدے شي نۀ لمبه چاته ليدے شي
په مزه مزه سېزي مې دا قرار قرار اورونه

دا د عشق نشه د يو ځل د ټول عمرمدهوشي ده
مينا اووهي په لته مات رامات کاندي جامونه

چې سرود د مينې واوري ناخبره شي له ځانه
څۀ اثر په ناخبر کا د ناصح نصيحتونه

په وصال باندې مې موړکاوريت ځيګرداقبال سوړکا
د خپل ځان څخه سمبال کا خپلې حورې جنتونه

نـصـيـب زمـا نـه مـراور دے څـۀ اوکـړمـه
هـر يـو الـزام زمـا په سر دے څۀ اوکړمه

غم مې خوراک غم مې جامه ده ټول عمر له
خلقه صبا کۀ لوے اختر دے څۀ اوکړمه

مور يې پرون منګے کړو مات بهر کوڅه کښې
نن ماسـپـخـيـن کـۀ مـازيـګر دے څۀ اوکړمه

ښکلے جانان چې نۀ وينمه په يو کلي کښې
منځ کښې ديوال کۀ منځ کښې غر دے څۀ اوکړمه

خلقو د جام په ځائے منګي په سر واړَول
د اقـبـال سـوے لا ځـيـګـر دے څۀ اوکړمه

د درتلو نه شومه پاتې اوس خو راشه
لۀ هر چا په جهل زياتې اوس خو راشه

د راتلو په لار دې سترګې فرش زما دي
په هر چا باندې نياواتې اوس خو راشه

ارمانونه مې سلګۍ وهي په زړۀ کښې
ارزوګانې شوې ميراتې اوس خو راشه

انصاف اوکړه چا وعدې کړلې تر سره
چا بنګړو په شان کړې ماتې اوس خو راشه

اقبال خپله زندګي درنه قربان کړه
قدمونه په ما زباتې ا وس خو راشه

مئين زړه ته د پندونو حقيقت څه
ته د پوکي دے حثيت څۀ

بې له عشقه ګناه نۀ وينم په ځان کښې
چې بنياد دے ستا زما د عداوت څۀ

زۀ په زور باندې دا تا سره ګنډم ځان
کۀ تۀ هم محسوسوې زما حاجت څۀ

حېران کړے يمه ستا طرزِعمل زۀ
په کالونو کښې معلوم دې نۀ شو نيت څۀ

د هجران غرمو وجود مې خاکستر کړو
خورې زلفې کړه چې کم شي تمازت څۀ

د دولت چپې مې واخست يار په مخه
پکار نۀ شۀ سيند د غاړې رياضت څۀ

څوک چې مينه کا اقباله سوچ دې اوکړي
په مئينو چارې اوکړې محبت څۀ

د هر غشي نښانه يم ولې زه

له خرده بې ګانه يم ولې زۀ

هر طرف دي زما وينې ارزانې
په هر لاس کښې پېمانه ولې زۀ

له نفاقه مې هر څۀ دي ښه پوهېږم
بيا هم خور دانه وانه يم ولې زۀ

دښمني چې راسره ئې ازلي ده
مړ د هغه په دوستانۀ يم ولې زۀ

زغلول پرون ظلمات کښې مې اسونه
نن بې وسه افسانه يم ولې زۀ

ډېر تارخه تارخه غمونه مې په زړۀ دي
يؤ خواږۀ شان ترانه يم ولې زۀ

چې موندلي مې ترې هيڅ نۀ دي اقباله
پروت په هٰغه اَستانه يم ولې زۀ

يار زما پرې پوه نۀ شو چې مې څۀ غوښتۀ
ما ئې پہ مينه کښې د حد نه تېرواتۀ غوښتۀ

مينه ستا هم عاميانه وۀ تۀ هم عام وې
ما په مينه کښې څۀ خاص خبره کړۀ غوښتۀ

پـــرېشانه مـــې خپـــل جـــمع خـــاطر کـــړو
په سينه مې چې زلفان خوارۀ وارۀ غوښتۀ

در کوؤ مې درله ځائې د ذړۀ په کور کښي
تا په سترګو کښې د خلقو اوسېدۀ غوښتۀ

اوښکې راغلې په بڼو مې شوې حيصارې
پښتنو دغه همره کله غوزېدۀ غوښتۀ

اوس دې زړۀ نۀ غواړي ځکه نۀ راځې تۀ
توره شپه کښې به راتللې چې دې زړۀ غوښتۀ

هغــــه عمـــر د اقـــبال نـــه دے غــــمازه
بس د يار مخ تۀ ئې لږ غوندې کاتۀ غوښتۀ

په وار تيري فصل وشي باران څۀ
اوس په مرګ کۀ زما راشي جانان څۀ

چې راوالوځــــي بادونـــه دصـــر صـــر
کۀ څوک وکري په باغ کښې ګلان څۀ

د عشق غم مې زړۀ ژوندي وجود کښې مړ کۀ
په مړ زړۀ کښې راټوکېږي ارمان څۀ

مرګه سترګه مې له تانه کله سوزي
د عـــــمري رنــــځور وتــــنه پــــه ځــان څۀ

چــې خواهــــش د ډوبــــېدو د ســـړي خـــپل شــــي
راتــــه ښــــائـــي دا زورونه طـــــوفان څــــــۀ

پـــه تــنکۍ مــــينه جــــدا يـې کړم له ياره
نور ظلمونه بــه پــه مــا کــړه اســـمان څـــۀ

ما اقبال لــره کشـــــش چـــې پکښـــــې نــــشته
کـــۀ هـــر څـــو نـــه هـــم ښـــائســـته شـــي جـــهان څـــۀ

حسن عشق پيدا کۀ بيا ئ ځان باندي مئن کۀ
غم ئ پري انبار کۀ په دړدونو ئ ډړمن کۀ

وې ښوده جلوه ورته نقاب د لاندې پټه
وې سيزه په اور باندې بيرون ئ لۀ وطن کۀ

قيس نه ئ مجنون کۀ د صحراشګې ئ چاڼ کړې
ملوک ئ کۀ بهرام ئ کۀ ورسر ئ په ختن کۀ

بلبل ته نظاره ئ په ګلونو کښې ښکاره کړه
سوخته ئ په ځيګر کۀ نغمه ګر ئ دچمن کۀ

راز ئ ورته اوښودۀ خو ټول ئ روښان نۀ کۀ
لار د شرعې ګوري درويزه ئ د محزن کۀ

اسباب ئ پيدا کړي ورله ټول وۀ له ازله
عشق غريب مجبوره خامخا ئ پرې تورن کۀ

تير به يو ساعت هم بې لۀ ياره پکښي نۀ کړم
هرڅومره ښايسته کۀ ئ فردوس يا ئ عدن کۀ

اوس خو پس و پيش مۀ کوه زر راشه جانانه
اوس خو غاسلانو مې خاکي وجود کفن کۀ

ګنج ومه اقباله پټ او پټ به شمه پاتې
څوک هم خبر نۀ شو چې ئ غر زما مسکن کۀ

ما په زړۀ کښې محــبوبې له قلا ساز کۀ
رسد ګران مې د رقيب اؤ د غماز کۀ

مظلو متيا مې هيڅ د سوې پکار نۀ شوه
اوس مې خوي عشق کښې د باز او د شهباز کۀ

کج نهاد بانــۀ ئ ځکــه ســم ويشته کا
مــا د خـپل د زړۀ په موخه تير انداز کۀ

ټـول نازونه ئ زمـا په زمکه خخ کـړۀ
چـې مـې ټول عـمر د چا په سر به ناز کۀ

څۀ فريا د اؤ څۀ ګيله بـه لـۀ چا و کـړم
چـې پيدا دې هـر ستم لره جواز کــۀ

خاورو لاندې شوې هغه بشرې اقـباله
چې به ئ مـا وته په جي قربان اواز کۀ

حسن لاس کښې مې سر کړے رباب راکۀ
ورســره ئ هــــم د مـينـې کـتـاب راکۀ

لــۀ ازلـه يـار جـد ا کـړمـه لـۀ ځـانـه
ډړد يـدلـے ئ څـۀ داسـې عـذاب راکۀ

عـمر تـير شو پوه نـه شوم په تعبير څه
ژوند ئ ما لره پـه مثل د خـواب راکۀ

پـه محفل کښي ئ مقـصوده آراي وه
جام ئ مـالـه د مستۍ و شـراب راکۀ

لا راغـلـے هـډو نـۀ وۀ چـي بيـا تـير شو
مختصر غوندې يې وخت د شبـاب راکۀ

پـه صحرا کښي پسې ګرځم سوے لوے
پـه قـدم قـدم يې داسې سراب راکۀ

د هـر چـا زړۀ داسـي هـر ګل سره انخلي
کـۀ يوازې يې زړۀ ماله خراب راکۀ

يو يې شـرط د پـاس کـيښود اقبـاله
بـل د پـوهي نـه بـهر يـې نصاب راکۀ

بــغېر لـه تـا مـې تېـرَول زده کـړۀ
دغه مـاشـوم مې غـولـَول زده کـړۀ

ګل ته مې پـاتې محتـاجي نۀ شوه څـۀ
زخـم د زړۀ مـې خـنـداول زده کړۀ

د چـا اعتـرض نـه پـابنـدي د دنيا
تاچې په خوب کښې مې راتلل زده کړۀ

پـه ډاډه زړۀ کـرمـه لـلـمـه د زړۀ
شـبـې لـه ستـرګو مـې کـؤل زده کړۀ

خلقو ته ما ښـايې پـه ګـوتـه بـانـدې
ښه ده چې تا مې پېژندل زده کړۀ

شوخي اقباله په ځوانۍ کښې ښې شي
غزل دې دا څنـګـه وائـيـل زده کړۀ

سـتـا د مينې قـابـل نـۀ يـم دا منم زۀ
ولې څۀ اوکـړم چـې بـې لـه تـانـه مـرم زۀ

ته سحر يې په مثال د ما سپخين يـم
تۀ را خېژې د زوال طرف ته ځم زۀ

ستا د زلفو لا خورون تا م شوے نۀ وۀ
لـه قـطـاره د زلـمـيو اووتــم زۀ

کۀ ځائے نۀ مومم ګيله مې له چا نشتے
د پردي سېل کښې پخپله والاتم زۀ

کۀ مثبت ځواب لۀ تا مې موندے نۀ وے
دا په طمع بـه دې ولـې ګـرځـېـدم زۀ

هغه زوړ انداز د مينې دې اوس نشتے
په تشويش کښې ښکلي ياره ځکه يم زۀ

هيڅ صورت د ستنېدو نيشتے اقبــاله
د عشق سيند کښې دومره وړاندې تېروتم زۀ

لۀ تانه ورستو مې څوک يار نۀ کــۀ
وخت راله ډک د زړۀ پرهار نۀ کۀ

عمر مې لا ړ نظر د سترګو کم شو
ما چـرتـه کـم ستـا انتظار نۀ کۀ

خـزان کــښې او ټُوکېدم ورېژدم
پېرزو دې ما باندې بهـار نـۀ کـۀ

کلـه رقـيب کلـه غـماز سره ناست
کـور دې د زړۀ راتـه اوزګـار نـۀ کـۀ

دغه همره وژاړي ماشوم مـې د زړۀ
چې هټکې ونيسي قلار دې نـۀ کـۀ

اقبال ټول ژونـد دربـانـدې وشيندۀ خـو
خپـلو مئينو کښې دې شمار نۀ کۀ

ستا پـه خيـال بانـدې ودان دے زمـا زړۀ
هـسـې خـوشـې بيابان دے زمـا زړۀ

پـه ستـم د زمـانې ريښې ريښې شو
د مجنون څېرې ګرېوان دے زما زړۀ

ولې قدر به د ښـکلي جانان نۀ کړم
چې په ما باندې ډېـر ګران دے زما زړۀ

چې زخمي د چـا د لاسه لېونے دے
په هغه باندې قـربان دے زما زړۀ

چې بلا ته د عشق تن ږدي پهلوان دے
يـا لـه حـده دېـر نـادان دے زما زړۀ

زۀ اقبال د خپل د زړۀ لاسه خوار يــم
ښه خبر ترې په ښه شان دے زما زړۀ

کلک د زړۀ په کور مې غل شۀ اوځي نۀ
چې پردے وۀ زما خپل شۀ اوځي نۀ

زورګېرۍ باندې د غل پاتې حېران شوم
راته مخکښې نه بدل شۀ اوځي نه

د هوسي په شان مې زړۀ پہ منډه لاړو
د اشنا کوڅه کښې شل شۀ اوځي نه

دا زما د زړګي مات را مات کنډر
ورته ولې يو محل شو اوځي نه

د رېښمو په دود نرمې او نازکې
زلفې پښو کښې زما ول شۀ اوځي نه

د هجران سوکړې وهلے خوار و زار روح
په ورشو د درد غزل شۀ اوځي نه

چې يوې شيبې له سر په بالخت کېدم
دعوهٰ ګير مې د څنګل شۀ اوځي نه

پوهېدم چې لا په ښه بده اقباله
دا د عشق پېرے مې مل شۀ اوځي نه

ښکلي ډېر وو خو زما د معيار نۀ وۀ
هغه يار په شان له بل چرته يار نۀ وۀ

د دنـيـا بـې وفـائـي راتـه ښـکاره ده
د دنـيـا پـه ښـکلو هيڅ مې اعتبار نۀ وۀ

د سپـر لي بلبـل پـه شان له لا په شور شوم
بې لـه تا راتـه انګار وۀ ګلزار نـۀ وۀ

پـه ازل چې مې نوش کړي کوم شراب وو
ډېر مې وڅښل خو بيا هغه خمار نـۀ وۀ

تـاج مـحل مـې ورانـوي هر يو د مينې
مـا موندلے پکښې يـو هـم معمار نـۀ وۀ

يـو پـاړو مې زهـر ټول د صورت نۀ کړۀ
ستـا د زلفو ښامار داسې ښامار نـۀ وۀ

ما اقبال عقل وانـۀ خسـت لـه مـجنـونـه
ګـنـي مينه کښې پـه خوا هم قرار نۀ وۀ

کۀ په لاس باندې مي راشي هغه ګل څۀ
هوس پاتې زړۀ کښې نۀ شو د بلبل څۀ

چې مستي په زړۀ کښې نۀ وي د چا خپله
اثر کاندي په هغه باندې به مُل څۀ

چې د زړۀ چل مې را پريوتۀ په زمکه
ورکؤل دي بې فائدې ورله اوس تُل څۀ

پښتون زېلې دي پرېکړې مدام خپلې
ګني وس ورباندې رسي د مغل څۀ

لـــــمن مـــانه خــــلاصَوله جـــانان خــپله
هيڅ کردار نۀ منم منځ کښې د چغل څۀ

چې ذره يمه ادراک نۀ لرم خپل زۀ
ادراک څۀ رنګې لرلې شم د کل زۀ

رنګ زما د وينې دومره کچه نۀ وۀ
ډېر دې وونځۀ شو پاتې په منګل څۀ

لکه سرو زرو تارونه هغه زلفې
تۀ اقبال ته ستائې مښک ماران سنبل څۀ

داسې را والوتل بادونه سپېرۀ
چې د ګلونو شو مخونه سپېرۀ

شاړو مېرو نه څوک باغونه جوړکړي
څوک ګلدرې کاندي دشتونه سپېرۀ
تيلے د بل چا کور له مۀ ورکؤه
خپل به دې اوسېزځي اورونه سپېرۀ
بلۍ کوټې ښائسته لۀ تا سره وې
بغېر له تا ښکاري چمونه سپېرۀ
چې جوړېدله دا زمونږه مينه
چرته وو ډېر هغه وختونه سپېرۀ

نن يې اوربل اقباله جوړ نۀ کړو
لاس کښې مې مړاوې شو ګلونه سپېرۀ

څنګه به پرېوځي دېوالونه پاښۀ
څنګه به شي دا ديدنونه پاښۀ

جوړې زما د زړۀ کنډر يې خوښ شو
پکښې دېره شو ستا خيالونه پاښۀ

اثر په زرۀ مې د چا غږ نۀ کؤي
يار نه مې واؤرېدل سرونه پاښۀ

تا د رنجو کچه خالونه وهل
ماته په زرۀ جوړ شو داغونه پاښۀ

دا تۀ چې تلې د سپرلي ول ورځې وې
اوس خو راځه چې دي فصلونه پاښۀ

اقبال پښتون دے عشق کښې غم مۀ کؤه
د پښتنو وي تل کارونه پاښۀ

هډو مۀ کؤه پرواه زما د زړۀ
که شامل نه ده رضا دا ستا د زړه

زۀ سائل يم خو د مينې د احسان نۀ
په نظر کښې مې ساته مدعا د زړۀ

ولې سوزمه په خپل بل کړي اور کښې
ما اخستے دے ازار د چا د زړۀ

کۀ حاصل مې دغه وار مراد د زړۀ شي
وا به نۀ ورمه هيڅ کله بيا د زړۀ

غمه څۀ به دې حاصل شي نۀ پوهېږم
کۀ دې ورانه کړه زما دنيا د زړۀ

اقبال يو ځل وو کتلي ښکلي مخ ته
ور پغاړه يې شوه عمري ژړا د زړۀ

قسمته ستا کومه رضا ده نۀ پوهېږمه زۀ
دا محبت دے کۀ سزا ده نۀ پوهېږمه زۀ

تا په بدل زما د زړۀ ماله غمونه راکړل
دا د نېکۍ څنګه جزا ده نۀ پوهېږمه زۀ

چې ستا له غمه اوزګارېږمه ساه پوټه شمه
ښکاري د روح مې دا غذا ده نۀ پوهېږمه زۀ

وينځلي ټولې زمانې دي راپسې لاسونه
جوړې راغلې مې قضا ده نۀ پوهېږمه زۀ

اقباله حال مې د زړۀ داسې چرته شوے نۀ د ے
نن بې ترتيبه يې درزا ده نۀ پوهېږمه زۀ

تۀ راځې کۀ نۀ راځې خوښه دې خپله
انتظار به دې تر مرګ پورې کؤم زۀ

ټول مسمار شي چې تۀ رانۀ شې دلبره
کوم محل د اميدونو جوړه وم زۀ

تۀ راځې کۀ نۀ راځې خوښه دې خپله
انتظار به دې تر مرګ پورې کؤم زۀ

ټول مسمار شي چې تۀ رانۀ شې دلبره
کوم محل د اميدونو جوړه وم زۀ

د قدم نخښه دې هم نۀ معلوميږي
په طلب کښې به دې کوم طرف ته ځم زۀ

راښکاره کړه سترګې وخت د ځنکدن شو
هيڅ ارمان به بيا نۀ وي چرې مرم زۀ

زۀ اقبال يم سوزېدلے د عشق اور کښې
باقي خلق په اشعارو سوزه وم زۀ

څوک مې د مينې قابل بيا نۀ موندۀ
د ځان په شان مې پاګل بيا نۀ موندۀ

غرق چې د عشق په سمندر کښې شومه
بيا مې تر عمره ساحل بيا نۀ موندۀ

چـې راسـره غـاړه پـه دګ کـېـږدي
داسې مې عشق کښې جاهل بيانۀ موندۀ

بـغـېـر د ګــتــې جــواري د مــيــنــه
کۀ ما يوازې حاصل بيا نۀ موندۀ

اقـبـالـه قـتـل پـه رڼـا ورځـې شـوم
چا مې نښان د قاتل بيا نۀ موندۀ

لـږ رانـيـزدې شہ اشـنـا اور اخـلـمـه
ستا د سرو شونډو نه ټکور اخلمه

صبر مې ډېر دا ستا په خوله کړے دے
نن درنه خوله بېخي په زور اخلمه

شل دې د يو ګوتې په ځائے رانيسي
زۀ دې اشنا په هر پېغور اخلمه

لائق دا ستا د اوسېدلو نۀ دے
تاله سپوږمۍ د پاسه کور اخلمه

ستا په غمونو اقبال نۀ مړيږي
زاړۀ لا وي چې نوي نور اخلمه

غېر منقوطہ

واوره واوره و دلداره
راسره سمه کړه لاره

دا کرم د ے کرم ګوره
راسره د سم د واره

مرمه مرمه دل ارامه
دا د وروځو له دوماره

درومه درومه وکړه رم
دم دے کم وکړه کوکاره

که سحر دے که مسا
ارام کله دے له داره

دا کرم دے دا کرم دے
له سرداره له سرداره

دا اکرام دے له اکرمه
د سرکاره له سرکاره

په انتظا ر دے په غاښونو کښې ساه
راشه چې درکړم په لاسونو کښې ساه

ستا د هجران به ياره څۂ اووائيم
د سمندر لکه اورونو کښې ساه

دے پسرلے خو پسرلے څنګه دے
نيشته دے ولې په ګلونو کښې ساه

لکه د مړي څوک ژوندی وي که نه
اچؤل غواړي په ځانونو کښې ساه

کله به داسې راپېدا شي مطرب
چې واچؤي په مړو تارونو کښې ساه

باران شو بند په ګناهونو زمونږ
را به شي څنګه دريابونو کښې ساه

اقبالہ دا دے برکت د مینې
پرېوځي څنګه په لفظونو کښې ساه ؟

ما تر خپله وسه خپله وعده سر کړه
ته پخپله ګوره چا د لاسه ور کړه

ستا هر راز مې دے ساتلی پټ په زړه کښې
تا په ما باندې دنيا ټوله خبر کړه

هره بده چاره تا راسره اوکړه
بيا دې هم لته اشنا راباندې بر کړه

ټول ښه والي دې زما په سيند لاهو کړل
يو نرۍ غوندې نېکي دې راته غر کړه

فيصله زما اوستا په هغه خدای شوه
مخ تورن به محشر نه يم باور کړه

مشغولا مې يار سره خوږه خوږه وه
ملا چغه کړه چې پاسه پاسه زر کړه

اقبال وړ دی خو دا ستا پہ مخ کښې پړ دی
تقاضا د مينې ده چې مات سپر کړه

د درتلو نه شومه پاتې اوس خو راشه
لۀ هر چا په جهل زياتې اوس خو راشه

د راتلو په لار دې سترګې فرش زما دي
په هر چا باندې نياواتې اوس خو راشه

ارمانونه مې سلګۍ وهي په زړۀ کښې
ارزوګانې شوې ميراتې اوس خو راشه

انصاف اوکړه چا وعدې کړلې تر سره
چا بنګړو په شان کړې ماتې اوس خو راشه

اقبال خپله زندګي درنه قربان کړه
قدمونه په ما زباتې اوس خو راشه

وخت مې هم زړۀ کښې مينه کمه نۀ کړه
زياته مې ستا زړۀ کښې صنمه نۀ کړه

ستا له نظره چرته پرې نۀ ووځم
تا بهروسه زما محکمه نۀ کړه

هغه چې ستا کلي ته سمه رسي
ماته دې هغه لاره سمه نۀ کړه

هر وختې غم د بېلـتـانـۀ راســره
زما دې يو ګهړۍ بې غمه نۀ کړه

دا نـفـرتـونـه اقـبـالـه نـۀ خـتـمـيـږي
کډه دې څو له دغه چمه نۀ کړه

زۀ د دنيا نه چرته اوتختمه
شور و غوغا نه چرته اوتختمه

تېرۀ غاخونه اوګدۀ اوګدۀ نوکونه
د غم بلا نه چرته اوتختمه

د تنهائي احساس په ډک محفل کښې
له دې سزا نه چرته اوتختمه

په بې وسۍ باندې مې خاندي خلق
خوشې خندا نه چرته اوتختمه

اقباله مرګ پورې مې نۀ پرېږدي
د تـمـنـا نـه چـرتـه اوتـختمه

رښتېني يار سره کوَل غواړمه
دا زړۀ مې ډک شو تشَول غواړمه

په مذبذبه کښې به څو تېره شي
بس دے خبرې سپينول غواړمه

چې اراده زما د يار کومه ده
ځان په مطلب يې پويول غواړمه

څومره پالنه د وفا يې اوکړه
لږ شان لہ حال يې اخستل غواړمه

خوږ شي هغه غزل زما اقباله
درد چې د زړۀ ټکورول غواړمه

اوګوره ته ماته هسې رنګې ديوانه شته
په خيال د مئيو مست يمه څوک داسې مستانه شته

نۀ پاسم له دره ستا ساقي له تندې مرمه
اوښايه ته ماته کۀ څۀ بله مېخانه شته

څوک به اندازه زما د مينې څنګه اوکړه
کله په دنيا کښې داسې تول او پېمانه شته

نۀ مومي قرار مې ناقراره زړۀ څۀ اوکړم
نۀ دغسې در شته نۀ حرم نۀ استانه شته

خوار عاشق به ولې په سرو سترګو نۀ ژړيږي
نور اسباب يې څۀ کړې يو بې رحمه زمانه شته

ستا د مخ په خيال باندې مې ځان ستي ستي کړو
بله په دنيا کښې داسې کومه پروانه شته

پرېوتم اقبال د عشق ګړنګ نه شوم چورنګه
راشه په تپوس مې نن صبا خو بهانه شته

کلک د زړۀ په کور مې غل شۀ اوځي نه
چې پردے وۀ زما خپل شۀ اوځي نه

زورګېرۍ باندې د غل پاتې حېران شوم
راته مخکښې نه بدل شۀ اوځي نه

د هوسي په شان مې پہ زړۀ منډه لاړو
د اشنا کوڅه کښې شل شۀ اوځي نه

وا زما د زړګي مات را مات کنډرہ
ورته ولې يو محل شو اوځي نه

د رېښمو په دود نرمې او نازکې
زلفې پښو کښې زما ول شۀ اوځي نه

د هجران سوکړې وهلے خوار و زار
په ورشو د درد غزل شۀ اوځي نه

چې يوې شيبې له سر په بالخت کېښود
دعوهٰ ګير مې د څنګل شۀ اوځي نه

پوهېدم چې لا په ښه بده اقباله
دا د عشق پېرے مې مل شۀ اوځي نه

دا څنګه مينه وۀ چې روغ يم لېونے نۀ شومه
لکه پتنګ په سرو لمبو باندې لوګے نۀ شومه

حسن کښې ستا څۀ کمے نۀ وو زۀ پخپله ګرم يم
د لېلا مينه کښې مجنون نه مېړنے نۀ شومه

تا د شرابو ډک جامونه پياپې راکړلي
زۀ هغه رند وم چې لۀ ځانه خپل پردے نۀ شومه

دتنګوړي په شان له وچ شومه په سرۀ مېرا کښې
غاړه غړۍ ډک اباسين ته زۀ لنډے نۀ شومه

هغه رحمٰن چې ټوک ټوک پروت دے د باګرام په خاوره
د مچۍ سر نه ولوئيدم نرے نرے نۀ شومه

ديار دربارکښې ټيټې سترګې سر مې زړوندنيولے
چې د رقيب او د غماز نه بريالے نۀ شومه

د منتونو د سوالونو مې عادت نيشته دے
راسرہ ورانہ کۀ چې ستا د کار سړے نۀ شومه

اقباله صبر مې په کمه باندې کړے نۀ دے
ارمان په عشق کښې ولې زۀ د سر سړے نۀ شومه

يار د مينې دې را نۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده
نور عالم مې واړه څۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده

د مقصودګوهرپه لاس باندې مې رانغےارمان دے
سمندر دې خولۀ په خولۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده

ګفت يې خوږ لکه شکرې تن يې پوس لکه رېښم وۀ
ماله پاره دې چاړۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده

کۀ ځواني وه کۀ پيري وه محبت نه خالي نۀ شو
رادې څنګه غوندې زړۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده

په ګيله بايد خفه شې په ماڼه بايد خفه شې
د یار زړۀ دې د واړۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده

دانا بويه چې کم وائي ډېره اؤري په محفل کښې
اقبال ډېر دې په وايۀ کۀ خدايه تانه مې ګيله ده

د چانه سوال چاته منت اوکړمه
همت مې بائيلود چې همت اوکړمه

رضا به خدائے د محبت څنګه کړم
څنګه او څومره عبادت اوکړمه

دغه همره توان د انتظار نۀ لرم
چې انتظار تر قيامت اوکړمه

ماته دې چل د خدائے په جار اوښائي
لۀ دې نه ډېر چې محبت اوکړمه

اقباله مينه کښې حارص يمه زۀ
په لږه څنګه قناعت اوکړمه

زما بې رنګہ ژوند کښې رنګ پېدا کړہ
زۂ وران رباب شوم ماکښې ټنګ پېدا کړہ

راتہ را وګورہ پہ مستو سترګو
مالہ پیالہ چرتہ د بھنګ پېدا کړہ

کۂ نۂ مرم دغہ سرد مھری مې وژنی
نقطہ زما سرہ د جنګ پېدا کړہ

زړۂ مې ضدی ماشوم دے ضد اونیسی
وائی شابہ زر کا شوخ و شنګ پېدا کړہ

شمع دې ھلہ پہ محفل کښې ژاړی
پہ زړۂ کښې مینہ د پتنګ پېدا کړہ

خلق بہ مړ د یار ، اشنا سرہ شُو
پښتنې لږ پہ ځان کښې ننګ پېدا کړہ

وصال اسان نۂ دے پہ غرونو ، مېرو
د اباسین غوندې غورزنګ پېدا کړہ

زۂ اقبال سپک شومہ پہ خلقو کښې ډېر
ما سرہ یو ځائے شہ پارسنګ پېدا کړہ

لاس پښہ ووھہ حرکت خو وکړہ
ﷲ بہ خېر کړی لږ ھمت خو وکړہ

محبت نوم د قربانۍ بل دے
د زړۂ لہ صدقہ محبت خو وکړہ

مونځ او روژہ ھم بې لہ نیتہ نۂ شی
ھر څۂ بہ وشی مګر نیت خو وکړہ

ھر څۂ بہ داؤ دا ستا لۂ سرہ کړمہ
اشنا د سترګو اشارت خو وکړہ

اقبال پہ یو ډګر شاہ شوے نۂ دے
دومرہ اقرار د حقیقت خو وکړہ

څومرہ ښائستہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ
مستہ نشہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ

اوس مې د مینې ھغہ لوږہ نیشتے
خوږہ خوږہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ

زۂ څۂ خبر وم تۂ بہ داسې اوځې
خو پسینہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ

تہ د یارۍ لۂ تاؤہ څۂ خبر یې
تۂ لا وړہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ

ستا ائینہ یمہ پہ ما کښې ګورہ
صفا ستھرہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ

اقبال پتنګ زړۂ لہ بہ څنګ منعې کا
بلہ ډیوہ یې تاتہ څۂ پتہ دہ

څو تصویرونہ د ځوانۍ دی چې سمبال ساتمہ
اوس چې دې نۂ ګورمہ زړۂ کښې زوړ یو خیال ساتمہ

وخت مې ځوانۍ او ستا پہ حسن باندې لوبې وکړې
زاړہ وختونہ لا پہ سترګو کښې اټال ساتمہ

زړۂ ډېر نازک دے باریک ترڅکے د وېختۂ نۂ منی
زۂ د شیشی پہ شان لہ زړۂ خپل پہ پال ساتمہ

نۂ مې کتاب نۂ فلسفی نہ مې جواب وموندۂ
د مینې حد څۂ دے د عمر عمر سوال ساتمہ

دیدن کۂ ډېر وی او کۂ لږ وی مئین نۂ مړېږی
زۂ ارادہ باندې ھم زړۂ لہ خپل لېوال ساتمہ

شوخې خبرې پہ غزل کښې زما نۂ خوښېږی
ځکہ فضا د خپل غزل ملال ملال ساتمہ

چا ورتہ ووائیل چې وخت دې د خالونو نۂ دے
ھغې وائیل چې لېونے پرې زۂ اقبال ساتمہ

 راشہ جانانہ نا امیدہ شومہ
 پہ ما اسمانہ نا امیدہ شومہ

 کر مې شروع کړلو پہ اوچہ زمکہ
 د ھړ بارانہ نا امیدہ شومہ

 د نمر د پاسہ چا کچکول واړؤ
 زۂ د صبا نہ نا امیدہ شومہ

 کومہ اسرہ بہ د امید پاتې شی
 چرې لۂ تانہ نا امیدہ شومہ

 زما د لاس کرښې دی نۂ ورانېږی
 زۂ د دعا نہ نا امیدہ شومہ

 پہ کاڼی زړۂ یې څۂ اثر نۂ کوی
 خپلې ژړا نہ نا امیدہ شومہ

 اقبالہ زړۂ دې کړہ سندان جفا تہ
 د یار وفا نہ نا امیدہ شومہ

 ګلہ ټپہ شہ خاموشی ماتہ کړہ
 خوږہ نغمہ شہ خاموشی ماتہ کړہ

 سمہ خبرہ کۂ دې زړۂ نۂ غواړی
 ماتہ غصہ شہ خاموشی ماتہ کړہ

 تۂ بہ خبرو باندې نۂ مړېدې
 ھغہ زړہ شہ خاموشی ماتہ کړہ

 د ھړ غرمہ دہ پاڼہ ھم نۂ رپی
 د باد څپہ شہ خاموشی ماتہ کړہ

 مرور یارہ پہ خندا شہ راتہ
 غنچہ غنچہ شہ خاموشی ماتہ کړہ

 یو څو خبرې د جانان وکړہ
 رقیبہ دا پہ ما احسان وکړہ

 نن مې دا زړۂ د حد نہ ډېر خفہ دے
 لږ خو لحاظ مې د خفګان وکړہ

 زۂ چې څۂ غواړمہ فطرت نۂ دے ستا
 جبر پہ زړۂ وکړہ ګزران وکړہ

 ولې اړولے څټ د مانہ ګرځې
 زما طرف تہ لږ دھېان وکړہ

 ما د غمونو فصل ډېر ورېبۂ
 د خوشحالۍ مې لږ سامان وکړہ

 ھسې مې مۂ ګرموہ یارہ زما
 چرتہ زما خو امتحان وکړہ

 اقبالہ مینہ سھل کار نۂ دے
 بازی پہ سر وکړہ پہ ځان وکړہ

  ما وئیل چې مھروبانہ شہ لېلہٰ شہ
  ھغې وې لکہ مجنون سر پہ صحرا شہ

  ما وائیل چې شیرنۍ شہ وفادارہ
  ھغې وې فرھاد نہ عشق کښې سېوا شہ

  ما وائیل چې لکہ ھیر دې جامې رنګ کړہ
  ھغې وې سُوری غوږونہ کړہ رانجا شہ

ما وائیل سسی شہ پښہ ابلہ پہ صحرا کښې
ھغې وې پنُو د کېچ نہ واپس راشہ

ما وائیل چې درخانۍ شہ پښتنہ شہ
ھغې وې چې ادم خان شہ مړ پہ ماشہ

ما وائیل چې شېر بانو د شېرہ غونډ شہ
ھغې وې چې نر پہ شان لہ د اقا شہ

ما وائیل اقبالہ تېر یمہ لہ ټولو
ھغې وې پہ ما مئینہ راشہ راشہ

ستا زما منځ کښې د انا فاصلہ
تر سرہ کېږی نہ بلھا فاصلہ

انصاف پہ تا شو زۂ بہ څۂ وایمہ
دا پېدا کړ دہ وایہ چا فاصلہ

تۂ ھم پوھېږې څۂ نادان خو نۂ یې
غواړی تر منځہ مو دنیا فاصلہ

د ھېوادونو فاصلې کمې شی
کمېږی نہ د زړونو بیا فاصلہ

اقبال دې غواړی پنجګانہ لۂ خدایہ
لنډہ مې نۂ شوہ پہ دعا فاصلہ

تا چې اوموندۂ لۂ مانہ ځان لہ یار ښہ
اوس لۂ مانہ ورسرہ شہ وفادار ښہ

خوشحالېږہ چې دې عشق شو بامرادہ
انتخاب دې ورلہ کړے دے د لار ښہ

رقابت مې تا سرہ زړۂ کښې پېدا شو
چې لۂ ما دے ستا دلبر او ستا دلدار ښہ

د مجاز مینہ نیمګړې بادشاھی دہ
کار ھغہ ښہ چې انجام وی د کوم کار ښہ

چې ھر څومرہ خدمت ډېر وی صلہ ډېرہ
ښہ صاحب دې سړے ښہ شی خدمت ګار ښہ

سودا رنګ پہ رنګ ارزانہ ښکلې ښکلې
دے اخر لۂ پارہ دا دنیا بازار ښہ

دا غزل دے اقبال بدل لۂ نورو
زاویہ لږہ بدل کړہ او معیار ښہ

ما تر مرګہ پورې ھېر نۂ کړې دا تۂ
ما مرۍ سُورملہ تېر نۂ کړې دا تۂ

ما خپل نۂ کړې پہ ھیځ رنګ باندې یارہ
ما پردو باندې ھم شمېر نۂ کړې دا تۂ

تا پہ ھر حال کښې لتۍ راباندې بر کړہ
ما پہ ھیځ حال کښې ھم زېر نۂ کړې دا تۂ

ما ھمت درلہ درکړے څۂ څۂ شان دے
ما پہ ھیڅ حال کښې ھم شېر نۂ کړې دا تۂ

تا ھمېش لہ خطا کړے یم دا زۂ
ما یو ځلہ تېروبېر نۂ کړې دا تۂ

تۂ وې خوښ د مرخنړۍ د ګل پہ څېر
ما اقبال چرتہ نمېر نۂ کړې دا تۂ

خمارو سترګو مېرمنې پہ کتو دې نشہ کړمہ
چې پہ څښو بہ مې څۂ حال وی بې د څښو دې نشہ کړمہ

مستان ډېر دی پہ دنیا کښې خو زما پہ څیر بہ نۂ وی
تماشہ دې د دنیا کړم تماشو دې نشہ کړمہ

د پېالې نہ چې دې مخکښې داسې ښکلې بوسہ راکړہ
دا تارخۂ شراب دې واخلہ پہ خوږو دې نشہ کړمہ

دا سرور او دا خمار اھتمام د مېخانې ھم
ساقی ستا مھروبانی دہ د عمرو دې نشہ کړمہ

داسې راګ دې دے چېړلے داسې سر دے پېدا شوے
نغمہ ګرہ د ازلہ پہ نغمو دې نشہ کړمہ

چې ماشوم ؤ د اقبال سترګې پہ بام بہ تورېدلې
پہ مزہ مزہ جانانہ پہ رو رو دې نشہ کړمہ

تا چې ځما مینہ اشنا پرېښودہ
ما ھم مخ واړؤ ما دنیا پرېښودہ

ھیڅ مې حاصل نۂ شو لہ ډېرې ژړا
تور مې اوبۂ شو ما ژړا پرېښودہ

پہ دعاګانو مې یار بیا نہ موندۂ
چالہ یې غواړم ما دعا پرېښودہ

اوس بہ دخپل زړۂ پہ رضا باندې ځم
ما د دنیا خوشې رضا پرېښودہ

چې تعلق ورسرہ پاتې نہ شو
وفا جفا خبرہ ما پرېښود ہ

اقبال مرګ د ژوند یوہ معنیٰ دہ
چې د ژوندون مې تمنا پرېښودہ

زړۂ چې یو ځل مات شی پہ لباس باندې رغېږی نہ
زړۂ خو ائینہ دہ دوبارہ بیا قونشېریږی نہ

وګورہ ګرېوان خپل تا څہ او څہ ازمائېلی دی
ھرڅہ بہ مې ھېر شی بېرخی می ستا ھېریږی نہ

یارہ خبر لوڅہ تا بلھا خبرې زدہ کړلې
څنګہ اومنم چې ګناہ خپل راتہ ښکارېږی نہ

دا چې دا قبرونہ ویرانو او پہ مېروکښې دی
ډېرځما پہ شان دی چې منزل تہ خپل رسېږی نہ

چغې مې ھجران کښې تر اسمانہ رسېدلې دی
اقبال یو جانان دے چې پہ حال ځما خبرېږی نہ

بې لہ تانہ چې تېریږی څنګہ ژوند دے وجانانہ
اور پہ زړہ کښې مې بلېږی څنګہ ژوند دے وجانانہ

ستا بہ ھېرم کہ بہ یاد یم زہ دې ھر وخت یادومہ
زما اوښکې نہ ودرېری څنګہ ژوند دے وجانانہ

زہ ھغہ مریض د عشق یم چې مثال یې چرتہ نیشتہ
چې نہ مری او نہ رغېرې څنګہ ژوند دے وجانانہ

زہ د چانہ ګیلہ وکړم زہ بہ چاتہ فریاد وکړم
څوک پہ درد مې نہ پوھېری څنګہ ژوند دے وجانانہ

دا ځما څنګہ ګناہ دے چې قانون ورلہ جدا دے
سزا ورځ پہ ورځ زياتېږی څنګہ ژوند دے وجانانہ

ھیڅ امید نیشتہ اقبالہ مایوسی دہ مایوسی دہ
زړہ تیارو کښې مې ډوبیږی څنګہ ژوند دے وجانانہ

څنګہ دا ھمت جانانہ وکرمہ
وایہ ستا تپوس د چانہ وکړمہ

څہ شے دے چې ژبہ ځما ونیسی
ستا ګفت چې کوم پہ ګرانہ وکړمہ

واړوم راواړوم صحیح یې کړم
ستا مخکښې خبرہ ورانہ وکړمہ

ماتہ مې معلوم دے انجام د مینې ښہ
ځان لہ تسلی لہ ځانہ وکړم

زلفې پریشانہ ګرځوی پہ مخ
څہ علاج د زړہ پریشانہ وکړم

پاتې راڅخہ یو شاعری مې دہ
دغہ ھمرہ اشنا وخت ګذاری مې دہ

ځکہ ھر یو شعر راباندې خوږ لږی
دې کښې د عمرو عمرو یاری مې دہ

دا امید پہ تا چرتہ اثر وکړی
کړې پکښې ما منت زاری مې دہ

بې لہ تانہ یو ساعت قیامت پہ ما
ډېرہ بې وسی دہ لاچاری مې دہ

زہ بیانومہ شعر کښې درد د زړہ
نہ چې څہ ھنر استاکاری مې دہ

ستا لہ مړاو مړاو سترګو ځار شمہ
مرمہ داسې مړہ مړہ بیماری مې دہ

اوس خو کرم وکړہ پہ اقبال غریب
اوس خو درنہ ځمہ تیاری مې دہ

نہ جوړیږی لار ستا د دیدن یارہ
بند شو دا بازار ستا د دیدن یارہ

زہ بہ ومہ او تہ بہ وې سپرلے بہ ؤ
تېر شہ ھغہ وار ستا د دیدن یارہ

ما تہ کہ ستائیل چا شراب څہ مې کړل
نہ کوزېد خمار ستا د دیدن یارہ

ھر خواہ د خزان سپېرۂ بادونہ دی
څہ شو ھغہ بھار ستا د دیدن یارہ

سترګې مې ړندلې کړلې د ھجر شپې
څنګ بہ شی سحار ستا د دیدن یارہ

بیا بہ شې ودان څہ امید نیشتہ دے
وران شہ ھغہ ښار ستا د دیدن یارہ

کار کہ د اقبال د دنیا زیات شہ څہ
کار ؤ ھغہ کار ستا دید ن یارہ

زہ نہ پوھېږمہ چې څہ وکړمہ
جبر بہ څو پورې پہ زړہ وکړمہ

کہ بې صبری مې زیاتہ شوہ لہ حدہ
رضا د زړہ بہ خپل زۂ وکړمہ

منافقت مې زدہ کړے نہ دے
خبرہ زہ د بل پہ خولۂ وکړمہ

دومرہ مې ښہ نصیب راوړے نہ دے
چې پہ مړہ درتہ کاتۂ وکړمہ

د زړہ پہ زړہ کښې تېراوم اقبالہ
کېنم اسوېلی ساړۂ ساړۂ وکړمہ

ستا لہ کلیہ ځم اشنا کډہ پہ سر شوہ
ستا پہ تور باندې مې بیا کډہ پہ سر شوہ

ما لہ یارہ داسې طمع نہ لرلہ
ھلہ پوې شوم چې رښتیا کډہ پہ سر شوہ

پردے کټ د نیمې شپې وی دا متل دے
حېرت څۂ دے چې ځما کډہ پہ سر شوہ

زلزلې او لہ سېلابہ وېرہ څۂ دہ
زۂ دېرہ یم پہ بېدیا کډہ پہ سر شوہ

د کوچیانو لہ کړمو نہ خبر شوم
چې ځما سحر صبا کډہ پہ سر شوہ

یا ځما پہ نصیبہ کښی بہ وہ کمہ
یا دنیا نہ د وفا کډہ پہ سر شوہ

د کور قدر وی اقبالہ ھغہ چاتہ
چې بې وختہ د ھر چا کډہ پہ سر شوہ

سړہ سړہ اشنا د واؤرې شپہ دہ
درنہ درنہ اشنا د واؤرې شپہ دہ

ستا جدایې سرہ پہ جنګ یمہ زۂ
خولہ خولہ اشنا د واؤرې شپہ دہ دہ

تلے بہ وے خو پہ دې شپہ بہ نۂ تلې
سپېرہ سپېرہ اشنا د واؤرې شپہ دہ

ځما لہ قصدہ چرګ بانګ ھم نۂ وائی
اوګدہ اوګدہ اشنا د واؤرې شپہ دہ

اقبالہ څومرہ خوش قسمتہ دی چې
مزہ مزہ اشنا د واؤرې شپہ دہ

پہ ژوندون څۂ بھروسہ دہ اشنا راشہ
دا د واؤرې سړہ شپہ دہ اشنا راشہ

بیا بہ راشې خو دا شپہ بہ داسې نۂ وی
بل پہ زړۂ کښې مې لمبہ دہ اشنا راشہ

ماتہ خپل ګناہ تقصیرڅۂ معلوم نۂ دے
خو د اوښکو مې جرګہ دہ اشنا راشہ

ماتہ سر څۂ د خبرې راښکارہ کړہ
ستا پہ څۂ باندې ګیلہ دہ اشنا راشہ

اقبال ځان باندې منل دہ چې مئین دے
ستا کہ ھسې ھم غصہ دہ اشنا راشہ

ستا رنګونہ دې چې ستائیم خپلہ یارہ
د بلبل غوندې ګویا یم خپلہ یارہ

ستا پہ ھر رنګ کښې ھزار رنګونہ پټ دی
دومرہ کلہ زۂ بینا یم خپلہ یارہ

ائینې غوندې زما حېرانی نۂ ځی
حېران کړے دې ادا یم خپلہ یارہ

ستا پہ زړۂ باندې د رحم اوبۂ نۂ اؤړی
لہ عمرونو پہ ژړا یم خپلہ یارہ

د وصال صورت بہ څنګہ را پېدا شی
شب و روز پہ دې سودا یم خپلہ یارہ

دا زما دعا بہ څۂ رنګې قبلېږی
پنځۂ وختہ پہ دعا یم خپلہ یارہ

قرارے مې زړګے نہ مومی اقبالہ
د ادم غوندې سزا یم خپلہ یارہ

مُلا ما څښلی دی منکر نۂ یمہ
نعمت د خداے دے زۂ کافر نہ یمہ

پېالہ مې ډکہ کړہ توئېږی بہ نہ
څہ نابلدہ لہ ساغر نہ یمہ

ګناہ د څښلو بہ زما اوبخښی
زۂ ناامیدہ لہ غافر نہ یمہ

زاھدہ ښہ دہ ستا پہ شان لہ نہ یم
جدا باطن او پہ ظاھر نہ یمہ

اقبالہ وخت او پوھہ دواړہ غواړم
کومہ موضوع دہ چې وافر نہ یمہ

تورو تہ سپین مہ وایہ ھمت وکړہ
حنظل تہ ګبین مہ وایہ ھمت وکړہ

دا پہ ھر قدم چې راکوی نظام
دړد تہ تسکین مہ وایہ ھمت وکړہ

ھر سړی لہ ورکړہ خپل خپل مقام
باښې تہ شاھین مہ وایہ ھمت وکړہ

وازې دې کړہ سترګې پہ غور وګورہ
نقلی تہ نګین مہ وایہ ھمت وکړہ

طمع د عزت ساتہ عزت کوہ
پُوزی تہ قالین مہ وایہ ھمت کوہ

اقبالہ خوارۂ کړی چې ملایانو دی
ټولو تہ دین مہ وایہ ھمت وکړہ

ما پہ مجاز کښې حقیقت اولیدۂ
د یار می ھر ځاے کښې صورت اولیدۂ

کلہ نوا کښې د بلبل مې بلی
کلہ مې ګل کښې اشارت اولیدۂ

چرتہ دریاب دے چې موجونہ وھی
چرتہ صحرا کښې مې قدرت اولیدۂ

څوک مې محراب او پہ ممبر اولیدۂ
څوک مې مندر کښې پہ طاعت اولیدۂ

یو ځاے معشوق ناز و ادا ښائی
بل ځاے مې عاشق سوے صورت اولیدۂ

دا رنګا رنګ جلوې د یار دې زما
دا پہ کثرت کښې مې وحدت اولیدۂ

اقبالہ ھجر کۂ دوزخ دے بېخی
ډېر مې پہ دې کښې اذیت اولیدۂ

نور غمونہ د زغملو زور مې نیشتہ
ژوند د پارہ پاتې زړۂ کښې اور مې نیشتہ

لکہ ډول بہ غږېدۂ پہ زورہ زورہ
پہ سینہ کښې اوس دننہ شور مې نیشتہ

پردے خلق تر مطلبہ پورې خپل ؤ
بې غرضہ لکہ مور او خور مې نیشتہ

ھر سړے راوروی د نظر غشی
چا څخہ د خوږ زړګی ټکور مې نیشتہ

چھت پہ سر باندې زما دے پکښې اوسم
پہ دنیا باندې د مینې کور مې نیشتہ

اګرَور کہ مې د پلار نیکۂ جاګیر دے
ځاے کوڅہ کښې د اشنا د ګور مې نیشتہ

د یار ظلم زۂ اقبال داسې عاجز کړم
چې پہ ھیڅ باندې ھم ننګ پېغور مې نیشتہ

یو اخری ځل دې لیدل غواړمہ
عشق کښې یو حد تہ رسېدل غواړمہ

ھغہ انګار دې زړۂ کښې ھغسې دے ؟
لا پرې جانانہ تودېدل غواړمہ

چې د وفا پہ کوم مقام پاتې شوې
لہ دې احوالہ خبرېدل غواړمہ

د انتظار تاب مې پہ زړۂ کښې نیشتے
اوس دې لہ سرہ ځارېدل غواړمہ

بیا مې وحشت اقبالہ زور کړے دے
ګریوان لمن پورې شلؤل غواړمہ

اول چې ښہ مېدہ مېدہ شمہ غزل لیکمہ
ھسې نہ زۂ چې خامخا او پہ توکل لیکمہ

تورو وریځو کښې چې ښکاری او پټیږی سپوږمۍ
ولې بہ نہ ستا پہ جبین او اوربل لیکمہ

خمونہ نور ھم نمایان شی چې شانہ کړې زلفې
زما ھم نېت دے چې بہ زۂ ھم پہ ھر ول لیکمہ

تش تیندکونہ پہ ټول عمر کښې خوړلی دی ما
قیصہ بہ څۂ درتہ خپلہ د مزل لیکمہ

ما د جونګړې درد لیدلے دے پہ سترګو باندې
نزاکتونہ بہ زۂ څنګہ د محل لیکمہ

ھسې بہ نہ وی څۂ نہ څۂ خو بہ ضرور داسې وی
پہ دومرہ خلقو کښې جدا او چې بدل لیکمہ

د بې وسۍ اوښکې چې سترګو کښې د ځوان ووینم
دغہ نظام تہ بہ اقبالہ خود کنځل لیکمہ

مینہ ستا زما پہ زړہ کښې ھغہ شان وہ
چې زما ورستۍ سلګۍ ھم پہ جھان وہ

تر اخرہ دمہ کړې مې وفا دہ
ما ګڼلې دغہ برخہ د ایمان وہ

زما زړہ کښې ھمشہ بہ خیال دا ستا ؤ
خودغرضہ ستا پہ زړہ کښې بہ د ځان وہ

دا خو تہ وې چې پہ شاہ شوې د وعدې نہ
ټپ وھلې مې سینہ پہ ھر میدان وہ

مخ د ګټې مې لیدلے چرتہ نۂ دے
زندګی زما د څېرمې نہ تاوان وہ

تېر ایمان بہ کړم کہ وخت د ځنکدن کښې
چې نامہ زما پہ ژبہ د جانان وہ

ښہ شوہ چې دا ستا پښتو تر سرہ شوہ
خاورې زندګی کۂ مې دلبرہ شوہ

مینہ زما ستا وہ مثالی مینہ
درېغہ نظریانو لہ نظرہ شوہ

اوس پہ نصیبونو بہ دې وینمہ
لاړلہ خبرہ تر محشرہ شوہ

زما یې چی د پل پل بہ خبر ساتۂ
څنګہ مې د حالہ ناخبرہ شوہ

نہ غواړی زما سیورے پہ څنګ کښې ھم
ښکارہ یې دا د سترګو لہ اکرہ شوہ

څہ چې راسرہ کوی د یار خوښہ
لاندې شوہ زما د اشنا غورہ شوہ

مرستہ ورسرہ د چا اقبالہ دہ ؟
دغہ ھمرہ پہ زړۂ چې زړہ ورہ شوہ

یو ځلہ راپخولا شہ پہ پاښہ بیا مراور شہ
چې څومرہ مې ګناہ دے بس پہ دې باندې خبر شہ

د انصاف تلہ مې ستا پہ لاس درکړہ خوښہ ستا دہ
ما واورہ پہ رضا باندې د خپل د زړګی ور شہ

دائین نہ تپوس مہ کوہ چې تۂ څومرہ ښائستہ یې
اشنا زما زړګے شہ تۂ اشنا زما نظر شہ

پہ خپل غشې د خپل سنګر نہ یمہ لږېدلے
اوپرہ ځیګر مې مہ ګورہ طبیبہ لږ ژ ور شہ

ارمانہ ښہ پوھېږمہ چې تۂ پرې نہ پورہ کېږې
پہ زړہ کښې مې څہ ګورې ځہ د زړہ نہ مې بھر شہ

اقبال نہُ خفہ کېږی کۂ پښتو دې کچہ کېږی
د مرګ پہ ورځ زما ھم ځہ اشنا چرتہ در بر شہ

د حال مې تپوس مۂ کوہ ژوندے یمہ
اوس ھم ھغہ شان ستا لېونے یمہ

نوم دې اخستل پرېښودے نۂ شمہ
د سترګو د رقیب ځکہ ازغے یمہ

تۂ مې یادوې کہ نۂ خبر نہ یم
ستا سندرې وائیم بنجارے یمہ

د ھر سړي خپل وم چې ځوانی مې وہ
د ھیچا پکار نہ یمہ پردے یمہ

مات شو خو ټیټ نۂ شو د ھیچا پہ در
زۂ ھغہ خودسرہ مات تندے یمہ

کړې د ګلونو پېمانې مې دی
وختہ زۂ اقبال ھغہ سړے یمہ

اوس پہ نصیبونو بہ یار وینمہ
زۂ خپل نصیب خلقہ خوار وینمہ

ډېر مې ازار کړی پہ ځوانۍ کښې دی
ځان پسې د ښکلو ازار وینمہ

لږی چې دا تۂ رانہ بېزارہ شوې
ستا پہ مخ څۂ داسې اثار وینمہ

ستا زما بیلېږی پہ پښہ باندې
پہ مخہ باندې زۂ ھغہ لار وینمہ

ستا د تنګې خولې خندا مې یادہ شی
کلہ چې غوټۍ د انار وینمہ

څښل څۂ کړې لیدلی مې سم ھم نہ دی
ځان پہ کومو میو خمار وینمہ

روغ چرتہ اقبال شو معجزہ بہ وی
دا چې بیماری د بیمار وینمہ

مینہ مې د وخت لہ قېد وتلې دہ
څۂ اوشو ځوانی کۂ دې اوس تلې دہ

ګورم درتہ زۂ پہ ھغہ زوړ نظر
ستا څھرہ مې سترګو کښې ساتلې دہ

ځکہ مې د زړۂ فضا بدلہ دہ
بیا زما پہ خیال کښې څوک راغلې دہ

د زوړ ھندو پہ شان مې ګیان نور پوخ شۂ
ناستہ راتہ بت پہ شان لہ غلې دہ

دا تپوس دې څوک زما لہ زړۂ اوکړی
مالہ پارہ اوس ھم څومرہ ښکلې دہ

ماتہ رامعلوم دے خپل دلہ نصیب
څۂ دعا سبب مې ګرځېدلې دہ

انګ انګ چې اقبالہ دې خوشحالہ دے
تا جوړې پہ خوب کښې نن لیدلې دہ

دغہ ستا مینہ د زړۂ مې مشغولا دہ
کہ دا نہ وے زندګی خلا خلا دہ

زہ چې ګورمہ خپل زړۂ تورہ تیارۂ دہ
دغہ ستا ارمان پکښې لکہ ځلا دہ

بختور د چا پہ زړۂ کښې بہ ځاے مومی
نصییب شوې د ھر چا کلہ قلا دہ

ھیڅ خبر نہ دی د مینې د خوږو نہ
چا ګڼلې چې پہ ځان باندې بلا دہ

کاروبار د عاشقۍ کښې ښہ چابک یم
کاروبار تہ د دنیا مې ماتہ ملا دہ

کۂ دې ھلتہ نصیب نہ شی څہ بہ کېږی
حرام کړې دې پیالہ دلتہ مُلا دہ

ټولې عنتې دې پہ ما وائی څہ کېږی
قبول کړې مې اقبالہ برملا دہ

ستا ارمان د ژوندانۂ مې بھانہ دہ
زړۂ بائللې تېر پخوا مې حوصلہ دہ

بیا ھم زړۂ راباندې خُوږ د دنیا نۂ شو
کہ لہ دردہ مې ھر څو ډکہ قیصہ دہ

زړۂ مې نہ منی چې یار بہ بې وفا وې
ګنی ورځې پہ شان ھر چاتہ ښکارہ دہ

کاڼے زړۂ راباندې خُوږ د اشنا نۂ شو
ما د اوښکو کړې څو ځلہ جرګہ دہ

ورځ لا ښہ دہ پہ کتو راکتو اوځی
بدہ شپہ دہ چې دکال پہ شان اوګدہ دہ

نہ پہ ګوتو نہ پہ غاښو پرانستتے شې
مینہ ستا اقبالہ بل رنګې عقدہ دہ

ما د زړۂ لہ دردہ کړې شاعری دہ
روغہ خلقہ شوق مې نہ دے مجبوری دہ

حقیقت او مجاز دواړہ سرہ ګډ دی
دغہ تورہ عجیبہ دو دھاری دہ

داولس حالات پہ مخکښې مې پراتۂ دی
نصیبہ کښې د شروع نہ مې خواری دہ

قام زما دے بې شعورہ او بې علمہ
خوارۂ زړۂ کښې یې د جھل بیماری دہ

ھم مې ژبہ استحصالہ سرہ مخ دہ
پہ ولقہ کښې د اغیار سراسری دہ

بیا دې شرنګ لہ تورې اوباسہ پښتونہ
تېرۂ تورہ دې پہ تېک کښې زنګاری دہ

ما پہ عشق کښې دہ خوړلې داسې ماتې
راپغاړہ د ټول ژوند ناقراری دہ

یو غم نۂ دے چې بہ وخورمہ اقبالہ
د بلبل غوندې مې تل اہ و زاری دہ

د یو پل ھم پتہ نیشتے تیار اوسہ
مقیم نہ یې مسافر یې پہ لار اوسہ

چې خبر د حقیقت نہ د دنیا شې
پہ پیالہ دعشق دمئیو خمار اوسہ

د دنیا جبې نہ بیا راوتۂ ګران دی
د ھوسۍ غوندې جبې نہ کنار اوسہ

دروازہ باندې دستک څۂ وختې کېږی
پہ کالۂ کښې د ھر چانہ ځار ځار اوسہ

کہ تۂ غواړې چې دا ستا مدار دې اوشی
ھر وړکی د ھر لوے پہ مدار اوسہ

د اودو مېښې کټی راوړی متل دے
غافل مۂ شہ چوکنا او بېدار اوسہ

یار اقبالہ پہ اسانہ موندے نہ شی
پہ طلب کښې یې مدام نا قرار اوسہ

زړګیہ لېونہ تۂ پوھېږې ولې نہ
اشنا دې بې وفا دے تۂ صبرېږې ولې نہ

دا خلق داسې وائی پہ ژړا باندې غم کم شی
زړۂ تا باندې څہ اوشو تۂ ژړېږې ولې نہ

مودې اوشوې د عشق زخم خوړلے مې پہ زړۂ دے
حېران یم چې د عشق زخمہ زړېږې ولې نہ

د وخت نہ یم پہ طمع چې زما یار بہ ھوښیار شی ‘
زما یارہ ماشومہ تۂ لوئېږې ولې نہ

د مینې دښمنانو کښې دې ګرانہ ګذارہ دہ
اقبالہ پہ ځنګل چرتہ اوسېږې ولې نہ

ستا پہ دروغو باندې تېروتمہ
مینہ کښې حد نہ وړاندې تېروتمہ

پہ یو نظر کښې ھر څۂ ھر څۂ اوشو
اوس چې ھرڅۂ ھم کاندې تېروتمہ

څوک دے پہ ژوند کښې بہ تېروتے نۂ وی
را پورې څلہ خاندې تېروتمہ

شړق دې د زلفو چې پہ مخ دې راکړو
د ھما سیوری لاندې تېروتمہ

سر د اقبال پہ سینہ کېږدہ لږ
د زړۂ مې واورہ ساندې تېروتمہ

دومرہ زاړہ یاری پہ درنګ ماتہ شوہ
پہ معمولی غوندې یو جنګ ماتہ شوہ

خېر بہ ترې څہ اوځی کہ اووځی اوس
څُوکہ مې زړۂ کښې د خدنګ ماتہ شوہ

ما وئیل یار لہ بہ اختر لہ لېږم
خو ھغہ څانګہ د اترنګ ماتہ شوہ

خلقو بہ وې او ما بہ نہ منلہ
کټوۍ پہ سر مې رنګ پہ رنګ ماتہ شوہ

چې مې پہ غېږہ کښې خولہ کړہ لږہ
ټولہ لوی نن د لونګ ماتہ شوہ

اقبالہ پاتې حق حېران شوم ورتہ
چې ھغہ لختہ پہ پالنګ ماتہ شوہ

ښہ شوہ چې لہ یار لہ یارۍ خلاص شومہ
ھر وخت د منت لہ زارۍ خلاص شومہ

ښہ وشوہ چې مړ شوم مرګ یو ورځې وۂ
زۂ پرې لہ موذی بیمارۍ خلاص شومہ

مینہ دې څوک نہ کړی کہ زما اؤری
بیا مې شہ توبہ لہ خوارۍ خلاص شومہ

ژبہ یې پستہ پہ ھر طرف اؤړی
د مکر نہ د ښار دښارۍ خلاص شومہ

ډینګ ورتہ مرغوب چې شو لہ زاڼو نہ
څہ کہ زۂ لہ داسې بارۍ خلاص شومہ

ګټہ پکښې نہ وہ ټول عمری بېلات
زہ اقبال لہ ھغہ جوارۍ خلاص شومہ

کہ ژوند مې لږ غوندې وفا اوکړہ
ارادہ زړۂ کښې لویہ ما اوکړہ

د یار یارۍ لہ ژوندہ اوویستمہ
تېختہ د ژوند پہ لور مې بیا اوکړہ

رضا مې نہ کړو ھغہ پېدا مرور
ما یې کہ ټول عمر رضا اوکړہ

دومرہ خواری مې ورتہ نہ شی لیدے
دخپلہ حدہ مې سېوا اوکړہ

پښتنې مور بہ زېږولے نہ یم
اوس کہ مې ستا پہ در ژړا اوکړہ

د مرګ پہ سُوک دې خولہ زما ماتہ شی
کہ خپل ځان تہ مې دعا اوکړہ

د بغاوت اثار لیدے شی اقبالہ
دې زړۂ مې څنګہ تمنا اوکړہ

د رباب سینہ چې تشہ پہ سولو شوہ
پہ محفل څپہ خورہ د اسوېلو شوہ

د زخمی د خولې نہ خېژی فریادونہ
خولہ د روغو خلقو بېرتہ پہ نغمو شوہ

د شډل بورا نصیب نازک ګلونہ
خاتمہ د خوار پتنګ پہ سرو لمبو شوہ

ستا د زلفو یاد چکونہ لګوی نور
ستا وعدہ چې لاړہ نورہ پہ اوګدو شوہ

ھیڅ اثر زما د اوښکو پہ تا نہ شی
پاتې ستا او زما روغہ لہ جرګو شوہ

پاخې ګټې پہ زړۂ کېږدہ اقبالہ
چې خبرہ د پښتو د پښتنو شوہ

زما ویرہ د موسم د بدلېدو دہ
ستا بانہ باندې بانہ د نہ راتلو دہ

وخت د چا انتظار نہ کا پہ رفتار دے
چې پرون جینۍ کوکو وہ نن ماشو دہ

سرۂ لالہ اوغانټول ګل شو پہ پټو کښې
زمکہ ناوې شوہ غازہ یې پہ بارخو دہ

د اونار اوبۂ رڼې لکہ ښیښہ شوې
جرندې ګرځی تماشہ د اوړېدو دہ

پاتې ښہ شو تېرہ چا پہ بې غمۍ کړہ
زندګی نوم د دوہ ورځو د دوہ شپو دہ

د مچۍ څوکې تہ خېژو سېل لہ پارہ
نظارہ یې ګېر چاپیرہ د کتو دہ

بیا کہ راغلې اشنا داسې خوند بہ نہ وی
پسرلے دےفضا ډکہ لہ وږمو دہ

تہ پہ یو څوکہ ټپہ شہ زہ پہ بلہ
موسیقی خوږہ خوږہ دشرشرو دہ

ما اقبال نصیب راوړے دپتنګ دے
راسرہ قیصہ تړلې دہ لمبو دہ

مینہ زما زړۂ کښې دې کمہ مہ شہ
زړۂ مې لہ ستا غمہ بې غمہ مہ شہ

نوم دې زما پہ خولہ اوراد دے زما
ژبہ پہ بل ټکی مې سمہ مہ شہ

شب و روز ستا غم کښې دې زہ ژاړمہ
کور می خالی لہ دی ماتمہ مہ شہ

ھرہ نادودہ کوہ تۂ راسرہ
طبع نازکہ دې برھمہ مہ شہ

کہ ستا تصویر مې زړۂ کښې کفر ګڼی
دا بت بھر لہ دې حرمہ مہ شہ

ډېر خطاکار ډېر ګناہ ګار دے اقبال
خدایہ محروم ستا لہ کرمہ مہ شہ

چې ستا د زلفو پہ ول کېوتمہ
پوھہ شوم زہ پہ اجل کېوتمہ

بې ستا لہ سترګو بل څۂ نۂ وینمہ
کلہ چی زۂ پہ غزل کېوتمہ

نہ راتہ لور نہ راتہ لار معلومہ
د عشق پہ څنګہ مزل کېوتمہ

ذرې ذرې وړۂ وړۂ یې کړمہ
چې د اسمان پہ ځیګ پل کېوتمہ

اقبالہ تېختہ مې ھیڅ نۂ دہ ممکن
د بېلتانۂ پہ مقتل کېوتمہ

کہ زاړہ شوہ لا شوخی پہ ھغہ شان دہ
د خوبہ مې لا خوبی پہ ھغہ شان دہ

کہ د زرو تر منځ ناستہ وی محفل کښی
پہ نصیب کښې یې میری پہ ھغہ شان دہ

زمانې یې لا ھیڅ فر وھلے نۂ دے
د نتکۍ یې زنځیری پہ ھغہ شان دہ

سرې پښې لاسونہ ګرځی لکہ زرکہ
پہ قہقہ کښې نغمګی پہ ھغہ شان دہ

ستا د شعر نہ اقبالہ معلومېږی
ستا لمبہ لا د زړګي پہ ھغہ شان دہ

بیا بیامې وژنې ما یو ځلہ مړ کہ
د خپلہ لاسہ مې پخپلہ مړ کہ

چې پہ انجام د عاشقۍ خبر شی
ما لویہ لار کښې بې مقتلہ مړکہ

الزام د قتل چې پہ تا رانہ شی
ما پہ غمزہ باندې قاتلہ مړ کہ

زما پہ مرګ چې تاتہ خېر در رسی
ما څو څو ځلہ بې اجلہ مړ کہ

داسې دې مړکړم بې وفا دلبرہ
لکہ مھے څوک بې لہ جلہ مړ کہ

ھغہ اشنا دے اقبالہ نوی شرنګ کښې
ھغہ ارمان زړۂ کښې پاګلہ مړکہ

زما او ستا چې واسطہ ختمہ شوہ
د ارمان ټولہ سلسلہ ختمہ شوہ

اوس د ژوند څہ لہ تمنا وکړمہ
ماتہ معلومہ دہ قیصہ ختمہ شوہ

لاسونہ پښې د سرہ نۂ وھمہ
ډوب دې شم نورہ حوصلہ ختمہ شوہ

پرېشانہ نورخلق زمونږ سرہ وۂ
ښہ شوہ زمونږہ تنازعہ ختمہ شوہ

اقبالہ مینہ تماشہ وہ زما
ختم چې زۂ شوم تماشہ ختمہ شوہ

دخپلہ حدہ مې سېوا کړې دہ
تا سرہ دومرہ مینہ ما کړې دہ

تانہ ګیلہ مې چرتہ کړې نہ دہ
تا ظلم کړے ما ژړا کړې دہ

چې تاتہ نۂ ښکاری زہ څہ وکړمہ
ما پہ ھر حال کښې ستا رضا کړې دہ

جانانہ تۂ خو داسې مخکښې نہ وې
تا باندې دا چا څۂ بلا کړې دہ

تا کہ خېرې کړې دی ښہ کړې دی
د زړۂ لہ کومی مې دعا کړې دہ

زما حساب کښې دې خداے تا نۂ نیسی
چې تا رواکہ ناروا کړې دہ

ھغہ کلام بہ ولې نۂ وې رنګین
چا د ښائستہ جانان ثناءکړې دہ

اقبالہ یار لہ زړۂ ویستلے نہ شم
چارہ پہ ما باندې دنیا کړې دہ

ځان لہ مې بیا کہ ھغہ اور تازہ
قدم مې واخست ستا پہ لور تازہ

خلق ھغہ زړې خبرې ګڼی
کہ ستا زما ھم کېږی شور تازہ

ځان مې ټینګ کړے پہ خوارو باندې دے
را باندې اونہ زغمې زور تازہ

زړې شوې ما څخہ زړې نخښې دې
مالہ بہ اوباسې انځور تازہ

ما یې پرواہ چرتہ ساتلې نہ دہ
راباندې او دې لږی تور تازہ

مالہ مې یادہ باغیچہ شی خپلہ
ګلونہ وینم چې سمسور تازہ

زور بېټکونہ شو پہ ھر کلی کښې
حجرہ کښې غواړی تنګ ټکور تازہ

اقبالہ سر چې مې پرې کېږی څومرہ
لکہ د شمعې شمہ نور تازہ

دومرہ مینہ اول زړۂ کښې راپېدا کړہ
د غزل سیالی ھغې نہ پس زما کړہ

د پتنګ غوندې ځان او سېزہ پہ اور کښې
چې لہ سوزہ درپسې شمع ژړا کړہ

ھغہ اہ کښې چې درد نہ وی اثر نہ وی
درد لہ پارہ ځان د غم سرہ اشنا کړہ

زما ستنې د زړګی ورتہ کږی شې
چې شانہ اوربل پہ یو طرف شھا کړہ

زہ عاشق یمہ زما سرہ دا ښائی
چې وفا کړمہ تہ ما سرہ جفا کړہ

د اشنا د راتلو غږ نیشتے اقبالہ
پہ سینہ کښې زړۂ زما ولې درزا کړہ

تا چې سر کېښودۂ زما پہ سینہ
لکہ ګل کېدی څوک د چا پہ سینہ

ښکلی بہ ډیر وی زہ انکار نہ کوم
بل داسې نیشتے د دنیا پہ سینہ

تور د رنجو خال دې پہ سور اننګی
لکہ تور خال وی د لالہ پہ سینہ

زھر د عشق خوارۂ پہ رګ رګ مې شو
تور ښاماران پراتۂ دی ستا پہ سینہ

د رغېدو مې څہ امکان نیشتہ دے
ګوذار خوړل دے ما رسا پہ سینہ

دومرہ نصیب اقبال راوړے نہ دے
اومومی ځاے بہ دلېلہٰ پہ سینہ

دومرہ اوږد انتظار دې ولې را کہ
چې اخر دې اکتفا اشنا پہ نا کہ

ماتېدۂ داعتبار ھم لوےعذاب دے
داصورت دې اخر ولې را پېدا کہ

داسې کوم بدکړي ما لہ تا سرہ وو
د ھغہ بدو بدل دې داسې را کہ

تا زما خلوص تہ ھیڅ نہ دی کتلی
پہ دریاب دې ټول خلوص لاھو زما کہ

زړۂ مې مات ذرې ذرې پہ ھغہ وخت شو
چې دسوال کچکول مې مات پہ در کښې تا کہ

اقبال زړۂ نہ مینہ کړې تا سرہ وہ
تا دمینې پہ عوض اقبال رسوا کہ

چې د اشنا د زړۂ نہ پرېوتمہ
ټولې دنیا د زړۂ نہ پرېوتمہ

زما تر اوسہ لا یقین نہ راځی
چې یې رښتیا د زړۂ نہ پرېوتمہ

ښہ شوہ پہ ځان باندې خپل خبر شوم
چې بې وفا د زړۂ نہ پرېوتمہ

ماتہ زما ګناہ پہ ګوتہ کړہ څہ
کہ خامخا د زړۂ نہ پرېوتمہ

ستاسو د کلی پہ لور څلہ درشم
چې د ھر چا د زړۂ نہ پرېوتمہ

کہ نن پریوځمہ ځوانی دہ زما
غم دے صبا د زړۂ نہ پرېوتمہ

اقبالہ خیال کښې یې راځمہ چرتہ
کہ یې صفا د زړۂ نہ پریوتمہ

راجمع نہ شو پریشان خیالونہ
ستا پہ طلب کښې مې مارغان خیالونہ

زھر مې ښکاری د نوکونو لاڼدې
ھر وخت مې خوری زلفې ماران خیالونہ

فېصلہ سمہ مې د ژوند او نۂ کړہ
تراوسہ دی مې اویزان خیالونہ

د زړۂ صحرا تندہ مې کمہ نۂ شوہ
ورېږی نہ باران باران خیالونہ

د غزل خپلې تقاضې دی اقبالہ
خواږۂ پاستۂ د زړۂ درمان خیالونہ

زخم د زړۂ بہ مې جوړېږی پہ دمہ دمہ
اشنا زمانہ بہ ھېرېږی پہ دمہ دمہ

ھغہ باران زمکې او فصل لہ فائدہ ورکوی
ښہ پہ قرارہ اوورېږی پہ دمہ دمہ

د ھغې ونې عمر کم وی چې لوئیږې زر زر
عمر یې زیات وی چې لوئیږی پہ دمہ دمہ

چې پہ تېز اور باندې پخہ شی شی خزموزہ ډوډۍ
ښکلې ښائستہ وی چې پخېږې پہ دمہ دمہ

پہ ھیڅ یو کار کښې تادی مہ کوہ اقبالہ واؤرہ
لوے لوے کارونہ مدام کېږی پہ دمہ دمہ

زما پہ ژوند کښې پہ چمن بہ بھار راشی کہ نہ
مړاوې غوټۍ مړاوې ګلان بہ پہ خندا شی کہ نہ

زمونږ رھبر د خپل ځان لہ پارہ لار لټوی
د قافلې غم بہ دچا سرہ پېدا شی کہ نہ

ھر نوے کال ځان سرہ نوی امېدونہ راوړی
دا امېدونہ بہ زمونږ چرتہ رښتیا شې کہ نہ

پہ تورہ شپہ کښې د مودې نہ پښې لاسونہ وھم
دا تورہ شپہ بہ مونږ ھم چرتہ صباشې کہ نہ

اقبالہ ولې پہ نغمہ کښې مې اثر نیشتہ دے
دا بې نوا خلق زما بہ ھم نوا شی کہ نہ

ھنګامہ ستا د حسن کمہ مۂ شہ
زړۂ مې لہ ستا غمہ بې غمہ مۂ شہ

خاص عنایت دے د غمونو پہ ما
زړۂ مې بھر لہ دې کرمہ مۂ شہ

پہ شبنم لا زیات شی ښائست د ګلو
وچې مې سترګې لۂ دې نمہ مۂ شہ

تصویر دې ستا زما پہ زړۂ کښې اوسی
دا بت بھر لہ دې حرمہ مۂ شہ

زمونږہ کلے پرې ښائسہ ښکارېږی
چرتہ کښې لاړہ لہ دې چمہ مۂ شہ

اقبالہ ناز یې قلم وړلے نۂ شې
یار دې ښائستہ ھم بې قلمہ مۂ شہ

تۂ چې خبرېږې زۂ بہ مړیم چرتہ
پہ خړو خاؤرو کښې بہ خړ یم چرتہ

رښتېنی ماسرہ اشنا مہ کوہ
زہ چې ځان پړ ګڼم کہ وړ یم چرتہ

رنګے پہ شان لہ د بکیاڼې نۂ یم
کېنہ پہ سیوری مې کہ بړ یم چرتہ

ھر یو ھډوکے مې چورہ چورہ دے
پرېوتے عشق لہ داسې چړ یم چرتہ

چې ګوتہ نیسی اقبالہ ماتہ نیسی
پہ تھمت دا رنګې ککړ یم چرتہ

پہ محبت کښې د ھرچانہ لوے ناکامہ یمہ
خو بې پرواہ لہ خپلہ ځانہ لہ انجامہ یمہ

چې څوک تپوس کړی دې کوڅہ کښې یو عاشق اوسېدۂ
خلق پہ ګوتہ ښائی ما ھغہ بدنامہ یمہ

چې پہ کپړو باندې مې توے کړۂ لاس مې ورپېدۂ
مۂ غصہ کېږہ ساقی زۂ ناشنا لہ جامہ یمہ

زما د شوق اندازہ ډېرہ لہ دې ښہ کېدے شی
د مېخانې پہ ور کښې ناست سم لہ ماښامہ یمہ

د مېخانې رونق زیاتېږی شپہ پخېږی اقبالہ
پہ انتظار لا ھغہ شان زۂ بې مرامہ یمہ

فسانہ زمونږ د مینې عجیبہ دہ
زہ چې ګورم دا څۂ بل رنګې قیصہ دہ

ستا لہ خیالہ تصور کښې مې بت جوړ کہ
اوس خپل جوړ کړی بت تہ مې سجدہ دہ

دغہ کفر کہ ملا مسلمانی دہ
زدہ ماتہ د عشق دومرہ مسٔلہ دہ

ستا نقشونہ دځوانۍ لہ ما نہ ھېرشُو
جوړہ کړې مې پہ سترګو کښې نقشہ دہ

زہ چې ځان تہ ګورم تۂ راتہ ښکارېږې
زما ځان دے کہ شفافہ ائینہ دہ

رائے زنی دې خلق نۂ کړی پرې اقبالہ
دا زما او د یار منځ کښې معاملہ دہ

مالہ نیزدې کہ د خپل ځان طرف تہ
لہ دې دنیا نہ د امان طرف تہ

لہ فرېبونو سازشونو تنګ شوم
راکاږی مالہ د تاوان طرف تہ

بغېر لہ یارہ څۂ مزہ نۂ راځی
لاړم شمہ ولې د بوستان طرف تہ

د زړۂ دعا مې ولې نہ قبلېږی
خولہ مې د وازہ د اسمان طرف تہ

چرتہ کښې ھلتہ مختورن نۂ شمہ
کلہ چې ځمہ د میدان طرف تہ

اقبالہ ډېر دې د ادم ځامن
خو سفر ګران د ے د انسان طرف تہ

اشنا راکوز شہ د انا لہ بامہ
دیدن دې نہ کېږی زما لہ بامہ

د ھر سړې نظر پہ ھغہ لور دے
چرتہ سپوږمۍ اوښاتہ بیا لہ بامہ

ما سرہ وېرہ لږېدلې وی تل
چرتہ را پرې نۂ وځې لېلہٰ لہ بامہ

برق را پرې وځی ډېرو زړونو باندې
تۂ چې اکثر کوې خندا لہ بامہ

دا زړۂ مې تنګ شو د ھجران ګرمۍ کښې
سړہ دې نہ راځی ھوا لہ بامہ

ماتہ ښکارہ دہ خامخا مرمہ
داسې چې لږمہ دا ستا لہ بامہ

ما اقبال زړۂ درتہ نیولے دے ډال
ګورہ چې ما نۂ کړې خطا لہ بامہ

ورک شې ژوندہ ستړے شومہ
ستا لہ خوندہ ستړے شومہ

تلخی ډېرہ شوہ د ھجر
شکر قندہ ستړے شومہ

لږېدلے نہ وی مات شی
لہ پېوندہ ستړے شومہ

پہ رموز دې نہ پوھېږم
کړہ سرګندہ ستړے شومہ

پہ اړک باندې سورلی دہ
لہ سمندہ ستړے شومہ

ځان دې ستړے کۂ ناصحہ
ستا لہ پندہ ستړے شومہ

د عاشق مجبوری زړۂ دے
لہ مړوندہ ستړے شومہ

ھیڅ بند اونۂ شو اقبالہ
لہ ھر بندہ ستړے شومہ

زما لبو باندې نوم د ھغہ یار وۂ
چې مې ساہ لہ دې وجودہ پہ رفتار وۂ

ما بہ ور ور تہ کاتۂ چې اوس بہ راشی
خداے خبر چې یار پہ څۂ باندې حیصاروۂ

څو خبرې مې پہ زړۂ داسې پرتې دی
ضروری د یار پہ مخکښې یې اظھار وۂ

یادہ وہ مې کلہ کلہ پہ دعا کښې
لږ ساعت زما دپارہ کہ اوزګار وۂ

چې زۂ نۂ وم تالہ قدر بہ مې راشی
چې اقبال دلبرہ بل نوم د ایثار وۂ

دومرہ مې ډېر مۂ را یادېږہ لېونے بہ شمہ
پہ زړۂ مې رو رو را ورېږہ لېونے بہ شمہ

مالہ دا خلق ستا د کور پہ لوری نہ پرېږدی
ماتہ کوڅہ کښې لږ ودرېږہ لېونے بہ شمہ

چا پہ زړو ھډوکو دغہ ھمرہ زور کړے دے
ظالمہ خداے نہ ویرېږہ لېونے بہ شمہ

اشنا د ټول عمر خواری زما پہ سیند لاھو کړہ
پیرہ بابا را ورسېږہ لېونے بہ شمہ

دا تۂ پہ یو کلی کښې اوسې زۂ پہ بل کلی کښې
څۂ مې د حالہ خو خبرېږہ لېونے بہ شمہ

پہ انتظار مې سترګې ووتې جانانہ راشہ
زما د زړۂ پہ سلطنت باندې سلطانہ راشہ

دا زړۂ زما ګواھی نہ کوی چې تۂ بہ راشې
ګمان کښې نہ راځی زما تۂ ناګمانہ راشہ

چې دې پہ مخ مخ ښکلوم مزاحمت نہ کوې
پہ زوړ انداز کښې زما غېږې لہ بې ځانہ راشہ

زما پہ ژوند کښې کہ رانغلې مجبوری بہ وی څہ
زما پہ مرګ خو خامخا زلفې پریشانہ راشہ

پہ دې پوھېږم د راتلو دې احتمال نیشتہ دے
چرتہ پہ خوب کښې د اقبال زوړہ دورانہ راشہ

زما د خیال مرکزہ وپارېږہ
غزلہ ما باندې را ورېږہ

غزالہ درومہ ھغہ شنې ورشو لہ
پہ ناشنا څوکو باندې و څرېږہ

تۂ مې بلد د زړۂ دنیا سرہ یې
دې ویرانۍ نہ دومرہ مۂ وېرېږہ

چې مې درانۂ غمونہ سپک شی دزړۂ
ھم راتہ وخاندہ ھم وژړېږہ

د ھجر دوپ دے ساہ زما دوبیږی
د غرۂ پہ سر بارانہ و غرېږہ

جانانہ تاتہ ملامتہ یمہ
تېر نہ شوم سر نہ کم ھمتہ یمہ

چې مې پیدا نہ کہ دا ستا سترګو کښې
پہ ټول جھان کښې بې عزتہ یمہ

خپلو وعدو نہ څوک پہ شاہ شو ګورہ
مۂ وایہ داسې چې بې پتہ یمہ

مخ پہ کفن کښې رالہ څہ لہ ګوریٔ
تېر شو ے ھجر لہ قیامتہ یمہ

مشر دروغ مې سیاست بولی
تنګ د خپل ملک لہ سیاستہ یمہ

اقبالہ حق د مینې نہ لرمہ
کہ وېرېدلے لہ تھمتہ یمہ

 ( د مھجور صیب پہ وفات )
 د مرګ خبر دې پہ ما بم پرېوتۂ
زړۂ مې غوڅ غوڅ قلم قلم پرېوتۂ

د علم لویہ خزانہ لاړلہ
تاترہ پریوتۂ عِلم پرېوتۂ

څوک بہ تشریح د روښانیانو کوی
افتاب چې پریوتۂ تورتم پرېوتۂ

فلسفہ ستا د جمالیاتو ښکلې
د لویو لویو علم بہ کم پرېوتۂ

څوک بہ چېړی سبکِ ھندی راسرہ
د شېدا شعر برھم برھم پرېوتۂ

د حسنیانو غم تازہ تازہ وۂ
دا نوے غم پہ محرم پرېوتۂ

شپږ ستمبر دوہ زرہ شل د عېسوی
ورځ د اتوار وہ چې یې دم پرېوتۂ

زړۂ د اقبال پرھر پرھر پروت دے
غږ د انس لکہ مرھم پرېوتۂ

زۂ چې ډېر ګورم د رېبار سترګو تہ
دۂ بہ کتلی وی د یار سترګو تہ

تول کۂ ځما د یار د سترګو غواړې
سپرلی کښې ځیر شہ د انار سترګو تہ

زمونږہ کور تہ چې بہ تۂ راتللې
راولم بیا بیا ھغہ لار سترګو تہ

خوب بہ ھغہ سترګو لہ څنګہ راشی
د جدایې چې پرېوځی خار سترګو تہ

اقبالہ حال د ھغہ زړۂ بہ څۂ وی
چې حوالہ شی د خونکار سترګو تہ

ما سجدہ لہ ډېرې مینې وکړہ یار تہ
سزا ھرہ راکوې چې ګنھګار تہ

ھیڅ اختیار مې ھغہ وختې پہ ځان نۂ وۂ
عملی جامہ مې ورکړلہ اظھار تہ

دومرہ حسن چې دنیا کښې نۂ ځاېیږی
خیال بہ څنګہ دچا ځی چړې او دار تہ

پہ دردونو کښې د عشق کہ مزہ نہ وے
مجنون ولې کوی مخہ بیا بیا ښار تہ

د سرو زرو نہ ھلہ کالے جوړېږی
چې ځان اونیسی اتش د سور انګار تہ

پہ پخہ اشنا لہ مانہ مرور دے
زۂ بہ ولې خوشحالېږمہ بھار تہ

نور دې کوم یو ستم پاتې زمانې دے
نظر وکړہ د اقبال ګرېوان تار تار تہ

نن یې راتہ وې ځما پہ سترګو غزل ولیکہ
شونډې مې شفق او تورہ شپہ مې اوربل اولیکہ

ھسې ھم دا ستا پہ تورو سترګو باندې مړ یمہ
تہ مې پہ خځہ باندې سبب د اجل ولیکہ

نیت مې دے د ښار تللو بیا بیا یادوی راتہ
ځان سرہ مې سترګو لہ رانجۂ او کجل اولیکہ

د مرګ نہ خلاصے نیشتے یوہ ورځې ھر سړے بہ مری
مالہ یې کاتبہ تہ د زلفو پہ ول اولیکہ

ډېرہ یې سزا د ګناھونو خپلہ تيرہ کړہ
امن پہ نصیب د قندھار او کابل اولیکہ

زۂ اقبال سادہ یمہ پہ ډېرو نہ پوھېږمہ
تۂ مې پہ فہرست د خپل عشاقو پاګل اولیکہ

دخپلې مینې پہ شرابو باندې مست یمہ زہ
سجدہ نمر مخی یار تہ کړمہ نمر پرست یمہ زہ

دنیادارۍ طمع لہ مانہ دې دنیا نہ کوی
کلہ وتلے لہ اثرہ د الست یمہ زہ

د ژوند لہ پارہ چې لازم دی لکہ اب وھوا
زہ دا ګڼمہ چې پہ مینہ باندې ھست یمہ زہ

ھغہ پخپلہ مې پښتی وایہ رضا دې څہ دہ
ما چې پېدا کړلہ خودی بیا کلہ پست یمہ زہ

ځما یقین دے چې بېړۍ بہ ځما پورې وځی
د خپل ملاح سرہ تر څو پورې پېوست یمہ زہ

زہ پېدا شوے یم اشرف چرې ځان وپېژنم
تر لا مکانہ رسېدلے پہ یو جست یمہ زہ

کہ مال دولت نہ لرم زړۂ کښې خزانہ لرمہ
اقبالہ څنګہ اومنم چې تہی دست یمہ زہ

دومرہ ژوندے پاتې کېدۂ غواړمہ
تا پہ مَړہ یو ځل لیدۂ غواړمہ

چې پشی شاہ دې پت ځما اوپالۂ ؟
پہ دغہ حال دې خبرېدۂ غواړمہ

زلفې کړہ پټې څو ځما کفن کښې
نښہ دې قبر تہ وړۂ غواړمہ

چې د وجود سرہ ځما خاورې شی
زہ د اللہ نہ بہ نور څۂ غواړمہ

زۂ نۂ پوھېږمہ چې څۂ اوکړمہ
د مینې حد تہ رسېدۂ غواړمہ

ارزان شہرت اقبالہ نہ غواړمہ
ژوندے پہ کار پاتې کېدۂ غواړمہ

ھغہ زړۂ چې وی خالی د محبت نہ
د ھغۂ برخہ وی کمہ د قسمت نہ

لالہ ځکہ پہ عجلت باندې شی مړاوې
شرمندہ شی ستا د شونډو نزاکت نہ

ادم زاد او پری زاد خو داسې نۂ وی
تۂ راغلې یې څوک حُورہ د جنت نہ

نوم د قند او دګبین بہ څنګہ واخلی
کۂ خبر شُو ستا د لبو حلاوت نہ

کۂ پنځۂ وختہ دې ستائیمہ دلبرہ
موړ بہ نۂ شمہ ھیڅ کلہ ستا صفت نہ

تۂ مې زړۂ ګورہ چې څومرہ پھلوان دے
ستا غمونہ وړی بھر د خپل طاقت نہ

مینہ راز دے راز بہ پاتې شی اقبالہ
چا ھم پورتہ پردہ نۂ کړہ حقیقت نہ

تا سرہ مې غزل رو رو مشغولا دہ
زمانې نہ پټہ پټہ مې ژړا دہ

تۂ بخښې مې کۂ سېزې مې خوښہ ستا دہ
خو د زړۂ د مینہ پہ یار باندې ځما دہ

چې پہ ډاګہ باندې زہ کولے نۂ شم
دا ھغہ خبرہ کړې مې پہ غلا دہ

د ګلونو دسپرلی دا حقیقت دے
ښکارہ شکل کښی راغلې ستا ادا دہ

پکښی ستا د رنګین حسن عکس لیدے شی
دا ځماشعر موندلې ترې ځلا دہ

چې پہ خپل مرګ باندې مرمہ معافی غواړم
ما ښہ کړې زندګی ولې لہ تا دہ

د قیامت ویرہ اقبال د زړۂ نہ لاړہ
چې اخستې ستا د سترګو یې بلا دہ

زۂ بہ څۂ اوکړم د زړۂ مې مجبوری دہ
ستا کوڅې تہ بیا راتلۂ مې مجبوری دہ

ستا دمخ شمع چې ھسې رنګ بلېږی
زۂ پتنګ یم سوزېدۂ مې مجبوری دہ

ستا د سترګو امزری کۂ ډېر خونکار دی
پرې د زړۂ غوښې خواړۂ مې مجبوری دہ

سلسلې د وړندې ورستو زلزلو دی
پہ دې ملک کښې اوسېدۂ مې مجبوری دہ

کۂ خوفناکہ نہنګان دی پہ دریاب کښې
خو یو دوہ ګوټہ اوبۂ مې مجبوری دہ

چې خپل ځما د بدو غرضیان شول
لۂ دې کلی نہ واتۂ مې مجبوری دہ

د رڼا پہ شان لہ خور دے د یار حسن
دیار حسن تہ کاتۂ مې مجبوری دہ

چې مې لاس پہ رقیب نہ رسی اقبالہ
پہ خپل غم کښې ژړېدۂ مې مجبوری دہ

چې مې وار د ځوانۍ تېر شو مۂ راځہ
ستا تصویر لۂ مانہ ھېر شو مۂ راځہ

چې علاج یې بې لہ مرګہ بل څۂ نیشتہ
ھغہ درد مې حد نہ ډېر شو مۂ راځہ

د ژوندون ارزو مې نیشتہ دے پہ زړۂ کښې
لۂ ژوندونہ مې زړۂ سېر شو مۂ راځہ

ما وې یو ځاے بہ اوکلان او چمیارۍ خورو
تېر موسم چې د نمېر شو مۂ راځہ

پہ یو ھپ باندې عشق تېر کړمہ لۂ ستونی
اژدھا رانہ چاپېر شو مۂ راځہ

تۂ خوشحالہ اوسہ دا زما دعا دہ
کۂ زما ژوندون ګنډېر شو مۂ راځہ

د ژوندی د مړی کلہ یارانہ شي
اقبال مړو باندې شمېر شو مۂ راځہ

پہ ژوندون شومہ ستومانہ مرګہ راشہ
جنګ مې بېلود لۂ ھجرانہ مرګہ راشہ

د ټول عمر پرزول دي راپغاړہ
دومرہ څوک دے پھلوانہ مرګہ راشہ

نۂ پہ ژوند باندې اختېار نۂ مې پہ مرګ دے
څو مجبور یې زما ځانہ مرګہ راشہ

غوښې خلاصې شوې ھډونہ مې شپېلی عشق
نۂ خلاصېږم د بلا نہ مرګہ راشہ

ھیڅ خبر نۂ یم چې ھلتہ بہ څۂ کېږي
دا مشکل مې کړہ اسانہ مرګہ راشہ

د امید څیرہ اقبالہ لیدے نۂ شی
نا امیدہ شوم ھر خوانہ مرګہ راشہ

غماز زمونږ تر منځہ غر ودروۂ
پہ لویہ لارہ کښې یې ور ودروۂ

سر بہ یې نۂ کړم قیامتہ پورې
ماتہ یې سدِ سکندر ودروۂ

زندګی نوم د مسلسل پرواز دے
پرېوت ھغہ چې یې وزر ودروۂ

دغہ د حسن دې کمال مۂ ګڼہ
چې یې مخلوق دا ستا پہ در ودروۂ

ځنې اولاد د جد قائم مقام شی
دا ځنې ځنې یې خو سر ودروۂ

سلامت تۂ بہ ھم ترې پاتې نۂ شې
دخداے پہ زمکہ چې دې شر ودروۂ

چې تر پړکي پورې مې نۂ رسېږی
حاسد ھغہ ھم رانہ بر ودروۂ

مخ د اقبال بہ سپین صبا اووېنې
کلہ یې چې تاتہ پہ محشر ودروۂ

زۂ بہ ځار کړم ستا لہ سرہ دنیا ټولہ
دا زما د زړۂ دنیا دہ پہ تا ټولہ

تۂ خبر یې چې اشنا ګناہ د چا دے
واچوہ زما پہ غاړہ ګناہ ټولہ

تر ھغہ مقامہ ورسېدے عشق کښې
چې زۂ ستا شوے تۂ زما شوے رضا ټولہ

مچ وزر دے ستا د یو نظر پہ مخکښې
چې راټولہ کړمہ خپلہ وفا ټولہ

ھیڅ مې غوښتي چرتہ ځان د پارہ نۂ دې
زما تا باندې ختمېږی دعا ټولہ

خوشحالی بہ وی زما چې صرف پہ ځاے شوہ
کۂ پہ تا باندې مې لوټ شوہ متاع ټولہ

ګل کېدو نہ ورستو بیا څنګہ غوټۍ شوہ
تنګہ خولۂ چې دې شوہ پس لہ خندا ټولہ

پہ نامہ د آخرین یاد شو اقبالہ
خداے پرې ختمہ کړہ خپلہ کلا ټولہ

رقیبہ څوخبرې راسرہ د جانان وکړہ
وخت راڅخہ کم دے پہ ما تلو کښې احسان وکړہ

تورہ شپہ د ھجر دہ امید د صبا نیشتے
خطا شہ ملا اوخېژہ ممبر تہ اذان وکړہ

زۂ تانہ د رحم اپیل نۂ کوم دلبرہ
څہ چې راسرہ کړې مطابق دې د شان وکړہ

زۂ څۂ یم او څۂ بہ ستا دمینې دعویٰ ګیر شم
تۂ راباندې خپل د مئین څۂ خو ګمان وکړہ

ما غوندې مفتون دې څوک لیدلے دے پہ عشق کښې
دغہ ھمرہ خبرہ راتہ خپل پہ ایمان وکړہ

چاتہ منت د چانہ سوال وکړمہ
څنګہ بہ بند ستا د وصال وکړمہ

کۂ مرور یار مې پہ پخلا شی دا ځل
بیا بہ تمام عمر لہ پال وکړمہ

انجام د مینې مې بېلتون دےاخر
علاج بہ څۂ د زړۂ ملال وکړمہ

کۂ ژوندون داسې وی نو څۂ پکار دے
زۂ چې خپل ژوندون تہ خیال وکړمہ

ھغہ ھمت اقبالہ نۂ دے شوے
اوس بہ ژړا څۂ د اقبال وکړمہ

زړۂ کښې مې اوسې نور وصال څنګہ
زړۂ بہ مې خوښ شی پہ کوم حال څنګہ

روح مې لۂ تانہ جدا شوےنۂ دے
د سمندر او څاڅکی سوال څنګہ

چې عناصر یې د خمیر یو دي
بدل خواص بہ کا قولال څنګہ

زما ھر خیال پېدا شی ستا لہ خیالہ
لاړ شی پہ بل طرف مې خیال څنګہ

تولې دنیا نہ یار بدل غواړمہ
دا طبیعت دے د اقبال څنګہ

اے زړکیہ سړیتوب دې مبارک شہ
دا د مینې لېونتوب دې مبارک شہ

بې لہ څښلو چې ھر وخت نشہ نشہ یې
دا پہ وېخہ باندې خوب دې مبارک شہ

د مرغۍ د سیوری ھم ورتہ احساس شی
زړۂ دړمن دړمن نروب دې مبارک شہ

نۂ څۂ وېرہ دخزان او نۂ د مرګ دہ
د ټول عمر زلمیتوب دې مبارک شہ

د غزل دعویٰ ګیر کم نۂ دی اقبالہ
پہ مېدان کښې مېړنتوب دې مبارک شہ

چې یو ځل دې اووینمہ درېغہ درېغہ
دا ارمان پہ زړۂ وړمہ درېغہ درېغہ

ھرہ ورانہ یوہ ورځ شی چرتہ سمہ
دا زما بہ نۂ شی سمہ درېغہ درېغہ

لعل مې لاسو راغلے اوخوېدۂ بیا
و زما نصیبہ کمہ درېغہ دریغہ

کۂ مې اوښکې د بڼو پہ څوکو راغلې
زۂ بہ څو اوکړمہ زغمہ درېغہ دریغہ

نہ بہ بیا پہ زاړو لارو باندې راشي
نہ بہ بیا اباد شې چمہ دریغہ دریغہ

دا دنیا کہ د خوبانو نہ شی ډکہ
د اقبال ښکلیہ صنمہ درېغہ درېغہ

څۂ اوکړم جانانہ زۂ پہ دې باندې پوھېږم نہ
تا سترګې بدلې کړې او زۂ لہ تا صبرېږم نہ

دا د عشق مرض زما ھډوکو تہ پرېوتے دے
مړ ښہ یم لہ دې نہ چې نرے نرے رنځېږم نہ

زړۂ مې ولې نۂ منی چې تا بہ زۂ ھېر کړے یم
ولې مې یقین دے چې لۂ تانہ بہ ھېرېږم نہ

څوک دےماخبرکړی چې ھغہ څنګہ ګزران کوی
خلقو خُلې بند کړې دی د چانہ څۂ خبرېږم نہ

ھر سړے دښمن زما د مینې شو پہ څۂ باندې
ھر څومرہ چې سوچ کوم پہ دې نقطہ رسېږم نہ

ستا دیدن کۂ عام شی داوبو او د ھوا پہ شان
ستا د دیدن اوږے لہ ازلہ یم مړېږم نہ

اودرېږہ سرتورہ تۂ چې سود د اقبال اوشی لږ
سر بہ مې خداے اخلی د بل چانہ وېرېږم نہ

نہ دې لېونے نہ دې ملنګ کړمہ
عشقہ وایہ دا دې پہ کوم رنګ کړمہ

نہ پوھېږم څہ اوکړم څہ او نہ کړم
زہ دې خپل د ځان سرہ پہ جنګ کړمہ

نہ د خوشحالۍ او نہ د غم اثر
ستا ډېرو ظلمونو لکہ سنګ کړمہ

څۂ شوے پری زادہ نظر نہ راځې
چرتہ مصلې درپسې لنګ کړمہ

زما خپلہ نشہ د مینې ډېرہ دہ
څۂ بہ پہ شرابو څۂ پہ بھنګ کړمہ

یواځې کہ ولاړ درتہ ښکارېږمہ
اقبالہ پہ بې ننګو باندې ننګ کړمہ

ھرہ ورځې بہ مې وژنی ستا یادونہ
تا پرېښودی راتہ دی بلھا یادونہ

داسې ښہ نہ وہ چې تانہ مخکښې مړ وے
اوس بہ زړۂ کښې ساتی څوک زما یادونہ

او دې نہ کړلہ وفا راسرہ لاړې
خو پالی دې راسرہ وفا یادونہ

ما چې ھر چا سرہ ګډ کړې ستا خبرې
چا شریک راسرہ نہ کړۂ ستا یادونہ

لکہ ما چې ساتی ھر وخت ناقرارہ
ھسې رنګ مہ شہ د چا سزا یادونہ

نور اخستی لہ دنیا مې دی لاسونہ
پہ لمن کښې مې دی ستا دعا یادونہ

لکہ وږی چې بوډۍ ټولوی وډ کښې
ټولوم دې ھر سحر بېګا یادونہ

تا پہ یو ساعت کښې سترګې کړلې پټې
دا زما شوہ ټول عمری ژړا یادونہ

ھغہ نیشتے ھغہ کلی تہ څہ لاړ شم
وو تړلی چا سرہ زما یادونہ

د اقبال زړۂ څنګہ غوڅ شو څوک خبر دے
کہ یې بولی دا باقی دنیا یادونہ

خوشګوارہ شان ھوا د پسرلی دہ
سلہ تېرہ شوہ رڼا د پسرلی دہ

پہ صحرا کښې لالہ جوړ شو غوړېدو تہ
معطرہ شان فضا د پسرلی دہ

مړو ښاخونو کښې د ژوند اثار پېدا شو
راپرېوتې پکښې ساہ د پسرلی دہ

ګوچۍ ھېنډې موندے کېږی پہ تنګو کښې
اؤرېدلې یې ندا د پسرلی دہ

پېغلې جونې ډلې ډلې سېل لہ ګرځی
پہ پټی پولې خندا د پسرلی دہ

د تارو اواز راځی چرتہ لہ لرې
دا پہ ژبہ یې ثنا د پسرلی دہ

پہ ګلونو د بلبلو غلغلې دی
ھر طرف باندې غوغا د پسرلی دہ

د منګی رباب اواز راځی حجرو کښې
خورہ ھر خواتہ نوا د پسرلی دہ

دې نہ مخکښې ھم راغلی پسرلی دی
ډا ځل نوې څۂ ادا د پسرلی دہ

مالیار بډې دی وھلې ښہ پہ شوق کښې
قبول شوې یې دعا د پسرلی دہ

پہ ګلشن باندې ګلچین کړې دی چارې
دۂ اخستې ښہ حیا د پسرلی دہ

بیا د غلو پہ لاسو رانۂ شې وطنہ
لږہ طمع مو پېدا د پسرلی دہ

د اقبال شعرونہ رمز دے پوېدۂ غواړی
استعارہ ډېرہ صفا د پسرلی دہ

ځان پہ ھنر ھنر ژوندے ساتمہ
ستا د دیدن ارمان زلمے ساتمہ

تۂ چې راوګورې پہ برندو سترګو
ډېر زرَور یمہ امزرے ساتمہ

پہ نصیبہ کښې یو منګے منګے دے
کۂ اباسین ساتم لنډے ساتمہ

ګل د خزان پہ څپو ورېژېدۂ
بلبل پہ څانګہ ناست ازغے ساتمہ

خیال چې د بل د عزت نۂ لرمہ
اقبال پہ سر څلہ پټکے ساتمہ

غوڅ بہ مې زړګے کړې داسې مۂ ګورہ
ما بہ لېونے کړې داسې مۂ ګورہ

ھسې ھم دا زہ خپل د ځان نۂ یم
لا بہ مې پردے کړې داسې مۂ ګورہ

ما د مینې اور زړۂ کښې مړ کړے دے
بیا بہ یې ژوندے کړې داسې مۂ ګورہ

څۂ بہ شی کہ جنګ د سترګو اوبائیلی
ورک بہ یو سړے کړې داسې مۂ ګورہ

مړ اقبال دا ستا پہ اداګانو دے
دا ظلم تېرے کړې داسې مۂ ګورہ

لہ تانہ یارہ جدائی ګرانہ دہ
ستا لہ زلفینو رہائی ګرانہ دہ

بې ګناہ ځان بہ ګناہ ګار اومنم
چې ستا پہ مخکښې صفائی ګرانہ دہ

زما ماضی نہ قیاس دحال کوہ
چې مې اوس تاتہ رسائی ګرانہ دہ

بېګاہ شېخ څښلی دی پہ لپو لپو
لہ دې خبر شو پارسائی ګرانہ دہ

ھلتہ بہ طمع د انصاف څہ اوکړم
چې کوم دربار کښې دوہائی ګرانہ دہ

پہ ماتہ لارہ باندې ھر څوک درومی
خو د کاروان رہنمائی ګرانہ دہ

دخلقو زړونہ ماتول اسان دی
مات چې شي زړۂ مسیحائی ګرانہ دہ

اقبالہ زاغ دې کومے بند ساتی
دا د بلبل ھم نوائی ګرانہ دہ

اوس خوشحالہ یې پہ ما دې ظلم اوکہ
زمانې څۂ بې انتھا دې ظلم اوکہ

زړہ دې یخ شو چې لہ ما دې یار جدا کہ؟
څہ حاصل شو ستا کہ دا دې ظلم اوکہ

ځان زما پہ ځاے کړہ بیا ورتہ اوګورہ
پوھ بہ شې چې ناروا دې ظلم اوکہ

داسې ظلم پہ بل چا بہ شوے نہ وی
د دنیا نہ ډېر جدا دې ظلم اوکہ

ستا د زور د زغملو جوګہ نہ وم
دخپل حد نہ ھم سېوا دې ظلم اوکہ

ما دا نۂ ګڼلہ داسې بہ ھم او شي
ټوقو ټوقو کښې رښتیا دې ظلم اوکہ

څوک زما د خوږو نیشتے پہ دنیا کښې
چا لہ ورشم پہ ژړا دې ظلم اوکہ

د اقبال پہ لوند ګرېوان دې ترس نہ شی
پہ ھر ظلم باندې بیا دې ظلم اوکہ

مرګ اټلہ فېصلہ دہ
کہ پیالہ ډېرہ ترخہ دہ

ژوندون نوم دے د غمونو
مرګ د ھر غم خاتمہ دہ

چې مُلا وېروي خلق
دا څۂ ھسې شان قیصہ دہ

کوم یو مړے بیا ژوندے شو
چې راوړې یې بېلګہ دہ

څوک ھندو څوک مسلمان دے
بېلہ بېلہ فلسفہ دہ

د ژوندون قدر پکار دے
دا ژوندون یوہ تحفہ دہ

ژوند چې اوږد شي عذاب دے
ما یې کړې تماشہ دہ

د چا مخکښې چې اولاد مري
څومرہ لویہ دا صدمہ دہ

زۂ او یار بہ ځان کښې ګورو
دا زمونږ معاملہ دہ

ما بہ نہ سېزي پہ اور کښې
د اقبال دا عقیدہ دہ

نېټہ مې نۂ وہ خو زۂ تا مړکړمہ
زما اشنا تا پہ جفا مړ کړمہ

خلق پہ ټول عمر کښې یو ځل بہ مري
زۂ پہ قدم قدم اشنا مړکړمہ

زما پہ قتل باندې لا فخر کړي
نۂ وائي دا چې پہ خطا مړکړمہ

څوک بہ دعویٰ زما د مرګ کړي پہ چا
خپلو پردو چې پہ صلا مړ کړمہ

خون مې اقبالہ دے بخښلے ورتہ
یار پہ ګناہ کۂ بې ګناہ مړ کړمہ

نظر زما پہ چاؤدو شو راشہ
ستا انتظار ډېر پہ اوږدو شو راشہ

تۂ پښتنہ ئې تسلیم کړې دہ ما
زما نہ دم پہ خوائېدو شو راشہ

خیال دې ما کلک نیولے زړۂ پورې دے
نقش دې لہ ما پہ ھېرېدو شو راشہ

زۂ خو د ھر چا نہ ستا خپل ومہ ډېر
څنګہ دې خوي اوس د پردو شو راشہ

لمبہ دې نۂ کړمہ پہ یو ځل باندې
وجود مې خلاص پہ دودېدو شو راشہ

ھر یو تھمت راباندې اووې خلقو
غم د کوم تور د لږېدو شو راشہ

بیا بہ ئې ګورې موندے کېږي بہ نہ
ھغہ اقبال پہ ورکېدو شو راشہ

دغہ ھمرہ تنګ لہ دې ھجرانہ شومہ
چې پہ ژوندون باندې ستومانہ شومہ

اشنا مې لاس او پښې وھل پرېښودل
ګیلہ مند ځکہ لہ جانانہ شومہ

ھر صبا نوے غم راوړی ځان سرہ
زۂ نا امید داسې صبانہ شومہ

دا زندګی وہ پہ دې نہ پوھېږم
کہ زہ را تېر سختې سزا نہ شومہ

د اقبال زړۂ او روح لہ تا سرہ دي
څۂ او شو دا جدا لہ تانہ شومہ

کہ وصال غواړې عاشق شہ
د محبوب اول لائق شہ

خپلہ مینہ بہ یاد ګار کړې
یا مجنون شہ یا وامق شہ

شوق بہ ھلہ شی تر سرہ
پہ رښتیا باندې شائق شہ

لہ خالقہ بہ خبر شې
اول ځیر پہ خلائق شہ

دروغ اوباسہ د زړۂ نہ
دخپل زړۂ طبیب حازق شہ

کہ محبوب نہ صدق غواړې
تۂ پہ مینہ کښې صادق شہ

چې انسان ئې پېدا شوے
منت بار د ھغہ خالق شہ

د اقبال فکر کوتاہ دے
اشنا تہ لائق فائق شہ

مخ تہ مې مہ ګورہ اوس زړۂ تہ ګورہ
روش د خلقو د کالہ تہ ګورہ

وخت پہ ځوانۍ مې څنګہ لوبې اوکړې
زما تصویر زاړۂ زاړۂ تہ ګورہ

لا ھم د ورانې جالې خوا تہ راځی
دې لېونی غوندې مارغۂ تہ ګورہ

یقین مې نۂ راځی چې تا اووینم
د نمر بې وختہ وخت ښاتۂ تہ ګورہ

غزل دے نوم د باریکۍ اقبالہ
پلِ صراط باندې مې تلۂ تہ ګورہ

ما سرہ دې ټول عمر ټګی اوکړہ
اور کښې مې دلبرہ زندګی اوکړہ

څۂ بہ درتہ شمارم څۂ بہ وایمہ
تا مې ھرہ لوبہ پہ زړګی اوکړہ

داسې دې وړۂ کړو زما زړۂ اوځان
څنګہ پہ رنجو باندې غرګی اوکړہ

څوک کۂ خوارخستہ شو ستا پرې څۂ لاړۂ
تا لہ خپل طرفہ دلګی اوکړہ

وې سومہ د ھجر پہ لمبو باندې
ما سرہ خپلو کہ پردی اوکړہ

پړ یمہ چې تا باندې مئین یمہ
کومہ فیصلہ چې بیا قاضی اوکړہ

ستا دیدن د پارہ ستا پښتون اقبال
د څنګہ څنګہ خلقو متازی اوکړہ

تۂ پہ داسې سترګو مۂ ګورہ و ماتہ
کہ نشہ شوم حوالہ بہ شمہ تاتہ

تۂ چې ھسې رنګ دعوت راکوې بیا بیا
ټول اداب چرتہ ګوذار نۂ کړمہ شاتہ

مدھوشۍ کښې څوک لہ ځانہ خبر نۂ وی
زۂ وېرېږم چرتہ او نۂ کړمہ زیاتہ

ساقی ستا پہ عنایت شکر ګذار یم
چې دې پام شو چرتہ دې اوږی ارواتہ

پہ خواږو کښې تارخۂ ګډ نۂ کړې غمازہ
نن مې پرې ږدہ بیا ګورو بہ صبا تہ

چرتہ زۂ پہ تورو غرونو کښې لوے شوے
چرتہ تۂ د ښاریې لویہ نیاواتہ

چې مئینو منځ کښې ګټې ارغړوی څوک
شہ اقبالہ د ھغوی خُونہ میراتہ

ھغہ اوس ھم لا زما پہ انتظار دہ
مازیګر دے زېړے نمر دے اوږدہ لار دہ

د امید غوټۍ بہ څۂ رنګې اوس ګل شی
زمانہ چې تېرہ شوې د بھار دہ

دا ھغہ ژرندہ دہ وار باندې وړیږی
ورځ خوائېدلې د لاسونو مو د وار دہ

دوہ ځانونہ چې یو ځاے شی وصال نۂ دے
زړونہ یو شی مینہ دا رنګې پکار دہ

ستا زما زړۂ پہ یو تار باندې غږېږی
ګنی کړې غمازانو خپلہ چار دہ

کیفیت زما غزل زما د زړۂ دے
ھر ساعت نوې غوښتنہ د اظہار دہ

دا د ھجر زخم وژنی مې اقبالہ
چې مدام وینہ جاری مې لہ پرھار دہ

ھر سحر او ھر ماښام غزل لیکمہ
ستا د سترګو نن پہ جام غزل لیکمہ

چې دا ستا پہ شان لہ ګل ګل د چا یار وی
خود بہ داسې ګل اندام غزل لیکمہ

خپلې زلفې ما د پارہ چې ول ول کړې
زۂ بہ ھم پہ اہتمام غزل لیکمہ

پہ کوټہ باندې رامنډہ کړہ او راشہ
ښکارہ ودرېږہ پہ بام غزل لیکمہ

کہ زۂ ډېر پټوم خلق پرې پوھېږی
چي دا زۂ د چا پہ نام غزل لیکمہ

ستا د حسن تعریف کلہ سر تہ رسی
کۂ ھر وختې ګام پہ ګام غزل لیکمہ

تۂ د زرکې پہ شان اخلہ قدمونہ
زۂ اقبال بہ پہ خرام غزل لیکمہ

ستا د دیدن د چانہ سوال اوکړمہ
چا تہ اظہار خپل د حال اوکړمہ

دا ستا پہ سر مې ھر سړے دښمن شو
زۂ چې پہ خپل ګریوان کښې خیال اوکړمہ

څښل بہ پرېوځی دا د زھرو پیالہ
زۂ بہ تر کومہ پورې پال اوکړمہ

چې تۂ زما نۂ شوې پرې اور لګوم
زۂ تمنا څۂ لہ د مال اوکړمہ

حاسد پہ سترګو د حسد پټۍ دہ
زۂ پہ غزل کښې چې کمال اوکړمہ

چې ستا خلا پورہ کېدلے نۂ شی
اقبال بہ څۂ پہ دې اقبال اوکړمہ

دا د ھجر شپہ چې برخہ کښې زما دہ
دغہ شپہ پېدا محرومہ لہ صبا دہ

دومرہ ډېر مې دی ژړلی ستا پہ غم کښې
چې لازم ملزوم زما خُلہ او ژړا دہ

زۂ پہ تا باندې مئین شومہ خطا شوم
کۂ خطا دہ خو حسینہ شان خطا دہ

دا زما غزل قیصہ زما د عشق دہ
دا قیصہ کړې پہ سل اندازہ ما دہ

دا زما زړۂ ستا پہ نوم باندې درزېږی
غوږ نیزدې کړہ دا نغمہ اورېدې تا دہ؟

دا زما مینہ دہ پاکہ لہ ھوسہ
څوک چې ھر څۂ ګڼی زۂ وائیم روا دہ

پہ ھغہ مقام د عشق یمہ اقبالہ
چې نظر کښې مې یوہ وفا جفا دہ

چرتہ ستا ھم زۂ یادېږمہ کہ نہ
پہ زړګی دې راورېږمہ کہ نہ

زۂ بہ کومہ پورې داسې لېونے یم
پہ ښہ بد بہ خپل پوھېږمہ کہ نہ

دا زما زړۂ تاتہ پاک لکہ ائین دے
ستا د حالہ بہ خبرېږمہ کہ نہ

اوږے اوږے بہ لہ دې دنیا نہ لاړ شم
پہ دیدن بہ دې مړېږمہ کہ نہ

زۂ د عشق پہ رنځ اختہ یم لۂ ازلہ
لۂ دې رنځہ بہ رغېږمہ کہ نہ

اے زما د زړۂ پہ ملک باندې حاکمہ
غلام تاتہ زۂ ښکارېږمہ کہ نہ

ما اقبال بہ ساتې دغسې پہ لار کښې
تر منزلہ بہ رسېږمہ کہ نہ

اے زما پہ غم شریکہ زما زړۂ
دړمن دومرہ بہ وی چرتہ د چا زړۂ

لکہ ما تاسرہ اوکړہ څومرہ زیاتہ
تا زغملې دہ ھر رنګې بلا زړۂ

کړې ما چې تاسرہ بې وفائی دہ
تا پاللې راسرہ دہ وفا زړۂ

زۂ لۂ تانہ بہ خفہ شوم کلہ کلہ
تۂ بہ ماسرہ ھر وخت وې رضا زرۂ

چې پوټی غوندې مې اونیولې اور تہ
تا راکړې پہ بدل دہ دعا زړۂ

مۂ پسخېږہ نورو خلقو تہ ماشومہ
پہ نصیب دې دہ تر عمرہ ژړا زړۂ

نۂ پوھېږمہ چې ستا وہ کہ زما وہ
واچوم د چا پہ کغاړہ ګناہ زړۂ

د اقبال زندګی لاړہ پہ خلاصی شوہ
ستا تر مرګہ ختمہ نۂ شوہ سزا زړۂ

اوس خو ھسې بدنامی شوہ راپغاړہ
وېرہ څۂ چې دښمنی شوہ راپغاړہ

دا زۂ مړ یم کہ ژوندے یم نۂ پوھېږم
دغہ څنګہ زندګی شوہ راپغاړہ

روح مې چا سرہ محفل کښې نۂ ګډېږی
څۂ عجبہ تنھائی شوہ راپغارہ

د راتلو وعدہ دې اوکړہ بیا رانغلې
د ټول عمر جدائی شوہ راپغاړہ

نۂ مې کړې دہ او نۂ ترې نہ خبر یم
ھم ھغہ مې خطائی شوہ راپغاړہ

ما مرۍ ورلہ پخپلہ مرګ لہ ورکړہ
چې منګُل ئې حنائی شوہ راپغاړہ

ګرځومہ کنډولې د سترګو تش تور
د یار چم کښې ګدائی شوہ راپغاړہ

ستا دمخ اسلام تہ نۂ پرېږدی اقبال څوک
د کفارو بادشاھی شوہ راپغاړہ

څۂ نایاب خیالہ زما پہ خیال کښې راشہ
د بډھۍ ټالہ زما پہ خیال کښې راشہ

جوھریان راتہ صفت د کوتی لال کړې
بدخشان لعلہ زما پہ خیال کښې راشہ

چې نور ښکلی د سیالۍ نہ د رنجو ږدی
قدرتی خالہ زما پہ خیال کښې راشہ

زما زړۂ چې پرې د عمر عمر بند دے
زلفو پوخ جالہ زما پہ خیال کښې راشہ

چې پہ چل باندې د حل ئې نۂ پوھېږم
د ژوندون سوالہ زما پہ خیال کښې راشہ

چې یاران ئې چلوی راسرہ ھر دم
د شطرنج چالہ زما پہ خیال کښې راشہ

اخر څۂ بہ وی انجام زما د مینې
د اقبال فالہ زما پہ خیال کښې راشہ

دا زۂ څوک یمہ زۂ راغلمہ لہ کومہ
اوس لہ دې ځایہ بہ کوم طرف ځمہ

ھر طوطی لږیا دے خپلہ ژبہ وائی
زۂ د چا واورم د چا بہ نہ منمہ

ژوندون څۂ دے دې نقطې تہ نہ رسېږم
حقیقت دے کہ یو خوب د ے چې وینمہ

دغہ سوال زما پہ ذھن کښې اکثر وی
چې زہ څہ مقصد راغلمہ څہ یمہ

کلہ کلہ پہ خپل ځان باندې شکی شم
چې زہ یم کہ نہ یم ځان او شوکومہ

د سائنس مذھب جدا جدا دعوې دی
بعضې وخت جواب لہ دواړو نہ مومہ

کائنات باندې د سوچ فکر مې حق دے
چې انسان یم د شعور دولت لرمہ

زہ اقبال خو څہ غوے نہ یمہ عالمہ
چې پہ کیل مې اوتړی روان بہ شمہ

ولې نہ چوې اے زما لہ غمہ ډک زړۂ
چرتہ وې راکړے کاڼی نہ ھم کلک زړۂ

د تورۍ غوندې مې رنګ رنګ فریاد اوکړو
نۂ دې زمکې پہ ما خوږ کړو نۂ فلک زړۂ

لا حاصلہ پسې ژاړم سپوږمۍ غواړم
لېونی راشی پہ ځان باندې مې شک زړۂ

نۂ جوړیږی د اشنا د دیدن لار څۂ
زۂ پہ چا اولګومہ وایہ چک زړۂ

ښکارہ خاندہ کہ دې زړۂ ګوګل کښې ژاړی
چې دې ټکے پہ رقیب وی پلپُولک زړۂ

زما مینہ پہ غوټۍ شی ګل نہ ډېرہ
پہ ګوګل کښې مې دے ھغہ شان ھلک زړۂ

غنم رنګو باندې خود بہ خطا کېږم
ما راوړے نۂ دے ھسې شان ملک زړۂ

زړۂ کہ نرم مې اقبالہ لکہ موم دے
خداے اشنا لہ مې ورکړے دے ازبک زړۂ

تېر کړی پہ دنیا مې دې وختونہ څنګہ څنګہ
دې خلقو پہ ما کړی دی ظلمونہ څنګہ څنګہ

حېرانہ تورڼکہ شوہ حېران راتہ بلبل شو
ختلی مې لہ خُلې دی فریادونہ څنګہ څنګہ

ھډونہ مې سکارۂ شُو او کباب د زړګی غوښې
د ھجر مې زغملی دی اورونہ څنګہ څنګہ

اوږې مې شوې را ټیټې نرۍ ملا مې راکونټی شوہ
ما اوړی د غمونو دي پنډونہ څنګہ څنګہ

غماز نہ څۂ ګیلہ دہ د رقیب نہ څۂ امید دے
دې خپلو راسرہ اوکړل لاسونہ څنګہ څنګہ

چې وخت د رښتیا راغے یار پہ سپینہ ډاګہ پرېښوم
خوړل ئې چې ھر وختې قسمونہ څنګہ څنګہ

د زړۂ باغ مې تالا شو طوفانی ږلۍ پرې اوشوہ
اقبالہ ما لیدلی وو خوبونہ څنګہ څنګہ

اوس لېوالہ د دیدن شوم چې ھر وختې بہ وصال وۂ
ھېر زما بہ چرتہ نۂ شی دغہ څنګہ سپېرۂ کال وۂ

ھغہ څومرہ بدہ شپہ وہ کلے کور پہ مونږ خبر شو
ھیڅ پہ خیال کښې مې رانغے چې غماز خور کړے جال وۂ

ګناہ ھغہ شو راپغاړہ چې مې وہم و ګمان نۂ وۂ
کہ خوړل مې قسمونہ د ھر چا ھم غلط خیال وۂ

د ھجران تیارۂ خورہ شوہ پہ ما تکہ تورہ شپہ شوہ
زما ھروختې ژړا شوہ چې داستا بہ څنګہ حال وۂ

زما ږیرہ تکہ سپینہ ستا ځوانی خاورې ایرې شوہ
دا زمونږ د ژوند ګړیال وۂ چې پہ یو مقام اټال وۂ

ما څوک بلہ لېلہٰ نۂ کړہ تا څوک بل څوک لالے نۂ کړو
ستا د زړۂ نہ خداے خبر دے ستا اقبال ھغہ اقبال وۂ

چې پرواز کړې نظر برہ پہ اسمان کړہ
توکل لکہ ھُما پہ استُخوان کړہ

تُوت خورکو او د چتو ښکاری مۂ شہ
لوے مقصد لہ پارہ لوے د زړۂ ارمان کړہ

چې د بل چا پہ دنیا کښې داسې نۂ وی
تۂ ھغہ ځان لہ معشوق ځان لہ جانان کړہ

نا امیدہ دخداے لہ ذاتہ مۂ شہ
ګران ھیڅ کار نۂ دے پہ خداے باندې ایمان کړہ

بې ھمتہ سړے ھیڅ کولے نۂ شی
پہ ھمت باندې بہ ګران منزل اسان کړہ

ضروری نہ دہ چې ھر کار شی تر سرہ
پہ تقدیر باندې دې فکر ھم انسان کړہ

تخم ګُټ پُولہ اقبالہ پہ دھقان دہ
زرغونہ خپل پہ فضل بہ سبحان کړہ

ماتہ نۂ ښکاری چې تا بہ اووینمہ
خندنۍ سترګې دا ستا بہ اووینمہ

مودہ اوشوہ چې اوس ھغہ لارہ شړ دہ
ستا راتلۂ د ناز ادا بہ اووینمہ

نۂ بہ بیا زمونږ د کور انګڼ ښائستہ کړې
نہ پہ کور کښې خپل رڼا بہ اووینمہ

نہ بہ بیا سپرلے پہ ھغہ رنګ کښې ګل شی
نۂ زمونږ وصال پہ غلا بہ اووینمہ

نہ پہ خُلہ باندی دا ستا نخرې لہ نا نا
نۂ دا ستا زړګے رضا بہ اووینمہ

وخت زما او ستا تر منځہ دېوال اوکہ
را پرېوتے چرتہ بیا بہ اووینمہ

اقبال اوس ھم د ځوانۍ خوبونہ وینی
لېونے څوک پہ دنیا بہ اووینمہ

څو چې نیزدې وم د یار زړۂ تہ ھمرہ لرې شومہ
ھیڅ خبر نۂ یم چې سزا د څۂ خبرې شومہ

پرون چې ما ئې لوبولې تورې زلفې ماران
نن زۂ لېوالہ د کتو ھم د نادرې شومہ

نۂ ئې لوګے او نۂ لمبہ ئې څوک پہ سترګو وېنی
پکښې پکښې نہ سم لړبُوس پہ اور د سرې شومہ

څومرہ صادق پہ یو عاشق باندې د سپی مثال دے
زۂ ھغہ در لہ بیا راځم چې کوم نہ کورې شومہ

زړۂ ئې زما سور ے سورے کړو لکہ نے پہ شان لہ
چرتہ غزل چرتہ ټپہ چرتہ سندرې شومہ

پاکې ساتل د تھمتونو نہ جامې ګرانې دی
خټہ کښې کوز د محبت چې د شولګرې شومہ

بیا پہ فضا کښې مې اقبالہ الوتل ګران شُو
دا ځل قفس کښې بند پخښې ماتې وزرې شومہ

چاتہ فریاد د چانہ سوال اوکړمہ
چاتہ ژړا د خپل حال اوکړمہ

چالہ احساس زما د درد نۂ کېږی
دځان نہ ګېرچاپېر چې خیال اوکړمہ

خوشحالی ځان سرہ جانان وړې دہ
څنګہ علاج د زړۂ ملال اوکړمہ

زړۂ دے قدغن بہ دومرہ او نۂ منی
ستا د کوڅې نہ بہ څو پال اوکړمہ

چرتہ نظرہ سپوږمۍ مخیہ بہ شې
د اننګی پہ سر دې خال اوکړمہ

چې پېژندے شې د ھمزولو سېل کښې
کار د مُکېش درلہ پہ شال اوکړمہ

تلې ځوانی پہ بېرتہ بیا نہ راځی
اوس ھرہ چارہ چې اقبال اوکړمہ

ستا تصور کښې څنګہ یمہ ھغہ شان ښہ یمہ
مۂ ګورہ اوس مې ھمېشہ د پارہ ځوان ښہ یمہ

پہ دې وہرېږم چې ستا زړۂ نہ چرتہ کوز نۂ شمہ
زۂ دې جانان ومہ پخوا اوس ھم جانان ښہ یمہ

زۂ دا ګڼمہ چې تۂ ھغسې پہ ما باندې مرې
کہ دا ګمان دے زما ھسې پہ ګمان ښہ یمہ

ما تمامی عمر د عشق پہ لار سفر کړے دے
اوس مې دعشقہ مۂ جارباسئ زۂ روان ښہ یمہ

ناصح کہ ماتہ لولوی پټۍ زۂ کلہ منم
ما چې راوړے وۂ پخوا پہ ھغہ ایمان ښہ یمہ

چې مې لہ یارہ لرې باسی پہ ھغہ عقل څۂ کړم
ما افلاطون دې خلق نہ بولی نادان ښہ یمہ

دا خلق وائی چې وصال د محبت مرګ دے
اقبال ولاړ پہ سرو لمبو کښې د ھجران ښہ یمہ

دې محبت زما اینہ اوخوړہ
ډېرو دردونو مې سینہ اوخوړہ

دا علامې راتہ څۂ نورې ښکاری
نامړدې تا خو ائینہ اوخوړہ

چا د څارو پہ شان لہ ژوند تېر کړو
چا ډېر پہ خوند پہ قرینہ اوخوړہ

ژوند مې بھر لہ ګردابونو نۂ شو
دعشق دریاب مې سفینہ اوخوړہ

ھغۂ اسانہ زندګی کړہ خپلہ
چا چې غصہ چا چې کینہ اوخوړہ

نخښې دې نوې رابرسېرہ کړلې
زما یاری دې دېرینہ اوخوړہ

دصبا غم دې پہ رازق باندې دے
شکر کوہ چې شبینہ اوخوړہ

څوک د زیارت ارزو پہ زړۂ کښې یوسی
ځنو مکہ پہ مدینہ اوخوړہ

اقبالہ حق مې د ژوندون څۂ دے
چې تورو خاورو نګینہ اوخوړہ

نہ لېونے شوم نہ ملنګ شومہ زہ
پہ محبت کښې د کوم رنګ شومہ زہ

نہ زہ پہ ھوش کښې نہ مدھوشہ یمہ
نہ د شرابو نہ د بھنګ شومہ زہ

نہ چا پہ غاړہ نہ چا بوی کړمہ زہ
نہ لونګین شوم نہ لونګ شومہ زہ

زما پہ حال دې ځان خبر نہ کړلو
لہ تانہ لرې کہ پہ څنګ شومہ زہ

چې زما نہ شوې زما ھیڅ نشتہ دے
کہ د تمام جھان اورنګ شومہ زہ

وړۂ دې پہ شان لہ د نکریزې شمہ
کہ ستا لاسونو کښې اترنګ شومہ زہ

پہ سپېرې ورځې چې پېدا شو اقبال
د خوار نصیب سرہ پہ جنګ شومہ زہ

چې یار مړ شو ولې مړ نہ شوې تراوسہ
پہ دې خړو خاورو خړ نہ شوې تراوسہ

چې سحر ماښام خپل ځان تہ دې خېرې دی
تۂ لوګے لۂ دې ایسړ نۂ شوې تراوسہ

بې لۂ یارہ څۂ ژوندون دے پہ دنیا کښې
تۂ پہ ھیڅ صورت ھم پړ نۂ شوې تراوسہ

ھغہ شان لہ خوراک څښاک کړې اودۂ کېږې
راګوذار چرتہ لہ چړ نۂ شوې تراوسہ

د ھجران بغرۍ کښې درستہ ورځ ټکېږې
مات رامات پہ دې لوړ نۂ شوې تراوسہ

د دنیا نہ پټہ پټہ دې ژړا دہ
پشکال غوندې پہ شړ نۂ شوې تراوسہ

خپل پردو سرہ پہ کلی کور کښې اوسې
مقامی لاندې د بړ نۂ شوې تراوسہ

سر دې مات لکہ فرھاد پہ تېشہ نۂ کۂ
د مجنون غوندې نومړ نۂ شوې تراوسہ

ښہ پېزار ښې جامې اغوندې اقبالہ
لېونی غوندې لغړ نۂ شوې تراوسہ

یو ارمان مې دے پہ زړۂ کښې چې لیلہٰ دہ
ګنی نورہ دا دنیا تورہ بلا دہ

حقیقت دژوندون څۂ دے کتل غواړی
کہ ښکارہ ئې د سپوږمۍ پہ شان ځلا دہ

پورہ کېږی نہ کہ درست جھان زما شی
بې لہ یارہ عجیبہ غوندې خلا دہ

منافق نۂ یم چې زړۂ کښې سخا کؤمہ
ما د زړۂ خبرہ کړې برملا دہ

ھغہ یو ځل ماتہ کړې چې مې عشق دہ
نېغہ کړې کلہ ټول عمر مې ملا دہ

چې پہ سترګو کښې مې نېغ کتلے نۂ شې
پټہ خامخا پہ زړۂ کښې دې څۂ غلا دہ

ھنرونہ د جلات اقبال تہ یاد دي
محبوبې کہ مینہ ستا لکہ قلا دہ

جوړ مې ھرې زاوې نہ ستا تصویر کہ
ما خپل غزل ښائستہ لکہ کشمیر کہ

دا کمال زما د سترګو دے پوھېږم
چې ستا حسن مې دنیا کښې بېنظیر کہ

اذادۍ شک دې زما چرتہ پہ زړۂ شو
تا چې زلفې کړې کونڅۍ پوخ دې زنځیر کہ

مازیګر چې دې مخ اوینځۂ ګودر کښې
مازیګر شۂ پہ اوږدو زیات دې تنویر کہ

پہ بانہ چې د ابو دې بوسہ راکړہ
د شکرې دې پېدا پکښې تاثیر کہ

سلائی چې پہ تېرو وروځو دې راښکۂ
خبر نۂ ئې چې څۂ حال دې د نخچیر کہ

کہ ښائستہ ئې دلربا کړہ بې قلمہ
د اقبال پورتہ د عشق نہ ئې خمیر کہ

پہ تصور کښ چې نګار واخلمہ
لکہ چې څانګہ د بھار واخلمہ

د غمہ شین زړۂ پرې ټکور شی زما
لب چې دې خُلہ کښې سُور انګار واخلمہ

چې خوری مې لا زما پرې مینہ راځی
لاس کښې دې زۂ د زلفو مار واخلمہ

چرتہ ھم ستا پہ زړۂ کښې دا رانغلہ
چې زۂ خبر د خپل بیمار واخلمہ

د پښتون ټولې جذباتی فېصلې
درېغہ چې عقل نہ بہ کار واخلمہ

مھربانی دې پہ رقیب ډېرہ شوہ
دا زړۂ مې غواړی چرتہ لار واخلمہ

کہ کچہ کېږی مې اقبالہ پښتو
زۂ پہ اوږو بہ خپل دار واخلمہ

نوم دې پہ ژبہ راوستے نۂ شمہ
زړۂ د چا مخکښې پرانستے نۂ شمہ

دعشق غمونو بې مجالہ کړمہ
چې اوس پہ ډډ ہ اوختے نۂ شمہ

رقیب نہ سوال ستا د دیدن اوکړمہ
ځان دومرہ ھم خو پریستے نۂ شمہ

چرتہ ورکېږم ددې کلی نہ ځم
چې تہ د بل شې دا کتے نۂ شمہ

یار مې دنیا سرہ څانګونہ اوکړل
زۂ ھغہ زوړ یم الوتے نہ شمہ

کۂ اودرېدې تہ د انا پہ ډھېرۍ
زۂ ھم پښتون یم سملاستے نۂ شمہ

ډوبہ مې ماتہ دہ پہ زړۂ کښې غنہ
پہ بڼو اقبالہ رایستے نۂ شمہ

زۂ نۂ پوھېږم کومہ لار اوکړمہ
د چا پہ خُلہ باندې اعتبار اوکړمہ

عشق کښې مې عقل فکر کار پرېښودۂ
لېونے څۂ رنګې روزګار اوکړمہ

وخت مې د لاسہ شګہ اوخوېدلہ
اوس کۂ ھرڅومرہ ھم تلوار اوکړمہ

سر بہ ږدم راتہ ښکارہ ښکاریږی
علاج کہ ډېر د زړۂ بیمار اوکړمہ

تۂ نۂ راځې زۂ لہ درتلو پاتې شوم
ګرانہ دہ اوس چې دې دیدار اوکړمہ

لکہ د اونې نہ پرې کړے ښاخ یم
تمنا څۂ بہ د بھار اوکړمہ

اقبالہ دغہ ھمرہ وس دے زما
زۂ بہ ژړا او انتظار اوکړمہ

ھر غزل مې مرثیہ دہ او ژړا دہ
ھغہ یار چې ګرځولې ماتہ شاہ دہ

خبر نۂ یم کوم ګناہ دے لہ ما شوے
مقرر چې دومرہ سختہ مې سزا دہ

زما اوښکې پہ رومال بہ اوچې نۂ شی
د چېتر ژړۍ دہ اوس کېوتې دا دہ

ولې نۂ مرې اے زما سختہ وجودہ
چې ھغہ زما پہ مرګ باندې رضا دہ

د معافۍ لفظ دیار کتاب کښې نیشتے
تسلیم کړې خپلہ ما ھرہ خطا دہ

د غماز د غمازۍ عادت لا نړۂ
زمانې اوشوې لۂ مانہ چې جدا دہ

د اقبال زړګیہ چوے لۂ ډېرہ غمہ
خلۂ پہ اہ او پہ فریاد باندې مې وا دہ

ھیڅ امید نیشتے چې تا بہ اووینمہ
ستا د ډکې خُلې خندا بہ اووینمہ

دروازې دې ھسې کلکې کړې راپورې
چې دې تلو تلو کښې برېښنا بہ اووینمہ

نہ زما ځوانی بہ بیا پہ بېرتہ راشی
نہ دا ستا پہ شان ښکلا بہ اووینمہ

یو ساعت لہ بہ ھم نۂ شوې بیلېدلے
د بېلتون پہ وخت ژړا بہ اووینمہ

لېونۍ پہ انتظار کښې بہ زما شوې
پہ غرمو ولاړہ بیا بہ اووینمہ

نہ دې وېرہ نہ دې سترګې شرمېدلې
اظہار دومرہ برملا بہ اووینمہ

لیونی وختونہ تېرواتۂ اقبالہ
د جنون تر حد سودا بہ اووینمہ

چې یې ما وتہ لوګے خپلہ ځوانی کړہ
څۂ کمال دے چې قربان مې ترې خانی کړہ

ګلچین واچؤۂ ظالم پہ داسې ګل لاس
چې پېدا یې پہ چمن کښې ویرانی کړہ

ھغہ اوس ھم ماسرہ غاړہ پہ دګ ږدی
غماز خا مخا خورہ بد ګمانی کړہ

چې پہ زړۂ یې د بېلتون پنجې وی خخې
د ښادۍ پہ ورځ بہ څنګہ شادمانی کړہ

یار ښائستہ راتہ ښکارہ شو پہ څو چندہ
ائینې مې نورہ زیاتہ حېرانی کړہ

د اقبال د غزل یو اړخ مۂ ګورہ
ورتہ ځیر شہ رنګ پہ رنګ ګل فشانی کړہ

لہ ژوندہ ستړے شوم ارام غواړمہ
دا ستا د زلفو یو ماښام غواړمہ

ژبہ تالو سرہ مې اولږېدہ
د تندې مرمہ ساقی جام غواړمہ

چې مې تازہ شی زړۂ کښې ستا نقشونہ
جلوہ دې بیا پہ سر د بام غواړمہ

زھر زما دې پہ ھر رګ خوارۂ شی
خورې بہ دا زلفې لام لام غواړمہ

دنیا تہ دروند ښکارم کۂ سپک ښکارمہ
ستا نظرونو کښې مقام غواړمہ

ھر یو ښائست زما لۂ ژوند اوواتۂ
بس یو ښائستہ غوندې انجام غواړمہ

اقبالہ زۂ د ھر سړی کومہ
د ھر سړی نہ احترام غواړمہ

اول درد د محبت زړۂ کښې پېدا کړہ
تۂ بیاض ھغې نہ ورستو زما وا کړہ

ھغہ چاتہ بہ احساس زما د درد شی
چې یې زړۂ لہ دغہ درد سرہ اشنا کا

زړۂ د کاڼی بہ موم نۂ کہ دامحال دہ
کہ سحرہ پورې پرخہ پرې ژړا کا

زمکہ سوزی ھغہ اور چې پرې بلېږی
ګېر چاپېرہ خلق واړہ تماشا کا

ما د ټول عمر د عشق نہ دا زدہ کړۂ
ډېرہ ګرانہ دہ چې یار سړے رضا کا

کہ زمونږ کور تہ راتلۂ دې خطائی دہ
خداے دې یو ځلې زمونږ کور تہ خطا کا

لکہ عشق ذرې ذرې کړمہ اقبالہ
پہ امان دې خداے ھر څوک لۂ دې بلا کا

زما د سترګو تندہ کمہ نۂ شوہ
لارہ دا ستا د دیدن سمہ نۂ شوہ

وېرہ د خلقو ستا د زړۂ لانړہ
یاری زما او ستا محکمہ نۂ شوہ

ما کہ دا ځان اووژۂ ستا پہ خاطر
تاتہ ښکارہ چرتہ صنمہ نۂ شوہ

دا ستا د تلو منظر مې سترګو کښې دے
فضا بھر بیا لہ ماتمہ نۂ شوہ

لکہ برېښنا یې جلوہ اوښودلہ
بیا راښکارہ راتہ د چمہ نۂ شوہ

یو سرہ زړۂ او بل سرہ ژوندون
زما نظر کښې محترمہ نۂ شوہ

کمے د ښکلو پہ دنیا نیشتہ دے
اقبال نہ ھېرہ بې قلمہ نۂ شوہ

اصلیت دې رامعلوم شو ډېرہ ښہ شوہ
زما طمع چې لہ تانہ وہ خورہ شوہ

چې سجدہ مې چاتہ کړہ د ھغہ خداے مې
خدائی د بل خداے پہ اشارہ شوہ

پښتنہ وینہ مې دا منلے نۂ شې
مشر اومنم داغی دا د چا شملہ شوہ

دروغ خوری او پہ دروغو باندی پائي
ضرورت شو د وخت څنګہ زمانہ شوہ

ساګ سوکړک بہ ئې خواړۂ خو غېرتیان وو
غوړہ زېړہ خوری پہ لاس کښې ئې کاسہ شوہ

تا بچوړی خپل خوړلی دی پخپلہ
ښہ شوہ مارې چې بربنډہ دې څېرہ شوہ

غل اخر نیولے کېږی دا قانون دے
کۂ د غلا طریقہ ھر څومرہ پښہ شوہ

غلامۍ طوق بہ شی ټول عمر پہ غاړہ
اذادۍ جذبہ اقبالہ کہ سړہ شوہ

خلق وائې چې سر یې سپین او رنګ یې تور شۂ
دا زما ژوندون زما د پارہ اور شۂ

کاتۂ غواړی بہ چې  اوس څنګہ ښکارېږی
ھغہ قد چې وۂ چینار اؤرم نسکور شۂ

تېرېدو سرہ د وخت  صبر رانغے
د لیدو ارمان مې لا پہ زړۂ کښې زور شۂ

چې یې ټولہ زندګی پہ عشق کښې داؤ کړہ
ھغہ خیال یې ھغہ شان لہ دے کۂ نور شۂ

چې ھر څومرہ مې سرپوښ کېښود پہ خُلہ خپل
ھمرہ لا مې پہ عالم د مینې شور شۂ

چې یې ستا پہ خیال کښې اولیکم دلبرہ
ھم ھغہ غزل زما د زړۂ ټکور  شۂ

داسې  وائی خلق اقبال جانان کښې ورک دے
دا شہرت زما پہ ټول جھان کښې خور شۂ

ور تہ راښکار شہ چې یو ځل دې اووینمہ
بیا مې یقینن نیشے یو وار بل دې اووینمہ
ما غوندې پہ تا بہ وخت وی کړې څنګہ لوبې
لرې  لوپټہ کړہ چې اوربل دې اووینمہ
نۂ بہ حالات ښہ شی نۂ بہ زۂ دومرہ ژوندے یم
نۂ بہ جلوګر پہ زوړ بورجل دې اووینمہ
ورک دې شی غماز چې فاصلې ئې راپېدا کړې
 زړۂ غواړی زما چې کور خپل دې اووینمہ
ستا بہ یو ساعت بغېر د مانہ تېرېدۂ نہ
بیا د جدائې پہ وخت ژړل دې اووینمہ
نرے سرود بہ جوړ شۂ چې پہ غلا بہ راتلې مالہ
څۂ ھنر بہ جوړم کړم جلاجل دې اووینمہ
شونډې بہ دې سرې کړې سترګې تورې زلفې ګورې
اولیکہ اقبالہ چې غزل دې اووینمہ

تمامی عمر مې اور کہ دې خراب زړۂ
ھیڅ علاج ما څخہ نۂ وۂ د کباب زړۂ

ھر ویختۂ نہ مې د سوز نغمې ختلې
غږېدۂ لکہ پہ مثل د رباب زړۂ

ھر ساعت پکښې خاتۂ د عشق موجونہ
نۂ پوھېږم سمندر وۂ کۂ دریاب زړۂ

سبقونہ یې نور واړہ لہ ما ھېر کړۂ
چې مې اولوستۂ دا ستا د مخ کتاب زړۂ

د اشنا د بت پہ مخکښې سجدہ رېز وۂ
خبر نۂ ؤ لہ عذاب او لہ ثواب زړۂ

زما پوخ یقین دے جوړ وۂ لہ فولادو
زغم دومرہ چې د ھجر کړو عتاب زړۂ

ماتہ نۂ شوہ بیا ھغہ نشہ اقبالہ
د ازل پہ ورځ چې څښلې وو شراب زرۂ

څومرہ مینہ چې پہ تا باندې زما دہ
پہ دنیا کښې دومرہ مینہ کړې چا دہ

لکہ خداے غوندې مې ستا بندګی اوکړہ
بې خطرہ  ناروا دہ کہ روا دہ

اباسین چې پشَکال کښې څومرہ زور کړې
دې نہ زیاتہ تا پسې زما ژړا دہ

پہ دې پوې شومہ چې مینہ نۂ زړېږی
چې وہ څومرہ د ھغې نہ زیاتہ لا دہ

نۂ وامق وۂ نۂ مجنون لکہ چې زۂ یم
نۂ عذرہ بہ داسې وہ او نۂ لېلہٰ دہ

شرمندہ بہ معشوقې پہ قیامت شی
تا چې کړی ما سرہ څومرہ وفا دہ

پہ ھغہ مقام د عشق یمہ اقبالہ
چې زما لہ پارہ یو وفا جفا دہ

باد ھم خبر نۂ راوړی د یار مالہ
را بہ شې پہ څۂ باندې قرار مالہ

څۂ  ھم اوشی یار مې ھېروے نۂ شی
دغہ ھمرہ دے پوخ ولې اعتبار مالہ

نۂ خوری سمے ھر تدبیر ناکامہ شو
سمہ بہ دا څوک کړې آخر لار مالہ

ما د غمازګرو بہ بېخ اوویستے
دغہ ھمرہ کہ را دې کړے اختیار مالہ

خلقو جولۍ ډکې د ګلونو کړې
څۂ را کړی دی خلقہ دی بھار مالہ

زۂ بہ پرې پرھر د زړۂ رفو کړمہ
راغے کہ پہ لاس د زلفو تار مالہ

کہ را یې کړہ بوسہ اقبالہ لا ښہ دہ
ښې شې پہ پستو لبو انکار مالہ

ستا انا زما پښتو ، تر منځ غر شۂ
تۂ خبر نۂ چې وریت زما ځیګر شۂ

تا کونڅۍ پہ انتظار کړہ زما سپینہ
زما ھم لکہ کمان پہ شان کمر شۂ

زۂ او تۂ د یو بل نوم پہ ژبہ ناخلُو
یو مرام د دواړو زړونو یو محور شۂ

د سحر مې لا څۂ خوند اخستے نۂ وۂ
سېوری لاړۂ بیا کاږۂ شُو مازیګر شۂ

استادی لویہ د عشق دہ چې منمہ
کوم نظر دے بې لہ عشقہ چې ژور شۂ

څوک زما او ستا د زړۂ نہ خبر نۂ دی
افرین بہ وائی خلق کہ خبر شۂ

راز خبرې دی پہ راز کېږی اقبالہ
منصور سِر ظاہرَولو خلاص د سر شۂ

راپغاړہ مې د ټول عمر ژړا دہ
ما موندلې دا د عشق لویہ سزا دہ

ستا تصویر زما پہ سترګو کښې حاضر شی
د غزل مې کلہ کړې ابتدا دہ

چې تېریږی مې پہ زړۂ ھغہ لیکمہ
زما ټولہ شاعری خلقہ رښتیا دہ

ھېرہ کړې بہ مې وې کہ بې وفا وے
سترګو مخکښې مې ولاړہ ستا وفا دہ

څۂ پښتو دہ څۂ مذھب چې لاس پہ خلۂ ږدم
ستا پہ مخکښې څۂ شېرینہ څۂ لیلیٰ دہ

ستا د تورو زلفو خیال زما پہ زړۂ دے
دا مې وژنی راپسې تورہ بلا دہ

نیمہ شپہ دہ خلق ټول پہ خوب اودۂ دے
پہ اقبال باندې غوټہ راغلې  بیا دہ

پہ ھنر ھنر ژوندون دے تېراومہ
ھر ساعت پہ مېږہ تون دے تېراومہ

د نړۍ پہ یو ھېواد کښې چرتہ نیشتے
ستا د ظلم خپل قانون دے تېراومہ

مخ بہ ولې زما تور تبخے نۂ وی
اور مې زړۂ کښې د بېلتون دے تېراومہ

ھر ناوک ستا لہ مژګانو  چې راخېژی
ورتہ نخښہ مې لړمون دے تېراومہ

ما د پارہ څۂ کمے نؤ پہ خاطر ستا
قبول کړے مې کُنتُون دے تېراومہ

سمندر بغېر لہ مد وجذر نۂ وی
زړۂ مې کلہ پہ سکون دے تېراومہ

ھرې څوکې نہ د غم کاڼے چې رغړی
ورتہ زړۂ مې پہ سمُون دے تېراومہ

د اقبال نہ لږ ساعت ھم نۂ ھېرېږې
زما نن اشنا پرون دے تېراومہ

چې مې کلہ نہ دا مینہ ستا پہ خیال شوہ
کہ مې ورځ دہ کہ مې شپہ یارہ وصال شوہ

نۂ مې وېرہ د رقیب نہ د غماز دہ
اذادی راتہ حاصلہ د کمال شوہ

نقش زما پہ زړۂ تصویر ستا د ځوانۍ دے
 ستا ځوانی زما د پارہ لا زوال شوہ

تاتہ مخ دې زما تور پہ قیامت شې
کۂ لہ تا راتہ خوږہ څوک پہ مثقال شوہ

ساقی مات نۂ کړم اداب د مېخانې زۂ
کۂ بھر تندہ زغم نہ د لېوال شوہ

خوبان زمکہ ګروی او کوز کوز ګوری
چې خبرہ ستا د وصف د جمال شوہ

چې ھر څو فخر پرې اوکړی ھمرہ کم دے
سربالا پہ معشوقو کښې د اقبال شوہ

د وخت خړہ مې پہ سترګو کښې خورہ شوہ
د زړۂ درد مې زیات شو ھېرہ ستا بشرہ شوہ

د امید لیتکے پہ زړۂ کښې څنګہ بل کړم
ستا بې څایہ انا دنګہ تاترہ شوہ

ھر مئېن سرہ پہ عشق کښې داسې کېږی
 کہ یواځې دا ناسازہ ماسرہ شوہ

ځائے د طمعې مې ھمېش لہ خالي خېژی
چې د چانہ ھم پېدا زما اسرہ شوہ

پہ ھغہ کلی کښې ژوند تېراول ګران دی
چې د ھر سړی پہ سر کښې قرقرہ شوہ

اوس د ځان ساتلو څۂ خېر دے اقبالہ
چې د سر نہ لاړہ پورتہ غرغرہ شوہ

پہ ھر مخ کښې نندارہ د ھغہ یار دہ
خو لیدو لہ ئې د زړۂ سترګہ پکار دہ

کۂ سرمدئې د چړې د لاندې وینی
منصور کړې تماشہ پہ سر د دار دہ

مجنون اولیدۂ پہ سترګو د لېلیٰ کښې
څېرې کړې د رانجھا پوسکۍ تار دہ

فرھاد غر سورے کوی نۂ ستړے کېږې
شیرینۍ ورتہ محل کښې انتظار دہ

بلبل باغ کښې پہ ھر ګل باندې غوړېږی
و پتنګ وتہ ښائستہ لمہ د نار دہ

کۂ زاھد ئې د تسبو دانہ کښې ګوری
د ھندو پہ غاړہ بیاستہ د زینار دہ

څوک ئې ګوری پہ جمال څوک پہ جلال کښې
جوړہ کړې ھر چا ځان د پارہ لار دہ

اقبال ھیڅ پہ حقیقت او مجاز نۂ دے
ښکارہ شوې عاشقی ورتہ د کار دہ

څنګہ چې وہ ،ښائست ئې اوس ھم ھغہ شان وینمہ
زہ چې پہ کومہ شپہ پہ خوب کښې خپل جانان وینمہ

زما یقین دے ستا ځوانۍ باندې خزان نۂ راځی
زما یقین دے چې تا وینم تا بہ ځوان وینمہ

خلق بہ  سوچ کړی چې مدام  د چا ځوانی کېدے شی
لېونے نہ یم چرتہ لرې یو امکان وینمہ

زما د پارہ ستا مثال د ائنې مثال دے
زۂ چې تا ګورمہ پہ تا کښې خپل ځان وینمہ

دومرہ اشنا پسې زۂ ولې سرګردانہ نۂ شوم
لکہ دنیا پسې چې خلق سرګردان وینمہ

ھر یو ارمان مې دے نیمګړے چې پورہ نۂ شو ستا
ټول ارمانی ژوندون خپل ارمان ارمان وینمہ

ستا دغزل رنګا رنګۍ تہ چې اقبالہ ګوری
ډېر د نیزدې ملګری ھم دې حاسدان وینمہ

ستا د دیدن پہ خاطر ژوند غواړمہ
د زھرو ګوټ نہ بہ څۂ خوند غواړمہ

د عمر عمر شوګیرو پہ بدل
خوب دې یوہ شپہ پہ مړوند غواړمہ

پہ اشارو کنایو نۂ پوھېږم
اظھار پہ خُلہ درنہ سرګند غواړمہ

پہ فېرنګی څنګہ اعتبار اوکړمہ
ملالہ غواړم د مېوند غواړمہ

بیا بیا فصلونہ او مالونہ مې وړی
پوخ اباسین تہ یو ځل بند غواړمہ

کم عقل یار نہ زما وېرہ کېږی
دښمن کہ غواړم عقل مند غوړمہ

مڼہ بُکیاڼہ کښې اقبالہ نۂ شی
دخپل جانان سرہ پېوند غوړمہ

چې پہ خاورو کښې پرتہ ھغہ بشرہ دہ
اوس مې پاتې د ژوندون کومہ اسرہ دہ

غماز خپل د جبلت نہ دے مجبورہ
قیصہ ستا زما د مینې خو خورہ دہ

بیا یو ورور خپلو جذباتو نہ مغلوب شۂ
بیا یو خور د ورور پہ بدو کښې سورہ دہ

د ادم حوا نہ ټول خلق پېدا دے
د پښتون پکښې لا مور څنګہ مېرہ دہ

کہ دا ستا حسن پہ مثل د افتاب دے
زما مینہ ھم وړہ غوندې ذرہ دہ

ھر عاشق دي داسې سرې وینې ژړلی
کہ یواځې دا زما برخہ سپېرہ دہ

دومرہ غم پکښې ځائے شوے دے اقبالہ
د کتلو جوګہ ستا دغہ جګرہ دہ

زما غزل رنګین رنګین خیالونہ
ستا د رخسار ستا د جبین خیالونہ

تۂ مې پرواز د تخّیل اوګورہ
د اسمان راشی پہ زمین خیالونہ

ھم د مکان د لامکان راشی
د یو مکان نۂ دی مکین خیالونہ

چې راپغاړہ شو ھجران د عمر
ځکہ زما شُو آتشین خیالونہ

لکہ چې لویہ شوې نازونو باندې
دغسې ستا نیازبین نیازبین خیالونہ

نۂ ګرځی خیال مې د مردارې زړۂ کښې
زما ھُما زما شاھین خیالونہ

چې ستا خوږې مینې تہ خیال شی زما
خواږۂ خواږۂ شی انګبین خیالونہ

د عشق بلا چې دې پہ سر واخستہ
اقبالہ پرېږدہ د تسکین خیالونہ

تا بہ اووینمہ  بیا باور مې نیشتہ
پہ دې لور بہ شې خطا باور مې نیشتہ

زمانې کړو دومرہ پوخ دېوال تر منځہ
چې بہ سر کړمہ اشنا باور مې نیشتہ

ستا سرشت لکہ دُنیا بې وفائی دہ
چل بہ زدہ کړې د وفا باور مې نیشتہ

چې یو کلے شو دنیا نقصان یې دا دے
څوک بہ بچ شی لہ وبا باور مې نیشتہ

پہ ھمت باندې سړے مرام تہ رسی
بې ھمت کاندی ژړا باور مې نیشتہ

لکہ تا پسې زما اہ و بُکا دہ
تۂ بہ ھم یادوې ما باور مې نیشتہ

چې لو ے شوې پہ دروغو دہ اقبالہ
دا بہ اوائی رښتیا باور مې نیشتہ

د ښکلې مخ څہرہ مې  ھېرہ شولہ
زمانہ دومرہ منځ کښې تېرہ شولہ

خیال یې زما د زړۂ نہ او نۂ واتۂ
زېلہ د زړۂ نہ مې چاپیرہ شولہ

چې یې شوخۍ زیاتہ د جونو نہ وہ
پہ مشرانو کښې نن شمېرہ شولہ

زاړۂ یوازې مونږہ دواړہ نۂ شُو
زړہ ھم ھغہ د ټال بېرہ شولہ

دنیا بہ پاتې شې حېرانہ ورتہ
کہ مې د عشق قیصہ برسېرہ شولہ

زړۂ نہ مې ساہ د یار غمونو اوویست
ځکہ دنیا راباندې شېرہ شولہ

حال د ریاست شو د رضیہ اقبالہ
د غونډاګانو منځ کښې ګېرہ شولہ

ستا د مینې څۂ عجبہ سر شاری دہ
چې مې ټولہ زندګی پرې خماری دہ

چې رغېږمہ ترې مرمہ راتہ ښکاری
لاحق داسې مې د عشق بیماری دہ

موسیقۍ او د شعر یو بل کښې تړون دے
کہ دا نۂ وی بیا ترې غورہ نثاری دہ

ھغہ  مینہ دہ چې پاکہ د لالچ  دہ
 دیو بل نہ طمع، مینہ بازاری دہ

 د ژړۍ نہ ورستو ستورو پړقہ پُړوک دے
کہ دا ستا پہ لُوپټہ مینا کاری دہ

رسولے تر دې حال پورې چا یم ؟
ستا پہ غاړہ اوس زما تیمارداری دہ

دنیا ټولہ اوګټی اقبال بہ څۂ کا
چې بېللې یې د عشق جواری دہ

ھغہ زما لہ زړۂ نہ نۂ اوځی زۂ څۂ اوکړمہ
چې یې اوباسم زما زړۂ اوځی زۂ څۂ اوکړمہ

زړۂ مې ترې پټ شو پہ سینہ کښې دېوالونو شاہ تہ
پورې راپورې ترې باڼۂ اوځی زۂ څۂ اوکړمہ

اور چې بلېږی لوګے خامخا بہ خېژی ھلتہ
کۂ اسوېلی ساړۂ ساړۂ  اوځی زۂ څۂ اوکړم
ہ
د محبت خړ سېلاب واخستم لاھُو یې کړمہ
بوټی د لاسہ مې پاخۂ اوځی زۂ څۂ اوکړمہ

لکہ د زاڼې راپریوځی پہ انګڼ د ځنو
راغلے دام نہ مې مارغۂ اوځی زۂ څۂ اوکړمہ

اقبالہ سم مې پېدا نۂ کہ د لړم لکۍ دی
یاران پہ برخہ مې کاږۂ اوځی زۂ اوکړمہ

تۂ بہ مې ګورې زۂ بہ مړیم چرتہ
تانہ بہ وړے د وخت خوړ یم چرتہ

دا چې زما سرہ ھر وختې کېږی
لکہ چې زۂ د دغې وړ یم چرتہ

زندګی ټولہ مې سزا جوړہ شوہ
پہ ګناھونو کښې ککړ یم چرتہ

سر مې غرمو تہ دے مدام نیولے
ورکوم سېورے بل لہ بړ یم چرتہ

څوک ازار کړے پہ ځوانۍ بہ مې وی
خېرې خېرې ایسړ ایسړ یم چرتہ

ھر یو ھډوکے مې رانجۂ رانجۂ شۂ
ګوذار د عشق لہ داسې چړ یم چرتہ

اقبال پہ عشق کښې د وقار قائل یم
دا زۂ غلام او نۂ چوپړ یم چرتہ

ما تصویر لہ ھرې ډډې د یار جوړ کہ
لکہ یار نۂ شو کۂ ډېر مې سینګار جوړ کہ

دا د عشق ناقراری مې کمہ نۂ شوہ
کہ ھر څومرہ مې سبب د قرار جوړ کہ

سم د یار نازکې طبعې سرہ نۂ شو
پہ خوارۍ باندې کہ ډېر مې بازار جوړ کہ

پہ ائین کښې دې ځان اوګوری پخپلہ
داسې وۂ کۂ خلقہ ما ترې نګار جوړ کہ

عکس زما د تور باتُور تری منعکس شو
کۂ تور خال یې د رنجو پہ رخسار جوړ کہ

ضمانت د پال طبیب غواړی نادان دے
کہ خداے دا ځلې د مینې بیمار جوړ کہ

غبارہ کښې چی ھوا ډیرہ شی وچوی
ھر سړے یې د خپل ظرف پہ مقدار جوړ کہ

د غماز سترګې دې اووځی چې خلاص شم
بیا یې شر اقبال سرہ پہ دیدار جوړ کہ

ستا د وصال شوہ ھرہ لارہ ړندہ
ھرہ ارزو شوہ ھرہ چارہ ړندہ

خوشحالی ما پہ دُنیا او نۂ لیدہ
لکہ شی تېرہ لہ بازارہ ړندہ

کہ عېب جوی دې غماز ډېرہ اوکړی
مینہ زما دہ پہ تا یارہ ړندہ

ھغہ عاشق د خداے نہ نور څۂ غواړی
چې معشوقہ شی چا د پارہ ړندہ

داسې لاسونو کښې نظام د ملک دے
سوزن کښې اچوی دې تارہ ړندہ

داسې حالات شُو د پښتو ادبہ
خبر بہ څۂ شی لہ معیارہ ړندہ

نظر اقبالہ د باتُور پکار دے
ایستے دې نۂ شی پټہ خارہ ړندہ

چې پہ خوب کښې زما راشې ستا مننہ
رقیبانو لہ سزا شې ستا مننہ

وسیلہ ستا د دیدن مې پاتې نۂ شوہ
مھروبانہ کۂ پہ ما شې ستا مننہ

ستا ښائست بہ ھغہ نۂ وی زۂ پوھېږم
ماتہ بیا زړہ لېلہٰ شې ستا مننہ

غمازان مې تا د زړۂ نہ ایستۂ غواړی
تۂ پہ زړۂ کلکہ زما شې ستا مننہ

پہ نری رنځ دعشق ډېر اورنځېدمہ
کہ زما د رنځ دوا شې ستا مننہ

بلبلان دې کړۂ حېران د باغ اقبالہ
پہ ھزار رنګہ ګویا شې ستا مننہ

ولې دې مړ نۂ شم کہ  تا ھېر کړمہ
څنګہ ژوندون بہ خپل اشنا ھېر کړمہ

زما د عمر ګټہ ستامینہ دہ
یوہ لحظہ نۂ دہ چې  دا ھېر کړمہ

یادونہ ټول مې ستا سرہ تړلی
 ھجر کښې اخلم چې پرې ساہ ھېر کړمہ

چې مې اظھار د محبت کړے وۂ
ستا زیړیدل یاد دی زما ھېر کړمہ ؟

د قبر غم دے چې اقبالہ مې خوری
لېونی غواړی پہ دنیا ھېر کړمہ

څنګہ کېدے شی چې زۂ تا ھېر کړمہ
داسې ممکن دہ خپل ساہ ھېر کړمہ

تا بہ څۂ بد کړی لۂ ما سرہ وے
چې بد دې مخې کړم تا ھېر کړمہ

زما او ستا خو د قیامت وعدہ وہ
قیامت خو نۂ دے پہ دُنیا ھېر کړمہ

پہ ما تېرېږی بہ خوشحالہ اوسې
مړ دې شم تا کہ پہ دعا ھېر کړمہ

زیاتہ لۂ ما نہ چې وفا باندې دہ
کړے خپل لوظ د وفا ھېر کړمہ

ستا د یو ځل د لیدو مې ارزو دہ
ختمہ شوې بلہ ھرہ جستجو دہ

د وصال د وړومبنې شپې ستا د زلفو
 لا تراوسہ پہ مزغو کښې مې خوشبو دہ

د بورا غوندې د ھر یو ګل مېلمہ شوم
چرتہ داسې قافلہ  د رنګ او بُو  دہ

مقدم چې څوک وفا ګڼی لہ ځانہ
ھغہ مینہ ھر میدان کښې سرخ رو دہ

 کہ ځان مړ کړم دا احسان بہ ئې خلاص نۂ کړم
چې پہ پت کښې زما ناستہ پہ ګېسُو دہ

پټ ہہ ونو کښې غږونہ چې کوئل کړی
پہ خبرو ئې لیدلې خوش ګلُو دہ

د ھغې بہ څۂ انجام ښہ وی اقبالہ
یارانہ چې  پہ دانہ د شلتالُو دہ

داسې اميد زما له تانه نۀ وۀ
دومره قصور مې هم جانانه نۀ وۀ

رخ د سيلۍ بدل بدل غوندې وۀ
وخت د ډېر وخت نه مهروبانه نۀ وۀ

ما ترې نه طمع د وفا نۀ ساتله
څوک چې اشنا هډو وفا نۀ وۀ

دا کومه لوبه ده روانه ښار کښې
جوړ شوے دومره په اسانه نۀ وۀ

اقباله څۀ اوکړم چې نۀ پوهېږي
هيڅوک خفه زمونږ په ورانه نۀ وۀ

تۂ بہ مې ګورې بیا بہ نۂ یمہ زۂ
پنجہ کښې وړے بہ مارغۂ یمہ زۂ

چې دې زما پہ شان مئین نۂ وۂ څوک
پوھہ بہ شې چې تالہ څۂ یمہ زۂ

فرشتو لږ راباندې ترس اوکړئ
مخکښې نہ ټول وړۂ وړۂ یمہ زۂ

ستا د راتللو څۂ امید نیشتہ دے
بیا دې ھم لار تہ پہ کاتۂ یمہ زۂ

راشہ رخصت مې کړہ پہ مینہ باندې
پہ اخری سفر د تلۂ یمہ زۂ

کۂ د سرو وینو غرغړې کومہ
سورے سورے اقبال پہ زړۂ یمہ زۂ

مۂ مې لګوہ دومرہ دېوال سرہ
چې کوز شمہ مېدان تہ تورې ډال سرہ

حق مې پېژندلے اوس ئې غواړمہ
ډېرې لوبې اوشوې زما مال سرہ

اؤرې بہ زما زۂ چې څۂ وائیمہ
تۂ کہ متفق مې نۂ ئې خیال سرہ

بویں د انقلاب لۂ دې فضا راځی
خوړ د وینو پاک بہ کړې رومال سرہ ؟

ما د کور دربان کړې تۂ قابض شوې پرې
اوس مې نیوے نۂ شې پہ زوړ جال سرہ

تۂ او زۂ لازم ملزوم یُو یو بل لہ
دواړہ بہ قدم اخلو د پال سرہ

دواړہ بہ لہ حدہ خپل تېریږو نہ
ژوند نۂ شی یو کور کښې استحصال سرہ

پخپلہ بہ قائل شې دا یقین مې دے
کېناستې یو ځل کہ د اقبال سرہ

ھغہ لمحہ د دیدن ھېرہ نۂ شوہ
د لاسہ اووتلہ ګېرہ نۂ شوہ

خُلہ ئې وېنا تہ جوړېدلہ بیا بیا
غلې شوہ پاتې رابرڅېرہ نۂ شوہ

ښہ وی کہ بدہ زندګی تېرہ شی
بغېر لہ تا راباندې تېرہ نۂ شوہ

چې ما او تا بہ پکښې ټال اچوۂ
خزان نہ پاتې ھغہ بېرہ نۂ شوہ

برخہ راوړې مې ځای کمہ وہ
پہ وظیفو باندې ھیڅ ډېرہ نۂ شہ

چې نیمہ شپہ کښې بیلېدہ بہ لہ ما
پہ ھغہ رنګ کښې را چاپېرہ نۂ شوہ

اقبالہ ډېر کہ مې ھمت ورکوۂ
کمزورې زړۂ باندې وہ شېرہ نۂ شوہ

تہ خپل جبر زما زغم ګورہ
چې څوک شغال دے څوک ضېغم ګورہ

اوزمایہ ھرہ حربہ را باندې
تۂ ارادہ مې مسمم ګورہ

مټې بہ ستا اودرېږی ستړې بہ شی
سرونہ دا بہ نۂ شی کم ګورہ

لہ زېلو اونړېدم او بہ لوئېرم
نختر یم باد نۂ کړمہ خم ګورہ

زنګ بہ شی ماتہ بہ دې دا تُورہ شی
سدا بھار زما قلم ګورہ

کہ مې لاسونہ لېچې دواړہ پرې شُو
نیسم بہ غاښو کښې عَلم ګورہ

امید اقبالہ دے صبا بہ خېژی
راج بہ ختمیږی د تورتم ګورہ

د محبت خواږۂ خواږۂ دردونہ
وژنی آخر بہ مې د زړۂ دردونہ

سر خو بہ خوری دا څۂ ناشونې نۂ دہ
څوک چې پالی دومرہ زاړۂ دردونہ

کلہ زبېرګی او کلہ اہ جوړ شی
زما د خُلې نہ چې خاتۂ دردونہ

اوس بہ خوشحالہ وی چې ټول درد شومہ
پہ ھر قدم ئې چې کاتۂ درونہ

بې نیازہ یار راتہ کتلی نۂ دی
ګنی پہ مخ مې ښکارېدۂ دردونہ

نایابہ شُو ھغہ دارو اقبالہ
زما پہ څۂ چې ورکېدۂ دردونہ

اشنا لہ ما رخصتېدۂ زۂ ولې مړ نۂ شومہ
اسمان پہ ما راغوزېدۂ زۂ ولې مړ نۂ شومہ

دومرہ اوږدہ جدائی څنګہ بہ برداشت کړمہ زۂ
چې یو ساعت بہ غمېدۂ زۂ ولې مړ نۂ شومہ

چې د بېلتون اعلان کېدۂ زۂ لکہ بُت ولاړ وم
وجود مې پاڼہ رپېدۂ زۂ ولې مړ نۂ شومہ

چې تصور ئې ما پہ ژوند کښې چرتہ کړے نۂ وۂ
ھم ھغہ ھر څۂ نن کېدۂ زۂ ولې مړ نۂ شومہ

اقبالہ حق د یارانې مې ادا کړے نۂ دے
ځان مې لہ ځانہ شرمېدۂ زہ ولې مړ نۂ شومہ

زۂ یو سحر او بل ماښام لیکمہ
اشنا غزل دا ستا پہ نام لیکمہ

پہ بلۍ راشہ چې ښائستہ شی منظر
نن مې زړۂ غواړی ستا پہ بام لیکمہ

خط چې لیکم د زړۂ پہ وینو لیکم
اول د ټولو نہ سلام لیکمہ

نشہ د خپل د عشق پورہ دہ زما
نۂ پہ مینا او نۂ پہ جام لیکمہ

زما د ژوند قیصہ رښتینې قیصہ
چې ګل اندامې د بھرام لیکمہ

جمع دے ھر خاصیت ستا سترګو کښې
کلہ نرګس کلہ بادام لیکمہ

څۂ ګډہ وډہ افسانہ وۂ ژوندون
اقبالہ څۂ بہ اختتام لیکمہ

زما پہ زړۂ یې چې ټول عمر خدائی اوکړلہ
زړۂ بہ مې اوچوی کۂ ھغۂ بې وفائی اوکړلہ

زۂ اوس پہ کومہ خُلہ ھغۂ تہ بې وفا اووائیم
چې مې ټول عمر د چا مدحہ سرائی اوکړلہ

رېبارہ ماتہ د خداے پہ نوم رښتیا اووایہ
چې یار زما ماسرہ څومرہ سچائی اوکړلہ

د ھړ غرمہ دہ ھرسړی سیوری لہ سر وړے دے
ارمانی چغہ پہ صحرا کښې سودائی اوکړلہ

دا ما چې چرتہ پہ غلطہ لارہ پل اېښے دے
د سمې لارې زما عشق رھنمائی اوکړلہ

دا ځنې ځنې مذبذبہ کښې اقبالہ لاړل
نۂ یې رندی اوکړلہ نۂ یې پارسائی اوکړلہ

جانانہ نور ستا د پښتو نۂ یمہ
دا ځلہ مرم د رغېدو نۂ یمہ

ستا پہ مِنت باندې زۂ نۂ شرمېږم
څۂ اوکړم زۂ چې د درتلو نۂ یمہ

زۂ اوچ خشاک یمہ بڅرے غواړم
زغم د ھجران د سرو لمبو نۂ یمہ

چې ستا زما ورانہ پہ څۂ باندې دہ
پښتون یم راز د سپړدو نۂ یمہ

زۂ چې ګرېز کوم دا ستا لۂ دیدن
زوړ شومہ خپل مخ د ښودو نۂ یمہ

ګلہ دا ستا کہ اشارت وے راتہ
حیصار پہ شپول او پہ ازغو نۂ یمہ

وھلے داسې یار پہ نیمہ کښې یم
اقبالہ اوس د سمېدو نۂ یمہ

څوک کتے شی مخامخ کلہ افتاب تہ
خو حېران یم زۂ د خپلو سترګو تاب تہ

غوټۍ ځکہ ګل کېدو کښې تحمل کړی
ځان خجل ورتہ ښکارېږی ستا شباب تہ

زۂ پہ زور یې ھلہ پوھہ شوم عالمہ
چې مې اودنګل د عشق خړ دریاب تہ

ستا د سرو اننګو اور کړم شنہ لوخړہ
اور دې ولې پورې نۂ شو تور نقاب تہ

پرې خوږہ نغمہ دا ستا د نوم غږېږی
کۂ غوږ اونیسې زما د زړۂ رباب تہ

پہ رو رو علم زیاتېږی خزانہ شی
کہ لږ وخت دې ورکوۂ چرتہ کتاب تہ

دا دنیا دھوکہ د سترګو د اقبالہ
اوبۂ مۂ وایہ اقبالہ دې سراب تہ

مینہ مو پخښہ شوہ د سینګار محتاجہ نۂ دہ
ونہ د خونۂ دہ د بھار محتاجہ نۂ دہ

دوہ مئین پہ سترګو کښې بلا خبرې اوکړی
ھرہ یو خبرہ د اظھار محتاجہ نۂ دہ

وخت لکہ لاټُو پہ یوہ پښہ او چُورلولم
اوس مې زندګی د ھیڅ قرار محتاجہ نۂ دہ

نۂ ښکاری کم اصل تہ کہ سرومال ترې ځار کړې
اصیل سرہ نېکی کول د شمار محتاج نۂ دہ

اقبالہ د ژوندون پہ مقصد غور فکر پکار دے
کار د لاروی دے ګنی لار محتاجہ نۂ دہ

جدا لہ یارہ د اختر شپہ دہ
غوڅہ وی زړۂ خنجر خنجر شپہ دہ

بیا ھغہ زوړ زخم مې خُلہ پرانستہ
څړیکې د درد پرھر پرھر شپہ دہ

زما نصیبہ پہ تا څۂ اوکړمہ
ھیڅ پوھہ نۂ شوم چی سحر شپہ دہ

ما پټې کړې دی لہ وېرې سترګې
چې سترګی پرانزم بھر شپہ دہ

تېارې پخې شوی نورې لا ګورې شوی
پټ دے پہ کوم وطن کښې نمر شپہ دہ

کتے رڼا تہ اوس اقبالہ نۂ شُو
زمونږہ ټول عمر پہ سر شپہ دہ

ستا پہ وعدہ څنګہ اعتبار اوکړمہ
چې پہ زاړہ نظر یو وار اوکړمہ

اشتیاق ستا پہ زړۂ کښې پاتې نۂ شو
زۂ کہ ھر څومرہ ھم تلوار اوکړمہ

ھر سړے مانہ دلداری غواړی
چانہ بہ طمع د دلدار اوکړمہ

اشنا کہ ستا راسرہ لار وے چرتہ
پہ دشتو غرونو کښې بہ لار اوکړمہ

دا بې وسی دہ چم ګاونډہ زما
پہ نیمہ شپہ کښې یک زار اوکړمہ

زۂ پہ سادہ حسن د غرۂ مئین یم
څہ بہ د ښار پہ ډول سینګار اوکړمہ

نۂ پاتې کېږی یار د تلو پہ نیت دے
اقبالہ ډېر ھم کہ اسرار اوکړمہ

مۂ مې لږوہ دومرہ دېوال سرہ
چې ګډ شم پہ مېدان کښې تورې ډال سرہ

تانہ زیاتہ دہ وفاداری زما
تور لږوہ ما باندې تۂ خیال سرہ

زۂ مئین عزت او پہ غېرت یمہ
ستا مینہ قارونہ دہ د مال سرہ

زۂ آزاد طوطی د شنو بنړوڼو یم
تۂ عادت د سرو قفس او جال سرہ

اوګورہ تاریخ د پلار نیکونو مې
ګرانہ دہ سیالی کول د سیال سرہ

زدہ بہ کړې سبق د حریت ترې نہ
کېناستې څو ورځې د اقبال سرہ

څنګہ بہ اوشی ستا زما روغہ
چې غواړی نۂ پُورہ دنیا روغہ

کہ ستا زما وے څۂ بہ شوی وو خو
چا سرہ اوکړی څوک د چا روغہ

د بېلتانۂ ورځ بہ دې ھېرہ نۂ کړم
دنیا راپرېوتہ پہ ما روغہ

پکښې بہ څوک نہ څوک غماز پېدا شی
چې او ځنډېږی تر صبا روغہ

رضا کول دومرہ دنیا ګرانہ دہ
راځہ چې اوکړو مونر جدا روغہ

اقبالہ سوال کړہ چې سبب جوړ شی
څہ بہ کړو مرګ نہ ورستو بیا روغہ

ستا جفا مې پہ وفا منلې دہ
بادشاھی مې پہ زړۂ ستا منلې دہ

راکوہ زما د عشق د ګناہ مې
ما دې ھرہ یو سزا منلې دہ

د قانون او د څۂ لارې څۂ حاجت دے
ناروا مې ستا روا منلې دہ

د تن غوښې زما خوری کہ د زړۂ وینې
ما پہ ځان د عشق بلا منلې دہ

کہ دې زړۂ پہ دې یخېږی راکوہ
ما خېرہ دې پہ دعا منلې دہ

څۂ ګیلہ دہ کہ یې دا ځل نۂ منې
تا پہ پخوا کلہ زما منلې دہ

نۂ څۂ زور وۂ نۂ څۂ جبر وۂ اقبالہ
ما د خپل زړۂ پہ رضا منلې دہ

پہ زړۂ کښې نقش تازہ کول غواړمہ
مخ تہ دې بیا یو ځل کتل غواړمہ

نیم ژوبلہ ژوند بہ سړے څو تېر کړی
پہ یوہ ډډہ لږېدل غواړمہ

ھمرہ د زړۂ د ارمان مې لا ژوندے شو
ھر څومرہ زۂ یې چې وژل غواړمہ

ستا د لیدو خواھش مې زیات ځکہ شو
څۂ اورېدل څۂ اؤرول غواړمہ

اقبالہ داسې لېونے بہ څوک وی
دا بې نېټې چې زۂ اجل غواړمہ

یار مې ھېر کړۂ راسرہ کړی لوظونہ
ما ژوندی ساتلی دی مړی لوظونہ

ھغہ شان پہ ھغہ زړہ لارہ روان یم
دی پہ غاړہ کښی زما پړی لوظونہ

زۂ تراوسہ یې سمبال سمبال ساتمہ
سیند لہ یارہ چرتہ دی وړی لوظونہ

نۂ پوھېږمہ چې دومرہ زر شوې ولی
یا لہ تانہ شُو اشنا ستړی لوظونہ

پہ قدم قدم مې بیا را زرغونېږی
ما کرلی پہ ھر ګام زړی لوظونہ

د پخو سنړو دې بند اوکړی اقبالہ
پس لہ ھغې نہ دې بیا غړی لوظونہ

تا ډیرہ زیاتہ چې ښودلہ وېرہ
زما د زړۂ نہ اووتلہ وېرہ

پہ وېرہ وېرہ دې بلا جوړ کړم
اوس رانہ خورې یارہ پخپلہ وېرہ

تاتہ ھغہ سبب ډېر ښہ معلوم دے
خود بہ دې زړۂ کښې پرېوتلہ وېرہ

زۂ کہ قسم خورم ستا اعتبار پرې نۂ شی
دومرہ دې زړۂ کښې اوروزلہ وېرہ

زۂ کوشیش اوکړم د یوې د ویستو
پېدا شی ستا پہ زړۂ کښې بلہ وېرہ

ژوندون زما او ستا پہ یو کور کښې دے
څو بہ ساتُو مونږ لہ یو بلہ وېرہ

راځہ چې دواړہ څۂ حدود او ټاکُو
زړونو نہ اوځی تر تلہ وېرہ

اقبال خپل دې څۂ پردے خو نۂ دے
تۂ رانہ خورې دغہ ھمرہ څلہ وېرہ

اخلی مېړنی ډغرې غر سرہ
یو بہ مقابل شی د لښکر سرہ

سر خو ھلہ سر چې سرفرازہ دے
څۂ کړی څوک پہ خاورو کښې پروت سر سرہ

تورہ شپہ روښانہ کړی ډیوہ ښہ دہ
اونیسی چې تندر څۂ کړې نمر سرہ

د لارې کږلېچونہ ړاندۂ څۂ وینی
لارہ لیدے کېږی خپل نظر سرہ

ړوند دے ھغہ خلق نور بہ څۂ وائیم
څوک چې کُوټ بنګار تلی د زر سرہ

صلح صفائی ښہ دہ پہ خپلو کښې
رحم ھیڅ پکار نۂ دے د شر سرہ

اقبالہ انتظار د انقلاب مې دے
غوږ نیولے ناست یمہ د ور سرہ

چمن خفہ فضا خفہ خفہ دہ
مجنونہ ستا لېلہٰ خفہ خفہ دہ

دا څوک ظالم صیاد دامونہ ږدی
بلبل خفہ مېنا خفہ خفہ دہ

چرتہ ښادی شتہ نۂ نغمہ خورېږی
رباب خفہ سُرنا خفہ خفہ دہ

د چا پہ شونډو مسکا څنګہ راشی
چې د ھر ګل خندا خفہ خفہ دہ

د زړۂ وینو تېل ملګرو غواړی
ډیوہ خفہ ړڼا خفہ خفہ دہ

زما ساتلے سپے دے ما ماتوی
زما د زړۂ درزا خفہ خفہ دہ

ماتم زدہ ماحول کښې عمر راغے
اقبالہ ستا نوا خفہ خفہ ډہ

پہ رو رو رانہ تصویر ھېر د جانان شۂ
ھغہ داغ مې د زړګی لا فروزان شۂ

یار مې خیال شۂ پہ زړګی کښې زما کېناست
کۂ وجود یې لکہ رېګ لاړ پریشان شۂ

زما مینہ ورځ تر ورځې لا زیاتېږی
پہ مثال د عمل انګېز ورتہ ھجران شۂ

اوس ترې ھیڅ ھم نۂ جوړېږې کۂ وصال شی
پہ پوخ فصل باندې څۂ خېر کہ باران شۂ

پہ ھیڅ حال کښې بہ پُورہ نۂ شی پوھېږم
زور مې دغہ ھمرہ د زړۂ ولې ارمان شۂ

دا باریکې نقطې ھلہ بہ پوھېږی
چې زما غوندې د عشق پہ لار روان شۂ

زۂ حېران یم د چا څۂ ځی پرې اقبالہ
معترض تش پہ دیدن چې مې جھان شۂ

څومرہ زوړ شوم ھمرہ مینہ مې لا زور شوہ
لمبہ کوزہ لړمانۂ تہ مې د اور شوہ

د بھر خلقو جواب بہ مې وۂ کړے
خو حملہ راباندې اول خپل لہ کور شوہ

خپل د غر ھمرہ ګناہ خلق ھوار کړې
زمونږ نۂ غوندې خبرہ لاړہ شور شوہ

نۂ ژړا نۂ مې فریاد پہ چا اثر کړی
دنیا ولې مې پہ حق دومرہ کټور شوہ

د زړۂ ګوټ ګوټ بہ زما رڼا رڼا شی
راښکارہ چرتہ پہ بام د سپوږمۍ خور شوہ

کفارہ ستا د قسم دې زما سر شی
کہ دعا چرتہ قبولہ د سر تور شوہ

چې فراق کښې د یار مړ نۂ یم اقبالہ
دغہ خپلہ زندګی راتہ پېغور شوہ

دومرہ مې مۂ مجبورہ وہ چې بغاوت اوکړمہ
ښۂ بہ وی دا چې تا سرہ زۂ محبت اوکړمہ

دا زړۂ او ځان رانہ ګټلے شې پہ مینہ باندې
زۂ ھغہ نۂ یم چې پہ زور دې اطاعت اوکړمہ

زۂ چې پہ خپلہ باندې راغلم ما بہ زېر نۂ کړې
د عزت اوږے یم د بل سړی عزت اوکړمہ

بیا بہ مړ نۂ شی کہ یو ځل دې دغہ اور پورې کړو
زغم بہ ترڅو پورې بھر لہ خپل طاقت اوکړمہ

تاوان زما دے چې دا ستا ګرېوان لہ لاس وړمہ
شېطان ماشوم تہ بہ تر کومہ نصیحت اوکړمہ

کم اصل خلق دې زما دا کمزوری نۂ بولی
مظاہرہ چې زۂ اقبال د شرافت اوکړمہ

چې د یارانو ما نہ وېرہ څۂ دہ
ددوی زما سرہ جګھړا څۂ دہ

زما پہ ھر کار بہ اعتراض کوی
ما کښې خوبی لہ دوی نہ غورہ څۂ دہ

زۂ مصنوعی څہرې لوستلے شمہ
چې د یو کس زړۂ کښې خبرہ څۂ دہ

عمر وتلے پہ جرګو کښې مې دے
پېژنم کتہ څۂ دہ برہ څۂ دہ

منافقت مې حد نہ ډېر بدې شی
فرق لرم مېدان کښې نرہ څۂ دہ

بیا بہ ھم زړونہ د یارانو ساتم
ګنی پرواہ زما لہ سرہ څۂ دہ

وخت لوے استاد دے فېصلہ بہ اوکړی
اقبالہ کاڼے څۂ ډبرہ څۂ دہ

ھرہ چارہ مې شو شنډہ
ثمر نۂ نیسی ارھنډہ

چپې څنګہ بہ پېدا کړی
د اوبو ولاړہ ډنډہ

طمع مۂ لرہ د مانہ
عشق مې ماتہ کړلہ لنډہ

د عزت غم بہ دې تل خوری
ګاونډ مۂ کړہ لہ لونډہ

زین پہ اس باندې مزہ کړی
خر پہ شاہ کړہ درنہ پنډہ

کاڼے نۂ ماتېږی منځ نہ
وھل غواړی څنډہ څنډہ

د ایراړ څاروی کېزہ دہ
یا پہ غاړہ کښې کولنډہ

قیصې اوږدې مې نۂ خوښېږی
مختصرہ لنډہ ګنډہ

چې یې زړے تریخ زُقُم وی
خوږ بہ یې نۂ کړی مصری کنډہ

چې د ھر محفل ښائست وم
پیرۍ کړم ټوقہ ملنډہ

چې د وخت ارہ پہ سر شوہ
ټول یې کړم برغنډ برغنډہ

مرګ پہ خپلې نېټہ راشی
پہ تدبیر نۂ کېږی ځنډہ

ټول غمونہ د اقبال شُو
د نصیب چې کېدۂ بنډہ

ستا د دیدن ارمان پورہ شی نور څۂ نۂ غواړمہ
دومرہ لمحې پہ دې دنیا د ژوندانۂ غواړمہ

زۂ نۂ پوھېږمہ چې څۂ تاوان دنیا تہ رسی
زۂ چې پہ مینہ د خپل یار مخ تہ کاتۂ غواړمہ

نظر وھمہ ګېر چاپېر پہ چا مې زړۂ نۂ خېژی
دا زړۂ مې ډک شۂ د چا مخکښې سپړدۂ غواړمہ

شاہ مې ھم ھغسې ساتلې دہ پہ مخہ چې وم
چې تا خبر کړمہ لہ تانہ خبرېدۂ غواړمہ

ستا کلیمہ مې یارہ لوستې تر مرګہ پورې
پہ دې ایمان باندې لہ دې دنیا نہ تلۂ غواړمہ

څنګہ خاموشہ خاموشی دہ مرغۍ چڼ نۂ کوی
بیا دې خندا چنو کوڅو کښې اؤرېدۂ غواړمہ

د ارمانونو مې سلګۍ دی مینہ ساہ ورکوی
پہ چغو چغو پرې اقبالہ ژړېدۂ غواړمہ

بلبل څو بہ زغمی د چمن تندہ
ما بہ وژنی آخر ستا د دیدن تندہ

لہ ازل ځنې راؤړې زما روح دہ
مړہ بہ وې کہ چرتہ وے د بدن تندہ

چې پہ کور او پہ وطن وی څۂ خبر دے
مسافر نہ اوپښتہ د وطن تندہ

لہ پردو خلقو ګیلہ زما عبث دہ
چې محسوس نۂ کړہ سختن د سختن تندہ

لوپټہ کہ چرتہ ستا زما کفن شی
کوم کافر بہ لری بیا د کفن تندہ

زۂ کامل وصال د یار لہ نصیب غواړم
زما نیشتے د فردوس او عدن تندہ

ستا د مینې خزانہ لرمہ ډېرہ
اقبال نۂ لرم د مال او تومن تندہ

جوړہ کړې خداے پہ وخت کښې د فرصت دہ
د ګل پاڼہ می خوبا پہ نزاکت دہ

ھر عضو یې مناسب پہ اعتدال دے
نمونہ دا د فنکار د مہارت دہ

ھیڅ مثال یې پہ نظر کښې زما نیشتے
د دنیا نہ جوړہ دا پہ تفاوت دہ

نمر سپوږمۍ ګل سرہ څنګہ تشبیھ ورکړم
پری زادہ زیاتہ قدر پہ قیمت دہ

تصنوع پہ شعر کښې نۂ لرم اقبالہ
ھیندارہ ټولہ د مینې د شدت دہ

زۂ وار خطا درتہ نعرې وھمہ
را بہ شې تہ پہ دې اسرې وھمہ

کہ یو نظر دې اووینمہ چرتہ
کوڅې تہ بیا بیا دې پېرې وھمہ

دا ستا د مخ د سپین صبا پہ طمع
لارې د شپې تورې تیارې وھمہ

وتے لہ حدہ درپسې نۂ شمہ
سر لکہ موج پہ کِنارې وھمہ

څوک دې چیترہ مالہ لاس کښې راکړی
د تندی لیکې پرې سپېرې وھمہ

چې یې د لاسہ پہ لړزان پاتې شوم
نن ھغہ زړۂ ذرې ذرې وھمہ

تہ بہ اقبال پہ کلی کور ګورې
زۂ بہ جلۍ پہ سرې مېرې وھمہ

( وارخطا ، یوہ مرغۍ چې خپلې ملګرې لہ پارہ وارخطا اوازونہ کوی )

دومرہ ډېرہ مشتاقی مې ستا د دید شوہ
د وړو لکہ  نوروز او یا د عید شوہ

ستا د یو نظر لیدۂ ھم دومرہ ګران شول
پہ اسمان خاتۂ د عقل نہ بعید شوہ

پہ امید یمہ کہ تۂ پخپلہ راشې
دا زما تورہ طالع چرتہ سعید شوہ

د یوې بہ مې لا درد زغملے نۂ وۂ
چې د غم څپېړہ بلہ بہ رسید شوہ

کہ پخپلہ مھروبانہ دا فلک شو
ګنی مانہ لمن خلاصہ د امید شوہ

ھیڅ پہ بند نۂ پوھېدمہ د کور چشمې
مرورہ بہ لہ مانہ  پہ شُنید شوہ

 بې وفا دہ کہ بې رحمہ دہ اقبالہ
 ستا د پارہ پہ معنیٰ د زړۂ ورید شوہ

لہ ژوندونہ ستړے شومہ
مېږتونہ ستړے شومہ

شوګیرہ دہ راپغارہ
لہ شب خونہ ستړے شومہ

لکہ ژرندہ پہ ما ګرځی
لہ ګردونہ ستړے شومہ

ھیڅ عمل ورباندې نیشتے
لہ قانونہ ستړے شومہ

پښتو نیشتے پہ ھیچا کښې
لہ پښتونہ ستړے شومہ

لېونے نۂ شوم پہ عشق کښې
لہ جنونہ ستړے شومہ

کلک ولاړ خپل پہ جھل
لہ اخونہ ستړے شومہ

خوند مې اونۂ لید پہ نن کښې
لہ پروُنہ ستړے شومہ

نۂ ترې مرمہ نۂ رغېږم
لہ طاعونہ ستړے شومہ

د فرھاد ھمت مې نۂ وۂ
بېستونہ ستړے شومہ

د اقبال ھډونہ شپېل شُو
لہ قارونہ ستړے شومہ

چې یې سپینې واؤرې تور اوربل کړو ماتہ
زۂ ګوذار ھغہ لېلہٰ کړم څنګہ شاتہ

چې ځان مړ کړمہ احسان بہ یې خلاص نۂ کړم
یو خوبا یې رسېدے نۂ شی وفاتہ

چې غندل ځوانی یې مینہ کښې لمبہ کړہ
یو مثال یې وړاندې کړو نورې دنیاتہ

د لېلہٰ ښائست زما زړۂ تہ معلوم دے
کہ ھر څومرہ یې څوک ذم اوکړہ وماتہ

پہ فلک کښې ھیڅ د ستورو کمے نیشتے
رسېدے شی د سپوږمۍ کلہ رڼاتہ

بې لہ خداے کہ سجدہ بل چاتہ روا وے
خلقہ ما سجدہ بہ کړے خپلې لېلہٰ تہ

خواہ پہ خواہ د ھغہ یار سرہ مې خخ کړئ
د اقبال کۂ چا کاتۂ د زړۂ رضا تہ

ځوانی مې لاړہ خو جانان غواړمہ
وار تېرے فصل یم باران غواړمہ

ښہ راتہ ښکاری چې راتللے  نہ شی
پہ بېرتہ بیا   ھغہ  دوران  غواړمہ

چې پورہ شوے د ھیچا ھم نۂ دے
زۂ  لېونے  ھغہ  ارمان   غواړمہ

چې د قانون نہ د فطرت خلاف دے
دائم وصال د خپل ھجران غواړمہ

دوہ ورځې ژوند مې پہ دنیا راوړے
تر قیامتہ یې سامان غواړمہ

ماتہ د خوب خپل تعیر معلوم دے
چې امکان نۂ لرې امکان غواړمہ

اقبالہ کړې مې وزرې نۂ دی
پرواز فضا کښې د اسمان غواړمہ

پہ زړۂ کښې تا رایادومہ چې غزل لیکمہ
تصویر دې خپل مخې تہ کړمہ چې غزل لیکمہ

کلہ دې زلفې خورومہ کلہ سترګې تورې
کلہ خالونہ درلہ  ږدمہ چې  غزل لیکمہ

ستا تصور زما د ھر غزل پہ شاہ باندې وی
د زړۂ بلھا وینې سېزمہ چې غزل لیکمہ

زما غزل تشې خبرې  پہ ھوا کښې نۂ دی
د ژوند څۂ اړخ بیانومہ چې غزل لیکمہ

اقبالہ څښمہ نۂ خو حال د شراب خور شی زما
لۂ خپلہ سُودہ اووځمہ چې غزل لیکمہ

یاد کړہ چې ستا زما سفر وۂ باران ورېدۂ
ښکلے منظر او خوشے غر وۂ باران ورېدۂ

جامې چې ستا کلہ لمدیې شوې پہ بدن چستې شوې
اوږے  زما ھر یو نظر وۂ باران ورېدۂ

ستا بہ چې زلفې پہ مخ راغلی ما بہ شاتہ کړلې
مخ دې شغلې کولې نمر وۂ باران ورېدۂ

نۂ د غماز نۂ د رقیب راسرہ وېرہ وہ څۂ
خیال د وصال شپې اختر وۂ باران ورېدۂ

تۂ بہ چې وخوېدې کړہ کښې ما بہ لاس درکړلو
ستا پہ اقبال څومرہ باور وۂ باران ورېدۂ

 زمانې نور څۂ درنہ نۂ غواړمہ
بس د اشنا مخ تہ کاتۂ غواړمہ

زۂ څۂ لذت د بدن نۂ غواړمہ
زۂ لار د زړۂ سرہ د زړۂ غواړمہ

چرتہ نیمګړے یم بغېر لہ یارہ
 چرتہ دا زۂ پورہ کېدۂ غواړمہ

سترګې قابل نۂ ګڼم ستا د دیدن
مخ تہ کاتۂ دې ولې زۂ غواړمہ

چې یو عاشق پرې قدم نۂ وی اېښے
پہ ھغہ لارہ باندې تلۂ غواړمہ

چې پہ وصال کښې ناقرارہ یمہ
اقبالہ نۂ پوھېږم څۂ غواړمہ

دا  د مینې تندہ نورہ مې  سېوا شوہ
چې ویرانہ د ځوانۍ باغچہ زما شوہ

چې نۂ رنګ او نۂ خوشبو شوہ د ګل پاتې
لولکۍ څانګونہ ټول کړۂ پہ ھوا شوہ

ھر سړے مې تر مطلبہ پورې یار وۂ
چې مطلب یې خپل پورہ کہ ماتہ شاہ شوہ

یا وفا پہ بې وفا دنیا کښې  نیشتے
یا زما نصیبہ کمہ لہ وفا شوہ

زۂ پرې اوس ھم ھغہ شان مرم لکہ مړ وم
دا زما نہ داسې ولې مړہ خوا شوہ

 چې دې ګلو سرہ زړۂ تړۂ اقبالہ
د بلبل غوندې دې ټول عمر ژړا شوہ

لېونۍ د عشق لہ زورہ خبر نۂ دہ
اول نیسی لہ زړۂ اورہ خبر نۂ دہ

بیا بہ نۂ ګرځی دا ھسې شالې والې
د تھمت او لہ پېغورہ خبر نۂ دہ

د مئین پہ زړګی جوړہ زلزلہ کړی
دا چې اودرېږی سرتورہ خبر نۂ دہ

مات د کچو زړۂ زما کاندی پہ لتہ
د  قیمت نہ یې شبکورہ خبر نۂ دہ

دا یقین دے زما غوږ بہ ورتہ نیسی
دا زما د زړہ لہ شورہ خبر نۂ دہ

مازیګر شی شونډې سرې کړی سترګې تورې
څۂ بہ کېږی ھیڅ ترې نورہ خبر نۂ دہ

رنګ پہ رنګ بمان اقبالہ وروی پرې
زړہ زما شو تورہ بورہ خبر نۂ دہ

وسیلہ ستا د دیدن مې پاتې خوب شۂ
لا مې زیات د وړومبنی نہ لېونتوب شۂ

وینې زوې دومرہ توې مې کړې فراق کښې
چې بېخی زما د سترګو وچ اشوب شۂ

چې د ګوتو لہ ګرتونو مې څڅېږی
ستا پہ جبر زمانې زړۂ مې  نروب شۂ

زېړ ګلونہ پکښې بیا بہ او ټوکېږی
کہ د وصل پہ باران مې تھر خړوب شۂ

اوس زاړۂ اطوار پکښې نۂ موندے  کېږی
کہ پښتون د قندھار دے کہ د ژوب شۂ

پہ یو ښکلی دا نظر مې نۂ ودرېږی
چې رایادہ مې ځوانی ستا پېغلتوب شۂ

فریادونہ یې پہ خُلہ باندې مدام دی
د اقبال پہ ولو مات د ھجر چوب شۂ

دا زما زړۂ دے څۂ حجرہ نۂ دہ
خلاصہ ھر چالہ دروازہ نۂ دہ

مینہ پہ ټول ژوند کښې یو ځلہ کېږې
دا حقیقت دے څۂ قیصہ نۂ دہ

زۂ پرې پوھېږمہ چې بار زیاتوی
څۂ پہ  رښتیا مانہ خفہ نۂ دہ

د زړۂ رګونہ دی ګنډلی زمونږ
زما او ستا داسې رشتہ نۂ دہ

ځانګو تہ اوخېژی څۂ ھیر نۂ دہ
دُرخو اقبالہ پښتنہ نۂ دہ؟

چې لوګے دې راتہ مینہ کښې ځوانی کړہ
پخہ زړۂ باندې زما دې سلطانی کړہ

حسن ستا مې نظر کښې ثانوی شۂ
مینې داسې دې حاصل جاودانی کړہ

ماتہ ستا جوګہ خپل ځان نۂ لیدے کېږې
چې  بې حدہ دې پہ ما مھربانی کړہ

چې مثال یې پہ دنیا نۂ موندے کېږی
ور پہ مینہ کښې دې داسې قربانی کړہ

پہ عمل باندې ثابت دې پہ دنیا کړہ
نورو خلقو چې دعویٰ بہ زبانی کړہ

ھیڅ کمے د ستورو نیشتے پہ اسمان کښې
خو زما سپوږمۍ پہ ټولو تابانی کړہ

ھر یو اړخ د لېلہٰ اوستایہ اقبالہ
خپل غزل لہ پہ عالم کښې لا ثانی کړہ

ی

لکه چې ستورو له فلک په مقام نۀ پرېږدي
دغسې غم مې د دوران په ارام نۀ پرېږدي

سکڼيه ! اوښکې په بڼو راټينګومه ځکه
هيڅ يو پښتون کور نه مېلمه په ماښام نۀ پرېږدي

مينه زاړه شوه اوس يې هغه لېونتوب نيشته دے
خو بام له سره لا عادت د سلام نه پرېږدي

هغه سر تېره لېوني تر خپل منزله رسي
چۀ يو ساعت د پاره خيال د مرام نۀ پرېږدي

خال د رنجو د اننګي په سر مدام جوړه وي
بلال په سرۀ غرمه راښکې شي اسلام نۀ پرېږدي

چې غم خوري يې د عوام سره ښودله پرون
نن هم هغه غمخور مرۍ د عوام نۀ پرېږدي

د ازادې يو کم پنځوس کلونه کېږي زمونږ
ښاغلي هغسې لا خوي د غلام نۀ پرېږدي

حالات هم هغه دي بدلون نه راځي
توره تياره ده صباون نه راځي

سپېرۀ سپېرۀ اؤ مړاوې مړاوې چمن
څنګه سپرلې دے چې ژوندون نه راځي

بې شماره ګرځي مجنونان د پيئو
لېلٰي حفه ده چې مجنون نه راځي

زۀ په دې خپل ژوندي ضمير څۀ وکړم
نور په دے چم کښې مې سمون نۀ راځي

مخ ته د يا ر مې ځېر ځېر او نۀ کاتۀ
ګمان مې دا ؤ چې بېلتون نۀ راځي

لا مې د سترګو چينې وچي نۀ دي
له خو د سترګو نه مې خون نۀ راځي

اقبال هغه نشه د مېنې وکړه
چې يې څۀ باندې سکون نۀ راځي

څۀ نوې لار بـه ماتول غـواړي
مخ د حـالاتو بـدلول غـواړي

جنت زاهده تش په زهـد نـه دے
په چم ګاونډ کښې ژوند کول غواړي

د لېلٰي زلفې ماشوړې جوړې شوې
په مخ يې زلفې سمول غواړي

چې د مغرب نه چپاؤنه کوي
سيلئ په بيرته تمبول غواړي

کنګل نيولې واؤره ويلي به شي
خو لږه وينه تودول غواړي

د جانان نوم چې ځنکدن کښې اخلي
اقبال يې شونډې ښکلول غواړي

څۀ وکړم زۀ چې جانان نۀ پوهېږي
په سُود اؤ زيان مسلمان نه پو هېږي

داسې نشه کړې بهنګي لالي ده
وس مې پرې وکړو په ځان نه پوهېږي

څۀ کۀ په ستورو کمندونه اچئ
اوس هم وحشي دے انسان نه پوهېږي

څۀ منافقه زمانه راغلله
هيڅ څوک د چا په ايمان نه پوهېږي

تۀ چې هوښيار يې زما څنګ نۀ کوې
لکه ماشوم دې ارمان نۀ پوهېږي

نشته دے څـوک چې ورتـه لار وښايئ
منزل ترې ورک دے کاروان نه پوهېږي

اقبال غـزل کښې تجربې کـړي دي
خو پرې نيمچه اديبان نۀ پوهېږي

په يؤ نظر کښې ئې نظر بدل شي
حېران يم خلق څومره زر بدل شي

ډېر کۀ بدلېږي را بدلېږي خلق
بدل به شمه کۀ تور غر بدل شي

زلفو دې زنګ د رقيبانو واخست
پورته کړه شپه مې په سحر بدل شي

راشه د ځان سره سپرلے راوله
چې محرم مې په اختر بدل شي

قسم دے دا سودا هيڅ ګرانه نۀ ده
کۀ ستا وصال زما د سر بدل شي

مونږه حالاتو ته سپارلے دے ځان
زمونږ به څنګه مقدر بدل شي

داسې را الوتې ده سيلۍ اقباله
دلته دلته پاښۀ پاښۀ اکثر بدل شي

ستا نظر زړۀ له زما په هسې رنګ وړي
لکه باز ښکار له پيئلے چې په چنګ وړي

د کږو وروځو کمان ته دې ته دې حېران يم
چې پناه نخښې پسې څنګه خدنګ وړي

د ګل رخ مينې کۀ تور کړمه تور ښۀ يم
له پښتونه به ميدان څنګه فېرنګ وړي

کړم راجمع په خوارو دولت د صبر
يار په ټوقو کښې له ما يې شوخ وشنګ وړي

په جاګير زما د زړۀ د يار خاني ده
خوشحالي رانه په شکل د قلنګ وړي

دروازې مې د يار پورې وليدلې
د حاتم له در خالي کاسې ملنګ وړي

اقبال مست دے د هغې مستې په مينه
ليوني ياران به هسې ورله بنګ وړي

دې نه مړ ښۀ يم کۀ دا ګناه له ما شي
چې مې ستا په شان له مينه په بل چا شي

کۀ د سرو ګلو بستر دے زۀ يې څۀ کړم
ما د پاره خو سکروټې بې له تا شي

چې ئ زړۀ زما په اه و بکا خوږ شي
نيمه شپه مې تورڼکه هم نوا شي

مينه پرېباسي ځوانان د زړۀ له برما
د نيم زالي ورته څۀ تاب به زما شي

څوک به څۀ ګيله له هغه ياره وکړه
له بې دله چې دلبر زيات په وفا شي

که دې خوږ اشنا د لارې دے اقباله
چې تقدير درنه حفه دے څۀ به ستا شي

ژمي شپه د تنها نه يم ستا يادونه راسره دي
کۀ بنديز شو په ديـدن دې ديدنـونه راسـره دي

زۀ په بندې ګلۍ راغلم مخکښې لار نه معلو مېږي
ميـنـه سـتا زمـا اسـره ده اميـدونـه راسـره دي

په وس هر يو سړے پړ دے زما تانه ګيله نشته
ما له دغه همره بس ده ستا لوظونـه راسـره دي

رقيبان او غمازان کۀ مې هر څومره بد خـواهي کا
زۀ نـازېـږم د اشـنـا مـحـبـتـونه راســره دي

ارمـانـونـه د هـر چـا بـه پـوره کـېږې قانون نه دے
ګـور تـه ډک لاسونـه وړمـه حسـرتـونـه راسـره دي

مـا پـه مينه کښې بـائللې څـۀ يواځې بـازي نـه ده
پـه دې لاره کښـې مـلګري عالمونـه راسـره دي

زۀ اقبال که ژوندے ښکارم حقيقت کښې داسې نۀ ده
په خوامړ يم ستاپه عشق کښې خوساهونه راسره دي

بيا مې زړۀ نرے شو د غزل فضا جوړېږي ځي
بيا د غزال سترګې غزلي راته يا دېږي ځي

دومره اشاره درله پوره ده کۀ پوهېږي زړۀ
تلل ي مجبوري ده په شاه ګوري او ودريږي ځي

ستا د مينې ډکے مې په زړۀ کښې ښه ښېرازه دے
ستا د ياد شېبې ورباندې راشي او ورېږي ځي

نۀ قاتل پرې پوهه دے نۀ مقتول ته پته ده
کومه تماشه ده چې وطن کښې مو جوړېږي ځي

هره ورځ تجديد راځېنې بيا بيا د وفا غواړي
نۀ ګوري خپل ځان ته چې پخپله په شا کېږي ځي

زۀ خپله پښتو اؤ ته خپله انا نۀ پرېږدې
داسې نۀ خبره به زمونږ مينځ کښې زياتېږي ځي

دا دنيا اسيا ده کۀ لږ فکر ورته اوکړي څوک
هره يو دانه خپله په وار باندې وړېږي ځي

مه ګڼه چې زه اقبال له ستا غمه بېغمه شوم
اوښکې په ژړا ژړا د سترګو مې اوچېږي ځي

خـلـق دې لـه زړۀ زمـا ويـسـتـۀ غـواړي
دا څــۀ لـېـونـي دي رانـه څـۀ غــواړي

سـت مــې لـېـونـۍ تـه د بـوســې وکړو
ګرځي چم پـه چـم چـې رانـه خـولـۀ غــواړي

سـېـلـونـه د کـارغـانـو راپـسـې ګـرځـي
غــوښــې د تنـزري لــه مـارغـۀ غـواړي

اول يــې بــې ديـدنـه بــې وصـالــه کــړم
اوس مـې لـه وطـنـه هـم واتـۀ غـواړي

جوړه دې ياري کړي ښکلي مخ سره
څوک چې په لمبو کښې سوازېدۀ غواړي

داسې راته وائې چې ترې صـبر شـم
وس کښې چې مې نۀ وي هغه دې نه غواړي

ښۀ دے چې ساده دے د اقبال شعر
دا په سادګۍ کښې هم پوهېدۀ غواړي

څوک دے چې ما او تا په ځان کښې مخ کړي
د ائينو په يو دوکان کښې مخ کړي

چې تۀ خپل مخ زۀ خپل مخ ووينم
مونږ به څوک داسې امکان کښې مخ کړي

ماته په ځان کښې خپل ګناه نۀ ښکاري
دا ستا به څوک په خپل ګرېوان کښې مخ کړي

نوره هم ما وته ښا ئســتـه ښکاره شـــي
چې رانه بل خواۀ په حفګان کښې مخ کړي

لکــه د ګــډو ځــي بــې ســوچــه پــســې
زمونږه څوک هم چې کاروان کښې مخ کړي

دروغ رښـتـيـا بــه زمــا سـتـا مـعـلـوم شـــي
کۀ چرې مونږ په لوے مېدان کښې مخ کړي

مقـصود يـې تـۀ سجده هـم تـا تـه کـؤي
اقبال چې هر ځائے په هر شان کښي مخ کړي

لږ غوندې ګورمه چې څنګ تېرېږي
بغېر لـه يـاره پـه کوم رنګ تېرېږي

خوله ئې هر وخت ې له خندا ډکه ده
خو ما سره همېش په جنګ تېرېږي

ستا د سينو د منجـرو خـوشبـوي
لکه څوک باغ کښې د لونګ تېرېږي

دا دنيا چا پورې نيمګړې نـۀ ده
کۀ څوک ګدا دے که اورنګ تېرېږي

عشق تقاضا کوي د خيال د قدم
ګرانه کړه ده پـه ګـړنګ تـېـرېـږي

شــمـع وبـاســي ورپـســې نـوے ســر
څـۀ چـې تـېـرېـږي پـه پـتـنـګ تېرېږي

د ډډو لانـدې مـې ازغـي دي اقبـالـه
ښــکاره بـېـشـکـه پـه پـالـنـګ تېرېږي

زلفې پـه زمـکـه ځـان پـسـې راکـاږي
د مـيـئـن زړۀ بـانـدې چړې راکـاږي

د زړونو لــوبــه بــزکـشي ګنې کۀ
داسې نـاترسـه پـه حـمـلـې راکـاږي

چې څوک خبر دي ستا د عشق له تاوه
لـيکـې پـه پـوزه د تـوبـې راکاږي

ستـا د صـفا صـفا انـکار نه ورستو
څـۀ مـې دا ستا تر دروازې راکاږي

اقبـالـه مـاتـې پـه نـصـيب د غليم
پښتون پتنې په حوصلې راکاږي

ژړۍ پکار ده په شيبو نۀ کېږي
سود مې د زړۀ په اوس په ليدو نۀ کېږي

ښۀ ورستو راشه ولې پوخ راشه
ګرانه اشنا په تلو راتلو نه کېږي

لږي څو ورځو نه چې اور اخلمه
ګذران زما په اسوېلو نۀ کېږي

د باشاهانو کبر مات کړي مينه
دا هاغه در دے په پېسو نۀ کېږي

ښه به وي دا چې شنه لوخړه شمه
ژوندون مدام په دودېدو نۀ کېږي

خخ مې د يار سره کړئ يؤ قبر کښې
د ژوندانۀ په څو لمحو نۀ کېږي

لکه د باز غوندې غؤټه پکار ده
تش د ټپس په شپلندو نۀ کېږي

جــذبـو ســـره ســـره عـمـل غــواړي
ګنې يواځې په جذبو نۀ کېږي

تــوبــه يــو ځــل د نــصــو حــه تــوبــه
د هــره ورځــې پـه تــوبــو نـــۀ کــېږي

دا کمزوري ورله نيولې د يار
صبر اقبال نه په مودو نه کيږي

د خـپـلو بـدو مـنـت مـانـه غـواړي
زمـا پـښـتـو څـومـره ارزانـه غـواړي

د مينې نوم په ژبه هيڅ ګران نه دے
مينه د زړۀ ويـنـه جـانـانـه غـواړي

چې زۀ به يې بدو ته هم بد نه وائيم
دا ضـمـانـت ولـې زمـا نـه غـواړي ؟

څۀ کۀ ئې حال لکه زما غوندې وي
څوک چې وفا د بې وفا نه غواړي

ځان حواله دې طوفانونه ته کړي
ګوهر څوک څنګه په اسانه غواړي

هغه دې ورستو هم يادېږي چرته
مخکښې دې هر وخت چې دعا نه غواړي

چې ځي راځي د رقيبانو چم ته
پوه شوم اوس راسره ورانه غواړي

عقل کښي ولې دې مالي نۀ راځي
چي دا چمن وينه له تا نه غواړي

دا خـاصـيـت دے د اقـبـال د غـزل
ژبـه پـسـتـه زمـکـه روانـه غـواړي

ټوله ټوله شپه مې ستا يادونو کښې ژړلي دي
ور کښې مې ژړلي،په ګوټونو کښې ژړلي دي

خوړ زما ګواه دے مېرې هم مې ګواهي کوي
په غرونو مې ژړلي ،په سمونو کښي ژړلي دي

پټې مې ساتلے ناوې اوښکې غېر محرمو نه
بړستن کښې مې ژړلي،څادرونوکښې ژړلي دي

نيمه نيمه شپه به خپلې مور راوېخ له خوبه کړم
ما اکـثرلـه غـمـه پـه خـوبـونـو کـښـې ژړلـي دي

زړۀ به مې چې ډک شو د چمن په لور به لاړمه
ما سره بلبلو په باغونو کښې ژړلي دي

زۀ ډېرې ژاړه باندې اقباله يو نغمه شومه
ما سره مطرب خپلو سازونو کښې ژړلي دي

دغه همره غمونو سره څنګه څوک اودۀ شي
د ورځې جرګه اوکړي ټول د شپې مې مېلمانۀ شي

تېره مې ځواني وه چې معلوم دې اصليت شو
څۀ کېدې شي بيا د ورخه تېرې چې اوبۀ شي

نـور دې زۀ دروغ ، بـې وفـائـي زغـمـلے نۀ شـم
يا بۀ مړ شم زۀ يا به مې صبر خراب زړۀ شي

دا زما يقين دے تۀ به هم په قرار نۀ ئې
خبره د انا ده څۀ چې کېږي اوس دې وۀ شي

ستا لباسي مينه وه تۀ ځکه رانه موړ شوې
مينه چې صادقه وي کېدے نۀ شي ماړۀ شي

دومره مې غزل کښې ستا خبرې د وفا وې
اوس مې غواړي زړۀ چې اوردې پورې په هر څۀ شي

پنځۀ دېرش کاله تېر شو د بتانو عبادت کښې
دا به مې نصيب وي کۀ مائل مې خداے ته زړۀ شي

اوس بۀ چاته نه ګورمه زۀ په خواږو سترګو
څۀ زاړۀ په طمعه دي څۀ نوي به هم وۀ شي

اقـبـالـه زمـا شـعـر زمـا د زړۀ لـه تـلـه خـېـژي
مانه چا په شان تشې خبرې په خولۀ نۀ شي

نـوې قافـيـــې او رديـفـونـــه نـــوي
راؤړه غزل له مې خيالونه نــوي

چرته په سترګو کښې زما خړ نۀ شي
رالـېـږه مــا لـه تـصـويـرونـه نـوي

څۀ عجيبه غوندې سيلۍ والوته
زوړ اشنا هم زده کړۀ لاسونه نوي

شونډې دې سرې سترګې نرۍ تورې کړه
رابـانـدې پـورې کـړه اورونـه نـوي

تـۀ هـم د بـاز په شـان کورېـز کـؤه
هر نوے کال غواړي څانګونه نوي

د وفا تورې بې معنې غوندې شو
نــوے عــالــم مــحبــتــونه نــوی

اقباله تا پورې حېران يمه زۀ
ستــرګـې زړې پـکـښـې خـوبـونـه نـوي

ستا زما په مينځ کښې د عمرونو فاصلې دي
لنډې رانه نۀ شـوې د فـکـرونـو فاصـلـې دي

ما په دغې پوې کړه چې په زړۀ کښې دې اوسېږم
بيا پکښې دا څنـګـه د کـورونـو فاصـلـې دي

د سر به راته څۀ وائي له عزته درته تېر يم
ټولې ستا د خـپـلو د لاسـونـو فـاصـلـې دي

ستوري په آسمان باندې خوارۀ دي بې ترتيبه
څومره مـناســب دې د خـالـونـو فـاصـلـي دي

زه د خپل تقدير نه ډېر په دغه ګيله مند يم
لـيـک زمـونـږه ولــې د نــومـونـو فاصلې دي

تۀ جوړَوې يو شان زۀ څه بل شان جوړومه
اوګـــوره پــخــپــلـه د خــوبــونــو فــاصــلــې دي

تـۀ چـې د اقـبـال نـه هـره ورځې راتلۀ غواړې
ولـې درنـه هـېـرې د مـيـلـونـو فـاصـلـې دي

نۀ پوهېږم ولې مې د خيال دروازې پورې دي
نۀ غزل نۀ نظم شوم ټول کال دروازې پورې دي

ما په دنيا غوښتې دغه ستا سترګې ملالې دي
څۀ سودا مې نشته کۀ د مال دروازې پورې دي

وينم رقيبان چې ستا د کور په لوري ځي راځي
يو يواځې ماته دې دېوال دروازې پوري دي

را ئې کړو کچکول په لاس اول ئي بې پښتو کړمه
اوس راته دا وائي چې ځۀ د سوال دروازې پورې دي

چا د خپل ماضي نه حاصل کړےچې سبق نۀ دے
ګوره چې هغو باندې د حال دروازې پورې دي

زړۀ زمـا روښـانـه سـتـا د مـيـنـې په بڅري دے
بل لکه يو کور کښې دے مشعال دروازې پورې دي

څۀ کۀ مور او پلار په ما نامه د اقبال کېښوده
څۀ داسې اقبال چې د اقبال دروازې پورې دي

يار به زما شې هيڅ صورت نۀ ښکا ري
مړانے دومره مې قسمت نۀ ښکاري

امـيـده ! دومـره دهـوکـې مـۀ راکوه
چې حقيقت هم حقيقت نۀ ښکاري

اے د تــقــديــر د ســازولــو ربــه
کېدے شي تاته محبت نۀ ښکاري

مينه مې حد ته خپل ورسېده
فرق فاصلې اؤ د قربت نۀ ښکاري

چې بې له ياره ئې ژوندے اقباله
دا دې په عشق کښې څۀ همت نۀ ښکاري

دا سورن چنار مودې نه وينه غواړي
د لېلا حسن مجنون نه مينه غواړي

د وختونو سترګې برندې را ليدے شي
حادثه راسره بيا سنګينه غواړي

د ماسکو د واشنګټن ښکلي به څۀ کړم
پښتون زړۀ مې باګرامي حسينه غواړي

په مجملو يې تېروتے څو څو وار يم
زړۀ مې دا ځل له خبره سپينه غواړي

نور مې هيڅ په وس کښې نشته دے غريب يم
مينه ډېره ده کۀ څوک هم مينه غواړي

زۀ اقبال ورته فرهاد وئيلے نۀ شم
چې بغير له کوه کنۍ شرينه غواړي

دغه همره ډېر دا ستا عکسونه دي
حېران د آئينو ورته مخونه دي

نمر دے کۀ سپوږمۍ ده اؤ کۀ ستوري دي
دا واړه ستا ښائست نه ښائستونه دي

زۀ په تا مئين يم څۀ کمال نۀ دے
ښکلي د هر چا د زړۀ سرونه دي

څۀ خو داسې راز دے چې ښودۀ غواړي
نور نور چې تخليق کښې جهانونه دي

دا دنـيـا دے ځـائـے د مـحـبـت مـيـنـي
شين باغ له ورکړي چا اورونه دي

مينه دے خوراک اؤ اغوستن زما
مينه کښې حاصل راته علمونه دي

لوستي ئې د عشق چې فلسفه نۀ وي
ګران ورته اقباله ستا شعرونه دي

اوس تصوير دې هم په ګرانه رايادېږي
زمـا سـتــا د بـېـلـتـانـۀ عـمـرونـه کـېـږي

بس يو خيال دے چې زما زړۀ کښې اوسېږي
زړۀ که ډېر هم صبراومه نه صبرېږي

چې په باد باندې هم شلېږې تار د زلفو
د عاشق نه تپوس اوکړه کله شلېږي

څنګه رنځ دے نه ترې مرمه نه رغېږم
رو رو زهر مې په وينه کښې خوارېږي

خپله مينه واپس واخله ځنکدن دے
کوزوي بار له بېړۍ نه چې ډوبېږي *

ورتو کړو غوښو بوئې دې په سيلۍ کښي
چرته غوښې د عاشق د زړۀ ورتېږې

د اقبال د خيال نيلے هر خوا ته زغلي
خو ستا مينه لکه بين ورته غږېږي
*( داستادقمرجلالوي خيال)

دومره مه مهروبانېږه چې سر نۀ شي
سپک دا خپل ځان درته خپل په نظر نۀ شي

په کاسه کښې به په خپل مقدار پرېوځي
په هر سر خو د هما څۀ ګذر نۀ شي

چې د خاورو نه زر جوړ کړي دا هنر دے
زر چې خاورې بې هنر کړي هنر نۀ شي

له هغه ځايه ما ښام کښې کډه انعاړه
چرته فرق د سړي ځيناور نۀ شي

تۀ چې زلفې خوروې نو دومره پام کړه
څۀ بۀ کيږي کۀ په خلقو سحر نۀ شي

د ټـمـڼ پـه تـوګـه زړۀ اقـبـال نـيـولـے
يو ګوزار چې دې خطا هم دلبر نه شي

زه حېران يم چې دا څه دي
کۀ څۀ دي هم که څه نه دي

خوب په وېخه باندې وينم
که دا ټول خلق اوده دي

د راتلو مقصد مې څه دے
دې نقطې ته رسېده دي

چې زه راغلمه له کومه
اوس مې کوم طرف ته تلۀ دي

څه انجام اغاز مې هم شته
که دائره کښې چورلېده دي

په بل شکل کښې ښکاره شم
دا مې څنګه ورکېده دي

حقيقت د ژوندون څه دے
ګران په دې باندې پوهېده دي

په اوبو بـــــــــــاندې اقبـــــــــــــــــاله
يو تصوير شـــــــــان جوړېــده دي

مه رپېږه سترګې جانان نه ر اځي
څنګه يقين وکړم ګمان نه راځي

لاړل ارمـانـونـه حـسـرتـونـه شو
په دې سوې سوراړه باران نه راځي

ولې څارم لارې نه پوهېږمه
شړ شو کنډاؤنه کاروان نه راځي

هر چرته چې ځمه رانه مخکښې ځي
تېخته مـاله ستا لـه ارمان نـه راځي

راشــه چــې دا خـلــق داسـې نــه وائي
زمکې لــه دلبــره اسـمــان نــه راځي

کوم طبيب له ورشمه اقباله زه
چاله مې د خوږ زړۀ درمان نه راځي

جانانه راشه ټول کارونه وران دي
بغېر لۀ تا مې ارمانونه وران دي

زۀ بې له عشقه پۀ څۀ نۀ پوهيږم
راته د ټول جهان مخونه وران دي

د ژوند رباب نه د سُر ټنګ نۀ اوځي
ما خېژولي پرې تارونه وران دي

په لاس مې نۀ راځي مارغۀ د مقصود
ورته چل کړي مې دامونه وران دي

مـا ودروۀ پـرې تـاج مـحـل د مـيـنـې
نۀ ووم خبر چې بنيادونه وران دي

چرته به کار سم د غماز نه وشي ؟
ورله ورکړي خداې لاسونه وران دي

ما د بوسې چې کله عرض کړے دے
ستا د مزغو جوړې پېچونه وران دي

شپه يې د چا په غېږ کښې تېره کړله
چې يې په مخ باندې خالونه وران دي

اقبــالــه دغـــې بــانـــدې نـــۀ پوهــېــږم
زۀ يمه وران کۀ مې ليکونه وران دي

ستا د برندو سترګو خيال چې مې مېلمه شي
امزرے د ے بڼ کښې څېلمه شي

دا د قهر سرې لمبې به دې مړې نۀ شي
کۀ اوبو غوندې مې طبع حليمه شي

ستا له غمه يو هم ساعت اوزګار نۀ يم
کۀ باور دې په قسم او کليمه شي

د رقيب نه يو ذره به په شاه نۀ شم
کۀ مې غوښې د قصاب په دګ قيمه شي

خون بها به مې دا ستا په غاړه پرېوځي
کۀ مې سر ته په انصاف مقديمه شي

د ظلمونو په اقبال کۀ حساب اوکړې
يقين اوکړه ليک به لويه ضميمه شي

ستا له غمه دې زما زړۀ اباد اوسي
پرواه نشته کۀ مې ژوندون مې برباد اوسي

په جولو جولو غمونه راکوه تۀ
کۀ دِ زړۀ اشنا په دې باندې ښاد اوسي

رنګ مې زيړ دے ځکه هر وخت تختېدلے
په غُصه دِ تل د سترګو جلاد اوسي

د عنقا مارغۀ نيول ورته ګران نۀ دي
دام د زلفو کۀ په لاس دِ صياد اوسي

څوک خوشحاله لکه وي باغِ حرم کښې
زړۀ مې ښاد داسې دا ستا په هېواد اوسي

دومره سُود اقبال ته اوت ستا په غم کښې
د دنيا له غمه زړۀ يې ازاد اوسي

چې خوړلي ستا د زلفو تور منګور دي
په ژوندون باندې هغه مړي د ګور دي

چې دا خپل وجود دې ولې ترې اور ناخلي
په رخسارکښې دې په رقص لمبې د اور دي

ګله ستا د مخ له ګله دوي شرمېږي
خنده زن باغ کښې ګلونه چې نسکور دي

د زړۀ شنۀ زخمونه څنګه مې درد کم کړي
چې درمان ستا د سرو لبو د ټکور دي

دا زما مينه اشنا ده ستا له مينې
چې په حسن دې نظر کا هغه نور دي

مسخ صورت يې د اقبال کړو راشه ګوره
عشق کښې ستا پرې لږدېدلي دومره تور دی

چې دښمن د چا په عشق کښې خپل تقدير شي
اړولے به يې د خوب هر يو تعبير شي

ازادي د يو ويختۀ نه دې محال ده
چې پوره کمڅۍ د چا پښو زنځير شي؟

دېګ د زړۀ ته چې د عشق لمبې پسې شي
ښکاره نخښې له اهونو د تبخير شي

د سـاقـي خــمــارو ســتــرګــو له کــبــلــه
زيات د مئيو په پياله کښې لا تاثير شي

سـتـا د زلـفـو پـه درو کـۀ مـې زړۀ لـږي
مـسـلـط پـه ګنـهـګار مـنـکـر نـکـيـر شـي

ډېـرې خـونـې بـه ويـجـاړې کا اقـبـالـه
ټيک يې شاه ، خال يې د زنې چې وزير شي

دا چاپېره چې د سترګو مې حلقې دي
په سبب دا ستا د غم او شوګېرې دي

د پيرۍ نخښې ښکار مې شوې ځوانۍ کښې
لږېدلې مې په ژوند د غم ارې دي

چې د عشق لمبې د چا په زړۀ بلېږي
په هغۀ باندې ګلزار د اور لمبې دي

د جنت صفت واعظه راته مۀ کړه
جنتونه راته خپل د يار کوڅې دي

د بڼو لاندې چې بل محفل کښې ګورې
د اقبال درنه په دې باندې ګيلې دي

يم مئين د يار په خوي
زيات له ګل يې بوي

له حېرته به ملا نېسي
کۀ چا اوليد دغه روي

په بدل يې جنت ناخلم
خوښ يم زۀ د يار په کوي

د خوبانو مينې مست کړم
ليـونـے مـې بولـي دوي

په زړۀ سخت دي له حجره
اثر نۀ کا پرې هائے هوي

وَ بېړو ته څۀ حاجت دې
چې يې بس د زلفو موي

سـتـا بڼـو زمـا پـه زړۀ
چـوګـان اوکـړلـې پـه ګـوي

کـومـه ونـه شـي چيجنه
وده نـۀ کـوي پـه جـوي

اقبال غم د خپل جانان خوري
نه د پلار او نه د ځوي

ډېر په ګرا نه به مې زړه صبر له تا شي
د عادت ماشوم جبۍ به خا مخا شي

يارا ستا مينه زما مال و دولت دے
کۀ دا نه وي اور دې پورې په دنيا شي

عېب جوي دې راته ځکه غمازان کا
دوي ګڼي چې داسې بد به زړۀ زما شي

پـه بـهانـه بـهـانـه بـه څـو شـي ديـدنـونـه
څۀ به کيږي کۀ ښکاره مو چرته غلا شي

دا زۀ چا يم رسَولے تر دې ځايه
چې په حال باندې زما دې اوس خنداشي

چې د يار وفا ته او ګورم اقـبـالـه
هـيـڅ لـه مـا او نـۀ شـو ځکه ژړا راشي

کۀ تۀ صبر شوې زما به کومه لار وي
مړ به شمه په قسم کۀ دې اتبار وي

ستا له مينې تقويت زما د زړۀ دے
د دېوال د خختو وبله انحصار وي
چې مېوه، لرګے، ښائست ،سورے يې نۀ وي
غزا وشوه کۀ شجر سدا بهار وي

هره چاره تر خپله وخته خوند کا
بدې ښکاري چې بوډهۍ کړے سينګار وي

د عاشق له زرۀ عالم کله خبرېږي
د ايرې د لاندې پټ لکه انګار وي

څۀ خبرې به اقبال د دنيا کاندي
چې هر وخت د يار په مينه کښې سرشاروي

ازمېښت شرط دے چې دروغ رښتيا رښتيا شي
دا د پيؤ مجنونان واړه په شـــا شــي

په اوربل کښې اېښے ګل دې غرور نۀ کا
دغه ګل د پښو د لاندې به صبا شي

په حساب کښې خو زما عاشق هغه دے
چې يو رنګ ورته د يار وفا جفا شي

نۀ پوهېږم زړۀ کۀ سر درنه قربان کړم
په کوم ډول به د مينې حق ادا شي

ماته مۀ خنداکۀ زړۀ کښې دې څوک بل دے
د لبـاس خـنـدا بـه مـرګ اشـنـا زمـا شي

پټ اقبال دې اوږو سترګو نــه کړم څنګه
تعاقب کښې ستا د حسن چې اشنا شي

د خبرو په معنٰي د يار ، يار رسي
په زبان دګونګ د ګونګ مور و پلار رسي

دغه لار د جنت لارو يوه لار ده
دروازې ته چې د يار کومه لار رسي

نۀ پوهېږم غماز ولې خوشحالېږي
په هعه فعل چې عاشق ته ازا ر رسي

شاه مدام مې شونډ و تور پتري نيولي
ورته تپ مې د زړګي د انګار رسي

خــاصـيــت دے دا د يـــار مړاؤ سترګو
په ليدو د مئيو کله خمار رسي

پـه اقبـال به په منونو خاورې بار وي
مدعا يې چې د زړۀ تر نګار رسي

چې له ما د خوشحالۍ خبرې غواړي
په ماتم کښې لېوني سندرې غواړي

ستا د تورو زلفو خيال زما په زړۀ دے
د اندلس ښار بر بري لښکرې غواړي

ناغه دارو سترګو سرو ته چې هوس کړي
نۀ پوهېږي ما شوم زړۀ ډنبرې غواړي
جوړے دے د هر مارغۀ نه هما نۀ شي
د هما پرواز پخښې وزرې غواړي

د کوهي غوندې دې زړۀ طاخې طاخې کړي
هغه څوک چې بغدادۍ کونترې غواړي

د اقبال سره تاروۀ خويونه پرېږده
عمر اوشو اوس يې زړۀ شکرې غواړي

چې هوا ستا د ديدن مې پہ زړۀ راشي
بې اختياره ستاسو کور ته تږ زما شي

کۀ هزار ځله هم بد راسره اوکړې
همګي دې هوار ه په يو مسکا شي

په افق باندې سرخي د شفق نيشتے
اميد کم دے چې د هجر شپه صبا شي

ماته اوايه کۀ زړۀ کۀ دے څوک بل دے
زړۀ بادشاه دے په بادشاه اختيار د چا شي

خفه ځکه يم چاړۀ اوبو کښې وينم
عاقبت به ستا زما لارې جدا شي

خداې خبر دے څۀ قيامت به وي اقباله
کله سپېازه چې زمونږ د مينې غلا شي

چې امير يې قافلې ته په ځان غل شي
د هغه کاروان به څۀ نصيب منزل شي

څوک به څۀ ګيله د چا نه هلته اوکړي
چرته نوم چې د ژوندون ټګي چل ول شي

تر هغې پورې به غل ته وائي چې غل دے
چې ترې طمع شوه پېدا ورسر مل شي

په ظاهره کښې دا سپين سپين رعبي خلق
شرمنده به يې له باطن د چيلم نل شي

کۀ بدل نۀ کړۀ غريب چرته حالات خپل
ګرانه ښکاري چې حالات به يې بدل شي

چـې نـظـر يـې پـه صـبـا نـۀ وي اقـبـالـه
داسې قام د بل د پښو د لاندې دل شي

ښکلے يار چې مې هم څنګ او هم قدم وي
په سر سترګومې قبول دے مرګ کۀ غم وي

د هستۍ نہ په نېستۍ يـمـه خـوشـحـالـه
کۀ وجود مې د اشنا وجود کښې ضم وي

د مخ غوښې مې ورستې لکه اوبړۍ شوې
رود د اوښکو همېشه مې په مخ سم وي

زۀ به يې ستا په طرف اخلمه دلبره
چې تر څو مې مړسپن قدم کښې دم وي

په ډيوه به يې د اوښکو روښان نۀ کړي
چې نصيب کښې له ازله يې تورتم وي

عـاشـق نـور لـه خـدايـه څـۀ غـواړ ي اقـبـالـه
چې نظر د معشوقې کښې مکرم وي

هر چې بل ازاروي نو ازارېږي
چې سېزي پتنګ له شمع خود سوزېږي

غوټۍ خپله زندګي کړي مختصره
په ناله د بلبل اوخاندي رژېږي

چې په زمکه برق راپرې وځي له اسمانه
په ستم باندې پخپله خپل ژړېږي

کۀ بقا غواړې په عشق کښې ځان فنا کړه
دانه شي د خاورو لاندې زرغونېږي

د عاشق زړۀ په مثال د ائينې دے
ماتہ شوې ائینہ نہ قونشېری

د عشق اور کښې چې ستي نۀ شي اقباله
سـتـا پـه دې سـوې وېـنـا کلـه پـوهـېــږي

مئين زړونه د يو بل په خيال پوهېږي
ضرورت نۀ وي د قال په حال پوهېږي

حاجت نيشتےچې دربار له يې کچکول وړي
د قيس سترګو نه لېلا په سوال پوهېږي

معشوقې عاشق تر منځه طمع نۀ وي
سوداګر دی چې د مال په قال پوهېږي

محبت کښې صداقت خلوص پکار دے
پاتې راشي چې په عشق کښې چال پوهېږي

تهجي يې چې د عشق لوستلې نۀ وي
څۀ د عشق به په معنٰي مثال پوهېږي

اقبال خپلې فرزانې خوبه نه ځار شه
له سپرليه هوښياران په کال پوهېږي

امزري د بڼ په خوب باندې اودۀ دي
د شاهين نه هېر په ښکار غوټۀ کېدۀ دي

د هيلۍ بچو کړې هېرې لامبوګانې
پروانو پرېخودي اور کښې سوزېدۀ دي

چې ټوپک تورې له پاره وۀ جوړ شوي
آ ، شډل لاسونه اوس په خوږېدۀ دي

چې په شاړه زمکه اودۀ به وۀ بې غمه
په پالنګ باندې خوبونه يې تارخۀ دي

شوق د چنګ رباب زيات شوے حد نه ډېر دے
قدمونو ته یې چې ګورم په خوېدۀ دي

ترک کړي مونږ خپل رسم و رواج دي
شروع کړي د اغيار په قدم تلۀ دي

خپلو سرو ته به د کُوټ په نظر ګورو
د بل کُوټ هم په نظر کښې زمونږ سرۀ دي

که ځان وپېژنو وخت لا تلی نه دی
پوشيده په دغه کان کښې ډېر ډېر څه دی

ما اقبال دغه خامۍ کړلې په کوته
کاش چې دور شي ارمانونه مې په زړۂ دي

ياره غم دې راسره د لارې مل ځي
دوه قدمه په هر لور رانه اول ځي

ستا وصال مې خداې نصيب کا پري روې
پرواه نشتے دے کۀ سر مې په بدل ځي

جـنـازه بـه هـم زما ځـي مقـبـرې تـه
ستا له کوره چې به څۀ وخت ستا محمل ځي

د منزل نخښې مې ورکې دي تيارو کښې
يم روان خو لکه ړوند چې په توکل ځي

چې داغي په محبت کښې شي اقباله
داغ له سپنې جامې کله مکمل ځي

نوے زېرے هر ورځ په ما د غم شي
درېغه درېغه دا غمونه به مې کم شي

ارزوده زۀ له خپله ياره نۀ يم
کۀ دا نور عالم زما پہ باب کښې سم شي

دا خو زۀ يم دومره غم سره ژوندے يم
بل د چا دومره غمونو ته به دم شي

زۀ په هر څۀ کښې دا ستا خوشحالي ګورم
وائيم يار چې به څۀ خوش و خرم شي

ستا له مخه ما اقبال باندې رڼا ده
چې تۀ نۀ يې ټول جهان په ما تورتم شي

سازشونه زما مخکښې غمازان کړي
عاقبت به مې محل د مينې وران کړي

وژني او ماته وائي چې شريک شه
څوک دے مړ به په اسانه باندې ځان کړي

په هنر عقل حصول دې راته ګران دے
په کرم دې خداې زما منزل اسان کړي

تل په خپلې بې وسۍ څاڅوم اوښکې
چې بېلتون به رانه بئيل اخر جانان کړي

سترګې ولې به ړندېږي نه اقـبــالــه
چې همېش زما په شان له څوک ګريان کړي

حلوا پوله دا ستا د ستوني نه کوزيږي څنګه
چې په ګاونډ له لـوږې ستـا يتـيمـانـان ژاړي

څنګه انصاف دے تجورۍ يوازې سېټ ډکه وي
خـولـې بهېږي کارخانو کـښـې مزدوران ژاړي

راشـۀ تـيـاره شـي غـلـه انـبـار کښې خـان واچـؤي
د بال بـچـو سـره پـټـو کښـې دهـقـانـان ژاړي

نوم دجنرل اوشي قربان شي سپاهيان ميدان کښې
پنشـن د پـاره پـه دفـتـرو وارثـان ژاړي

په کومه خوله باندې دعوهٰ د انسانيت کا انسان
چې د انسان د لاسـه دلتـه کښې انسان ژاړي

حق د ادم اولاد زمکه باندې يو شان له دے
يو جاګيردار دے بل لحد له په ميـدان ژاړي

دا د ازل نه دے دستور د دې ظالمـې دنـيـا
ظالم په لاس کښې د مظلوم څيرې ګرېوان ژاړي

کۀ په رضا نۀ وي په زور باندې خپل حق اوغواړو
ولې کچکول په لاس زمونږ دې ماشومان ژاړي

اقبـالـه مونږ د زمـانـې نـه دي ژړلـي دلته
وخت راروان دے چې به اوس دا بـاداران ژاړي

يـوه ورځ به دغه ستا حشر هم دا وي
تماشه ده نن زمـا صبـا بـه ستا وي

په يو حال د خداې قائمه بادشاهي ده
نور چې هر څۀ دي اخر به يې فنا وي

چې د بهنګو ډکے څومره زر ځوانيږي
د ځوانۍ موده يې همره کمه لا وي

اوکړه اوکړه چې ارمان دې پاتې نۀ شي
چې دا ستا په وس کښې هر څومره جفا وي

دا د ظلم شپه کۀ هر څومره اوږده شي
خـو د ژمـي د اوګدې شـپـې هـم صبا وي

ازادي موندې د وېنې په عوض شي
سرۀ مرجان د يمن وائي چې بې بها وي

هـغـه تـېـر چـې له سـرونـو دي اقـبـالـه
قـدمـونـو کښـې مـنـزل يـې پـه خـنـدا وي

غرض يې خپل دے ما او تا څۀ کؤي
مړ علي زر شو سکندر شاه کؤي

غريب په شان دے د شطرنج د مهرې
پياده دے اوسوزي بادشاه څۀ کؤي

چې لوږه تنده يې ليدلې نۀ وي
د اوږي تګي به سودا څـۀ کؤي

چې يې خوږ شوې چرته ګوته نۀ وي
هغه د بل د درد پرواه څۀ کؤي

مونږه د کور کشالې حل نۀ کړلې
غليـم زمونـږه اقتـدا څـۀ کـؤي
چرته چې رسم بې حسي جوړه شي
هلـتـه اثـر به دې ژړا څۀ کؤي

لږي په چا بدې او کۀ ښې لږي
رښتيا خبرې ټول عمرله ترخې لږي

وې يې کړ ه او لاړ شه بيا يې هېرې کړه
څۀ دې وعـدو باندې پېسې لږي

خوله دې په څـۀ اوبه شي خوږيږي نه
دغه شان خـو لا زيـاتـې نـعــرې لــږي

مونږ چې د ممبر نه به تپوس کؤو
وائي به راته کار کښې خو مودې لږي

زمونږ د ممبرانو به څوک څۀ وائي
ددوي د خرڅ د پاره خو مېلې لږي

پرېږدي چې نقوش د تاريخ پاڼو کښې
په شان کښې د هغو بيا قصيدې لږي

رښتيا منصور د دار په سر وائېلي وو
دا خوبه زندان کښې ورځې شپې لږي

هٰـغـه بـه لـيکي اقبـال چـې وېـنـي څۀ
خېـر دے کـۀ پـه ګوتو يې چړې لږي

چـې کـوڅې نـه مې د يار منعې کؤي
عـندلـيـب لـه ګـلـزار منعې کؤي

هـغـه در چې خاص زما د ښکلي يار دے
هغه در نه مې اغيار منعې کؤي

د غماز او د اشنا صلاح يوه شوه
اول پټ اوس مې په جار منعې کؤي

د عشق سيند به يوه ورځ ورباندې واوړي
غر د عقل بـه څـو لار منعـې کؤي

د کوم ګل په مقدر کښې شو کېدۀ وي
آخر څو پورې به يې خار منعې کؤي

نادانان نۀ دي نور څۀ دي هغه خلق
چې اقبال د عشق له کار منعې کؤي

دلته په ګل هلته په ټال کښې د بوډۍ ښکارېږې
چې چرته ګورمه خوارۀ د ا ستا رنګونه دي

ستا د تخليق ، مصورۍ او فن کمال دغه دے
چې په هر رنګ کښې دې جدا جدا رنګونه دي

داستاتصويردغه همره شوخ دومره ښائسته ځکه دے
ورلـه د زړۀ وينـې ورکـړې مـا رنـګـونـه دي

تۀ د ګلاب او د رامبېل چامبېل ستائنېې کؤه
زمـا غـانـټـول ، زمـا نـمـېـر زمـا رنـګـونـه دي

لکه د ګل مخ چې باران ښه په مزه وونځي
په ښکلي مخ دې څۀ صفا صفا رنګونه دي

دا د اقبال غزل دے دومره يې ساده مۀ ګڼه
ورله ور کړي يـې څـۀ ډېـر بـلـها رنګونه دي

ګورمه چـې څـو پورې زمـا سره پـښـتو کړي
څنګه يو اشنا به خپل اشنا سره پښتو کړي

دا مې پښتون خوا ده د عربو صحرا نۀ دے
دلته مجنون هم خپلې لېلٰي سره پښتو کړي

اوښکو په ځائے وېنې مې راځي سترګو کښې ځکه
زړۀ مې هغه زړۀ دے چې ژړا سره پښتو کړي

ټول عمر جفا کړه زۀ به ټول عمر وفا کړم
وفا به مې ټول عمر ستا جفا سره پښتو کړي

لرې کړه د مخ نه تورې زلفې چې رڼا شي
توره ګوره شپه به څو صبا سره پښتو کړي

د عشق دا راويت دے چې به ناز د معشوقې وړې
پښتون په دې کښې هم د بل ادا سره پښتو کړي

بې ستا له ياد د غېږې خوب نۀ راځي
چا له مې بند د لېونتوب نۀ راځي

ماشوم چې ژاړي خامخا نۀ ژاړي
هسې د سترګو نه اشوب نۀ راځي

چې بار د مينې مې په وليو سپک کړي
زما په لاس کښې داسې چوب نۀ راځي

د ديــدنــو بــاران او وروه
دا اباسين خړوب خړوب نۀ راځي

چې تۀ به پرې راتللې هغه لارې شړې دي
پرتې له انتظاره مې په سترګو لړې دي

چې څو زړۀ صبراومه همره لا بې صبره کېږم
دا تا ما باندې څومره سخـتـې کـوډې کـړې دي

زۀ هر وختې کومه ستا د پاره دعا ګانې
زما د پاره ستا په خوله خېرې ايسړې دي

راځي له هر طرفه مې په زړۀ د غم لښکرې
تا ځان سره زما خوشحالۍ ټولې وړې دي

دا شرط به پوره نۀ شي چې ساتم به راز د مينې
اورېدې مې په هجر کښې هر چا بکړې دي

وعده مې ده چې بيا به درته نۀ شمارم دلبره
کۀ هر څومره په زړۀ کښې مې بې شماره ستړې دي

هغه د مرګ مې دعاګانې غواړي
لېونے زړۀ مې وفاګانې غواړي

غاړه زما يوې رضا ته نۀ ږدي
زما نه خپلې رضاګانې غواړي

سر زما هغه لېونو سره دے
بوټو کښې څوک چې بلاګانې غواړي

موندے ګوهر چا په ناله کښې نۀ دے
دا قسما قسم ژړاګانې غواړي

زړۀ ته مې نۀ ګوري چې چوي له غمه
خلق زما نه خنداګانې غواړي

هر سړے دلته کښې خپي خپي دے
ماحول تازه شان هواګانې غواړي

تنهائي زياته شوه اقباله ډېره
د چا همدرد نه صلاګانې غواړي

څوک به ستا بڼو ته ځيګر اونېسي
څنګه به زخمونه مې خور اونيسي

زۀ چې اجازه اخلم راځمه ترې
دا لکه ماشوم راته ور اونيسي

خبره د مطلب چې کؤل غواړمه
پورې او راپورې به غر اونيسي

هر څومره چې زۀ هواره ومه لار
بيا راته نقطه به د شر اونيسي

دا يې بولاتوب دے کۀ ادا ده څۀ
غاښو کښې حېرانه څادر اونيسي

داسې پاړو څوک په دنيا نۀ وينم
مار د زلفو ستا په منتر اونيسي

وروځې ، باڼۀ دا سامانِ حرب لرې
څنګه به څوک تانه سنګر اونيسي

هيڅ هم اقبال سترګو باندې نۀ ويني
چې سترګو کښې د مينې منظر اونيسي

يادونو ته دې وايه زړۀ مې نۀ چېړي
مـړ يـمـه جـانـانـه مـړي څـۀ چـېـړي

زوړند سر يې نيولے وي په باغ کښې بيا
ګل چې د شوخۍ نه دې مخ وۀ چېړي

سترګې د نرګس چې تکې زېړې دي
داسې راته ښکاري ستا کاتۀ چېړي

ګـرځـي تـر قـيـامـتـه به پريـشـانـه ډېـر
نخښې چې هر څوک هم ستا د پلۀ چېړي

رياض غواړي د عمر هسې ګرانه ده
سازونه سرمدي اقبال پاښۀ چېړي

عشق داسې سړے له سړو اوباسي
څوک لکه وېخته له غوړو اوباسي

څنګه چې مې ستا باڼۀ اوباسي زړۀ
کله به قصاب په چړو اوباسي

بې وسه او کمزوري ګاونډي په څېر
زور ولې له خپلو وړو اوباسي

څوک چې بدکردار بدلمنه شي
خپل يې د زنځير له کړو اوباسي

هغه چې په خپلو مټو هيڅ نۀ وي
څۀ کۀ شجرې د پېړو اوباسي

اقباله بې وفا د چا دلبر مۀ شه
بې وخته يې وړو له زړو اوباسي

پشکال کښې نا ناڅاپه باران راشي
خوند به اوکړي کۀ مې داسې جانان راشي

ستا راتلو باندې به بيا تازه تازه شم
پسرلے به په موسم د خزان راشي

لار کښې ناست د راتلو لارې يې څارمه
په اميد کۀ يې په خيال کښې نسيان راشي

پـټـؤم لـه خـلـقـو اوښـکـې غـمازګـرې
بې اختياره دا زما په ګرېوان راشي

ابدالي او د فريد غوندې به څوک شي
په غورځنګ به توره بيا د افغان راشي

شيرازه د اسلام هر ځائے کښې خوريږي
درېغه درېغه چې به هغه دوران راشي

تمامي عمر مې ضبط اوکړو اقباله
ولې څۀ اوکړم په خوله مې ارمان راشي

شاعري څۀ ده اسوېلي دي
د مئين زړۀ زبېرګي دي

غم د يار کۀ د روزګار دے
د شاعر په تن ميږي دي

څختن وي د ناقرار روح
دغه برخې ازلي دي

زغملے په چا نۀ شي
کۀ په چا باندې زياتي دي

کار کښې سست ګفتار کښې چست دے
پښې لاسونه يې ګوډي دي

پـــــــه وړه غـونـدې خـبـره
ليکې ګرونجي د تندي دي

چرته بل جهان کښې اوسي
ټول کارونه يې خيالي دي

په طلب کښې د ګلونو
مات په زړۀ کښې يې ازغي دي

معاشرې ناکاره کس دے
خفه خپل او ترې پردي دي

د اقبال خوشحال چې خوښ دے
دواړه خوي باندې ثاني دي

د اقبال دا تجربات دي
څۀ د کار دي کۀ ردي دي

خلق ولې مې له تانه لرې باسي
لېوني دي ځان له ځانه لرې باسي

ما په تا باندې راوړے پوخ ايمان دے
شېطانان مې له ايمانه لرې باسي

انجام هر چاته معلوم دے چې به څۀ وي
کب چې هر کله دريا نه لرې باسي

په چالونو د غماز باندې پوهېږم
په ټګۍ مې د وفا نه لرې باسي

ده هوا نه بې وجود د خوشبو څۀ دے
خوشبوئې له د هوا نه لرې باسي

د تيارو د خدايانو ارادې دي
پتنګانو له رڼا نه لرې باسي

دومره زړۀ مې ور ته نور هم نيزدې کېږي
چې مې څومره د اشنا نه لرې باسي

ژوند خو تېروتۀ اقباله په هجران کښې
مړي ولې اوس د خوا نه لرې باسي

هغه ښکلې چې په نۀ نۀ کښې رضا شي
د وصال لمحه کښې نور هم خوند پېدا شي

زۀ پوهېږم چې وينا مې غرځوي نه
غواړي دا چې لا يې نور قدر سېوا شي

چې بوسه باندې بوسه د شونډو راکړي
سل توبې د نصوح ماتې خا مخا شي

سترګې سرې بې له نشې ناغې ناغې شي
په يوه لمحه کښې زول د مئيو دا شي

چې د زلفو نه بالخت راته راساز کړي
د جنت حورې به يادې څنګه بيا شي

دغه لږ ساعت په عمر به ورنۀ کړم
هغه لخته چې زما غېږې له راشي

اے اقباله کاش چې ټول عمر ځواني وے
په خوبانو دې هر څۀ تاله زما شي

هر ښکلے چې راشي خوله کښې مم راکړي
درس تر صبا پورې د زغم را کړي

په باغ کښې اچؤلې ده خزان دېره
سوال دے پسرلي پورې دې دم راکړي

مونږه دې بې حسه کاڼي خداې نۀ کړي
درد په زړۀ کښې سترګو کښې دې نم راکړي

نۀ وينو چې کوم طرف ته لاړ شي بيا
هغه چې نظاره قدرې په چم راکړي

مونږه خپلې تندې له لېواله يُو
نۀ غواړو چې مونږ له جامِ جم راکړي

خـپـل کـور لـه پـخـپـلـه ورکؤو تيلے
څوک دے چې سبق به راله سم راکړي

په خپلو غشيو مونږ سينې سورۍ کړلې
نيشته دے اقباله چې قلم راکړي

چې پرون راباندې مړ رانه په څنګ ځي
زمانې دور دې څومره رنګ په رنګ ځي

په سرو شونډو اننګو دې نۀ نازېږي
يوه ورځ په ماتې هند نه به فېرنګ ځي

د مجاز د مينې دغه حقيقت دے
د کمان له غېږې څنګه چې خدنګ ځي

مينه خداې او د خداې په رسول بويه
چې تر قبره درسره لکه تونګ ځي

رېنجې رېنجې لاس پښې يې تصور کا
چې بې خياله څوک د مينې په ګړنګ ځي

عاقبت به پورې پاتې شي اقباله
هره ورځ چې ترې خالي کاسې ملنګ ځي

وېش دے ساقي نن پېمانې ور کؤي
لفظونه رنګا رنګ معنې ور کؤي

څۀ بې بها دي دا لمحې د وصال
چې عاشقان پرې زمانې ور کؤي

ما يې له دره تش کچکول راوړے
څۀ کۀ بې درېغه خزانې ورکؤي

تريخ حقيقت بيانـومـه د ژونـد
ياران مې نوم د افسانې ور کؤي

اقباله خوي دې د شاهين بدل شو
لکه د چرګ ځان په دانې ور کؤي

اوښکې مې په سر د بڼو انختې دي
څاڅکي د باران په بلو انختي دي

کېږي فېصله زمونږ د مرګ د ژوند
خپل پردي زمونږ په جرګو انختي دي

ګل د چا نصيب کښې و هغۀ يوړو
غوښې مې د زړۀ په ازغو انختې دي

ستا د کور عالم به څوک دې پوهه کړي
هسې راسره په پښتو انختي دي

اوږي د اقتدار اولس ته نۀ ګوري
سم لکه مچان په خوږو انختي دي

کشر يې د مشر نه اوباسي اوس
خلق د يو بل په جامو انختي دي

دې ته خو انصاف اقباله نۀ وائي
مونږه مرو او دوي په مېلو انختي دي

يادونه دې زما په زړۀ چکونه لګوي
بېخي لکه تېرې چړې سرونه لګوي

په ستا بې وفائې باندې مې ولې باور نۀ شي
دا خلق خو څۀ نور نور الزامونه لګوي

لامبدۀ څانګونه ډېر کۀ توراڼکه پرې څنډي
لږيا دي د نمرود ځامن اورونه لګوي

خبر نۀ وم دا ستا د مړاؤ سترګو له اثره
چې دا به روغو زړونو له روګونه لګوي

اقباله يو هم مينه راسره تر سره نۀ کړه
اغاز کښې هر يو ښکلے به شرطونه لګوي

څوک دې راسمه راته لار کړي د جانان د کلي
څوک راته لرې دې حصار کړي د جانان د کلي

ډېر مې نظر په خلاګانو کښې تش وګرځوۀ
څوک را په ګوته دې انوار کړي د جانان د کلي

زۀ هغه تېع چې ټوکېدلے په خزان کښې يمه
څوک دې بيان راته بهار کړي د جانان د کلي

زۀ ارزومند د درجـو د مـرتبـو نـۀ يـمـه
ما غلامانو کښې دې شمار کړي د جانان د کلي

اقباله زۀ به تر سينې پورې کلک ونيسمه
غمونه ټول دې په ما بار کړي د جانان د کلي

چې هر بې غمه ځان له غم ګوري
څوک دې ښائسته غوندي صنم ګوري

دا چې ظلمونو باندې ظلم کؤي
دا په زړګوټي کښې مې دم ګوري

ژوندون مې شو په کږلېچونو باندې
په دغه طمع چې به سم ګوري

په عشق کښې هغه حد ته ورسېدم
پرواه مې نيشتے چې عالم ګوري

راز مې افشا چرته د مينې نۀ شي
ګوري خو ګوري خو لږ کم ګوري

څوک چې زخمي شي د بڼو په غشو
څۀ لېونے دے چې مرهم ګوري

اقبال دا ستا د لار په دُړو کښې ناست
ښــاپـي لږيـا ستـا د قـدم ګــوري

چې زما دے زما نۀ شي
دا لاڅۀ دي دا به څۀ شي

اخر حد به وي د صبر
دومره ډېر به څنګه وۀ شي

ستا نېټې شوې د کالونو
د ساعت باور مې نۀ شي

هسې بل خانه خراب څوک
چې د ځان شي نۀ د زړۀ شي

تـصـور کښـې تصوير سـاز کـــړم
پــه کاغذ باندې اوبۀ شي

د قيـامـت نـفسـه نـفـسـي ده
يــو دې پايي ســـل دې مــړۀ شــي

ستـا په مخکښې د اقبال دم
عـــاشقـــان مــظلومـــان پړۀ شي

خلق لږيا دے څۀ هنر جوړَوي
زما او ستا د بېلتون سر جوړَوي

غمونو کوم زور مې په زړۀ کښې وليد
چي يک تنها پسې لښکر جوړَوي

اوښکو مې مات کړلو قانون د اوبو
ژور نـــه لـــوړو تـــه ګـــزر جــوړَوي

هر څاڅکے درس د اتفاق ورکوي
څاڅکي چې يو شي سمندر جوړَوي

رقيبان خنډ به مې د لارې نۀ شي
په هر قدم کۀ راته غر جوَړوي

اقبال غزل غوندې غزل اونۀ وې
هسې يې ځان و خوړ دفتر جوړَوي

سترګې د يار راته بدلې ښکاري
ځکه په شونډو مې بدلې ښکاري

زۀ پرې پوهېږم چې يې زړۀ کښې څۀ دي
د زړۀ په مخ باندې راغلې ښکاري

د سوي زړۀ زمکه خړوب مې نۀ شوه
ستا د وصال شبې نيولې ښکاري

زلفې په مخ يې ځائے په ځائے سمې کړې
څوکۍ په ګنج باندې ساتلې ښکاري

ستا په هجران کښې جهنم دے په ما
دنيا کۀ هر څومره هم ښکلې ښکاري

سوارۀ اقـبـال پـه مـېـدان ولـيــدلـه
معشوقې نورې ورتـه پـلـــې ښکاري

بيا ستا ليدلو ته مې زړۀ کېږي
غم زياتولو ته مې زړۀ کېږي

ورېځ خوره موسم نشه نشه دے
لږ شان له څښلو ته مې زړۀ کېږي

اوربل شانه سترګې نرۍ تورې کړه
ځان سوزولو ته مې زړۀ کېږي

څوک مې پېدا نۀ کړو همراز د مينې
ګرېوان شلولو ته مې زړۀ کېږي

تندے مې مات کړو خو حاصل مې نۀ کړې
تندے داغلو ته مې زړۀ کېږي

خوږې خوږې څريکې اقــبــالــه کؤي
غزل ليکلو ته مې زړۀ کېږي

زما او ستا منځ کښې دېوال جوړېږي
راته رقيب مې اشنا حال جوړېږي

مخې ته راشي د روزګار غمونه
زما چې ستا طرف ته خيال جوړېږي

د خپلو زلفو تصور پوهه کره
زما د زرۀ مارغۀ ته جال جوړېږي

هيڅ روايت جوړې زوړ پاتې نۀ شو
چې د پښتون په شونډو سوال جوړېږي

اورونه اچؤي لږيا دے نمرود
د ابراهيم لۀ پاره ټال جوړېږي

خداې ګو چې غاړه به ونۀ غړوي
کۀ دې په سر څۀ د اقبال جوړېږي

دا ځل کۀ هر څومره مې زړۀ زورېږي
نۀ ځم چې ښه راپسې ؤۀ زورېږي

زړۀ مې ماشوم لب دې خوږې شکرې
لکه خوږو پسې واړۀ زورېږي

ښائست دې هره خوله کښې اوبۀ راولي
اوږي خو پرېږده چې ماړۀ زورېږي

نصيبه ستا کار ستاني ده ټوله
څوک يې نوشي څوک په کاتۀ زورېږي

ځواني دې غلې شان ستونه کؤي
اقبال به ولې درته نۀ زورېږي

غماز د سوي نه مې خوند اخلي
اوسپنه سرۀ چې شي پېوند اخلي

اوښکو زما په شېبو وورېږئ
ګلان له پرخې ځنې ژوند اخلي

عشقه په يار کښې دې همت راوستۀ
ګلاب د لاسه مې سرګند اخلي

ځان ورته مړ کړم چې يقين يې راشي
په هر قدم رانه سوګند اخلي

چرته يې سرې شونډې څښلې نۀ دي
نوم چې د شهدو يا د قند اخلي

ناصحه مينه ېې صادقه نۀ ده
ستا د خبرو نه چې پند اخلي

زما په زړۀ کښې ستا د مينې خزانې پټې دي
کۀ رابرسېره کړم نو ډېرې فسانې پټې دي

چې ورته ګورم نو سرور مې په بدن کښې زغلي
خمارو سترګو کښې د يار مې مېخانې پټې دي

لږ په اوزګار وخت کښې د ژوند کتاب زما اولوله
په هره پاڼه کښې د عشق مې نښانې پټې دي

دا ستا ديدن راته اشنا دومره اسان خو نۀ دے
په هر ديدن کښې مې بېشماره بهانې پټې دي

عمر مې تېر شو زۀ اقبال په حال اګاه نۀ شومه
د يار خبرو کښې هر وخت مې معنې پټې دي

هر شراب خور کله اداب د مېخانې پوهېږي
ښکلي کۀ ډېر دي بعضې نيم په يارانې پوهېږي

ساه اخستل خوراک او څښل يوازې ژوند خو نۀ دے
ژوندي هغه دي چې دستور د زمانې پوهېږي

لکه چې زهر ور خورارۀ شي د مسموم وينه کښې
چاته چې ګورم دلته دام او په دانې پوهېږي

نۀ يم قائل زۀ د بورا او د بلبل د مينې
ستي کېدۀ عشق کښې ېوازې پروانې پوهېږي

اقبال تۀ د غم داستان ولې هر چاته اورئ
دلته هر څوک کله د عشق په افسانې پوهېږي

لمبې چې بلې شي ايرې خوبه وي
زړۀ چې دردېږي شوګيرې خوبه وي

تکميل د حسن هسې نۀ شي کېدے
ښائست سره ناز و نخرې خو به وي

څوک چې مئين شي اوچتېږي ګوتې
په چم ګاونډ کښې يې قيصې خو به وي

ګيله له خپلو پېدا کيږي زړۀ کښې
چې مې خپل ګڼې ګيلې خو به وي

اقباله ګل ازغے لا زم ملزوم دي
ګل شُوکوې ګوتې دې سرې خو به وي

وېښ يمه زۀ او د اسمان ستوري
شمارم په شپه کښې د هجران ستوري

دا پرخه نۀ ده دي د اوښکو قطرې
راسره ژاړي له خفګان ستوري

سپوږمۍ وديږي څوارلسمې شپه ده
په جنج راغلي دي جنجيان ستوري

د بې کلۍ به درته څۀ اوئيم
اوکړه تپوس شي به ګويان ستوري

نجومي اوګوره د لاس کرخې مې
څۀ وائي زما او د جانان ستوري

سحر دے پاتې شو اقبال يوازې
هٰغه دے لاړۀ شو روان ستوري

چې قدمونه د صنم مې په ډولۍ کښې لږي
اوښکې د سترګو مې راځي راته جولۍ کښې لږي

د ژړا حق خو رانه مۀ اخلئ پرېږدئ اوژاړمه
ټول ارمانونه د زړګي مې سولۍ کښې لږي

د خوشحالۍ سندرې وائي لېونے شو خلق
دوي ته ښادي ماته ماتم حوېلۍ کښې لږي

صبا به دا مالې ويرانه ويراني وي دلته
نن د خوشبو لا د بدن په دې سيلۍ کښې لږي

لکه زما د ځوانۍ وير دے چې اقباله کېږي
خواږۀ سرونه چرته لرې په شپلۍ کښې لږي

د مينې داغ چې کوم وګړے اوخوري
لکه چينجے د ونې زړے اوخوري

د بدن غوښې مې ستا غم خلاصې کړې
لکه لېوۀ چې غرۀ کښې مړے اوخوري

د لـمـدو خـټـو لـږې دارو وي
ګوذار په زړۀ چې په زړۀ ستړے اوخوري

اعتبار دنيا کښې په هر چا مۀ کؤه
دا بعضې سپے له موګي پړے اوخوري

اقباله ټول عمر چې سر ته نۀ شي
سر دې هغه ارمان نيمګړے اوخوري

عجيبه ده چې هم څنګ غواړي هم څنګ کړي
چې دا څۀ ټوقه په ما غريب ملنګ کړي

دغه خوي يې زما پوهې نه بهر دے
سترګې ست کؤي په خوله راسره جنګ کړي

څوک کوډګر او مُلا داسې پېدا نۀ شو چې
چې وحشي دلبر په خوي مې هم اهنګ کړي

چې په هر ساعت مې وژني داسې ښه ده
جامې يوځل دې زما په وينو رنګ کړي

اقبال ټوله شپه په هجر کښې شوګير کا
يار له نازه خوب بې غمه په پالنګ کړي

کور مې د زړۀ په تا ښائسته ښکارېږي
بـغـېـر لـه تـانـه ويـرانـه ښـکاريـږي

زما د سترګو نظر تا سره دے
نۀ وينم تا ورځ راته شپه ښکاريږي

چې پکښې ذکر ستا د حسن نۀ وي
څۀ بې مزې هغه قيصه ښکاريږي

عکس دا ستا د سور رخسار دے پکښې
مخ د ګلاب ځکه لمبه ښکاريږي

اقباله نوم د ختمېدلو نۀ اخلي
د هجر شپه راته اوګده ښکاريږي

د تلو ساعت چې دې نيزدې راځي
د ځنکدن په ما خولې راځي

ما خو په زړۀ کښې داسې نۀ ګڼله
بيلتون به داسې په حملې راځي

دا تۀ چې وائې زۀ به بيا درشمه
قرار مې لږ په دې واعدې راځي

نظر ساتـه پـه فتنې ګـرې دنيا
پـه عشق کښـې ډېرې مرحلې راځـي

اقبالـه يـار چـې له چا اخلي رخصت
څـۀ بـه هغـه لـه حوصلې راځـي

سبب اشنا ستا د راتلو به څۀ شي
زما وړو وړو ګيلو به څۀ شي

په انتظار کښې مې تېريږي عمر
د زړۀ د ستړو شوګيرو به څۀ شي

چمن ته زۀ د ګل ديدن له ځمه
په دې وېرېږم د ازغو به څۀ شي

تـا چـې رټلـي جوابونـه راکړل
يـاره منت او د زارو بـه څـۀ شـي

پـه خزان مړوې دې ګلونـه نـۀ شي
ستا د اوګدو اوګدو کمڅو به څۀ شي

د ډاډګيرنې جوګه څـوک نيشته دے
اقبالـه ستـا د اندېښنو بـه څـۀ شي

نۀ شم درتلے په ما پهرې ډېرې دي
ستا زما منځ کښې فاصلې ډېرې دي

دنيا د شک په نظر ماته ګوري
په چم ګاونډ کښې مې قيصې ډېرې دي

د صبا ستورے به راخېژي کله
د تورو شپو تورې تيارې دېرې دي

د وصال شمع بـه تـر څـو بلېږي
چې د بېلتون ظالم حملې ډېرې دي

اقبالـه لاس د چـا پـه خولـه کېدمـه
زۀ يم تنها د دنيا خولې ډېرې دي

دا ستا په ياد کښې مې چشمان ووري
کۀ د چېتر بېساک باران ووري

يوه لمحه مې فراغت نشته دے
دومره غمونه د جانان ووري

بې ستا ارمان نه بل ارمان نۀ لرم
هر وخت په زړۀ مې ستا ارمان ووري

ښکاره مۀ ژاړه رسوا مينه نۀ شي
پرخه د شپې په ګلستان ووري

لکه ولې وي له سيندونو ايستې
داسې مې اوښکې په ګرېوان ووري

بوسه اقبال له چې ورکړې وه تا
پـه زرۀ يـې هغـه وخت هـر آن ووري

خيال د رقيب مې هر چا باندې شي
تر دې په سوري د اشنا باندې شي

په وس کښې پاتې شي نو کاڼے به وي
نظر چې ستا رخِ زيبا باندې شي

چې راښکاره مخ دې په زلفو کښې شي
لکه رڼا شپه په صبا باندې شي

يا به مې يار دومره ښائسته وي چرته
يا يې اثر سېوا په ما باندې شي

حال به يې خراب خلقه اقبال غوندې وي
څوک چې مئين په بې وفا باندې شي

زړۀ مې منډه په هوا وردرومي
دا ستا کوڅې له چې اشنا وردرومي

هېر د غوټۍ نه موسېدۀ شي خپل
چې ستا په سرو شونډو خندا وردرومي

چې د پښتون زړګي پښتو مې څۀ شوه
رټلے کيږي مګر بيا وردرومي

د جانان بد هم ورته نۀ ښکارېږي
څوک چې په لاره د وفا وردرومي

لوګے اقباله سپيلني کړه ورته
په کومه لار چې دې لېلٰي وردرومي

زړۀ نه مې ستا خيالونه ولې نۀ ځي
تۀ لاړې ستا يادونه ولې نۀ ځي

اميد دې پاتې د راتللو نۀ شو
د انتظار وختونه ولې نۀ ځي

خوږ يې کمېږي چې زړېږي زخم
د زولن زړۀ دردونه ولې نۀ ځي

ما په صابون د صبر ښه اوينځل
د تهمت تور داغونه ولې نۀ ځي

بوسه اقبال له چې ورکرې وه تا
اوشوې مودې خوندونه ولې نۀ ځي

زۀ هغه ګل يم چـې بهار نـۀ مومي
هغه زړګے يم چې قرار نـۀ مومي

لکه ګوهريمه د سيند په تل کښې
هغـه خبره چـې اظهار نـۀ مـومـي

آ، مسافر يم چې منزل ترې ورک وي
د زول باران په شپه کښې لار نۀ مومي

زما ژوندون د هعه ړوند ژوندون دے
جهان ته راشي خو ديدار نۀ مومي

هغه ارمان يم چې شي پاتې زړۀ کښې
هغه عاشق يمـه چې يـار نـۀ مومي

اقبالـه دا تر خپل نصيب پورې ده
د چا باغونه شي څوک خار نـۀ مومي

دا ستا ديدن له پاره څۀ او څۀ کؤل پرېوځي
ډېرې خبرې نا زېبا د خلقو وړل پرېوځي

پښتو مې دا وائي چې نۀ مې کتې ستا لارو ته
مجبور د زړۀ د لاسه يم ځکه در تلل پرېوځي

په کومو خلقو باندې ما چې هيڅ غرض نۀ لرۀ
ستا له خاطره نن په زار ، قربان بلل پرېوځي

ستا مجبورو باندې پوهېږم مګر عشق کښې ګلې
د پلار نيکۀ د شملې خيال زړۀ نه ايستل پرېوځي

چې د مجنون په شان له ځائے د لېلا زړۀ کښې غواړي
خاؤرې په سر اقباله دشت کښې بادَول پرېوځي

مات شې تنديه تا کښې نور لا څو غمونه ليک دي
پوره به شي چرته ارمان کۀ حسرتونه ليک دي

زړۀ يې زما سورے سورے کرو مګر صبر نۀ دے
د ستمګر کتاب کښې ماله نور زخمونه ليک دي

په توره شپه کښې لکه ستورو غوندې لار پرې ګورم
ستا د الفت زما په زړۀ چې کوم داغونه ليک دي

راحت کدو کښې اوسېږي ترې نـه څـۀ خبر دي
تپوس ترې اوکړئ چا دپاره چې دردونه ليک دي

کاتب له هم چرته رشوت دې اميرانو ور کړو
جنت کښې هم سرِفهرست د دوي نومونه ليک دي

اقـبالـه سوزه خونـد د خپلـو سوزېدلو اخلـه
لکه پتنګ دې په نصيب کښې سرۀ اورونه ليک دي

عقل مې همېش زړۀ ته نقصونه ښئي
نۀ صبرېږم زۀ کۀ سل عېبونه ښئي

کله په ګلشن کښې موندے کيږي دا
ستا چې رخسارونه کوم ګلونه ښئي

زۀ يو لېونے په هوش کښې نۀ يمه
ماته به څوک ځله خپل رازونه ښئي

ژوند زما اشنا له طوفانونو دے
هسې راته زور به طوفانونه ښئي

وعده يې د راتلو اقباله اوکړله
خداې خبر چې بيا کله خالونه ښئي

ګل په سوکړه کښې په باران تازه شي
زړۀ په ديدن مې د جانان تازه شي

لکه پوکے چې څوک انګار له ورکړي
پس له وصال مې هجران تازه شي

چې تازګي وينم د يار د حسن
د نوي سر نه مې ارمان تازه شي

چې څو بادونه مخالف الوځي
دومره د مينې مې طوفان تازه شي

لکه اقبال د عشق مذهب باندې شه
ناصحه لږ به دې ايمان تازه شي

کله په سپوږمۍ کله په نمر کښې راته خاندي
ښکلے يار ولاړ د زړۀ په ور کښې راته خاندي

عکس يې د تورو تورو زلفو توره شپه ده
سپين جبين ته ګوره په سحر کښې راته خاندي

موندلي مې سروشونډو کښې څۀ هسې رنګ امرت دي
په جام کښې د شرابو په کوثر کښې راته خاندي

وروځو ته يې ګوره په مصحف باندې اعراب دي
په زېرکښې راته خاندي او په زوَر کښې خاندي

زۀ د عاشقۍ مرض ته نور نور هوسېږم
دا لکه ګلاب د زړۀ پرهر کښې راته خاندي

سترګې مې مړېږي نه لا ښه مينه زياتېږي
په هرې نظاره په هر منظر کښې راته خاندي

ځار شمه اقباله د قاتل يار د ادا نه
وژني چې ما هم نو په خنجر کښې راته خاندي

چې لږ يوازې شم محفل جوړ شي
ستا د يادونو سم يرغل جوړ شي

چې ستا نامه زما په ژبه راشي
د هر نظر نه لکه شل جوړ شي

په مخ دې ټولې زلفې مۀ خوره وه
په ما تيارۀ په ما ځنګل جوړ شي

سترګې دې تورې شونډې سرې ساته
خېر کۀ سبب مې د اجل جوړ شي

چې لېوني هم ترې پناه غواړي
اقباله اوس به څۀ پاګل جوړ شي

څومره په ما د خلقو زور زيات شي
شدت د مينې همره نور زيات شي

ناصحه مۀ را پُوکه دم د صبر
سيلۍ کښې ښه پوهېږې اور زيات شي

بربنډ ولاړ يمه د عشق بازار کښې
غمازه څۀ وېره کۀ شور زيات شي

راکـوه ډېـر ډېـر راکـوه رقـيـبـه
غرور مې لا ستا په پېغور زيات شي

ځيګر خلاف تاثير اقباله اوکړو
نۀ وم خبر د يار به کور زيات شي

په خوب کښې راشې وخت مې ښۀ تېرېږي
په سرو لمبو کښې وخت مې نۀ تېرېږي

نـيـشـتـے الـفـاظ داسـې چې اوباسمه
هـغـه اشـنـا چـې مې په زړۀ تېرېږي

لۀ دې نه زياته بې وسي به څۀ وي
د سترګو مخکښې مې چاړۀ تېرېږي

تـۀ انـدازه زمـا د ژونـد پـرې وکـا
لکه د حلقه چې تراخۀ تېرېږي

زړۀ د اقبال زرغونه څنګه وکړي
مدام د هجر سوراړۀ تېرېږي

څۀ اوشو په مينه باندې اوس چې اشنا راولي
توره شپه د هجر ده سحر په خندا راولي

څۀ هغه راتلۀ دي چې راتلۀ شي په منت باندې
جنون هغه پکار دے چې صحرا ته لېليٰ راولي

نور مې هيڅ ارمان په زړګي نيشته دے دلبره څۀ
تـا پـه زړۀ لاره پـه مـکـيز مـکيز بـيـا راولي

زۀ په دې پوهېږم چې راتلۀ به خا مخا غواړي
ځـکـه نـۀ راځـي مـخـې لـه خـپـلـه انـا راولـي

سـتـا لـيـونـۍ مينه اخـر کـوم طـرف تـه لاړلـه
څۀ اوکړمه داسې چې يې بيرته په شاه راولي

حرف د شکايت به په خوله رانۀ ولم زۀ اقبال
سـاه کـۀ تـر مـريه مـې اشـنا پـه جـفا راولي

کۀ راتلۀ درته په وېخه باندې ګران دي
تا پسې زما خوبونه پريشان دي

ما ديدن د يار په پټو سترګو اوکړو
قدرتونه په هر څۀ کښې دې عيان دي

نۀ څۀ ويره د رقيب نۀ د غماز غم
دا خوبونه کۀ پټۍ مې د هجران دي

تازه کېږي دې يادونه په خوبونو
د بهار بادونه وسط کښې د خزان دي

زۀ به څۀ اوکړم همت مې جانان بېلود
ګني سر نه تېرېدۀ راته اسان دي

يا زما په شان له مينه د يار نيشتے
ورته غرونه دا نري نري خنډان دي

اقبال بيا نۀ موند د ځان په شان دلبر څوک
چې په مينه باندې هر څۀ يې قربان دي

په وصال کښې هم حالت چې هجران شي
ددې هسې درد به څۀ رنګې درمان شي

کوم مقام ته رسېدۀ غواړي دا زړۀ مې
چې نظر يې نه په زمکه نۀ اسمان شي

هر يو ښکلي مخ ته ځکه ځير ځير ګورم
په دې طمع کۀ ناشنا حسن عيان شي

کوم رهبر پسې چې نيت د سفر اوکړم
دوه قدمه کښې ترې ورک نام و نشان شي

واپسي مې بيا خپل عشق طرف ته اوشي
خپل عشق باندې مې نور هم پوخ ايمان شي

په هر څۀ باندې اقبال يمه خوشحاله
چې خوشحاله مې په څۀ باندې جانان شي

زما او ستا تر منځه څۀ پاتې دي
يو څو يادونه دي زاړۀ پاتې دي

نۀ مې په مخ باندې اوس مالګه شته دے
نۀ ستا په شونډو کښې خواږۀ پاتې دي

نۀ مې خواهش د ژوندانۀ په زړۀ کښې
نۀ ارمانونه مې په زاړۀ پاتې دي

زمـانـې راکـړې هـسـې رنـګ څـپـېـړې
مات مات مخونه دي کاږۀ پاتې دي

پـه ځـنـکدن باندې حاضر شه زما
دا اخـري ځـل دې راتـلـۀ پـاتـې دي

نيمګړې مينه او نيمګړې دنيا
اقباله خولۀ کښې دې تراخۀ پاتې دي

چې خبره ستا د وصف د جمال شي
خجالت نه سپوږمۍ پټه شي هلال شي

موجودګۍکښې ستاد حسن چې ځان ستائي
د سوسن غوندې په ژبه باندې لال شي

شوخ چشمي د نرګس ټول عمر سزا شوه
سر په دار نيولے زړوند خود به ملال شي

چې په نصف النهار راغے نيم اسمان له
نمر خبر نۀ وۀ غرور به مې زوال شي

چې دا ستا د عشق په اور باندې ستي شي
د بلال په شان د سپينې ورځې خال شي

هر چې بائيلي سرومال ستا په يارۍ کښې
د هغۀ نه زېات به څنګه د چا مال شي

کۀ حساب شۀ ستا د در په سپيو باندې
د اقبال په شان د بل چا به اقبال شي ؟

مئين زړۀ مې کله نورې سترګې وېني
مجنون يو د لېلٰي تورې سترګې وېني

د يار سترګو مې ډيوې په لاس کښې راکړې
په تيارو کښې هم شبکورې سترګې وېني

د هغۀ نشه به څۀ کوزه شي سر نه
چې مدام زړۀ کښې مېخورې سترګې وېني

د لاله له تور سترګو يې اړَولې
نرګس زېړې او نسکورې سترګې وېني

اقبال غوښه د زړۀ طمعه ورله ورکړي
د شاهين يار چې زرورې سترګې وېني

هغه دلبر مې ځان نه لرې ساتي
زما زړګے په اور د سرې ساتي

آماده هر وختې په جنګ راسره
د امن نوم اخلي کونترې ساتي

نوم مې په ژبه باندې نۀ راولي
پټې په سترګو کښې خبرې ساتي

په ګودر کومې بلاګانې لږي
بدرګه ځان سره له وېرې ساتي

د زلفو مار به دې يو ورځ اونېسي
اقبال بلها بلها منترې ساتي

دا څوک دے چې راځي زما خوبونه تختوي
په سترګو راله کېدي بيا لاسونه تختوي

معنٰي مفهوم به څوک ورته واضح د عاشقۍ کا
چې نخښې مې د لاسه رومالونه تختوي

اول يې په نشه د محبت نشه نشه کړم
چې اومې ښاته سر ته خمارونه تختوي

د ګل د ورکول اخستولو سليقه ده
خوبان يې شوک په شوک کا چې هم زړونه تختوي

هوَټې راپسې وولي لږيا دي غمازان
سپېرې دي هواګانې ديدونه تختوي

اقباله ځه لار نيسه په ځنګل کښې چرته اوسه
اوس خلق د يو بل نه دېوالونه تختوي

له ګردشونو نصيب خوار نۀ اوځي
په محبت کښې مې څۀ لار نۀ اوځي

اړولې او غورزوي سمه لږي
زما عمري انختے کار نۀ اوځي

هر چا چې لاس دے اوګد کړے راته
هر يو د خپل مطلب دے يار نۀ اوځي

په حېوانۍ مې واچوو غاړې ته
عشق مې د غاړې نه زينار نۀ اوځي

غواړي تېرې ستنې دا ستا د بڼو
تل نه د زړۀ مات شوے خار نۀ اوځي

لاس مې په سر کېده ازمېښت خو اوکړه
زما له خولې تاته انکار نۀ اوځي

اقباله څۀ خو به کؤل پرېوځي
عمر مې ټول په انتظار نۀ اوځي

دا زۀ چې نۀ وم ستا به بيا څوک وي
په تا مئين ستا به اشنا څو ک وي

اوښکې به ستا له مخه څوک پاکَوي
دا تا سره به په ژړا څوک وي

ښکاره له تانه کۀ خفه غوندې وۀ
زړۀ کښې به تا سره رضا څوک وي

هسې دې پڅکې ما سره نۀ تړي
هغه به ستا وي چې زما څوک وي

ډېر به دې اوولي په ګوړو باندې
نۀ به وي يو چې په رښتيا څوک وي

لکه چې زۀ ورک لېونے يم په تا
اوګوره بل کۀ په دنيا څوک وي

څۀ بهروسه ده په ژوندون اقباله
څوک دے خبر چې به صبا څوک وي

غوږ کښې زما ستا اوازونه راځي
ماله په وېخه ستا خوبونه راځي

سترګې په بل چا زما نۀ خوږېږي
پکښې هر وخت ستا تصويرونه راځي

نوم دې په ژبه زما داسې اوخوت
دې باندې کله نور نومونه راځي

د کالج ياده زمانه کړي راته
چې مې کتاب کښې ګلابونه راځي

زما په ژوند کښې رنګيني نيشته دے
خو په يو بل پسې کالونه راځي

هېر به اقبال نه ځنکدن کښې نۀ شې
تاله مې هم چرته خيالونه راځي

تنھائی دہ تورہ شپہ دہ ستا یادونہ راسرہ دی
چرتہ لار د تېختې نیشتہ سرۂ اورونہ راسرہ دی

چې راغلے یم دنیا تہ غم ملګرے راسرہ وۂ
غم بې شمېرہ بچي راوړل تش غمونہ راسرہ دی

د عشق رنځہ څۂ علاج دې پہ نظر نۂ لیدے کېږی
تېراوم پہ صبر صبر اہ ، دردونہ راسرہ دی

حالات دا رنګې بدل شول څۂ امید د دیدن نیشتے
د خپل ځان سرہ مشغول یم تصویرونہ راسرہ دی

خلق نوی ژوند لۂ پارہ لاس پښې وھی اقبالہ
ماضی مالہ مې عذاب دے تېر وختونہ راسرہ دی

دا خو ستا مینہ دہ چې ساہ راکوی
ګنی نور ھر څوک دھیکہ لا راکوی

پہ ټول بدن کښې مې رڼا خورہ شی
ھر کلہ خولۂ چې پہ خندا راکوی

د چېل پہ یخې ھوا څۂ کومہ
چې پہ لمن خپلې ھوا راکوی

د حادثو نہ ولې ویرہ وکړم
پہ ھر مانځۂ کښې چې دعا راکوی

ھرہ وعدہ چې پہ صبا ځنډوی
داسې امید د ھر صبا راکوی

دومرہ اوقات نیشتے اقبالہ زما
مالہ اوقات نہ مې سېوا راکوی

پخپلہ روغ دي مونږہ وران ساتی
دا خلق دا څنګہ ایمان ساتی

لکہ چې ما غوندې پہ ګل مئین وی
غنې بې شمېرہ رقیبان ساتی

ویرہ یې چا پہ زړۂ کښې واچولہ
خوالہ مې نۂ راځی خپل ځان ساتی

زما خو ځان زما جھان دے جانان
خداے خبر دے څنګہ ګمان ساتی

شونډې بہ یې سرې پستې نازکې نۂ وی ؟
چې یې پہ سیوری د پېزوان ساتی

د پښتنو خوږہ خوږہ شاعری
ھرې مصرعہ کښې یا قربان ساتی

زېړہ بشرہ بہ اقبال ولې نۂ وی
پہ سینہ زلفې ښاماران ساتی

د مجاز معشوقې بہ څۂ خوبی وی
د ترخو اوبو بہ څۂ خوارہ مستی وی

چې پہ سترګو یې سرۂ زر لېدلې نۂ وی
ھغہ ناوې تہ ھم کوټ بنګار کالی وی

چې رڼا یې پہ یوہ ګوتہ پټېږی
د ډیوې د نمر پہ مخکښې څۂ ھستی وی

سحر وخاندی شی مړاوی مازیګر کښې
د ورخاړی د ګل دغہ ھمرہ ځوانی وی

ھغہ نور چې کائینات کښې نۂ ځائیږی
د ھغہ نور بہ لا څۂ ادراک حسی وی

چې ښائیست نہ دی یې واړہ ښائیستونہ
تصور د دغہ حسن ھم کافی وی

د اقبال عشق څۂ د بلې قبیلې دے
پوھېدے شی بس ھغہ چې لېونی وی

(سدرہ)

تۂ چې ځې لۂ ما اشنا زما بہ څۂ شی -
د بېلتون نۂ یم اشنا زما بہ څۂ شی

سوچ مې بې لۂ تا د ژوند ھم کړے نۂ دے
دا صورت کۂ شی پېدا زما بہ څۂ شی

دا جھان دے ازلی دښمن د مینې
ما سپارې پہ دې دنیا زما بہ څۂ شی

د ماشوم غوندې دې ځان سرہ عادت کړم
کۂ جبۍ شی اوس زما زما بہ څۂ شی

دومرہ دم مې پہ ناتوانہ زړۂ کښې نیشتے
زغم بہ نۂ کا دا بلا زما بہ څۂ شی

اختتام د ھر وصال پہ جدائې دے
څوک بہ څومرہ اوکړہ غلا زما بہ څۂ شی

دا دعا دہ د اقبال خوشحالہ اوسې
زما مۂ کوہ پرواہ زما بہ څۂ شی

څوک بہ خبر د ھغہ یار راکړی
یوہ لحظہ نیم بہ قرار راکړی

خوشحالی نقدہ مې نصیب کښې نیشتے
داسې څوک نیشتے چې ادھار راکړی

زۂ او اشنا مې د دریاب غاړې
څوک پہ دروغہ دې اعتبار راکړی

زۂ ښہ خبر یم چې پہ دې نۂ راځی
زېرے دې ھسې د بھار راکړی

زۂ ھرہ ورځې پہ امید پاسمہ
نخښہ سحر نہ د انکار راکړی

کتے اقبالہ بہ دنیا سرہ شي
ھغہ اشنا کہ چرتہ لار راکړی

دا خو ستا عشق دے ناقرار مې ساتی
لکہ مضراب غوندې شاہ تار مې ساتی

خود بہ د سپند غوند خبرې کؤم
چې پہ مجمر کښې پہ انګار مې ساتی

خړې سېلاب دے پایاب نۂ راکوی
داسې پہ نیم غوندې اعتبار مې ساتی

منصورہ ښہ وې چې یو ځل ترې کوز شوې
دا زمانہ ھمېش پہ دار مې ساتی

دومرہ تیارو کښې چې بې لارې نۂ شوم
رڼا د عشق دہ چې پہ لار مې ساتی

رانہ بلبل غوندې نغمې غواړی
زخمی سینہ ګلان پہ خار مې ساتی

پہ ژوند یې قدر زما کړے نہ دے
اقبالہ څۂ کړم کۂ مزار مې ساتی

کۂ دې محسوس کړہ د الھام مستی
دغسې کلہ دہ د جام مستی

چې د راتللو یې وعدہ کړې وی
د ھغہ خړګی خړګی ماښام مستی

بغېر لۂ تا ویران ویران ښکاری
چې راشې تۂ پېدا کړہ بام مستی

پہ سمندر کښې چې د زړۂ ډوب شومہ
ھېڅ شوہ رومی او د خیام مستی

د یار پہ دغې ادا لا مړ یمہ
پہ سترګو سترګو کښې سلام مستی

چې څومرہ زوړ شو دومرہ لا زیاتہ شوہ
دغہ اقبال او د کلام مستی

مرور یار داسې پښہ زمانہ ډډہ کوی
پہ وېخہ څۂ چې خوب کښې ھم خندانہ ډډہ کوی

ھغہ چې مړ راباندې اوس پرې زۂ بلا لږمہ
تعجب څۂ دے ھر سړے بلانہ ډډہ کوی

مونږہ توربختی یُو تیارې دی پہ نصیب کښې زمونږ
شپہ چې صبا تہ شی نیزدې صبا نہ ډډہ کوی

مسلمانی کۂ د ټول عمر مې ځی لاړہ دې شی
قسم پہ خداے دے کوم کافر بہ تانہ ډډہ کوی

شومہ دا نۂ غواړی ګوھر د چا پہ لاس راشی
سبب یې دا دے چې ھغہ خندا نہ ډډہ کوی

لار یې زمونږ پہ کور دہ نۂ راځی دیدن بہ اوشی
پہ ډېر احتیاط باندی لۂ دې خطا نہ ډډہ کوی

رسم د خپل ستم اقبالہ برقرارہ ساتی
بې وفا نۂ دے ښکلے یار وفانہ ډډہ کوی

څہ وکړم څہ مالہ ھنر نہ راځی
یارہ ستا لہ کلیہ خبر نہ راځی

زړہ کښې یو طوفان پاسی وئیلو لہ
څہ وکړم د ژبې پہ سر نہ راځی

سترګې پہ یو ښکلی مې خوږېږی نہ
بې لہ تانہ څوک ھم نظر نہ راځی

یار ستا دسرو شونډو ټکور غواړی
ھسې د زخمی زړہ پرھر نہ راځی

د ور پہ وت کښې ګوری ښہ پوھېږمہ
څہ باندې شرمېږی بھر نہ راځی

مینہ شوہ ځما لکہ شنډی اونہ
کالونہ پرې تېرېږی ثمر نہ راځی

طبیب چې لاپرواہ دے اقبالہ څہ وکړم
مالہ خپل علاج د ځیګر نہ راځی

خلق دې یاد ځما د زړہ نہ شوکول غواړی
دا ظالمان راسرہ دا ظلم کول غواړی

ما دې یو څو نخښې د ځان سرہ سنبال اېښې وې
پہ ھنر ھنر ھم ھغہ نخښې روکول غواړی

ځما د زړہ طوطی تہ نہ ګوری زھیر ولې دے
ھر څوک یې خپلې خوشحالۍ لہ چغول غواړی

ما ورلہ لار ورکړہ کم ظرفو کمزوری حساب کړہ
لږې بہ سترګې زمانې تہ بدلول غواړی

ھغہ رشتې چې ستا ځما پہ منځ کښې خنډ جوړیږی
ھغہ رشتې بہ پہ ھر حال کښې پرېکول غواړی

زړہ مې د یار دے دا بل چا لہ ورکولے نہ شم
چې حکومت ځما پہ جسم څوک کول غواړی

پہ ناپوھۍ کښې اقبال پرېښودو غماز تہ مېدان
د مار سروکے د اول نہ چکول غواړی

دا ستا خبرې مې مرھم دی پہ پرھر لږی
سترګې سړېږی ستا پہ مخ مې چې نظر لږی

دا زہ پرې مرمہ خو اشنا مالہ مزہ راکوی
ستا د بڼو غشی ځما چې پہ ځیګر لږی

د ښار ھمہ رنګینۍ یو مازیګرے د کلی
چې مازیګر کښې کلہ زاڼې پہ ګودر لږی

خبر بہ شې چې دې مریض د مینې ساہ ورکړلو
چې ستا پہ زړہ باندې بہ دا څنګہ خبر لږی

نا قراری مې د دیدن دغہ ھمرہ لا زیاتہ شی
زمونږ انګڼ کښې چې سحر سحر کښی نمر لږې

کہ یو وېختۂ دې ھم کنډاؤ شو ځما زړہ بہ وچوی
ستا دې د یو وېختہ بدل دې ځما سر لږی

د خوشبویې احساس چې کېږی پکښې ستا د وجود
جنت جنت اقبال تہ ھغہ سمہ و غر لږی

چې څو زړېږم ھمرہ مینہ مې لا زور کوی
لکہ چې مړ وجود مې درنګ ساعت لہ اور کوی

دا د خزان وھلی زړہ تہ حېرانېږم خپل
چی د اټکو د زرک پہ شان لہ ولې شور کوی

کہ سرومال مې پہ تلی کښی یارہ کښې نہ ښودل
دغہ دنیا دې بیا ھالۂ راتہ پېغور کوی

یار ګرموی مې چې پہ ډیر څہ باندې نہ پوھېږم
زیست وروزګار ځان لہ دنیا کښې ھم شبکور کوی

دا ستا د زلفو ټک وھلے زړہ مې نہ رغېږی
لہ دې نہ زیات سړی سرہ څہ چل منګور کوی

زہ د یو خال پہ زړہ داغلے یم رنځور ګرځمہ
ھغہ لہ قصدہ اننګی باندې څلور کوی

اقبالہ زړہ مې پہ رڼا ورځې اشنا وړے دے
ښہ ورتہ ګورمہ کانې پہ ما د چور کوی

چې پہ کوڅہ کښې ستا اواز ولږی
ځما پہ غوږو باندې ساز ولږی

د چا ښائستہ ځوانی شی خاورې ایرې
د چا خبرې دوہ د ناز ولږی

پہ قدر ستا د سترګو څہ پوھېږی
د اناړی پہ لاس چې باز ولږی

ماتہ مې مینہ کار د عېب نہ ښکارېدۂ
ما پسې داسې بہ غماز ولږی

د رسوایۍ نہ بہ څہ ځان وساتې
چې چا پسې خپل ھمراز ولږی

فریاد کول یې مجبوری دہ اقبالہ
ضرب پہ تار چې د شھباز ولږی

پہ پښتنہ کہ یو ځل مې جانان راشی
مړ وجود کښې دوبارہ بہ مې جان راشی

دا ځما نصیب بہ کلہ دومرہ نر شی
چې اشنا بہ زمونږ کور تہ مہمان راشی

لکہ زمکہ بہ شم فرش د خوشحالۍ نہ
چی یو دوہ قدمہ واخلی اسمان راشی

ځما سترګې پہ جانان باندې سړېږی
زۂ پرې څہ کړمہ کہ واړہ جھان راشی

تہ چې نہ راځې دا ستا بہ مجبوری وی
ستا لہ لوریہ ځما زړہ پہ مېدان راشی

ستا نامہ د اخستلو نہ ګرېز کړم
خو ناڅاپہ مې پہ لبو ارمان راشی

مړۂ اقبالہ د دودونو دستورونو
کاش کہ لږ غوندې پہ یار کہ ایمان راشی

زړۂ یې ځما څنګې تہ کېږی مخامخ نہ راځی
پہ خپلو کړو باندې شرمېږی مخامخ نہ راځی

خپلہ ټولہ صفائی یې مالہ خوب کښې راکړہ
زړۂ مې ترې کلہ خفہ کېږی مخامخ نہ راځی

ځما پہ زړۂ کښې ترې لاشۂ ھمرہ خفګان نیشتہ دے
پہ دغې ولې نہ پوھېږی مخامخ نہ راځی

د خولې خبرې وې ھغې وکړلې ما وکړلې
دغسې و شی داسې کېږې مخا مخ نہ راځی

راځہ چې دواړہ روغہ اوکړو د پالنګ لہ پاسہ
زمونږ منځ کښې څوک ځائېږی مخامخ نہ راځی

نوم مې د خپل د مرګ چې واغست پہ ژړا شوہ راتہ
لکہ باران پہ شان توئېږی مخا مخ نہ راځی

کہ بې ګناہ یمہ اقبالہ ننواتې ځمہ
دومرہ مې زړہ کلہ صبرېږی مخامخ نہ راځی

د ډېر ژوندون نہ ځما وېرہ کېږی
د مرګ سکون نہ ځما وېرہ کېږی

پہ ډېر وصال باندې مې زړۂ موړ نہ شی
ھم د بېلتون نہ ځما وېرہ کېږی

زړۂ مې بوږنیږی پہ دې تورہ شپہ کښی
د صباوُن نہ ځما وېرہ کېږی

لاس غواړولے چاتہ سوال لہ نہ شم
مال د قارون نہ ځما وېرہ کېږی

چرتہ لہ مانہ بې باکی او نہ شی
د زړۂ مفتون نہ ځما وېرہ کېږی

زړۂ کښې پاسی ځما طوفان دننہ
خو د بېرون نہ ځما وېرہ کېږی

څوک پوھہ نہ شو آخر څہ یمہ زہ
ښکارہ مضمون نہ ځما وېرہ کېږی

مالہ شعور مې دے عذاب اقبالہ
لہ دې جنون نہ ځما وېرہ کېږی

د زړۂ خبرہ مې بھر نہ راځی
پاڼې مې تورې کړې ھنر نہ راځی

ځما لہ مینې ماشوړہ جوړہ شوہ
ځما پہ لاس کښی د تار سر نہ راځی

خلق یې نوم ځما پہ مخکښې ناخلی
مالہ پہ یو لېشت کښې خبر نہ راځی

د محرم ژړا شوہ برخہ ځما
ځما نصیب کښې اوس اختر نہ راځی

خپلہ غلہ ورتہ معلومہ دہ ښہ
ھغہ اشنا چې مې در بر نہ راځی

اوس خوھوس مې زړہ کښې سر نہ وھی
اوس ھم د خلقو لا باور نہ راځی

اقبال پہ ھر قدم رښتیا کړی دی
اقبال پہ ھیڅ مېدان کښې لر نہ راځی

ھیڅ نہ پوھېږم پہ ما څہ شوی دی
خو څہ نہ څہ ځما پہ زړۂ شوی دی

نہ پټولے نہ وئیلے شمہ
عجیبہ دا راباندې کړۂ شوی دی

کہ دا ځل غرقہ شوہ پخښہ غرقېږی
دومرہ مې سترګو کښې اوبۂ شوې دی

دا خوشبوی بلې فضا کښې نیشتے
دلتہ نختر دلتہ رانځړۂ شوی دی

دلتہ اقبال اوسېد تپوس یې اوکړو
د ھغۂ پہ قبر خو واښۂ شوی دی

کہ مې پښو کښې زنځیرونہ د دنیا دی
ځما زړۂ ځما خوبونہ خو ځما دی

څوک د چانہ زړۂ پہ زور اغستے نہ شی
د الفت واړہ کارونہ پہ رضا دی

ښہ دہ وس د غمازانو پہ زړۂ نیشتے
د روحونو پہ وصال باندې سیخ پا دی

زۂ کہ ډېر ھم پټومہ نہ پټېږی
ښکارہ نخښې مې پہ مخ ستا د جفا دی

د اقبال نہ کہ امید کا یار بہ ھېر کړی
دا خیالونہ د ھغہ خلقو خطا دی

یقین نۂ راځی چې یار بہ بې وفا وی
د غماز بہ پکښې چل ول خامخا وی

د ھغہ زړہ بہ خیرن شی راتہ څنګہ
چې ائین نہ ورتہ زړۂ ځما صفا وی

چې قسم یې پہ راتلو باندې ماتېږی
مړ دې شم قسم پہ ځاے دې د اشنا وی

بې وفا دنیا کښې ما وفا کولہ
راکوی دې مالہ اوس چې څۂ سزا وی

طمع مۂ ساتہ چې خېر بہ څہ راوځې
پہ کوم کار کښې د بختک سرہ صلا وی

اړولې غورزوی سمہ بہ لړی
ھغہ چاتہ تہ چی د مور و پلار دعا وی

اقبال نن ستا د دیدن پہ تندہ مړ شو
بیا بہ بیا سرہ کتے شی چري بیا وی

ھلہ لیکمہ چې سُرور راشی
ځما ړندو سترګو کښې نُور راشی

چې راخورہ شی بېخودی راباندې
بې خبرۍ کښې څۂ شعور راشی

یو جلوہ موسیٰ نہ ھضم نۂ شوہ
کۂ مجسم پہ کوہِ طور راشی

بدنام بہ ولې چم ګاونډ کښې نہ وی
بغېر د څښو نہ چې مخمور راشی

لکہ د ګرګ وی ورتہ ناست پہ پنجو
ھر سړے دلتہ چې مجبور راشی

اقبال چې وګوری خپل غزل تہ
څۂ کۂ پہ سر کښې یې غرور راشی

څوک بہ د یار مالہ خبر راؤړی
زېرے بہ مالہ د اختر راؤړی

تیارۂ تیارۂ دہ چې رڼا شی پہ ما
زمونږہ کور لہ دې قمر راؤړی

یا دې زما ژوند لہ څۂ لار اوباسی
یا دې زما مرګ لہ خنجر راؤړی

ولې بہ نۂ لېونے کېږمہ زۂ
ھر ځل ناشنا ناشنا اثر راؤړی

اقبال دا ستاسو چم نہ منې نۂ شو
روغ زړګے یوسی او پرھر راؤړی

ما د عشق کړې نشہ دہ شراب څہ دی
سمندر مخکښې چپې د دریاب څہ دی

افلاطون نہ چې د نیم ګفت جواب نہ شی
لکہ ما غوندې لل ستا د جواب څہ دی

خراب شوی عشق کښې ډېر دی پہ دنیا کښې
نظر اوکړہ چې لہ مانہ خراب څۂ دې

کہ ځیګر دې زما وریت پہ ھجر او لید
تۂ پخپلہ بہ دا وائې چې کباب څہ دی

صبر نۂ کېږی رېبارہ زر شہ وایہ
چې وائیلی درتہ یار مې پہ باب څہ دی

تورې زلفې شونډې سرې خون خورہ راغلہ
حق حېران شوم چې سنبل او عناب څہ دی

کېفیت مې عجیبہ دے څۂ اقبالہ
نیمہ شپہ کښې مې لیدلی پہ خواب څہ دی

چې یې لیدلې پرې د یار سترګې دی
د ښکلولو د رېبار سترګې دی

د مجنون خوښې د لېلہٰ سترګې دی
کہ پہ دنیا ھزار ھزار سترګې دی

ځار دې لہ مړاؤ نشہ ایزو سترګو
دا د نرګس کۂ د بیمار سترګې دی

د سپیلنی مې کړہ لوګے سترګو تہ
ددې دنیا واؤرہ نھار سترګې دی

ستا د لیدو نہ مخکښې پټې نہ شی
ستړې زما پہ انتظار سترګې دی

اقبالہ بې وارہ لږېدلے دے پرې
چې پورتہ کړې دې پہ وار سترګې دی

اشنا لېونے کېږمہ څۂ لار نۂ معلومیږی
چې څۂ لہ مانہ غواړی نیت د ښار نۂ معلومیږی

ما دوہ سترګې څلور کړلې دنیا مې لټ پہ لټ کړہ
وفا چې شی موندے پکښې بازار نۂ معلومیږی

کمے ؤ زما مینہ کښې یا زړۂ کښې دې فتور ؤ
سبب راتہ دا ستا څۂ د انکار نۂ معلومیږی

دا چا اور پورې کړے دے لمبې دی تر اسمانہ
پټ شوے پہ لوګو کښې دے چینار نۂ معلومیږی

نغمې د بلبل نیشتہ دے ګلونہ مړاوې مړاوې
دا څۂ رنګې ګلزار دے چې ګلزار نۂ معلومیږی

یو مې زړۂ دوہ محبتہ دا بہ څنګ شی
ھم مجاز ھم حقیقتہ دا بہ څنګ شی

زۂ د دوؤ بېړو سور یمہ طوفان دے
نۂ پوھېږمہ پہ پتہ دا بہ څنګ شی

معشوقې عاشق تر منځہ پتنہ څنګہ
بېلات دلتہ دے عزتہ دا بہ څنګ شی

تۂ زما د سترګو مخکښې پاتې کېږہ
نور مې نیشتے څۂ حاجتہ دا بہ څنګ شی

دغہ زۂ یم چې پہ تا باندې ھر وخت مرم
ھاے توبہ ستا لہ نفرتہ دا بہ څنګ شی

چې زړېږم ھمرہ لا مینہ زیاتېږی
د اقبال زړۂ کم طاقتہ دا بہ څنګ شی

خوب کښې راشہ لږې سترګې مې سړې شی
دغہ اوږې کہ یو خس چرتہ مړې شی

وژاړم پہ لویو لویو ړوړو باندې
ستا خبرې چې مې یاد وړې وړې شې

سترګې تورې کړې لکۍ چې ولہ پرېږدې
تۂ خبر نہ یې ظالمې چې چړې شی

لکہ ټکی د قرآن زوتوم بیا بیا
ستا وعدې بہ ماتہ څۂ رنګې زړې شی

دوہ قدمہ اخلی ساہ پرې راماتېږی
ورتہ پېښې چې د عشق ګرانې کړې شی

ستم خپلو د بڼو وروځو بہ وینې
چې د وینو مې ستا مخکښې غرغړې شی

د ټول عمر زندانی خوښ یم اقبالہ
د یار زلفې بہ مې کلہ پېکړې شی

څوک چې یار پہ سترګو وېنی جنتیان دې
څوک زما پہ شان لہ سوی دوزخیان دی

تصور د یار د زلفو د ابریو
زما زړۂ باندې ماران دی لړمان دی

ستا د تېزو نظرونو بہ څۂ وائیم
د تن غوښې خلاصوی مې باتوران دی

لار جوړیږی نہ کہ څو مازغۂ سېزځمہ
ھمالیہ کے ټو مې لار کښې خنډان دی

د اقبال ږیرہ کہ سپینہ شوہ څہ اوشو
ارمانونہ یې لا ھغسې ځوانان دی

څوک بہ ستا غوندې ښائستہ پہ جھان نہ وی
څوک بہ ما غوندې مئین پہ جانان نہ وی

لکہ سوی مې ھډونہ پرې سکارۂ شو
لکہ ما غوندې بہ سوی ھجران نہ وی

لکہ ما چې ستا پہ غم کښې دی ژړلی
ھسې شان لہ بہ ژړلی اسمان نہ وی

لکہ ژوبل ژوبل یم ستا د نګاہ زہ
لږېدلے بہ پہ تیر وکمان نہ وی

لکہ بې سر و سامان یمہ ستا عشق کښې
څوک لوټلے بہ پہ چولی دامان نہ وی

لکہ زہ چې شب و روز د ګل صفت کړم
یو بلبل بہ ھسې رنګ خوش الحان نہ وی

تعجب مہ کړہ کہ اور مې اوراق اخلی
چا بہ لوستے ھسې اور پہ دھان نہ وی

پشی شاہ کہ مې غیبت کړی پراوہ نیشتہ
مقابل بہ مې یو ھم پہ میدان نہ وی

داقبال شعر جاری شوے پہ دعا دے
د دعا کارونہ ټول سم وی وران نہ وی

پہ ټپو ودرېدم څۂ لار نہ ښکاری
د ھجر دوند دے چرتہ یار نہ ښکاری

کار خو د عشق دے چې زۂ کار ګڼمہ
بغېر لہ عشقہ بل څۂ کار نہ ښکاری

چې علامې یې پہ مخ نۂ شی لیدے
ماتہ د عشق ھغہ بیمار نۂ ښکاری

ھرہ غوټہ زما پہ زړۂ باندی دہ
باز تہ دسترګو دې بل ښکار نہ ښکاری

دا زۂ غلام یمہ ستا حکم کوہ
کہ مړ شم تاتہ بہ انکار نۂ ښکاری

زۂ پہ سادہ حسن د غر مئین یم
ماتہ د ښار سینګار سینګار نۂ ښکاری

د ورانولو والہ ډېر دې اقبالہ
ماتہ پہ ملک مې کښې معمار نۂ ښکاری

نہ زما د عمر تندہ بہ سړہ شی
نہ زما د مینې لوږہ بہ مړہ شی

ما کہ ټول عمر کړو تېر پہ انتظار کښ
نہ پہ خوی باندې بہ لویہ دا وړہ شی

پټہ غوړہ بہ ما ولې دا ساتلے
چې باعث زما دمرګ بہ مې چړہ شی

چې یې ھرہ ګھړۍ نوے نوے غم دے
زہ دا نہ منم چې مینہ بہ زاړہ شی

پہ اول اول کښې ښکاری لار ھوارہ
پہ اخرہ کښې د مینې لار کړہ شی

چې اذاد ګرځی دا خلق بختور دے
د چا نۂ خبرہ پښو کښې پېکړہ شی

یو نظر د کرم وکړہ پری زادې
چې زما د زړګی زخم تہ چیرړہ شی

د کږو بڼو دې دا کارستانی دہ
د اقبال پہ خولۂ د وینو غرغړہ شی

ستا او زما روغې لہ څوک نۂ پاسی
ھسې نۂ خبرو لہ ډېر ښۂ پاسی

اوګورمہ کومہ لویہ خولہ ورلہ
خلق بہ پہ کومہ لویہ خولۂ پاسی

سحر مې ګاونډی رانہ ګیلہ اوکړہ
ستا پہ زبیرګو باندې اودۂ پاسی

خوند وۂ چې پہ سترګو کښې کېدہ مینہ
نن صبا د مینې نہ مې زړۂ پاسی

نہ کېږی اقبالہ څۂ اثر پہ یار
ستا پہ دې کوکارو خو بہ مړۂ پاسی

خلقہ زمانہ مې جانان غواړی
څۂ پہ ھنر رانہ ارمان غواړی

دا د دولت دنشې مست سوداګر
څومرہ وېړیا د چانہ ځان غواړی

مینہ پہ بیع باندې نۂ خرڅېږی
مینہ پہ زرو زرګران غواړی

سر ورکولے ورکولے شم ځان
دا کافران رانہ ایمان غواړی|

اقبالہ دا کار دجامونو نۂ دے
غمژن زړ ګے رانہ خمان غواړی

زۂ چې څہ ھم کوم څہ ترې نہ جوړېږی
د زړۂ زور مې ورځ تر ورځہ اوبۂ کېږی

زہ پہ یو طرف دنیا ټولہ پہ بلہ
د تنھا سړی بہ څنګہ او څرخېږی

قدم یو ځاے غورځوم بل ځاے کښې لږی
دا خفګان مې دے د زړہ کہ څہ پېښېږی

زہ پہ نورو طبیبانو باندې څہ کړم
ھغہ نیشتے چې زما پہ نبض پوھېری

ملګرتیا دې نیمہ لار کښې زما پرېښوہ
زړۂ لہ وېرې مې نرے نرے بوګنېږی

تت تت عکس دې داقبال سترګو کښې ګرځی
دغہ عکس دې داقبال نہ نۂ ھېرېږی

غزل جوړېږی نہ غزل جوړ شی
پوھہ بہ نۂ شی تاج محل جوړ شی

دا پہ نصیب کښې د ھر ګل نہ دہ
چې بہ زینت ستا د اوربل جوړشی

تۂ پہ رنجو چی باټ کوې باڼۂ
د چا د پارہ کہ اجل جوړ شی

مشاطہ یو شان لہ شانہ کړی زلفې
چالہ بہ ټال چا لہ بہ ول جوړ شی

تېرېږی بې لہ یارہ څۂ پکار دے
عمر کہ زېلہ د کبل جوړ شی

تۂ چې ھر وختې وائې سوې سوې
زما بہ کلہ زړۂ جلبل جوړ شی

اقبال ھغہ شو نن پوھان د غزل
د چا چې خپل غزل تکل جوړ شی

روغ بہ شم وے کہ دخنجر زخمی
رغېږم کلہ دنظر زخمی

څوک پہ زړګی باندې چې وخوری ګوذار
ھغۂ تہ روغ ښکاری د سر زخمی

دا ستا پہ لبو چې مسکا خورہ شی
ټکور مې شی د زړۂ پرھر زخمی

د بڼو یو غشے دې دوہ ښکارہ کړی
زړہ سرہ ھم کاندی ځیګر زخمی

د مازیګر پہ شان یې لنډ شو عمر
اقبال چې شو پہ مازیګر زخمی

ستا د دیدن چې بھانہ جوړہ شی
داسې بہ کومہ افسانہ جوړہ شی

چې مې دا ستا کوڅې تہ ورسوی
چا سرہ څنګ بہ یارانہ جوړہ شی

چې ستا خمارې سترګې ووینمہ
مالہ ھم ھلتہ مېخانہ جوړہ شی

ستا پہ صبا څنګہ اعتبار وکړمہ
ستا د صبانہ زمانہ جوړہ شی

دیار پہ زړۂ تاثیر اقبالہ وکړی
داسې بہ څنګہ ترانہ جوړہ شی

څوک بہ خبر مالہ د یار راوړی
ناقرار زړۂ لہ بہ قرار راوړی

امید مې نیشتے کہ مې یار راغے
لکہ شنډی ونہ بہ بار راوړی

د ساقی دا مھروبانی ډېرہ دہ
چې خالی جام زما پہ وار راوړی

اوس چې قاصد وینمہ وبوګنېږم
راځی چې ھر ځل مالہ کار راوړی

زما یقین لہ خپلہ ځانہ پاسېد
مالہ دیدن دې پہ تلوار راوړی

اقبالہ ګران لفظ د اقرار شو ورتہ
ھغہ پہ ژبہ دې انکار راوړی

ستا کہ تسکین پرې د انا کېږی
خېر کہ د ظلم حد پہ ما کېږی

مرګ لہ مې تورہ ټوپک څلہ ګورې
دا خو اشنا ستا پہ ادا کېږی

کلی پہ زور چا اباد کړې نہ دی
مینہ د زړونو پہ رضا کېږی

بې ګناھی مې مخې مخې تہ شی
ھر بې ګناہ تہ چې سزا کېږی

عقل چې ماتې چرتہ وخوری اقبالہ
ھغہ کارونہ پہ دعا کېږی

مخامخ مې یار پخپلہ نہ راځی
کہ خبرہ دہ څہ بلہ نہ راځی

چې ما وېنی د ھوسۍ پہ شانِ تختی
نۂ پوھېږمہ چې څلہ نہ راځی

خوند او رنګ د ګودر ھٰغہ پاتې نہ دے
پہ ګودر باندې بلبلہ نہ راځی

چې الزام یې پہ سر رانہ شی دقتل
څنګ لہ ځکہ مې قاتلہ نہ راځی

ھمېشہ لہ بہ د غم خبر خورېږی
ښہ خبر مې لہ کابلہ نہ راځی

ور شہ ورشہ پہ مړہ دیدن یې اوکړہ
مرګ اقبالہ بې اجلہ نہ راځی

ستا د زلفو لا د خیالہ وتے نہ شی
دا مارغۂ لہ دغہ جالہ وتے نہ شی

مینہ ھسې رنګ جنجال دے چې څوک ګېر شی
تر مرګیہ لہ جنجالہ وتے نہ شی

چا چې وخوړ پېر یوځلہ پہ مستۍ کښې
لہ دې وجد لہ دې حالہ وتے نہ شی

د دنیا پہ حب کښې څوک چې ګرفتار شو
تمام عمر لہ پاتالہ وتے نہ شی

د غزل پہ باریکیو چې پوھېږی
ستا د سحر نہ اقبالہ وتے نہ شی

زمونږ نختر زمونږ چینار سوزی
زمونږہ کور زمونږہ بار سوزی

باران راشہ پہ شړق وورېږہ
دلتہ زعفران دلتہ کچنار سوزی

ظالمہ کاڼے زړۂ دې نہ خوږېږی
تازہ کلۍچې د انار سوزی

اخر دا ظلم بہ وې کومہ پورې
چرتہ جمات چرتہ بازار سوزی

پہ خپلو مټو بہ مو ځان خلاصېږی
زمونږہ کلے زمونږ ښار سوزی

طمع پردو نہ پرې کول پکار دی
زړۂ پہ چا کلہ د اغیار سوزی

د مفاداتو دہ دنیا اقبالہ
خېر دے مظلوم کہ پہ انګار سوزی

ما ستا لہ مخہ بغېر بل مخ تہ کتلې نہ دی
کم نہ ډې ډېر دی خو زما پہ زړۂ ختلی نۂ دی

کہ راکوے مالہ یو ګُوټ بہ ھغہ خاص راکړې
ما دا ھر رنګې شراب چرتہ ھم څکلی نہ دی

چې پہ ځوانۍ کښې پہ ما راغلۂ ستا د مینې پېریان
مُلیانو وس اوکۂ پہ ما خو بیا وتلی نہ دی

پہ دې کښې خوندی دی ځوانان او ښکلې ښکلې بشرې
پام کوئ خلقہ دا خالی د خاورو څلی نہ دی

دنیا د نورو نہ اقبالہ مختلف سراې دہ
څوک مېلمانۂ چې لہ دې تلی دی راغلی نہ دی

زړګیہ وچوہ چې دې غم خلاص شی
ستا ارمانونو نہ صنم خلاص شی

یار چې مې نوم راتہ تہ د تللو اخلی
د زړۂ پہ کور باندې مې بم خلاص شی

دې ځنو خلقو پسې خلق ژاړی
دې ځنو خلقو نہ عالم خلاص شی

یوہ دانہ یې د غنم وخوړہ
اوس دې نسلونہ د ادم خلاص شی

د کوم طبیب خوا لہ پہ طمع لاړ شم
زما پرھر لہ ترې مرھم خلاص شی

نیمګړے نوم رانہ د یار پاتې شو
زما د لاسو نہ قلم خلاص شی

اقبالہ اخلمہ د یار پہ لوری
کۂ پہ قدم کښې زما دم خلاص شی

اشنا غم مې نور د زغم نہ بھر کېږی
تېراومہ ژوند خو دم نہ بھر کېږې

لہ قطارہ بہ وتلے حسابېږی
چې قدم د چا قدم نہ بھر کېږی

نوم د ھغہ چا شی پاتې پہ دنیا کښې
ھغہ څوک چې د عالم نہ بھر کېږی

ګمان نۂ راځی چې ژوند تہ ھڅہ اوکړی
زړۂ چې دا ځل د ماتم نہ بھر کېږی

نمر کښې پاتې بہ رڼا نہ وی اقبالہ
زما قام چې د تورتم نہ بھر کېږی

چې د کور مشر دې غل وی
د غلاګانو بہ څۂ حل وی

ملک بہ څہ ترقی وکړی
چې خپل مفاد اول وی

د جونګړې څہ احساس کړی
پېدائش چې د محل وی

د ھغۂ بہ څہ عزت وی
چی مدام کار یې غوښتل وی

څو بہ تږ کا پہ پردو پښو
چې پہ خپلو لتو شل وی

د رښتیاؤ طمع څنګہ
چې دروغ یې تل وئیل وی

دھغۂ کردار بہ څۂ وی
چې پہ ځان باندې غوجل وی

ډېر د وېلو حاجت نیشتہ
وئیل کم او ډېر عمل وی

کہ د زړۂ پہ غوږو واورې
د اقبال شعر بہ متل وی

ھغہ غزل مې څۂ غزل نہ وی
لیکلے ما ستا پہ اوربل نہ وی

کمے د ښکلو پہ دنیا نیشتہ دے
خو ستا پہ شان لہ بہ څوک بل نہ وی

لکہ چې زۂ مئین پہ تا باندې یم
زما پہ شان بہ څوک پاګل نۂ وی

تندہ زما د مینې نہ ماتېږی
اخستے داسې بہ څوک جل نہ وی

اقبالہ زیات یې شو ښائست پہ مینہ
ھر عمارت څۂ تاج محل نہ وی

ھغہ خلش مې د زړۂ نۂ ختمېږی
جانان مې ھېر شو غم یې نۂ ھېرېږی

سُورمل د زړۂ نہ ځما اووتۂ خو
ځاے د سُورمل لا ھغہ شان سوغېږی

نۂ لېونے یمہ نۂ روغ یمہ زۂ
دا څنګہ حال پہ زړۂ ځما تېرېږی

تاتہ انا ماتہ پښتو خوږۂ دہ
دا ستا ځما روغہ بہ څنګہ کېږی

نقشونہ ھېر تصویر دې ھېر شو ځما
خیال دې لا ډېر شو ساہ ځما ډوبېږی

ځان یې سپارلے دے حالاتو تہ خپل
چې څۂ بہ کېږی اقبال نۂ پوھېږی

ځوانی ځما خاورې ایرې شوہ جانان څلہ راځی
ساہ د مریض پہ لبو راغے درمان څلہ راځی

ځما ګلونہ د امید بھار کښې ورېژدۂ
پہ تالا شوی ګلستان مې خزان څلہ راځی

زۂ دا منمہ چې د ځان سرہ شریک نۂ منې
پہ ھغہ بت باندې مې خدایہ ایمان څلہ راځی

خوی مې پہ تا کښې د خپلو چرتہ او نۂ لیدۂ
ځما پہ تا باندې د خپلو ګمان څلہ راځی

وروځې لیندۂ ببر بانۂ اقبالہ نۂ پوھېږم
د یو سړی مرګ لہ لښکر ھک امان څلہ راځې

چې پہ دور د ړندو سړے پېدا شی
سرۂ زر لاندې د پیتل نہ پہ بھا شی

د جاھل نہ چې د علم طمع کاندی
دھغۂ نہ زیات بہ څنګہ څوک خطا شی

خپل عېب بہ پہ تورتم کښې سړے پټ کا
تور بہ تور او سپین بہ سپین شی چې صبا شی

د ګلونو قدر کلہ د ماشوم زدہ
شُوک پہ شُوک کاندی پہ لاسو چې یې راشی

چې زاغان یې د سرو شونډو چوارې خوری
د بلبل پہ نصیبہ کښې بہ ژړا شی

قسم دا ځل یې خوړلے پہ پخہ دے
یقین نہ راځی ځما چې بہ رضا شی

ډېر سادہ دے اقبال بیا ھم پرې تېروځی
لباسی جانان چې کلہ پہ خندا شی

ستا د دیدن څۂ ترتیب نۂ جوړېږی
یاری ځما د رقیب نۂ جوړېږی

سر مې د مینې د چاربېتې کېښود
مخکښې کړہ او رتیب نۂ جوړېږی

چارې مې وکړې خو خپل مې نۂ کړې
لکہ د خان او غریب نۂ جوړېږی

زۂ ھم قائل شومہ ددې فلسفې
پہ خپلو لاسو نصیب نۂ جوړېږی

تقدیرہ څۂ دې دښمنی داسې وہ
زمونږ لحد ھم قریب نۂ جوړېږی

اقبالہ څښل راځی د علم دریاب
څوک پہ اسانہ ادیب نۂ جوړېږې

پہ مانځۂ کښې مې دیار پہ لور دھیان ځی
دا ځما ایمان پخېږی کۂ ایمان ځی

کۂ مې سر ستا پہ قدمونو کښې ځاے بیا موند
یو سړے لکہ لہ زمکې پہ اسمان ځی

دا د پیئو مجنونان واړہ پہ شاہ شو
چې لۂ دې نہ شو خبر پہ عشق کښی ځان ځی

چې مئین شو ستا پہ زلفو پریشانو
ھغہ څوک بہ لہ دنیا نہ پریشان ځی

ما بہ ځان ورتہ وژلے وۂ پہ لار کښې
چې راتلۂ یې اخری دی پوخ جانان ځی

چې مې زنہ وتړلہ سترګې پټې
ځما زړۂ نہ بہ ھالۂ داستا ارمان ځی

چې وزرې د ملکو چرتہ سوزی
ھم ھغہ مقام تہ دا خاکی انسان ځی

ھر غزل مې د خیالونو ګلدستہ دہ
دا ځما د خیال نیلے پہ ھر میدان ځی

دا دنیا د پخې ځاے نۂ دے اقبالہ
کۂ ھر څومرہ ھم حیصار شی خو مہمان ځی

یو ارمان ځما پہ زړۂ دے سر بہ نہ شی
د ځوانۍ خوړلے زخم در بہ نہ شی

ځما خپلې پہ وفا باندې باور دے
چې پہ یو مېدان لہ تانہ لر بہ نہ شی

څہ حالاتو اختیار کړے داسې رخ دے
زۂ بہ مړ یمہ اشنا خبر بہ نہ شی

کہ ھر څو اوبۂ پرې وخېژي د زرو
نقل نقل دے ھیڅ کلہ زر بہ نہ شی

پہ دنیا دھر چا خپلہ مرتبہ دہ
ستورے ډېر کہ وځلېږی نمر بہ نہ شی

چې ادم د نفس شیطان پہ لمسہ درومی
پاک دزمکې مخ لہ شور شر بہ نہ شی

ستا کوڅې لہ اقبال بیا پہ کوم امید ځم
چې پوھېږم لرې پورې ور بہ نہ شی

کہ عطا راتہ ژوندون چرتہ دوبار شی
دا ځمامینہ بہ بیا پہ ښکلی یار شی

دا ځما سر بہ شی ھمرہ سربلندہ
کہ دا ستا پہ قدمونو کښې نثار شی

ابتدا ځما دمینې دہ لہ یارہ
اختتام ځما د مینې بہ پہ یار شی

زندګی مې ټولہ ستا لہ سرہ ځار کړہ
ستا پہ ما باندې بہ څہ رنګې اتبار شی

څوک پخلا بہ راسرہ مرور یار کا
پہ دنیا بہ څوک ځما ھم غمګسار شی؟

غمازان مې اړوی لہ سمې لارې
ستا د کور بہ راتہ سمہ څنګہ لارشی

لہ وریځې د سپوږمۍ رڼا چاڼېږی
تورې زلفې چې خورې دې پہ رخسار شی

څہ تاوان د زمانې دے پرې اقبالہ
کہ ځما او د یار څنګ پہ څنګ مزار شی

خېر دے کۂ نن نۂ وی صبا بہ شی
غزل ښکارہ آخر ځما بہ شی

چې پہ یارانو کښې حسدپېدا شی
خوبی خامۍ کښې بدل ستا بہ شی

پوھہ بہ شی ځما د زړۂ پہ اواز
چرتہ نہ چرتہ څوک پېدا بہ شی

ځما محبوب چې چا ھم اوپېژندۂ
ھغہ سړے پوھہ پہ ما بہ شی

چې غلے پاتې شی دا عار ګڼی
ھرې موضوع باندې ګویا بہ شی

علم بہ نۂ وی سندونہ بہ وی
یو داسې وخت وینم چې را بہ شی

حریف نہ طمع د انصاف مۂ کوہ
زړۂ د حریف کلہ صفا بہ شی

ما چې د علم سمندر ګڼۂ څوک
رغے چپړې پہ شان لہ دا بہ شی

تورہ تیارہ دہ چې چاپېرہ ګورم
ځما یقین دے چې رڼابہ شی

اقبالہ سم پہ خپلہ لارہ درومہ
مۂ کړہ پروا سپی پہ غپا بہ شی

محبت راسرہ کم کړہ مرګ اسان شی
ګنی قبر بہ مې کندہ د ھجران شی

زۂ د مرګ نہ یو ذرہ ھم نۂ وېرېږم
تصور د جدائې دې راتہ ګران شی

مرګے ھسې ھم د ھر سړی مېلمہ دے
مړ ھغہ دے چې پہ قام وملک قربان شی

چې ستا ذکر پکښې نۂ وی خوښ مې نۂ دے
ھغہ شعر کۂ پہ معنیٰ لکہ اسمان شی

بنی ادمو کمے نیشتہ دے اقبالہ
بنی ادم ځما پہ نزد دے چې انسان شی

چې ځما مخکښې نوم د یار ناخلی
دا خلق ولې ځما لار ناخلی

د خلقو زړونہ دی کۂ تور کاڼی دی
پہ ھیڅ ھنر باندې ګوذار ناخلی

د مینې اورہ پہ رو رو دې اوسوم
اور پہ یوځل باندې انګار ناخلی

زمکہ بہ څیرې شی اسمان بہ وچوی
دغہ ھمرہ څوک د چا ازار ناخلی

لاسونہ سرۂ ګرځی د ورور پہ وینو
پښتون د عقل نہ خپل کار ناخلی

بې وفائی راسرہ یار بہ اوکړی
دغہ خبرہ مې اعتبار ناخلی

د قیامت شوہ ځان ځانی اقبالہ
څوک ھم د چا لہ اوګو بار ناخلی

چې غزل مې پہ صفت کښې د غزال وی
خامخا ھغہ غزل بہ د کمال وی

د ھغہ لوخی بہ څومرہ نفاست وی
چې شامل ھنر کښې مینہ د کولال وی

د ابرو پہ خم دې ھسې فرېفتہ شوہ
چې سپوږمۍ پہ ھرہ میاشتہ کښې ھلال وی

ننۍ ورځ پہ صبا باندې موقوف کړم
نۂ راځی پہ ژبہ زړۂ کښې چې کوم سوال وی

شھنشاہ دے کۂ پہ سر د ډېران ناست وی
ھغہ زړۂ پہ محبت چې مالامال وی

پہ فضا کښې چې خورہ افسردګی دہ
پہ ژړا باندې بہ بیا چرتہ اقبال وی

ځما ھرہ خوشحالی بدل پہ غم شی
یاد مې لا تازہ تازہ بہ د صنم شی

چې دښمن ځما دمینې ټول عالم شی
دا ځما غمونہ څۂ رنګې بہ کم شی

دومرہ ښہ نصیب راوړے مې دے کلہ
چې پخپلہ وران کارونہ بہ مې سم شی

رنګ ځما لکہ زعفران پہ شان لہ زېړ شی
چې پہ پُولہ پټی ګل کلہ شړشم شی

چې پہ یو کور کښې غماز سرہ اوسېږم
داځما لہ سترګو اوچ بہ څنګہ نم شی

پہ زخمونو دوړَوی مې د زړۂ مالګې
امید څنګہ اولرم چې بہ مرھم شی

دا دخاورو کنډولے مې خپل بس دے
زہ ېې څۂ کړم کہ د چا لاسو کښې جم شی

د اقبال پہ مړ وجود کښې بہ ساہ پرېوځی
درېغہ بیا کۂ را ښکارہ پہ ھغہ چم شی

ھغہ وعدہ بہ څۂ وعدہ وی چې دا ستا پورہ شی
ھغہ ارمان بہ څۂ ارمان وی چې زما پورہ شی

زړۂ تہ مې چا وې چې مئین پہ بې وفا باندې شہ
پہ داسې حال ښہ دے مجرم چې یې سزا پورہ شی

زۂ داسې نۂ ومہ دې حال تہ رسولے چا یم
راپورې وخاندہ ښہ ډېر چې دې خندا پورہ شی

ھغہ لۂ مانہ د خلاصی اوس دعاګانې غواړی
اوچت کړئ لاس ورسرہ ټول چې یې دعا پورہ شی

ھرہ رضا مې کړلہ ترک ستا د رضا پہ خاطر
زۂ نۂ پوھېږم چې بہ څنګہ ستا رضا پورہ شی

اقبالہ تلې ځوانی بېرتہ باندې بیا نۂ راځی
مۂ خفہ کېږہ ورپسې تلې دنیا پورہ شی

لکہ وریځہ کښې چې نمر ځلېږی
پہ تور نقاب کښې دې بشر ځلېږی

پہ سر د بام باندې ناڅاپہ راغلہ
بې وختہ ولې نن قمر ځلیږی

دھوکہ د خلقو پہ خبرو نۂ شې
د صحرا شګې دی اکثر ځلېږی

سیمی بدنې ستا پہ غاړہ باندې
ھار د سرو زرو مقرر ځلېږی

اقبالہ بیا دې توبہ ماتہ کړلہ
بیا چې دې لاسو کښې ساغر ځلېږی

ستا د دیدن سبب بہ کلہ جوړ شی
سوے نظر بہ زما څنګہ سوړ شی

د زړې مینې مې مثال داسې شو
لکہ یو زخم چې زولن شی زوړ شی

چې ستا نامہ زما پہ لبو راشی
د غماز ګېډہ کښې بېخی مروړ شی

زما پہ شان لہ څوک بدبختہ نیشتے
کہ عاشقان پہ دنیا لکھ کروړ شی

مړہ بہ خاورہ شی ځوانانو باندې
بې رحمہ یار کۂ پہ ستم مې موړشی

پہ ھغہ مخ بہ څۂ سرخی اووینې
پہ عشق کښې وینہ چې د زړۂ نچوړ شی

پہ ژړا سترګې د اقبال وچې شوې
اوس بہ څۂ سرن شی او څۂ بہ دوړ شی

ما بہ څوک د ھغہ یار سرہ دربر کړی
چې زما پہ حقلہ خیرے زړۂ نہ لر کړی

ناکردو ګناھونو سزاوار یم
دا یقین بہ څوک زما دلبر لہ ور کړې

د غماز پہ تېرہ ژبہ دې دانہ شی
نۂ خبرہ مې د یار پہ مخکښی غر کړی

پہ ژړا باندې مې تور د سترګو سپین شو
دا زما ژړا بہ کلہ پرې اثر کړی

د اقبال ژوند کښې د ښکلو کمے نۂ وۂ
داسې یو نۂ وۂ چې خپلہ مینہ سر کړی

لہ مانہ تلے جانان نۂ ھېرېږی
خپل مې نیمګړے ارمان نۂ ھېرېږی

حق جوړېدۂ چې خبر کړے دې وے
دا ناڅاپی دې اعلان نۂ ھېرېږی

زما یې زړۂ تہ ھیڅ کتلی نۂ دی
ظلم مې دا د اسمان نۂ ھېرېږی

تازہ ګل شوے چې ګلاب اووینم
ستا د ځوانۍ مې دوران نۂ ھېرېږی

د خپل ګناہ نہ ناخبرہ یمہ
زما دې بېسہ خفګان نۂ ھېرېږی

چې یې پہ زمکہ بہ راښکل ځان پسې
مالہ یې زلفې ماران نۂ ھېرېږی

آ د ځوانۍ د ورځو شپو ملګرے
اقبالہ دومرہ اسان نۂ ھېرېږی

څومرہ ګرانہ دہ د چا چې ښکلے یار مری
ھغہ څۂ کړی چې دا جګ مری کۂ سنسار مری

بعضې غم لہ دې غمونو نہ ھم ګران دے
د سړې کہ خپلہ مور مری او کۂ پلار مری

دا دنیا کۂ پہ قرار او پہ سکون دہ
څوک بہ څۂ کا دچا خپل د زړۂ قرار مری

چې بڅرے یې موجود وی پہ ځیګر کښې
د خوږلن د لاندې کلہ بیا انګار مری

د چا مرګ باندې د زړۂ خونہ شی ورانہ
ګنی خلق ھرہ ورځې خو بې شمار مری

ما کتلی د یار مخ تہ بہ وو ډېر ډېر
کۂ خبر وے چې بہ داسې پہ ناتار مری

اقبال تورہ پہ اسانہ باندې نۂ ږدی
مګر اوس دې خامخا لۂ دې ګوزار مری

کلہ کلہ د شعرونو باران جوړ شی
عجیبہ بہ د دردونو طوفان جوړ شی

زۂ بہ ځان خپل خلاصومہ نہ خلاصېږم
د مچو لکہ یرغل پہ انسان جوړ شی

ډیر شعرونہ پہ کاغذ منتقل نۂ شی
څۂ شوقونہ بہ سبب د نسیان جوړ شی

استعداد زما د شعر نہ ښہ خبر دی
حاسدان بہ ښہ پوھېږم یاران جوړ شی

چا جائز مقام راکړے نۂ دے ورورہ
څۂ سستی زما خپلہ نقصان جوړ شی

د کتاب چاپ کښې لہ حدہ بې پرواہ یم
ګنی نۂ چې مالی سوتنزې خنډان جوړ شی

کیفیت د امد ھر وخت پہ ما خور وی
مدھوشۍ کښې بہ څوک څنګہ د ځان جوړشی

چې یې نور کړی ھغہ منډې لہ ما نۂ شی
د پردی پہ حق دې دغہ خانان جوړ شی

پہ ھوس د ډېر عزت کښې لږ بہ بائیلی
د عبرت پہ عالم کښې نښان جوړ شی

د درغو سندونہ بہ حاصل کړی
بې د علم نہ بہ لوے لوے پوھان جوړ شی

عام خبرہ دہ ھیڅ څوک مې نخښہ نہ دے
زۂ دا نۂ غواړم د چا ھم خفګان جوړ شی

کۂ تصویر چاتہ خپل پکښې لیدے شی
ائینہ ورتہ زما دې بیان جوړ شی

ھغہ څوک بہ اوږے نۂ وی د شھرت څۂ
د ھر چا پہ خپل فن چې ایمان جوړ شی

دې امید باندې لیکمہ زۂ اقبالہ
کۂ صبا می څوک د فن قدردان جوړ شی

جانانہ مړ شې چې مې غم خلاص شی
د سازشونو نہ عالم خلاص شی

منډہ مې اوکړہ تر خپل وسہ پورې
منډہ بہ څۂ اوکړی چې دم خلاص شی

چې ھرہ ورځې یو ارمان مې مری
زما بہ څۂ رنګې ماتم خلاص شې

سترګې مې وچې شوې ویرانې لږی
تړہ شې زمکہ چې یې نم خلاص شی

د نصیب لوبہ دہ طبیب څۂ اوکړی
د زړۂ پرھر لہ مې مرھم خلاص شی

یو تعلق خو دې اقبال سرہ دے
خداے خو دې نۂ کړی ستا ستم خلاص شی

یوہ ورځ لۂ دې مقامہ تېریدۂ دې
ھر سړی لہ د انجامہ تېریدۂ دی

ورځ کۂ ډیرہ ھم اوږدہ لکہ د ھړ شې
خو اخر یې لۂ ماښامہ تېریدۂ دی

د انکار ګنجائش نیشتے کۂ ډېر تریخ دے
پہ خپل وار باندې لۂ جامہ تېریدۂ دی

کہ پہ زور کۂ پہ رضا وی غاړہ ږدی بہ
لۂ دې دګ لۂ دې صمصامہ تېریدۂ دی

نن کۂ بدر یې صبا لہ بہ ھلال شې
سپوږمۍ رپ کښې لۂ دې بامہ تېریدۂ دی

د مستۍ چقړې غرۂ کښې وھی زرکہ
خبر نۂ دہ چې لۂ دامہ تېریدۂ دی

د پل پل ناقراری دہ عشق اقبالہ
د ھر قسم لۂ ارامہ تېریدۂ دی

زما او ستا پہ منځ کښې څۂ پاتې دی
یو څو داغونہ دی پہ زړۂ پاتې دی

ھر یو اختیار مې زمانې واخستۂ
زما اختیار کښې ژړېدۂ پاتې دی

وختونو ھېر کړۂ رانہ ستا نقشونہ
ښکلی یادونہ دی زاړۂ پاتې دی

چې نازېدم پرې ھغہ ټول لاړل
اوس لۂ دې کلی نہ مې تلۂ پاتې دی

مرګہ راځہ خو دومرہ وار اوکړہ
یار تہ مې یو ځلې کاتۂ پاتې دی

اقبالہ ټول برسېرہ شوے نۂ یم
لا پہ دې کان کښې نور ھم سرۂ پاتې دی

څوک بہ څنګہ لہ جانانہ مروریږی
څوک بہ څنګہ لہ خپل ځانہ مروریږی

کب چې مرګ پہ وازو سترګو باندې وېنی
لېونے دے چې دریانہ مروریږی

ما کږې سمې بہ ټولې د یار وړلے
چې بہ ټوقو کښې رښتیانہ مروریږی

چې ئې ژوند دے پہ دیدن باندې د ګلو
بلبل کلہ لہ بوستانہ مرورېږی

زما مینہ ھمرہ لا پہ یار زیاتیږی
دا چې مانہ د ادا نہ مروریږی

چې ھر وخت ورسرہ غم د بېلتون مل وی
ھغہ شونډې دخندانہ مروریږی

پہ ھغہ ورځ دې مرګے راشی اقبال لہ
چې پہ کومہ ورځ لہ تانہ مرورېږی

ستا د یادونو چې څپہ راشی
زما پہ زړۂ کښې زلزلہ راشی

څوک ملغلرې پہ ګل څلہ شیندی
پہ اننګو چې دې خولہ راشی

دا غرونہ غرونہ غم او زۂ یوازې
راشہ چې څۂ خو حوصلہ راشی

کہ پسرلے دے زہ پرې اور لګوم
بغېر لہ تا بہ څہ مزہ راشی

اقبالہ دا مې یقین پاتې نۂ شو
زما پہ مرګ بہ ھم ھغہ راشی

اشنا مېلمہ یمہ پہ شمار ورځې دی
راشہ د مرګ د انتظار ورځې دی

خداے خبر بل کال لہ بہ یمہ کہ نہ
پہ تېرېدو دا د بھار ورځې دی

زما یقین لہ خپلہ ځانہ پاسېد
دا ستا ځوانی دہ د اعتبار ورځې دی

صبا مې مړ پہ بې وفا نۂ بلې
فېصلہ اوشی پہ تلوار ورځې دی

خپلہ د ھجر قیصہ چاتہ اوکړم
دلبرہ څۂ انګار انګار ورځې دی

روداد د ھجر تېراومہ درتہ
تا سرہ دومرہ مې د کار ورځې دی

شوخی پہ زړۂ کښې د اقبال نۂ راځی
او ګڼہ داسې پہ مزار ورځې دی

کلہ کلہ زړۂ مې داسې ستړے شی
تۂ بہ وائےصفا لکہ چې مړے شی

نۂ بہ دا اسمان راشی دې زمکې لہ
نۂ بہ مې پورہ ، ارمان نیمګړے شی

ترکہ مې رضا کړہ چې مئین شومہ
غاړہ دې زما او ستا دې پړے شی

دا سړے چې دروند وی پہ خپل کور کلی
دا سړے پہ عشق کښې نېزہ وړے شی

د یار مخ تہ کاتۂ دی داسې کوم ګناہ
ولې ئې دښمن تمام وګړے شی

ھر سړے مجنون او فرھاد چرتہ دے
ګرانہ دہ چې ھر یو نوموړے شی

څوک چې د چا مینې تہ کتے نۂ شی
د ھغہ خلقو ورک دې اقبالہ زړے شی

بغیر لہ تا چې دسمر تېرتیږی
ھر یو شپہ راباندې غر تېریږی

معشوقہ ھر سړے ګټلې نۂ شی
ھغہ ګټی چې پہ خپل سر تېریږی

ھیڅ ګرم بہ نۂ یم کہ سجدہ مې اوکړہ
پہ کومہ لار چې مې دلبر تېریږی

داسې مې ھر ساعت پہ زړۂ وګرځې
لکہ پہ چوڼ باندې چې ور تېرېږی

دومرہ اوږدہ تمنا څۂ لہ پالې
زندګی ډیرہ مختصر تېرېږی

چې څۂ کولے شې رقیبہ اوکړہ
لیلہٰ پہ خوب کښې مې اکثر تېرېږی

اقبال بہ جوړہ کړی بانہ ودرېږی
چې ستا کوڅہ ستاسو پہ در تېرېږی

ژوند بہ څو پورې زما سرہ وفا کړی
ملا ئې ماتہ شوہ اخر بہ جواب را کړی

یار پخپلہ ضد نیولے دے راځی نہ
د وژلی سرہ نور بہ څۂ دنیا کړی

دا زما سترګې بہ بیا لیدلے نۂ شی
نن موقع دہ پس و پېش ولې اشنا کړی

دومرہ مینہ بہ زما کړی څنګہ ھېرہ
سترګې پټې بہ تر څو څوک لہ رڼا کړی

دا یقین زما د زړہ دے دومرہ ولې ؟
چې زۂ مړ شوم پہ سرتورہ بہ ژړا کړی

ځاے ھغہ سوزی چې اور چرتہ بلېږی
د پردی د درد بہ څو احساس پیدا کړی

څوک د غم مې شریک نیشتے پہ دنیا کښې
څوک د درد غوټہ د چا پہ مخکښې وا کړی

د اقبال غم چې زغملو نہ بھر شی
دے د زړۂ سرہ شروع بہ مشغولا کړی

زما پہ زړۂ کښې خوشحالی نۂ راځی
خبر اتر مې د لالی نۂ راځی

ډېر مودہ اوشوہ چې زړۂ مې مړ دے
زما د چا سرہ سیالی نۂ راځې

تنکی ګلان پہ انتظار مړاوې شُو
پہ دې چمن ولې مالی نۂ راځی

ھر یو پہ غم کښې دے د خپلې ګېډې
درېغہ څوک مشر مثالی نۂ راځی

دا د نیستۍ وھلې زيړې بشرې
زمونږ پہ ملک کښې سوکالی نۂ راځی

لا دې د حسن خزانہ ډېرہ دہ
بیا بہ پہ در دې څوک سوالی نہ راځی

ھغہ غواص یمہ د ګوھرو اقبالہ
چې لاس ګوذار کړمہ خالی نۂ راځی

چرتہ کښې نوے څۂ خبر نۂ راځی
ھم دغہ اؤرم چې دلبر نۂ راحی

دیدن دې راؤړہ ډېر لېوالہ شومہ
بیا دې راتلۂ څۂ چې نظر نۂ راځی

فرض پہ مونږ شوې د ټول عمر روژې
پہ مونږ سپېرو باندې اختر نۂ راځی

زمونږ پہ ملک د جھالت تیارۂ دہ
زمونږ پہ ملک د شعور نمر نۂ راځې

چرتہ ملالې د مېوند چې نۂ وی
د اذادۍ ھلتہ سحر نۂ راځی

د بدنامۍ نہ ستا وېرېږی اقبال
وېرہ ئې خس پہ خپل سر نۂ راځی

لېونۍ مینې چې ستا انجام بہ څۂ وی
د سحر نۂ وہ مزہ ماښام بہ څۂ وی

ساہ نیولے رېبار راغے پریشانہ
خداے دې خېر کړی د اشنا پېغام بہ څۂ وی

ما د پارہ خو مې یار لکہ اسمان دے
د یار سترګو کښې زما مقام بہ څۂ وی

خمارې سترګې ساقی سرور د مئیو
ګډ شې خوند پکښې د شونډو جام بہ څۂ وی

لاس پہ لاس کښې جختہ غاړہ چې را نۂ کړی
پہ تندی چې کېږدی لاس سلام بۂ څۂ وی

یو مئین چې کړې نۂ وی پہ دنیا کښې
کړم ھغہ معرکہ سر انعام بہ څۂ وی

خاکروبی اقبال قبولہ ستا د در کړہ
تۂ پخپلہ وایہ نور غلام بہ څۂ وی

پہ مزہ مزہ نرے باران ورېږی
تقاضیٰ دہ د موسم جانان ورېږی

لکہ څاڅکی چې کوزېږی لہ اسمانہ
ھسې ګڼ مې پہ زړګی ارمان ورېږی

ستا د ھجر نہ ساتلے نۂ شم ځان خپل
لہ ھر خوا نہ اور زما پہ ځان ورېږی

چې دې اوس لیدلے نۂ شم داسی ولې
پہ زړګی باندې زما ګمان ورېږی

تفاوت ګران د ھلک او د جینۍ شو
زلفې ستا زما پہ زړۂ ماران ورېږی

دا زمونږ ستوری راغلی دي ګردش کښې
افتونہ رنګ پہ رنګ اسمان ورېږی

چا وئیل من و سلوا اوس نۂ کوزېږی
بعضو بعضو باندې اوس ھم خوان ورېږی

خوش نصیبہ دومرہ مونږ نۂ یُو اقبالہ
پہ سرونو چې د چا ګلان ورېږی

حېران پہ دې یم پښتانۂ ولې ځان نۂ پېژنی
څہ لېونی دي دوی چې ګټہ تاوان نۂ پېژنی

بې اتفاقی مونږہ رودلې دہ د مور پئیو کښې
مونځ او روژہ کړی خو فرمان د قرآن نۂ پېژنی

مونږ تعین د خپل منزل تراوسہ کړے نۂ دے
چنګ ونګ روان دے خو منزل مو کاروان نۂ پېژنی

ټوپک او تورې سرہ مینہ روایت دے زمونږ
قلم کتاب مو میراثہ خوشحال خان نۂ پېژنی؟

چې څۂ وئیلی دی جانان او څۂ شے غواړی جانان
پہ خُلۂ جانان جانان کوی او جانان نۂ پېژنی

سېل د مارغانو دے چې خپلہ خپلہ ژبہ وائی
ګرڼہ اسمان کښې چا پسې شې روان نۂ پېژنی

چا تالا کړےچا لوټ کړےدے ګلشن اقبالہ
ګورہ کورمغزو تہ چې بیا ھم زاغان نۂ پېژنی

څوک خبر دے چې بہ څۂ وختې ماښام شی
زما ژوند دې ستا پہ مینہ کښې تمام شی

کفرستان کښې ستا د زلفو مې زړۂ ورک دے
ستا د مخ بہ مې نصیب کلہ اسلام شی

زۂ پہ دغہ فلسفہ دې نہ پوھېږم
پہ جنت کښې مے حلال دلتہ حرام شی

نۂ مې کار څۂ پہ کوثر او نۂ پہ مے دے
کہ نصیب زما د یار د شونډو جام شی

نمر سپوږمۍ لہ شرمہ ھرہ ورځ غروب شی
ورتہ یادہ چې جلوہ پہ سر د بام شی

پہ کشمیر او فلسطین دې ځان خبر کړی
چې دا ځنې پہ معنیٰ پوې دغلام شی

داغ اقبالہ ئې پہ سر د اېښودو دے
چې دا ملک ورتہ ښکارہ کم لہ انعام شی

چې تا اووینمہ دا ارمان پورہ شی
خېر دے بیا کہ د ژوندون ډیوہ مې مړہ شی
کہ بې صبرہ می د عمر انتظار کړی
څۂ بہ کېږی کہ مې ماتہ حوصلہ شی

پہ ھوارہ مې د ژوند سفر روان وۂ
خبر نۂ وم چې بہ پېښہ حادثہ شی

چې مې یادہ د بېلتون سپېرۂ ګھړۍ شی
پہ پوہ ماہ کښې مې وجود خولہ خولہ شی

زۂ د مرګ چې خپلې غواړم دعاګانې
پہ ځان نۂ یمہ چې ستا تبہ خورہ شی

دحالاتو مخکښې تورہ اېښوے نۂ شم
ستا د زړۂ بہ مې قبولہ فېصلہ شی

ورځ کړم تېرہ پہ سلګو باندې اقبالہ
راتہ تورہ بلا لا د ھجر شپہ شی

مالہ څوک خبر د جانان نۂ راؤړی
مالہ دځیګر مې درمان نۂ راؤړی

ما لکہ پہ تا باندې راؤړے دے
داسې څوک پہ خداے ھم ایمان نۂ راؤړی

نېت ئی زما مرګ تہ دے چې مړ شمہ
ځکہ د ژوندون مې سامان نۂ راؤړی

ځنې دی سېراب بہ تږې زمکې کړی
ھر رنګې وریځې باران نۂ راؤړی

تا چې د فطرت ائین کښې اووېنی
څنګہ بہ زړګے څوک حېران نۂ راؤړی

تېرہ چې ګل ګل ځوانی اقبالہ شوہ
بیا ورلہ څوک باغ نہ ګلان نۂ راؤړی

چارې مې اوکړې حالات نہ ښہ کېږی
ګرانیږی لا مُشکلات نہ ښہ کېږی

غاړہ مې کېښوہ پہ نصیب صبر شوم
دا پېدائشی خرابات نہ ښہ کېږی

چا لمسولے داسې پوخ مې دے یار
ماتہ ئې خس خیالات نہ ښہ کېږی

پہ بابا ګانو باندې اوګرځېدم
د چا تعویذ کرامات نہ ښہ کېږی

لکہ حسېن مې پکلۍ پرېښودلہ
زما د پارہ ھم سوات نہ ښہ کېږی

جوړې دا زہ ئې پہ چل نہ پوھېږم
زما او ستا معاملات نہ ښہ کېږی

پہ سرہ بتۍ اقبالہ پوخ ولاړ یم
لوری لہ یار اشارات نہ ښہ کېږی

څہ اوکړمہ زړہ مې قرار نہ مومی
تاتہ رسېدو لہ څہ لار نہ مومی

زہ مثال د ھغہ سپېرۂ ګل یمہ
ګل شی بې موسمہ بھار نہ مومی

مینہ څہ د سرو ګلونو سېج نہ دے
سر اوخوری اکثر پکښې یار نہ مومی

څنګہ بہ رفو شی زما څیرې زړۂ
ستا چې د زلفینو یو تار نہ مومی

مینہ کښې پہ سر باندې بازی لږی
دومرہ پہ اسانہ اعتبار نہ مومی

لافې چې اقبال تہ کوی کم نہ دي
یو پکښې رېښتنے دلدار نہ مومی

د عاشق پہ خُلۂ معشوق تہ چې خېرې وی
دغہ خُلۂ ښہ دہ چې ډکہ لہ اېرې وی

چې د مینې لہ ادابو اګاہ نہ وی
بې ادب خارج د مینې لہ دائرې وی

تر قیامتہ پورې نقش بہ دې پہ زړۂ شی
ځنې ځنې پېدا څۂ ښکلې څہرې وې

د ھغوی ستومانی چاتہ نۂ ښکارېږی
پہ انغری باندې چې مېندې ئې مېرې وې

چې عاجز او د غریب برخہ پکښې وی
تل تر تلہ بہ ابادې ھغہ دېرې وی

پہ تدبیر او پہ ھنر بہ سعدې نۂ کا
کومې برخې لہ ازلہ چې سپېرې وی

مرګ د خلقو نہ اقبالہ څنګہ ھېر شی
ګېر چاپېرہ چې ترې ډکې ھدیرې وی

یو چپہ دہ ستا د یاد چې پہ ما راشی
د شعرونو خزانہ لکہ چې وا شی

یو ساعت دعشق لہ دردہ فارغ نۂ یم
کلہ کلہ خپل لۂ حدہ ھم سېوا شی

تقاضیٰ مې دہ د عمر شوم بې وسہ
نور بہ څۂ اوکړی بې وسہ پہ ژړا شی

جدائی دې راتہ ګرانہ کہ لہ مرګ دہ
چې مرګ راشی چار ناچار سړے رضاشی

یادوی راتہ ھر دم چې مې خطا دہ
چې انسان یمہ انسان نہ بہ خطا شی

خېرې پرېږدہ چې ګیلہ کولے نۂ شم
کۂ دا ستا راباندې ھر څومرہ جفا شی

حالات ھر څنګہ کېدلے شی اقبالہ
ممکن نۂ دہ چې دلبر مې بې وفا شی

پہ مخہ تلو تلو کښې پہ شاہ راګوری
چې مړ خو نۂ یم حال زما راګوری

پہ خُلہ اظہار د محبت نۂ کوی
ښائی پہ عمل چې څنګہ دا راګوری

سترګې ئې تورې کړې پہ برغ سلائې
زړګیہ پام کوہ بلا راګوری

چې مینہ نہ کوی مقصد ئې څہ دے
پہ ډک محفل کښې چې پہ غلا راګوری

د لږو ورځو نہ پوھېږم پرې زۂ
د څۂ خبرې ابتدا راګوری

اقبالہ بیا بہ ھغہ وخت رانہ شی
چې زۂ بہ پټ شم دا بہ ما راګوری

ما بہ څوک د ھغہ یار پہ حال خبر کړی
چې بغېر لہ مانہ ژوند پہ کوم ھنر کړی

یادوی مې کلہ کلہ کۂ ئې ھېر کړم
کہ نفرت زما لہ نومہ ھم دلبر کړی

دا دې اوګوری چې ماتہ څۂ ګناہ دے
خېر کہ بیا یو بې ګناہ لہ سزا ور کړی

دا زما زړۂ داسې ولې ګواھی کړی
ګرانہ دہ چې زما خیال د زړہ نہ لر کړی

دا زما یقین دے زہ کہ چرتہ لاړم
راتہ لرې بہ پہ تورہ شپہ کښې ورکړی

ھغہ مینہ څۂ پہ مینہ حساب نہ دہ
چې پرواہ پکښې مئین خپل د سر کړی

اقبال نۂ غواړی چې ستا مینہ رسوا شی
ځکہ ټول زور خپل زړۂ او پہ ځیګر کړی

یو ځل چې راوګوری بیا نۂ ګوری
ښکلی بہ زما مخ کښې اوس څۂ ګوری

زړۂ یې لکہ یخہ ږلۍ ، واؤرہ شی
دا چې مې د ږیرې سپین وېختۂ ګوری

ډېر دي چې تېرېږی پہ ظاھر لباس
کم دې چې پکښې بہ د چا زړۂ ګوری

زلفې يې خورې کړې پہ سینہ باندې
دا مې جوړې دار باندې خاتۂ ګورې

غوښې یې ورتې زما د زړۂ کړلې
داسې چې ھر وخت راتہ وراتۂ ګوری

ھر څومرہ صفت کہ ژرندہ ګړے کړی
ھر سړے د ژرندې کور وړۂ ګوری

وخت پرې ډېر ګردونہ اړولی دې
اوس ھم لا اقبال خاپی د پلۂ ګوری

ساہ بہ مې لاړ شی خو دا ستا خیال بہ زما زړۂ کښې وی
ھغہ ځوانی او د نتکۍ لعل بہ زما زړۂ کښې وی

وخت ډېر ظالم دے اوس خېرازہ کہ دې زلفې نۂ دی
چې دې راښکې پہ زمکہ ھغہ ټال بہ زما زړۂ کښې وی

چې مې پہ نرہ باندې تانہ چرتہ کړے نۂ دے
بیا بیا بہ سر پورتہ کوی سوال بہ زما زړۂ کښې وی

کہ رانیزدې شې دومرہ ډېرہ ټول حدونہ مات شی
زما یقین دے احترام پال بہ زما زړۂ کښې وی

مینہ دې بین دے پہ مزہ مزہ غږېږی راتہ
شور کہ پردې څیروی سُر تال بہ زما زړۂ کښې وی

اقبالہ خلقو بہ کوټې خپل مالونہ ژړل
دیدن وېړیا شو زلزلې کال بہ زما زړۂ کښې وی

زمونږ چنې او کوڅې تا یادوی
جانانہ تا ټولہ دُنیا یادوی

فضا دہ ډېرہ سوګوارہ غوندې
ستا نغمہ ګرہ شان خندا یادوی

اشنا تۂ ښہ وې چې زۂ تا یادوم
دا زۂ چې نۂ وم څوک بہ ما یادوی

پہ عاشقانو باندې نۂ دے حساب
چې معشوقې لہ پہ دعا یادوی

تورہ تیارۂ دہ چې ستا مخ نۂ وینم
زما ړندې سترګې رڼا یادوی

اقبال مړ نۂ شوې د یار سرہ چې
دا زمانہ بہ څۂ شے ستا یادوی

تۂ چې ځان داسې جوړَوې دا بہ څۂ چل کېږی
زړګے لہ مانہ چې اوړې دا بہ څۂ چل کېږی

څوک چې د عشق پہ رنځ کړېږی ترې پښتنہ اوکړہ
تۂ ھیڅ خبر نۂ یې وړې دا بہ څۂ چل کېږی

چې د اولې د ھلال دې دواړہ وروځې کړلې
پہ زړۂ مې خخې شوې چړې دا بہ څۂ چل کېږی

تۂ یې د نوې زمانې ستا لاسونہ زدہ دی
زۂ پېدوار یم د زړې دا بہ څۂ چل کېږی

اقبالہ ما سرہ مې فکر دھغہ ښکلی یار دے
تېرې بہ کړم تودې سړې دا بہ څۂ چل کېږی

رانہ سجدې او رکعتونہ ھېر شی
خیال چې مې ستا د خیال دنیا تہ تېر شی

څۂ وایم څۂ لولمہ نۂ پوھېږم
خطا زما نہ اشنا زبر زېر شی

کۂ زۂ تغړېږم زور یې مالہ راځی
لکہ مارغۂ چې د مرۍ نہ ګېر شی

پہ بارانۂ کۂ موړ شی سوے صحرا
ستا پہ دیدن زما نظر بہ سېر شی

ستا باچاھی زما پہ زړۂ باندې دہ
ښکلی کۂ ډېر دی لا دې نور ھم ډېر شی

لکہ پہ اندو مرچکے او مالګہ
مینہ کښی ژوند چې څومرہ تریخ ګنډېر شی

دم امیدونو مې اقبالہ ورکہ
د زول باران پہ شپہ کښی ګُوپ اندھېر شی

سوال اوکړئ اشنا تہ چې ما اوبخښی
کړے ناکردہ مې ګناہ اوبخښی

کړې مې دہ مینہ زۂ منکر نۂ یم
ماتہ دې دا ښکلې خطا اوبخښی

ټول عمر د ھجر پہ اور اوسومہ
تېرہ مې کړہ لویہ سزا اوبخښی

ھیڅ نۂ غواړم نور ددې دنیا نہ څۂ
ماتہ بس زما دې اشنا اوبخښی

زړۂ بې بھا دُر دے بھا نۂ لری
مئین زړونہ یو بل تہ پہ غلا اوبخښی

کلہ کلہ لاس پورتہ کوہ مالہ
زما مئین اقبال دې ﷲ اوبخښی

(پېغام)
تبدلی نہ اوس انقلاب غواړی
د غلو بې رحمہ احتساب غواړی

د ازمری پہ شان ھمت غواړی
نظر بہ تېز لکہ عقاب غواړی

چا چې لوټلے دا چمن دے زمونږ
د ھر یو زاغ سرہ حساب غواړی

معافی جنرل او جج د پارہ نیشتے
د سیاستدان نہ بہ جواب غواړی

پہ دواړو لاسو چې لوټی بابوګان
لر کول مخ نہ یې نقاب غواړی

د مُلا کار مونځ جنازې سرہ دے
شر ختمول بہ د محراب غواړی

زمکہ اسمان زما د خداے میراث دے
بند بہ د خان او د نواب غواړی

چې تختېدلی لہ دې ملکہ دی څوک
نوم یې ایستل لہ دې کتاب غواړی

ځنې بہ مروُ ځنې بہ وژنوُ رونړو
خاورہ د سرې وینې سېلاب غواړی

دا ګند د عمر پہ اوبو کلہ ځی
غسل د پارہ بہ تېزاب غواړی

کہ تن اذاد دے ولې سوچ غلام دے
پورہ کېدۂ څنګہ د خواب غواړی

څوک چې ډالرو تہ د ټینګې نۂ دی
لۂ ھغۂ خلقو اجتناب غواړی

چې پټې لوبې یې پہ ملک کړې دی
پورتہ کول بہ یې حجاب غواړې

اقبالہ وینې او د اور دے خو
پورې کېدۂ بہ لۂ دریاب غواړی

څوک بہ مې یار لہ سوال جواب یوسی
حال بہ د ژوند خانہ خراب یوسی

تصویر مې ھېر غم ئې تازہ تازہ دے
زما د لاسہ دې ګلاب یوسی

مات بہ بندونہ شی زما د سترګو
ھر څۂ بہ یو ورځې سېلاب یوسی

د سیلۍ دغہ ھمرہ چپہ راولې
د مرور مخ نہ نقاب یوسی

رقم قیصہ چې د وفا وی پکښې
یار لہ دې څوک داسې کتاب یوسی

دنیا د ھیچا نۂ دہ مۂ نازېږہ
کفن بہ دوہ ګزہ نواب یوسی

د وخت پہ جبر مې اقبالہ زړۂ چوی
د ښائستہ مخ نہ چې شباب یوسی

 مالہ څوک خبر د جانان نۂ راوړی
څوک زما پہ مینہ ایمان نۂ راوړی

 اوسوہ د زړۂ للمہ مې اوس اور اخلی
راشی ھواګانې باران نۂ راوړی

سترګې د یعقوب شوې پہ ژړا ړندې
مصر نہ څۂ زېرے کاروان نۂ راوړی

امن ، خوشحالی شی پہ ھر لور خورہ
ولې داسې رنګ دا اسمان نۂ راوړی

ګډ بہ حلوا کښې چرتہ زھر وی
د ژوند مالہ دښمن مې سامان نۂ راوړی

ځان سرہ راوړی ھمېش د غم خبر
ښہ خبر اقبالہ طوفان نۂ راوړی

د جانان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی
دخپل ځان  نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

چی یې ټول عمر پاللے وی پہ زړۂ کښې
د ارمان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

جہنم چې د ھجران پہ سترګو وینی
د ایمان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

چې اختیار یې ھم د ساہ اخستو نۂ وی
ھغہ خان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

فېصلې دی ورڅخہ د نصیبونو
د اسمان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

چې راتلۂ یې پہ رضا نۂ دی پہ زور دی
د طوفان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

د ھر زړۂ ټکور اقبالہ چې پکښې دے
ستا بیان نہ بہ څوک څنګہ مرور شی

مالہ ھیڅ بند مې د ھجران نۂ راځی
څۂ اوکړم زۂ چې مې جانان نۂ راځی

ربہ تۂ لار د وصال اوباسې څۂ
زما پہ خیال کښې ھیڅ امکان نۂ راځی

للمہ د زړۂ مې اوسوہ اور اخلمہ
چرتہ پہ دې لوری باران نۂ راځی

چې تا بہ اووینم پہ وازو سترګو
ډېر نا امیدہ شوم ګمان نۂ راځی

زړۂ لہ کہ ډېرہ حوصلہ ورکوم
پہ مړ وجود کښې تاب و توان نۂ راځی

کلہ جاروځی ورخ نہ تېرې اوبۂ
پہ بېرتہ بیا ھغہ دوران نۂ راځی

کہ پہ ژړا ورپسې ځان وژنمہ
اقبالہ تللی مې یاران نۂ راځی

زما بې رنګہ ژوند کښې څۂ پاتې دی
یو څو یادونہ دی زاړۂ پاتې دی

خلقو لہ ما نہ نخښې ستا پټې کړې
د عشق داغونہ مې پہ زړۂ پاتې دی

قدغن دې اېښے دے پہ ځان پخپلہ
زما دې لارو تہ کاتۂ پاتې دی

 اوس ھم پتنې راسرہ خلق کوی
بد یې پہ زړۂ باندې پاخۂ پاتې دی

 راشہ رخصت مې کړہ د خپلہ لاسہ
د قبرستان پہ لور مې تلۂ پاتې دی

 مطالبہ مې دومرہ  لویہ نۂ دہ
څۂ حسرتونہ دی واړۂ پاتې دی

 بانۂ ببر سترګې نرۍ تورې کړہ
غشی اقبال لہ لا خواړۂ پاتې دی

څو بہ کړې ظلم زیاتے وخت بہ راځی
وخت شې موټی کښې نیوے ؟ وخت بہ راځی

فرعون مۂ جوړېږہ یاد کړہ تللی خلق
چې دې ساہ دے ھم پردے وخت بہ راځی

دا ځوانی او دا نشہ بہ داسې نۂ وی
ھرڅۂ  اور شی اخستے وخت بہ راځی

یو ساعت دې زیاتولے ھیڅ څوک نۂ شی
تېراوې بہ دا ازغے وخت بہ راځې

دا ماڼۍ دا محلونہ بہ شی پاتې
تا بہ اوباسې ګړندے وخت بہ راځې

دا حساب بہ ورکول راځی د ھر چا
درنوې خپل انډے وخت بہ راځی

نا امیدہ اقبال نہ دے پہ خزان کښې
غزونې کړی سپرلے وخت بہ راځی

دا خلق وائی لیلیٰ زړہ شوہ اوس بہ څنګہ ښکاری
زما جبۍ ورپسې اوشوہ اوس بہ څنګہ ښکاری

ھغہ نازونہ مکېزونہ  بہ لا ھغہ شان وی
کہ سر ئې سپین درنہ درنہ شوہ اوس بہ څنګہ ښکاری

ټول عمر لار مې اووھلہ خو اونۂ رسېدم
ډېرہ تر منځہ فاصلہ شوہ اوس بہ څنګہ ښکاری

چې ئې ځوانی ټولہ زما د مینی  پت اوخوړہ
بلہ د چا داسې قیصہ شوہ اوس بہ څنګہ ښکاری

یقین مې نۂ راځی اقبالہ چې خوبا بہ وینم
ارزو تر قبرہ راسرہ شوہ اوس بہ څنګہ ښکاری

چرتہ زۂ او تۂ یاران وو کہ ستا یاد وی
پہ اور سوی پتنګان وو کہ ستا یاد وی

د عشق بین کۂ غږول زما زدہ وو
دوہ کونڅۍ دې ښاماران وو کہ ستا  یاد وی

نۂ څۂ ویرہ د تھمت وہ نۂ د سر وہ
لېونی غوندې پېریان وو  کہ ستا یاد وی

نۂ مو فکر د فردا وۂ نۂ د حال وۂ
پہ ھوا باندې مارغان وو کہ ستا  یاد وی

زمانې اوخوړ ګردش حالات بدل شُو
خپل پردی مو دښمنان وو کہ ستا یاد وی

اقبال مرګ تہ غاړہ اېښې پہ وہ ډاګہ
ځنې خلق پہ تا ګران وو کہ ستا  یاد وی

پہ خپل کور کښې اجنبی اوسی
څوک چې پہ وخت کښې د پردی اوسی

قدر پخوا د مشرانو کېدۂ
اوس پہ ډېران چرګان سپی اوسی

لیلہٰ لۂ مانہ مې تپوس نۂ کوی
چې پہ صحرا کښې لېونی اوسی

اوس ھم پہ سترګو کښې زما اوګورہ
پکښې خوبونہ پخوانی اوسی

د چا ښائست سرہ کالی ښائستہ شی
د چا پہ غاړہ کښې کالی اوسی

رنګ چې د مور پلار پہ دُعاباندې شی
پہ ھر مېدان کښې بریالی اوسی

چا ورسرہ کلی کښې ښہ کړی دی
اقبال ستا سترګو تہ خالی اوسی

چې پہ خُلہ باندې مې لاس څومرہ پہ زور ږدی
ھمرہ ظلم خپل د خلقو مخکښې نور ږدی

عکاسی یې د تور نېت ورسرہ کېږی
چې داغونہ مې سپینہ جامہ تور ږدی

ستا د ھجر تاؤ یې بیا ھم نۂ کمېږی
کۂ مھجور شونډې بېخی پہ ابِ شور ږدی

سترګې تورې شونډې سرې پہ دنداسہ کړی
څوک پہ سوی باندې داغ کلہ د اور ږدی

ګستاخی چرتہ او نۂ شی زۂ وېرېږم
ھر قدم لکہ پہ خیال باندې شبکور ږدی

کۂ د زړۂ نہ دې ساقی رانۂ کړو واؤرہ
د خلې ست باندې  بہ جام اقبال نسکور ږدی

خدایہ یو ځل مې واصل د ھغہ یار کړې
تۂ پہ خپلو قدرتونو جوړہ لار کړې

عقل فکر مې کار پرېښود نۂ پوھېږم
ګړنګونہ غرونہ ټول راتہ ھوار کړې

پہ سینہ د اېښودو بہ وصیت کړم
کۂ عطا راتہ د تورو زلفو تار کړې

دا یې دغہ ھمرہ لویہ توانګری دہ
عشقہ څومرہ چې پہ عشق کښې عاشق خوار کړې

څاڅکے  څاڅکے بہ د مینې مې اقرار کړی
کۂ مې لاندې د چړې کړې یا پہ دار کړې

ما د یار پہ پت کښې تېرہ زندګی کړہ
کۂ زۂ مړ ومہ پہ یار باندې آشکار کړې

   د خُوږ زړۂ نہ کلہ کلہ فریاد خېژی
اقبال خپل پہ لېونو باندې بہ شمار کړې

 چې د شپې مې خوب کښې راشې ورځ مې ښہ شی
پہ وصال کښې لکہ څوک نشہ نشہ شی

پہ کفن کښې مې مخ مۂ ګورہ زړۂ کلک کړہ
پاتې زړۂ کښې ستا، زما زړہ نقشہ شی

تۂ مې زړۂ یې ، تۂ مې روح یې ، تۂ مې ځان یې
دې نہ زیاتہ بہ نیزدې کومہ رشتہ شی

زۂ  د عشق لہ تماشې نہ خبر نۂ  وم
چې دا ځان بہ مې پخپلہ  تماشہ شی

د غماز  پہ ګندہ ذھن بہ څۂ اوکړم
کۂ دا زړۂ زما صفا لکہ شیشہ شی

د اقبال زړۂ یې غلبېل کۂ ټول پہ ستنو
امکان نۂ لری بھر بہ دا لشہ شی

خلق د زړۂ نہ زما یار اوباسی
زړے دانې نہ د جوار اوباسی

مینہ مې کړې دہ تر مرګہ بہ کړم
څوک بہ د خُلې نہ مې انکار اوباسی؟

 د چا د مرګ او ژوند پرواہ نۂ ساتی
لږیا دے ھر سړے خپل کار اوباسی

د معاوضې طمع دہ څنګہ وخت شۂ
څوک کۂ د پښې نہ د چا خار اوباسی

منلے نۂ شمہ کۂ سر مې پرې ځی
یواځې ما باندې کہ لار اوباسی

موقع پرست دے پښتون نۂ شی کېدے
څوک چې د بل پہ وار کښې وار اوباسی

تجسس زیات کړی مداری پہ شان لہ
چې پټارۍ نہ څنګہ مار اوباسی

د سپکو خلقو علامې دې اقبالہ
څوک چې د کور خبرہ بار اوباسې

د مجاز معشوقې واړہ بې وفا دی
پہ تول نۂ خېژی پورہ ،تللې ما دی

خو دا تورې تورې سترګې تورې زلفې
تور جادو د بنګالې تورې بلا دی

شونډې سرې او سرۂ لاسونہ پہ نکریزو
سرۂ رخسار یې سرې لمبې پہ تن زما دی

دغہ سپینې پاغوندې د سپین مالُوچو
سپینې واؤرې وارېدلې پہ ګنجا دی

دا سکڼۍ چې سکڼ ماښام کښې ځان سینګار کړی
تر سحرہ پورې کلہ ستړې دا دی

زۂ  د حسن پرستار حسن پرست یم
را بخښلی خداے خویونہ د بورا دی

پہ الوتی باز کُنجکہ څنګہ ورکړم
ھوښیارانو دا وئیلی تېر پہ خوا دی

اقبال خوښ پہ لږہ ګټہ یم د نقدو
ستا خبرې د نېټې ټولې مُلا دی

ګنجا (د واؤرې د غر نوم )

 نیشتے څوک ما سرہ مې غم وېش کړی
خېر دے کہ ډېر نۂ وی نو کم وېش کړی

پہ سترګو ھغہ خلق نہ ٔ شی لیدے
زیان چې یو بل سرہ عالم وېش کړی

 خاورہ ددۂ دہ کۂ د خاورې دېے دے
ورونړاں ئې ولې پہ قدم وېش کړی

اوبۂ ډانګونو باندې نۂ بیلېږی
ځنې لږیا دی پہ تورخم وېش کړی

دا سپین د تورو نہ افضل پہ څۂ دی
 دا لېونی د یو ادم ؏ وېش کړی

انسان زخمی دے دانسان د لاسہ
پکار انسان لہ دہ مرھم وېش کړی

مئین پہ سر باندې خپل اوګټی
څنګہ د چا سرہ صنم وېش کړی

 موضوعات ډېر دی د اقبال غزل
ناقد دې سل ځایہ قلم وېش کړی

پہ خورو زلفو چې لاسونہ وھی
پہ تُورو ادل بدل سرونہ وھی

ډېر لېونی  دي پہ یو خال د زنې
اؤرم څلور ځان لہ خالونہ وھی

دې روې کړمہ حېران د مالېار
ازغی پالی بېخی ګلونہ وھی

د زړۂ نوښار بہ خامخا ډوبیږی
لنډے دسترګو مې موجونہ وھی

بھانہ جوړہ شوہ سېلاب راغے
څۂ بې ضمیرہ بہ مالونہ وھی

نۂ راوېخېږی دا اودۂ قام دے
اقبال بہ څو پورې ورونہ وھی

یارہ غم دې مسلسل زما زړګے خوری
داسې اوګڼہ وېنۂ لکہ لرګے خوری

د حسدہ سرہ لمبہ شم شنۂ لوخړہ
پہ ټګۍ درنہ پېزوان شونډې سُورکے خوری

څوک چې ډېر اسمان پہ کاڼو باندې اولی
یوہ ورځ بہ پہ تندی باندې غرګے خوری

ھر سړی راوړې خپلہ نصیبہ دہ
 ګندګی خوری مچ ګلونہ لولکے خوری

ګاونډیان بہ خا مخا ترې ازارېږی
عاشق څو پورې غریب بہ خپل زبېرګے خوری

ضروری نۂ دہ اقبالہ چې رڼا شې
تر خپل وسہ څرخونہ اورکے خوری

ستا پہ مینہ کۂ مې بل چاتہ کتل وی
لعتونہ دې پہ ما باندی سل سل وی

د املُوکو تول تہ کلہ غاړہ ږدی بیا
پہ جولو جولو ګُلونہ چا تلل وی

د ھغوی مرګ تہ مرګیہ مۂ ګواښېږہ
پہ ژوندون باندې ھجران چې څوک وژل وی

 د ھغوی نہ بہ کچہ خوی سرزد نۂ شی
پښتنې مور چې پہ غېږہ کښې روزل وی

چې پہ مینہ کښې راکړے ښکلی یار وی
څۂ حاجت د ھغہ زخم د تبل وی

ھم ھغہ فصل بہ رېبې زوړ متل دے
چې کوم فصل پہ  پټی کښې دې کرل وی

 بعضې خلق  د  مطلب خبرہ اوکړی
څۂ پکار  اقبالہ دا شوملې شربل وی

چې ستا نوم زما پہ ژبہ باندې راشی
د ھجران وھلې خولہ خوږہ زما شی

کہ دا ستا ګمان پہ چا باندې مې راغے
زړۂ مې اودانګی سینہ کښې پہ درزا شی

 چې دې مخ تہ اوګورمہ د چا څۂ ځی
دېوال لارہ کښې زما ټول دنیا شی

زما مینہ اشنا زېګندہ اوبۂ دی
غماز خیال کړې چې بہ کمہ چرتہ دا شی

نۂ زما پہ څیر  بہ څوک چرتہ مجنون شی
نۂ بہ ستا پہ  شان لہ څوک چرتہ لېلیٰ شی

تۃ خېرې کوہ کۂ زړۂ دې اشنا غواړی
دا زما پہ خُلۂ بہ تا و تہ دعا شی

د اقبال زړۂ د ماشوم کړو ستا غمونو
پہ نرۍ غوندې خبرہ پہ ژړا شی

ما چې لیدلې وې اوس خوب لږی
ھغہ وختونہ لېونتوب لږی

ھر څۂ بہ دل ول پہ یو ځل یوسی
داسې دا ھجر بہ دې چوب لږی

اننګی دواړہ مې پرھر پرھر شُو
سترګو نہ تل چې پرې اشوب لږی

بې یقینۍ وریځې لرې نۂ شوې
موسم ھر وخت خړې خړوب لږی

اقبالہ کلک چې د فولادو نہ وۂ
اوس ھغہ زړۂ نرے نروب لږی

څوک خبر کړئ یار زما چې دی مئین مری
پہ ارمان ارمان دا ستا بہ د دیدن مری

صدقہ مې کړئ د ھٰغہ زلمو سر نہ
چې پہ ننګ د خپلې خاورې د وطن مری

خوشحالی نۂ دہ پکار د جرندې وار دے
صبا دوست بہ دې ھم مری کہ نن دښمن مری

چانہ پاتې سلطنت او خزانی شی
د خداے ویش دے څوک پہ غم کښې د کفن مری

یک طرفہ مینہ پہ مینې حساب نۂ دہ
شرین نوش کړو جام د زھرو کہ کوھکن مری

ځنې مړۂ شی ھډو یاد ھم چاتہ نۂ وی
پہ مرګی  د ښو یارانو  انجمن مری

دومرہ ظلم بہ دې نۂ وۂ کړے صیادہ
چې بلبل قفس کښې غم نہ د ګلشن مری

  اقبال نورہ طمع څو بہ لا مزید کړی
چی ھمزولی وار پہ وار ئې د بچپن مری

مرګ راپسې اوس بډی راښکلې دی
ځکہ مې د زړۂ ماندرې شېلېدلې دی

وېرہ مې د مرګ نہ یو ذرہ نۂ شی
پاتې مې ګیلې ماڼې لہ ښکلې دی

خلق مخامخ ھم وعدی ماتې کړی
ما ورسرہ پشی شاہ  پاللې  دی

اوس ھم پټوی پہ صندوقونو کښې
کہ نخښې ئې زما ټولې سېزلې دی

ھر الزام دې اخلمہ پہ سر باندی
خلقو  کہ  پہ مړو باندی تپلې دی

یو ستا د دیدن زما پہ زړۂ کښې دہ
نورې ارزوګانې مې وژلې دی

اقبالہ پېش خیمہ د لوے طوفان ښکاری
دا چپې چې نن صبا څۂ غلې دی

حال د زړۂ اوائیم چاتہ زړۂ مې سپک شی
ما بہ ورک کړی ښکاری نہ چې درد مې ورک شی

سپینہ ږیرہ لیونتوب د مینې داسې
د مجنون مې کلہ کلہ پہ ځان شک شی

ستا د زلفو مار خوړلے بہ څۂ روغ شی
چې ھر وخت د منګرو مارانو چک شی

زما ژوند ھجر کښې دا رنګې تېرېږی
پہ اوچوبہ لکہ حال چې د سمک شی

غورځوی مې پہ قدم قدم کوھی تہ
زړۂ بہ څۂ پہ اوسنی یارانو کلک شی

چې ھر ظلم پہ مظلوم باندې روا دے
کلہ وران بہ شې نظامہ زړہ مې ډک شی

د بازار بړوا پہ بل بہ تھمت وائی
پہ خپل ځان باندې پارسا لکہ ملک شی

د بل چانہ طمع نۂ ساتم اقبالہ
کۂ حاصل راتہ د خپل جانان کمک شی

ستا د دیدن چې اشنا بند نۂ کېږی
زما نہ نور دغسې ژوند نۂ کېږی

تا تہ وئیلے نۂ شم څۂ شوی دی
مورې لوګی باندې د سپند نۂ کېږی

ناصحہ ھسې مې غوږونہ مۂ خورہ
صبر زما نہ پہ سوګند نۂ کېږی

څوک د سادین پہ لُوټہ سر کېږدی
 د چا نہ خوب ھم پہ مړوند نۂ کېږی

د خپل ھم جنس سرہ پرواز پکار دے
د سېب بُکیاڼہ کښې پېوند نۂ کېږی

د غمازۍ امید لۂ ما مۂ ساتہ
کوم کار لۂ مانہ چې سرګند نۂ کېږی

زړۂ مې ھر وختې پہ ژړا باندې دے
اقبالہ مانہ زھر خند نۂ کېږی

که په خپل زړه کښې پېدا دې سوز وساز شي
د جانان له لوريه هم به در اواز شي

ما به ساه اخستی نه وه که مې وس وی
چې زما صورت تر منځہ به غماز شی

يوسف يو دی که ښائسته مخونه ډېر دي
حاصل بعضې بعضې مخ ته دا اعجاز شي

محبت چې پہ دوہ زړونو کښې پېدا شي
ھغہ زړونو کښې د درد ولې اغاز شي

صدف څو به ګرځوي ګوهر په ګېډه
يوه ورځ به يې ورغلی کومی واز شی

عنايات که د محمود ډېر دي اقباله
تسليم کله به شان څوک د ا ياز شي

چرته زه هم ستا اشنا وم که ستا ياد وي
شهزاده ستا د دنيا وم که ستا ياد وي

ما په تا او تا په ما باندی وژهٔ ځان
درته خوږ زه له هر چا وم که ستا ياد وي

په ديدن پسې زما به ړندېدلې
ستا د دوه سترګو رڼا وم کۂ ستا ياد وي

د مجنون روح بہ لحد کښې افرين وې
زه په تا داسې فدا وم که ستا ياد وي

انتظار به دې زما وهٔ تر سحره
بې خطر له هر بلا وم وه کہ ستا ياد وي

زمانې وخوړ ګردش حالات بدل شول
د هر غشي نخښه ستا وم که ستا ياد وي

فېصله به څنګه وکړمه اقباله
چې خطا يم که خطا وم که ستا ياد وي

بغېر لۀ مانہ څنګہ ژوند تېراوي
دا خوش خبري دہ چې پہ خوند تېراوي

زما نہ زیات ہغې لہ څوک پېژني
حرام کۀ سمہ پہ سوګند تېراوي

زړۀ ګواہي مې ولې نۀ ورکوي
ہغہ چې څۀ رنګې څرګند تېراوي

ہغہ ازادہ د بڼونو زرکہ
ژوند پہ پنجرہ کښې بہ پابند تېراوي

چې ستا پہ سر کنځل رقیب نہ اخلي
اقبال مصري تېراوي قند تېراوي

زړۀ ناقرارہ لہ قرار نۀ راځي
څۀ وکړم زۀ مالہ څۀ لار نۀ راځي

لارې څارم اخر پہ کوم امید کښې
ماتہ معلومہ دہ چې یار نۀ راځي

اشنا مې اولیدۀ د رقیب پہ غېږ کښې
پہ خپلو سترګو مې اعتبار نۀ راځي

خلوص د مینې مې ساتہ نظر کښې
مالہ د شېخ پہ شان لہ شمار نۀ راځي

د شنډې ونې پہ مثال شو تدبیر
ګلان خو نیسي مګر بار نۀ راځي

ژبہ وہم پہ وچو شونډو باندې
جام چې څو ډک دےزما وار نۀ راځي

دا ځان مې وغواړہ قیصہ خلاصہ شي
زما پہ خولہ تاتہ انکار نۀ راځي

مړو سرہ چا ہم پښتو نۀ دہ کړې
د اقبال ولې پہ مزار نۀ راځي

حرام کۀ چرتہ مې نظر ودرېږي
چې ګرځي ګرځي پہ دلبر ودرېږي

ستا د ښائست بہ څۀ مثال ورکړمہ
ستا تماشې تہ خو قمر, ودرېږي

لہ زړۀ مجبورہ دی احسان نۀ کوي
کۀ ستا خدمت تہ پۀ خپل سر ودرېږي

زۀ پرې پوہېږم چې وائي مۀ ځہ کور تہ
جینۍ پہ منځ کښې چې د ور ودرېږي

خود نمائي دہ څۀ وفا نۀ کوي
یوہ پوړۍ چې لۀ ما بر ودرېږي

قسمت مې ولې ملګرتیا نۀ کوي
خس مې پہ لارہ کښې ہم غر ودرېږي

زما لہ سترګو اوښکې څوک اوچې کړي
اشنا وعدې راسرہ تل پوچې کړي

کچکول یې مات خېر د دیدن رانۂ کہ
داسې لہ درہ چا لہ څوک کچې کړي

زما پرې ھمرہ مینہ لا زیاتہ شي
چې بوسہ غواړم راتہ دا نۂ چې کړي

پہ ھغہ ورځ بہ نمر مغرب نہ خېژي
کړې وعدې کۂ بې وفا سچې کړي

د خبر لوثې سرہ څوک پورہ شي
ما څۂ کړې دا بہ خلقې زچې کړي

زۂ ورتہ لارہ باندې غوږ غوږ شمہ
پېغلې خبرې چې وړې کچې کړي

د ھغې مکر نہ اقبالہ توبہ
سترګې انګرېزې بې حیا ډچې کړي

یوہ لوبہ دہ روانہ زندګي
چاتہ نۂ شولہ عیانہ زندګي

کہ د درست جھان بادشاہ شي پہ تخت کېني
پہ ھر حال کښې دہ پرېشانہ زندګي

سمولے یې څوک مرګہ پورې نۂ شي
تنستہ وګڼہ ورانہ زندګي

نۂ یې بېخ نۂ یې سر چاتہ معلوم شۂ
چې راغلې دہ کوم خوانہ زندګي

د زړۂ وېنې د تن غوښې اوبۂ کېږي
دومرہ کلہ دہ اسانہ زندګي

پہ بھانہ بہ ملګرتیا د عمر پرېږدي
مرورہ دہ ھر چانہ زندګي

پہ دنیا باندې اقبالہ د چا مۂ شہ
لکہ دہ زما پښېمانہ زندګي

ستا د لیدلو سبب نۂ جوړېږي
حالات زما د مطلب نۂ جوړېږي

پہ یوہ خاورہ باندې دواړہ پېدا
ولې یہود د عرب نۂ جوړېږي

چرتہ کښې زۂ چرتہ کښې ستا ھستي
ما سرہ ستا دا جلب نۂ جوړېږي

مسئلہ ستا زما د ذات نۂ دہ
زما او ستا د نسب نۂ جوړېږي

څۂ جبلت د انسان خپل ھم دے
ھر څۂ استاد پہ مکتب نۂ جوړېږي

کہ تورو تورو زلفو ستا اوخوړم
ځان کښې دمار او د کب نۂ جوړېږي

دومرہ نازکہ دومرہ ښکلې ځواني
تا سرہ داسې غضب نۂ جوړېږي

څان تہ دې اوګوري پېدا لہ څہ دے
چا سرہ اقبالہ دبدب نۂ جوړېږي

څوک دې پہ خپلو پردو بار نۂ شي
جدا لہ چانہ دې خپل یار نۂ شي

ھغہ اولاد نہ میرات ښہ دے سړے
چې پہ پیرۍ کښې دې پکار نۂ شي

پہ کوم دلیل باندې بہ اومنمہ
یار چې یار لہ سرہ ځار نۂ شي

عرش بہ سورے کړي دا یقین دے زما
زړۂ د مئین چرتہ ازار نۂ شې

تۂ ازمېښ اوکړہ رانہ اوغوړہ ځان
مانہ بہ تا وتہ انکار نۂ شي

اثر پہ ھر مخ کښې جدا جدا دے
دا څۂ پہ ډېر ډول سیګار نۂ شي

چې مې دستور د محبت زدہ کړو
اقبالہ اوس بہ واپس وار نۂ شي

دا دنیا د ھیچا نہ دہ ټول دروغ دي
د نظر واړہ دھوکہ دہ ټول دروغ دي

دا دنیا پہ وېخو سترګو خوب لیدۂ دي
سترګې پټې شوې خوارہ دہ ټول دروغ دي

امیدونہ دومرہ ولې دُور دراز دي
نامعلومہ یو لحظہ دہ ټول دروغ دي

پہ مینا کښې چې تر څو پورې شراب دي
د رندانو ھنګامہ دہ ټول دروغ دي

تکیہ خداے باندې پکار دہ چې کارساز دے
لہ بندیانو چې اسرہ دہ ټول دروغ دي

پہ ځوانۍ کښې چې توبہ کا اقبالہ کم دي
پہ پیرۍ توبہ توبہ دہ ټول دروغ دي

رنګین خیالونہ دي مشغول مې ساتي
څو تصویرونہ دي مشغول مې ساتي

دې تنھائيۍ بہ زۂ وژلے ومہ
خواږۂ یادونہ دي مشغول مې ساتي

پخښې دېرې دې بیلتون واچولې
څۂ امیدونہ دي مشغول مې ساتي

دیدن د ورځې دې امکان نۂ لري
د شپې خوبونہ دي مشغول مې ساتي

وعدہ بہ سر کړې څۂ باور مې نیشتہ
ښکلي لوظونہ دي مشغول مې ساتي

تا چې راکړي وو پہ ډېرہ مینہ
یو دوہ ګلونہ دي مشغول مې ساتي

زړۂ ستا لۂ دردہ مې قرار مۂ شۂ
خواږۂ دردونہ دي مشغول مې ساتي

د کارې کار اقبالہ یو ونۂ شو
عبث کارونہ دي مشغول مې ساتي

چې مرور جانان پخولا کړمہ ہنر نۀ راځي
کومہ نخرہ کومہ ادا کړمہ ہنر نۀ راځي

سر سڼہ وکړمہ او ښکلې جوړہ واغوندمہ
ځان تہ پہ پام ځنګہ اشنا کړمہ ہنر نۀ راځي

چې کوم زیارت او کوم بابا لہ ښپې بلہ لاړہ شمہ
کوډې تعویذ پہ کوم ملا کړمہ ہنر نۀ راځي

لکہ دہير مې پہ زيړ خم کښې جامې رنګ کړې ځان لہ
تپوس بہ چانہ د رانجا کړمہ ہنر نۀ راځي

غلطۍ ټولې زما سمې کړہ تۀ خپل پہ فضل
اقبال ہمېش دغہ دعا کړمہ ہنر نۀ راځي

ستا د وصال څۂ ھنر نۂ جوړېږی
زما د خوږ زړۂ پرھر نۂ جوړېږی

لکہ د لارې بہ ئې پہ سر واوړمہ
زما دِ لارہ کښې غر نۂ جوړېږی

څاڅکے صدف کښې قېدوبندتېرکړی
دومرہ پہ اسانہ ګوھر نۂ جوړېږی

امکان دے روغ شی د ټوپک ویشتلے
ویشتلے بیا د نظر نۂ جوړېږی

لرې نقاب کړہ چې رڼا شی پہ ما
ځان کښې وریځ د قمر نۂ جوړېږی

تندر نیولے نمر پہ برخہ زمونږ
ولې روښانہ سحر نۂ جوړېږی

څنګہ عېبونہ دې پریوتی راکښې
چې د شاھین مو وزر نۂ جوړېږی

باران پہ ھر څۂ باندې ګډ ورېږی
پہ یو کالۂ کښې اختر نۂ جوړېږی

د ژوند پہ خوند اقبالہ څۂ پوھېږی
د چا چې ژوند کښې خطر نۂ جوړېږی

ولې ګورې نۂ چې خلق څۂ غواړی
منم د شھزادګۍ بہ بل څہ زړۂ غواړی

د نوم جمہوریت دے حقیقی نۂ دے
څۂ خو بہ دنیا تہ ھم ښودۂ غواړی

دا منافقت آخر تر څو پورې
رښتیا څۂ دی پہ دې بہ پوھېدۂ غواړی

پہ څټو مو پہ درمن کښې غلہ کېږی
کور مو دے خالی غل پېژندۂ غواړی

څو پورې بہ دا لوبہ روانہ وی
لیکہ یوہ ورځې بہ راښکۂ غواړی

خوړلې بہ ھغہ سړی ګازرې وی
څوک چې د نظام بدلېدۂ نۂ غواړی

دلتہ مو د پلار نیکۂ قبرونہ دی
اقبال پہ دغہ خاورہ خخېدۂ غواړی

د تورہ بان نہ ګل اندامہ خلاصول غواړی
کہ سر دې ځی ھم خو بھرامہ خلاصول غواړی

پہ ھر قدم ورتہ خوارۂ دی د ټګۍ دامونہ
دغہ مرغۍ لہ دغہ دامہ خلاصول غواړی

څنګہ سحر دے چې څادر پرې د تیارو خور دے
دغہ سحر لہ دې ماښامہ خلاصول غواړی

د بې شرمۍ تر حدہ جبر دے جابر چې کوی
اوس دې دا تورہ لۂ نیامہ خلاصول غواړی

کشتۍ مو ګېرہ پہ ګرداب کښې دہ لہ ډېرہ وختہ
پہ څۂ ھنر لہ دې مقامہ خلاصول غواړی

د غلامۍ طوق د عمرونو بہ ویستل پرېوځی
ځان د ھر وخت لہ دې سلامہ خلاصول غواړی

دومرہ ګندہ شو دا نظام صفا کول ګران دی
اقبالہ ځان لہ دې نظامہ خلاصول غواړی

څوک ھم راتہ حال د جانان نۂ وائی
څنګہ مې د زړۂ دے درمان نۂ وائی

ولې مې ھر څوک پہ دښمنۍ کښې دے
کوم زما ګناہ دے عیان نۂ وائی

زړۂ کښې د یار څۂ دی نۂ پوھېږمہ
غوڅہ راتہ یار پہ ایمان نۂ وائی

لوبې مې دنیا پہ ګریوانۂ اوکړې
د سرہ مې ګریوان تہ ګریوان نۂ وائی

عشق اقبالہ کار د ھر سړی نۂ دے
مئین دې شی چې څوک ځان تہ ځان نۂ وائی

راتہ کېنہ مخامخ پہ ځنکدن کښې
اسانی شی زما روح تہ پہ رفتن کښې

زما وېرہ د لحد نہ نورہ نۂ شی
کہ پردہ نۂ جوړېدے ستا پہ دیدن کښې

د اخر ځل بہ لیدۂ وی بیا بہ نۂ یم
مخ تہ اوګورہ زما ښہ پہ کفن کښې

د ھجران بہ درتہ څۂ وایم چې څۂ دے
لکہ اور وی لږېدلے تن بدن کښې

څۂ عجبہ منافق زمانہ دہ
فرق نۂ کېږې پہ دوست او پہ دښمن کښې

د ھوسۍ د سر خېر غواړم لہ پلنګہ
د انصاف طمع ساتم پہ دې وطن کښې

زړۂ مې چوی اقبالہ لاس مې نۂ رسېږی
چې دېرې دې د زاغانو پہ چمن کښې

دا ستا دیدن زما نصیب یارہ چې څنګہ بہ شی
ګډ بہ پہ باغ کښې عندلیب یارہ چې څنګہ بہ شی

دنیا زما او ستا تر منځہ فاصلې جوړې کړې
نور بہ زمونږ زړونہ قریب یارہ چې څنګہ بہ شی

درد مې پہ زړۂ کښې دے او داغ رالہ پہ سر جوړوی
پوھہ زما پہ رنځ طبیب یارہ چې څنګہ بہ شی

بې حیا سپے دے پہ ډانګونو مې ډېر ډېر اووھۂ
کورې لہ درہ ستا رقیب یارہ چې څنګہ بہ شی

پہ مُلایانو مزارونو باندې او ګرځېدم
رضا حاصلہ د حبیب یارہ چې څنګہ بہ شی

مرۍ مې اوچہ کړہ ھجران توکاڼہ نۂ تېرېږی
ستا د سُورکو شونډو زبیب یارہ چې څنګہ بہ شی

د یار وصال اقبالہ ما لہ پارہ شنډ ټکے شو
برابر زما نۂ شو رتیب یارہ چې څنګہ بہ شی

زرۂ مې کلہ کلہ داسې ستړے شی
ځان راتہ ښکارہ لکہ یو مړے شی

عشق دومرہ اسانہ لوبہ کلہ دہ
ھر سړے پہ دې کښې نوموړے شی

خوند د خُلې خراب کړې پہ آخرہ کښی
تریخ چې پہ خوږہ مېوہ کښې زړے شی

داسې خُوږېدې راباندې مخکښې تۂ
پہ چا لکہ د ابۍ دادا راوړے شی

اخستے محبت داسې پہ مخہ یم
پہ مخہ د سېلاب چې نیزہ وړے شی

دا زینار بہ او نۂ باسم ټول عمر
ستا عشق دې پہ غاړہ زما پړے شی

کم دے چې ھر څومرہ پرې نازېږمہ
اقبالہ د پښتون قام چې وګړے شی

ھغہ کلہ کلہ خوب کښې مانہ ورک شی
کری کور شم لکہ لعل د چانہ ورک شی

ھیڅ خبر نۂ یم چې څوک یمہ زۂ څۂ یم
لېونے لکہ لہ خپل لہ ځانہ ورک شی

ستا غمونو راپسې لیت لږولے
څوک بہ څۂ رنګې لہ دې بلانہ ورک شی

اوس بې شرمہ بې شرمی بې حیائی دہ
ھغہ وخت لاړ چې بہ څوک حیانہ ورک شی

نن یې پرانستل د زلفو جنجالونہ
تعجب څۂ دے کہ مښک ختا نہ ورک شی

کہ یو ځل دې پرې پټۍ د وصال کېښوہ
د زړۂ درد بہ مې عمری جانانہ ورک شی

اقبال څو پورې سینہ بہ ورتہ ډال کړی
یوہ ورځې بہ دا ستا جفانہ ورک شی

ھغہ زوړ پاړُو څۂ نوے منتر وائی
تورې شپې تہ مې روښانہ سحر وائی

پہ ھر کور کښې محرم دے او ژړا دہ
چې پہ دۂ باندې اختر دے اختر وائی

ګوټ مات کړے یې پخپلہ د کالۂ دے
چوکیدار الزام د بل چا پہ سر وائی

پہ اویا کالہ کښې اوس مې پېژندل دے
لا نظر تہ مې سراب د نظر وائی

رمہ ماتہ کړہ پہ غر کښې شرمخانو
پہ شپېلۍ کښې شُپونکے ښکلے کسر وائی

لارې چارې سموی زما دښمن تہ
راکوی اسرہ چې پوخ دے سنګر وائی

پہ لُوټ مار باندې قامونہ نۂ خوارېږی
فلسفہ راتہ لہ عقلہ بھر وائی

اوس بہ څۂ رنګې اعتبار پرې اقبال اوکړم
چې دروغ راتہ عمری سراسر وائی

دا خچنہ ښېښہ څوک دے چې صفا کړی
مرور دلبر زما سرہ رضا کړی

ھیڅ زما پہ دلدارۍ کښې کمے نیشتے
کہ دلبر مې د دلبر خوی را پېدا کړی

پرېوتل یار تہ پہ پښو کښی مې عار نۂ دے
کہ یقین مې وے چې ترکہ بہ انا کړی

کہ مئین یم د پښتون کور کښې پېدا یم
پښتو بې لہ تاج و تخت سړے باچا کړی

اړولے سټ د یار کتلے نۂ شم
نور چې زړۂ غواړی د یار را دې سزا کړی

د عاشق نوم چې پہ ځان ږدی اقبالہ
معشوقہ کوی جفا عاشق وفا کړی

سپینې ږېرې پورې خلق مې خندا کړی
چې مې اوس ھم زړۂ د یار پہ نوم درزا کړی

خو خبر نۂ دی لہ دغې حقیقتہ
چې لمبې نہ سکروټہ تپ سېوا کړی

د خوږوالی نہ د خوب ھغہ خبر دی
سترګو سترګو کښې د یار غم کښې صبا کړی

وخت مې ھیڅ کمے پہ مینہ کښې را نۂ وست
څوک خبر د یار پہ حال باندې بہ ما کړی

د لحد وحشت بہ څلہ راسرہ وۂ
چې ستا غم بہ مې لحد کښې ملګرتیا کړی

زۂ بہ ولې کافر نۂ یم د بل حسن
چې پہ زوړ عمر د جونو ناز ادا کړی

د خوبانو کہ کمے نیشتے اقبالہ
د اشنا غوندې بہ څوک خوبی پېدا کړی

پاسبانی چې د رمې بہ شرمخان کړی
پہ رمہ باندې کانې بہ پہ څۂ شان کړی

ھلتہ پاتې بہ عزت د چا محفوظ شی
چې قاضی پہ مفاداتو خرڅ ایمان کړی

تر ھغې پورې بہ سر وی پہ خطر کښې
چې تر څو پورې یواځې غم د ځاڼ کړی

رھبری چې د رھزن پہ حوالہ شی
دخېر طمع بہ څوک څنګہ د کاروان کړی

چې یې ګېډہ پړسېدلې لکہ خیږ وی
نۂ منم مُلا پہ خپلہ بہ ګذران کړی

چې د پلار نیکۂ خوراک یې وظیفہ وہ
نن ھوس یې شان شوکت تہ نوابان کړی

غل کہ ډېرہ چالاکی اوکړی اقبالہ
عقیدہ مې دہ دا راز بہ رب عیان کړی

کلہ نہ چې کړې مې دہ ستا یاری
کړې مې بیا نۂ دہ د ھیچا یاری

ستا زما یاری داسې یاری وہ چی
خوند نۂ راکوی اوس د بل چا یاری

نوم د یارۍ ھر سړے پہ خُلہ اخلی
نۂ دی خبر دہ کومہ بلا یاری

مونږ د مرګ نہ ورستو ھم پاللې دہ
داسې بہ څوک سر تہ کړی اشنا یاری

ھیڅ نۂ دے و ماتہ د مجنون جنون
څۂ دہ ستا پہ مخکښې د لېلہٰ یاری

پت د انتظار کلہ خبرہ شوہ
خلق یادوی بہ ستا زما یاری

خجل بہ ائینہ ورتہ اقبالہ شی
دومرہ مې دہ پاکہ او صفا یاری

دا ستا دظلم بہ حساب کېږی
صبا بہ خامخا جناب کېږی

دا تورہ شپہ بہ خورہ داسې نۂ وی
آخر بہ څیرہ د افتاب کېږی

او پېژندے بہ شی اصیلې څہرې
نظر بہ لاندې د نقاب کېږی

را پېدا کېږی بہ شعُور چرتہ کښې
فرق بہ د باز او د غراب کېږی

پرواہ د سر کہ چرتہ او نۂ کړلہ
تکمیل زمونږہ بہ د خواب کېږی

لا ھم نشہ دې پورہ شوې نۂ دہ
اثر بہ کلہ د شراب کېږی

تۂ چې سرپوښ اېښودۂ غواړې پہ خُلو
اندازہ ستا د حال خراب کېږی

تاريخ پہ چا باندې بورڼۂ نۂ چوی
ذکر رښتین او د کذاب کېږی

نخښې اقبال تہ معلومیږی داسې
چې شروعات دې د عذاب کېږی

شپہ چې ډېرہ ګورہ شی سحر شی
امید لرئ ملګرو ډېر بہ زر شی

څومرہ چې شیبہ کښې شی پہ زور کښې
ھمرہ زر بہ اودرېږی یو غر شی

دومرہ آذادی کلہ ارزانہ دہ
وینہ غواړی نۂ چې دا پہ زر شی

عشق د ھر ھیما شیما کار مۂ ګڼہ
دا خو د فرھاد پہ لوے ځیګر شی

مات کہ دې وزر شۂ خفہ کېږہ مۂ
نوے پہ کُریز بہ دې وزر شی

لوږہ تندہ تېرہ کړی احساس اوشی
ورستو د روژې نہ ھم اختر شی

ځم د یار کوڅې لہ چې ھر څۂ کېږی
ښہ دہ چې قربان مې پہ یار سر شی

رېبی بہ اقبالہ ھم ھغہ فصل
نن چې پہ پټی کښې د کوم کر شی

چې خپل ګناہ زما پہ سر اړوی
پہ څۂ ښائست پہ څۂ ھنر اړوی

زما ګناہ د مچ وزر ھم نۂ دے
دے یې پہ شان لکہ د غر اړوی

نن چې ھر څۂ دے پہ سبب زما دے
خفہ پہ دې یم چې نظر اړوی

سر پہ ګرېوان کښې ولې نۂ ټیټوی
چې یې غماز پہ کوم سنګر اړوی

چرتہ نہ چرتہ کښې خو بہ بند شلېږی
څوک چې دریاب لرہ مخ بر اړوی

څومرہ یک بینہ او سادہ خلق وۂ
چې پیر بابا کچکول پہ نمر اړوی

اقبالہ خپل کور یې شہ لوټې لُوټې
څوک چې مخلوق د خداے پہ شر اړوی

رنګونہ رنګ پہ رنګ اسمان بدلوی
د بازار ډمہ دہ یاران بدلوی

ملا صاحب تہ حق حېران پاتې شم
چې ګټہ وینی خپل ایمان بدلوی

د محتسب پہ تول پورہ نۂ خېژم
چې ھر ساعت راتہ میزان بدلوی

چې د خپل مفاد خبرہ راشی
خلق معنې ھم د قرآن بدلوی

ھیچرې پاتې بہ پہ سُود کښې نۂ شی
چې د فطرت نظام انسان بدلوی

کامیابہ دلتہ کښې ھغہ سړے دے
د زمانې سرہ چې ځان بدلوی

اقبال څۂ دومرہ لېونے ھم نۂ دے
چې پہ ورخاړی بہ ریحان بدلوی

سل تدبیرونہ یو عمل نۂ کېږی
د خپلې ګرانې رانہ حل نۂ کېږی

ھجر کمزورې ارادې کړې زما
راکړہ ھمت مانہ توکل نۂ کېږی

زۂ لاروے یمہ د سمې لارې
مانہ د چا سرہ ھم چل نۂ کېږی

یاری د زور خبرہ نۂ دہ اشنا
ماتہ بہ وائې کہ زړۂ دې خپل نۂ کېږی

دا خپل چینار قامت لږ نور دراز کړہ
سېورے پہ ما دې د اوربل نۂ کېږی

پہ ژوند ستومانہ شومہ څۂ اوکړمہ
ګذران لہ تانہ زما بیل نۂ کېږی

اقبال اودۂ شۂ پہ بالخت د زلفو
خوب ترې یواځې پہ څنګل نۂ کېږی

ما بہ څوک لہ دغہ حالہ خبردار کړی
بې لہ ما نہ ھغہ یار څنګہ روزګار کړی

زۂ لا ھغہ لېونے یم لکہ ومہ
نوم مې اخلی کہ د مینې مې انکار کړی

ستا دیدن دې زما یو ځل خداے نصیب کړی
بیا د مرګ خوښہ دہ وار کړی کہ تلوار کړی

څوک چی کېوت کشالہ کښې ستا د زلفو
ھغہ څوک دې ځان پہ مړو باندې شمار کړی

دا زما عرض دومرہ لوے نۂ دے رېبارہ
لږ پہ ور کښې دې قدم راتہ حیصار کړی

دا نرے نرے فریاد چې زۂ مدام کړم
نرۍ څړیکہ مې مدام د زړۂ پرھار کړی

کہ چا حال د اقبال اولیدۂ پہ عشق کښې
بیا بہ زر ځلہ پہ ورځ کښې استغفار کړی

کہ اختر دے کہ شوقدر راتہ اور شی
د بېلتون احساس دې لا دغہ ھمرہ زور شی

دا زما سترګې پہ بل چا نۂ خوږېږی
زۂ یې څۂ کړمہ کہ سپین دے کہ څوک تور شی

د زړۂ تل کښې مې ساتلہ مینہ پټہ
خبر نۂ وم چې بہ ټول جھان کښې شور شی

لکہ زرک ځان لہ سر خوږ کړی پہ وھلو
چې زما غوندې خطا د چانہ لور شی

ستا خبرې راسرہ بہ ګډې څوک کړی
ستا د نوم پہ اؤرېدو مې زړۂ ټکور شی

ستا پہ سر مې ډېر تړلی دی شرطونہ
ما لہ پارہ بې لوظی بہ دې پېغور شی

خوشحالی بہ ھغہ څۂ اوکړی اقبالہ
پرې ږلۍ اوشی چې باغ د چا سمسور شی

ستا خواږۂ خواږۂ یادونہ سر وھی
بیا پہ زړۂ کښې مې دردونہ سر وھی

نا امیدہ غوندې ومہ وتر کم وۂ
پہ پټی کښې مې تېغونہ سر وھی

ستا پہ مخکښې مې حال نۂ راځی پہ ژبہ
د ساحل سرہ موجونہ سر وھی

ارمان نۂ دے چې پورہ شی کوم ہہ عشق کښې
پہ دېوال باندې سرونہ سر وھی

پوھہ نۂ شوم سر بہ اولږی پہ ګور مې
ستا پہ مخ ھزار رنګونہ سر وھی

چې کرلی دې ازغی دی ګېر چاپېرہ
کړې امید چې بہ ګلونہ سر وھی

عشق کښې ھم سر کوزی نۂ منې اقبالہ
د پښتون در کښې خویونہ سر وھی

څونډے لہ کبرہ ځی پہ لارہ څنډی
ظالمہ تُورہ سم د وارہ څنډی

ما یې پہ ونہ کښې لیدلې دی دوہ
پخې مڼې بہ چا د پارہ څنډی

منصور پہ عشق کښې وېرہ نۂ پېژنی
مُلایان ھسې بہ دې دارہ څنډی

نغمې بہ رنګ ہہ رنګ مدام خوروم
ښکلی دې ھر وخت د زړۂ تارہ څنډی

اقبال نوش کړی پہ خُمانو باندې
کوزېږې نۂ کہ دې خُمارہ څنډی

زما د زړۂ نۂ منی خپلہ کوی
پہ خلہ یوہ پہ زړۂ کښې بلہ کوی

ټوپک پہ لاس ورتہ صیاد ولاړ دے
غږ پہ رضا بہ مې بلبلہ کوی

پہ پېښور کښې دومرہ زیات شۂ جبر
خلق ارمان دې اوس کابلہ کوی

پہ زور عزت پہ عزت نۂ دے حساب
خلق عزت د زړۂ لہ تلہ کوی

دانګې بہ سر نہ د خپل حق پہ خاطر
غاصب د عمر احساس کلہ کوی

چې یوہ ساہ څوک زیاتولے نۂ شی
وېرہ اقبالہ دې څوک څلہ کوی

کہ د لرې نہ ھم ستا نظارہ اوشی
پہ نمړۍ بہ د نھر ګوذارہ اوشی

اوس ھم ستا زړۂ کښې زما مینہ غورزنګ کړی ؟
ماتہ څۂ رنګی بہ دا اشارہ اوشی

چې دې اووځی جامې ھغې نہ ښہ دہ
د کم اصل نہ پہ وخت کنارہ اوشی

ګندګی چې څو خورېږی بویں زیاتېږی
عقل دا دے لہ شروع ھوارہ اوشی

چې لہ زېلو اونړېږی نۂ شین کېږی
شین بہ شمہ کہ ستا نیت دوبارہ اوشی

چې مې سترګې خواږېدې اقبالہ یو وۂ
اوس کہ باغ کښې مې ھزار ھزارہ اوشی

زړۂ مې لېونے دے رانہ څۂ غواړی
ھغہ رانہ غواړی چې مې نۂ غواړی

چا چې مې دا زړۂ اور تہ نیولے دے
تڼاکو لہ د ھٰغۂ نہ باڼۂ غواړی

ژبہ یې لوندہ پہ ھر طرف اوړی
زړۂ زما لوظونہ تري پاخۂ غواړی

غواړی چې زخمی دومرہ انا مې کړی
خُلہ کښې مې منت سرہ واښۂ غواړی

اوس یې ھغہ تاؤ د مینې پاتې دے ؟
دا خو بہ اقبالہ اوس کاتۂ غواړی

دومرہ یې زما لار تہ کتلی دی
سپین یې پہ اوربل کښې لګېدلی دی

خلاص بہ یې احسان نۂ کړم کہ سر ورکړم
یار مې داسې لیکو نہ دنګلی دی

اوس ھم لا پہ پت کښې زما ناستہ دہ
اور کښې خپل خوبونہ یې سېزلی دی

زړۂ مې ترې ګټلے دے کہ ځان نۂ دے
خلقو کہ زورونہ لګولی دی

شعر زما یواځې تخیّل نۂ دے
ډېر څۂ مې پہ ځان باندې ګاللی دی

مینہ د اقبال د ژوند حاصل وصول
ھر څہ مې پہ دې داؤ کښې بائللی دی

کلہ کلہ مرګ عنقا شی نۂ راځی
د چا لویہ تمنا شی نۂ راځی

د ناشنا سرہ چې جوړہ اشنائی کړم
چې زما سرہ اشنا شی نۂ راځی

د ځوانۍ عمر دخوب لیدۂ وو تېر شو
اوس کہ شپہ او ورځ ژړا شی نۂ راځی

پہ ھر نن پسې صبا صبا رادرومی
چې زما د یار صبا شی نۂ راځی

نوم دې لیک زما پہ زړۂ نقشونہ ھېر شو
لکہ ورکہ چې سودا شې نۂ راځی

حېران کړے خپل تندی یم اقبالہ
چې پکار مې ھم ھوا شی نۂ راځی

زۂ چې دې نوم اخلم پہ خلقو باندې اور لګی
دوی دې خبر شی چې زما پہ زړۂ ټکور لګی

خلق چې ھر څۂ ګڼی زۂ یې لکہ ستوری ګڼم
زما جامہ باندی چې ستا د تھمت تور لګی

نن دمودې نہ پس پہ خوب کښې مې جانان اولیدۂ
د خوشحالۍ نہ ټول بدن را باندې خور لګی

چا چې لیدلے دے ستامخ او بیا سپوږمۍ ستائی
څۂ تعجب دے کہ ھغہ سړے شبکور لګی

پہ محبت مې خلقو بیا ھم ګوتې پورتہ کړلې
خپلہ کمزورې فېصلہ راتہ پېغور لګی

غماز وھلې دی تر منځہ مو پخښې سنګرې
سر د اقبال بہ پہ ارمان ارمان پہ ګور لګی

د غدارۍ چې سندونہ وېشی
پہ نا پوھۍ کښې سرۂ اورونہ وېشی

لږ پہ خپل عمل دې غور اوکړی
مرھم ږدی کہ پرھرونہ وېشی

د محبت طمع لہ مانہ کوی
څوک چې پخپلہ نفرتونہ ویشی

د چا سینې باندې تمغې لګوی
د چا پہ زړونو کښې داغونہ وېشی

ما سرہ کلے نۂ کړی کور نۂ کړی
ما سرہ څنګہ بہ غمونہ وېشی

د پلار نیکۂ خپل جاګیر ګڼی
لږیا دی ځان کښې منصبونہ وېشی

ډک بہ اقبالہ شی امکان نیشتہ دے
دومرہ ژور ژور زخمونہ وېشی

ستا د دیدن څۂ سبیل نۂ جوړېږی
مری ستا د سترګو قتیل نۂ جوړېږی

ما بہ د خلقو لہ نظرہ پټ کړے
بند د عیار د زنبیل نۂ جوړېږی

کوّر پہ کیکر باندې مې اوخېژوۂ
کور د کُچہ د اصیل نۂ جوړېږې

کہ د بدن مې وے روغ شوے بہ وۂ
زخم د زړۂ پہ تعجیل نۂ جوړېږی

تصویر یې بیا بیا جوړوم پہ زړۂ کښې
شکل زما د شکیل نۂ جوړېږی

رقیب د یار د بوسې طمع ساتی
پہ خُلہ د سپی زنجبیل نۂ جوړېږی

تۂ چې د صبر پټۍ ماتہ لولې
ستا ددې حکم تعمیل نۂ جوړېږی

رخ د صحرا ځکہ اقبال کړے دے
ژوند لیونی د عقیل نۂ جوړېږی

کۂ د یار ترس مې پہ حال نۂ کېږی
زۂ ھم پښتون یم مانہ سوال نۂ کېږی

د مینې نورې تقاضې ډېر دی
یواځې حُسن پہ جمال نۂ کېږی

اول یې طمع بیا انکار یې اوکړو
چې د شړۍ سرہ د شال نۂ کېږی

د اختر زېرے پہ ما څۂ لہ کړی څوک
اثر زما پہ زړۂ ملال نۂ کېږی

د یار دیدن د زړۂ پہ سترګو کوم
غمازہ تانہ بہ دېوال نۂ کېږی

کہ څوک مې ګوری پہ صحرا کښی بہ یم
چا سرہ کلے د اقبال نۂ کېږی

نۂ پوھېږم چې تر څو بہ مې ژوندون وی
ستا پہ ھجر کښې بہ داسې مېږہ تون وی

دا زما ستوری بہ څو وی پہ ګردش کښې
قہرېدلے بہ تر څو پورې ګردون وی

پہ نصیب کښې د ګرېوان زما رفو شتے؟
کہ بہ داسې انتھا ددې جنون وی

ھغہ څوک زما پہ حال باندې پوھېدے شی
چې زما غوندې پہ یار باندې مفتون وی

راج بہ ټول عمر پہ مونږہ د تیارو وی
کہ بہ زېرے پہ مونږ ھم د صباؤن وی

د ھغۂ چا ګېډہ کلہ ډکېدے شی
چې پہ کور کښې پېدا شوے د قارون وی

نن د ھٰغہ چا اقبالہ بدلېدے شی
چې سبق یې حاصل کړے لہ پرون وی

ھغہ ملک کښې نۂ اوسېږم چې پہ مینې پابندی وی
بې لہ مینې زندګی بہ څۂ بې رنګہ زندګی وی

پہ بنیاد باندې د مینې تخلیق شوے دا جھان دے
مینہ اوباسې لہ زړونو دا بہ څنګہ بربادی وی

دائرہ کښې بہ خپلې خپلې ھر سړے اوسېږی
حاصل شوې ھر سړې تہ چې بہ چرتہ اذادی وی

نۂ وجود بہ د غماز وی نۂ بہ څوک د چا رقیب وی
خلاص بہ جبر ظلم زور شی چې رضا د ھر سړی وی

سترګې پټې لږ ساعت کړہ تصور پہ زړۂ کښې اوکړہ
څومرہ ښکلے بہ چمن وې چې بې خارہ بې ازغی وی

کلہ کلہ اقبال داسې پہ خیالی دینا ور ګډ شی
چې د درد و غم دنیا کښې باد الوتے جنتی وی

دا تۂ چې خاندې بھارونہ خاندی
سترګو کښې ستا راتہ جامونہ خاندی

خندا کښې زیاتہ شی سرخی د رخسار
پہ پسرلی کښې ګلابونہ خاندی

پہ غونډہ زنہ کښې دې چاہ جوړ شی
شونډې دې سرې لکہ لعلونہ خاندی

دا ستا ځوانی دہ کہ سپرلے پہ معراج
چې پکښې رنګ پہ رنګ رنګونہ خاندی

کړې دې نۂ دہ ھیڅ خبر نۂ یې
مینہ کښې پټ څومرہ اورونہ خاندی

چې ھر غزل تہ د اقبال اوګورې
پکښی د زړۂ بہ یې زخمونہ خاندی

مړ بہ شم داغ مې د زړګی نۂ ځی
ھغہ سودا د لېونی نۂ ځی

نور مې پہ ژوند کښې څۂ کمے نیشتہ دے
ستا د دیدن اشنا قاتی نۂ ځی

دننہ اور دے چې بلېږی چرتہ
ھسې د خولې نہ مې لوګې نۂ ځی

څوک چې د عشق ازغنہ لار خپلہ کړی
څنګہ پہ پښو کښې بہ ازغی نہ ځی

لکہ د چرګ مې ځان حلال کړو ورتہ
د یار مې غوټہ د تندی نۂ ځی

اقبالہ ځاے نہ پاسېدے نۂ شې
ستا ھغہ شان لہ خود سری نۂ ځی


چې سترګې مږمہ ستا خیال راشی
د غم لښکر دې ښہ سمبال راشی

نۂ د مغرب نہ بہ دا نمر اوخېژی
نۂ بہ اشنا مې پہ زوړ حال راشی

خلق ارزو بہ د سرو سپینو کوی
زما نصیب کښې دې ستا خال راشی

ستا د دیدن چې پرېوانی وہ پکښې
بیا دې ھغہ ورندہ کال راشی

زۂ بہ د عمر روژہ ماتہ کړمہ
نظر سپوږمۍ دې د شوال راشی

سوال د ایمان نۂ کوی تا غواړی
چې د اقبال پہ شونډو سوال راشی

ھغہ اشنا زما لہ سیوری تختی
ما چې پہ کوم ځاے کښې ھم ګوری تختی

څۂ لوے ګناہ ورتہ لیدے شی خپل
بنګړی پہ لاسو باندې شوری تختی

چې پہ محفل باندې د ښکلو راشی
سحر د مخہ لکہ ستوری تختی

ځان د ښائست د یار قابل نۂ ګڼی
ځکہ زما د خیال نہ توری تختی

اقبال بہ نۂ حسابوې پہ ھغوی
کاڼی چې ستا د تھمت ووری تختی

څوک مالہ خبر د جانان نۂ راوړی
زخم لہ د زړۂ مې درمان نۂ راوړی

مخې مې لہ راغلہ ژړغونې شان
پوزې لہ لالے مې پېزوان نۂ راوړی

پوھېږم چې دروغ وائې امین کوم
بل بہ پہ تا داسې ایمان نۂ راوړی

عقل دے چې ګوټ کښې فیصلہ اوشی
عاقل سړے ھر څۂ پہ مېدان نۂ راوړی

اوس عاشق بڼیا شو داسې وخت راغے
اوس څوک پہ یارۍ کښې تاوان نۂ راوړی

مالہ یې د سترګو نشہ ډېرہ دہ
مالہ دې ساقی مې خمان نۂ راوړی

اقبالہ چی مغل وو پہ لړزان ترې نہ
اوس میندې فرید ،خوشحال خان نۂ راوړی

راشہ اشنا اوس خو د شمار ورځې دي
زر زر تېرېږي پہ تلوار ورځی دی

معلومہ نۂ دہ مرګے څۂ وخت راځی
میلمہ یم دا مې د مدار ورځې دی

ساہ مې پہ زړۂ کښې امیدونو ورکړو
لہ ځانہ صبر د بیمار ورځې دی

پہ تېراولو ډھیل زما نۂ کوی
بېخی پہ خُلہ کښې د ښامار ورځې دی

ستا پہ بېلتون کښې اشنا اور دی پہ ما
بلبل چغېږی د بھار ورځې دی

اقبال د لادو بادو پرېوتمہ
اسرہ د خداے پہ انتظار ورځې دی

خوشحالہ تۂ اوسې جانانہ پہ ما تېرہ بہ شی
ګیلہ مې ھیڅ نیشتے لہ چانہ پہ ما تېرہ بہ شی

ضروری نۂ دہ چې ھر څوک بہ پہ مزہ تېراوی
پہ چا ودانہ پہ چا ورانہ پہ ما تېرہ بہ شی

خېر دے زما کہ زندګی لہ پرېشانو ډکہ دہ
زلفې دې ستا نۂ شی پرېشانہ پہ ما تېرہ بہ شی

چې خلاص د ھجر د بلا شم څۂ ھنر نۂ راځی
دا مقرر دہ لہ اسمانہ پہ ما تېرہ بہ شی

کلہ نہ کلہ اوښکې راشې پہ مخ لارې لارې
زړګے مې ډک شی لہ خفګانہ پہ ماتېرہ بہ شی

څنګہ ډیوہ د امیدونو بلہ او ساتمہ
چې پہ امان نۂ دہ ھوانہ پہ ما تېرہ بہ شی

اقبال لہ تانہ د وصال غوښتنہ نۂ دہ کړې
سوال د دیدن کوم لہ تانہ پہ ما تېرہ بہ شی

خپل غزل تہ کلہ کلہ ژړا راشی
د برباد ژوند پہ تصویر نظر زما شی

چې ماشومہ ومہ د عشق پېرے مې مل شو
پہ غوټہ باندې غوټې تہ تاب د چا شی

چې د صبر تصور پہ زړۂ کښې کاندی
ھغۃ مینہ باندې شک زما پېدا شی

پس لہ مرګہ کہ یقین مې د دیدن وے
ھر کلے بہ مرګ تہ وائیم زر دې راشی

ستا زما وخت د دروغو نۂ دے یارہ
خداے دې اوکړی چې دا ستا وعدہ رښتیا شی

سترګې سرې بہ ګرځوې لکہ اقبال تل
سترګو سترګو کښې چې څو شپې دې صبا شی

ھغہ لیلیٰ بہ چاتہ څنګہ ښکارې
ماتہ لا ھغسې ګل رنګہ ښکاری

ماتہ د سپینو څوک صفت څلہ کړې
سکڼې پہ سپینو کښې لونګہ ښکاری

د صنوبر قدہ یې ځار شمہ زۂ
د ټولو جونو منځ کښې دنګہ ښکاری

مالہ د ھجر مې علاج نۂ راځی
اور پہ نصیب کښې دې پتنګہ ښکاری

پہ لوړہ پوزہ یې چارګل تہ ګورہ
پورہ سپوږمۍ دہ لہ ګړنګہ ښکاری

اور او اوبۂ شونډو کښې دواړہ ساتی
ھنر کښې زیاتہ لہ فېرنګہ ښکاری

عاشق چې سر پہ معشوقې کې نۂ ږدی
اقبالہ څومرہ بہ بې ننګہ ښکاری

چې ګودر تہ مازیګر ځی ځان سینګار کړی
مېړنۍ پہ ډېر ھنر د زړونو ښکار کړی

پہ نری قدم چې اخلی قدمونہ
ھېر د زرکې نہ پہ غرۂ  کښې خپل رفتار کړی

سترګې تورې شوندې سرې پہ دنداسہ کړی
د بڼو غشیو پہ ھر یو ځمب ګوذار کړړې

پہ سینہ کلہ پہ شاہ زلفې خورې کړی
د مارانو سرہ لوبې تل پہ لار کړی

نرۍ ملا یې د منګی لاندې ماتېږی
دا کولال زمونږ د کلی دې خداے خوار کړی

ھسې نہ چرتہ دیدن د یار قضا شی
چې قضا شی ماسپښین اقبال تلوار کړی

 د زړۂ قطرې جدا کول دومرہ اسان خو نۂ دی
جانانہ تا رخصتول دومرہ اسان خو نۂ دی

دا تۂ چې ځې ھر ځلہ مرم یو ځلہ مړ ښہ یمہ
داسې اورونہ زغمل دومرہ اسان خو نۂ دی

ناصحہ تۂ چې نصیحت راتہ د صبر کوې
وېنا اسانہ دہ کول دومرہ اسان خو نۂ دی

پریږدئ چې ژاړمہ پہ مخ مې اوښکې لارې اوکړی
بند اباسین تہ جوړول دورمرہ اسان خو نۂ دی

زۂ حق حېران شم چې دا خلق اشنا څنګہ ھېر کړی
بشر لیدلے ھېرَول دومرہ اسان خو نۂ دی

ساتنہ خپل د زړۂ اقبالہ بلھا ګران کار دے
بیا د مئین د زړۂ ساتل دومرہ اسان خو نۂ دی

د بېلتون ورځ دې قیامت تېرېږی
اور کښې اشنا ھر ھر ساعت تېرېږی

چرتہ دا  زړۂ  مې د ملتان خاورہ دہ
ھړ کښې پرې څومرہ تمازت تېږېږی

پہ بدمعاشۍ باندې بہ اور کړې ځان لہ
ژوندون ښائستہ پہ شرافت تېرېږی

د دروغژن زړۂ بہ پہ وېرہ کښې وی
وخت زړۂ ور پہ صداقت تېرېږی

زما وجود تمام د مینې ډک کړی
چې مې لہ څنګ پہ محبت تېرېږی

ھرہ یو ساہ لکہ د بېنش راکاږم
رسماً پہ خولہ وائم چې وخت تېرېږی

فقدان  د عمل وینم اقبالہ ځان کښې
ھرہ یو ورځ زما پہ نیت تېرېږی

مستو سترګو تہ د یار مې شراب څۂ دی
غږېدو تہ یې نغمې د رباب څۂ دی

زۂ پہ مینہ پوھېدم مینہ  مې اوکړہ
خبر نۂ یم چې عذاب او ثواب څۂ دی

چې یې بیا بیا پہ لوستلو نۂ مړېږم
خواږۂ دومرہ ستا د مخ د کتاب څۂ دی

تورې زلفې تورې سترګې تور باڼۂ دې
د حبش لښکرې ستا د جواب څۂ دی

لکہ زۂ چې ستا پہ مینہ کښې خراب یم
نظر اوکړہ ګېر چاپېرہ خراب څۂ دی

ستا فراق کښې دومرہ ډېر مې دی ژړلی
دا چپې د اباسین د دریاب څۂ دی

چې پستې شوندې د یار مې وزبېخلې
د کابل انګور اقبالہ عناب څۂ دی

لکہ اوسپړدے غوټۍ شی چې مسکۍ شی
پرې راټولہ د زړګی مې دنیاګۍ شی

کور د زړۂ پرې زما ټول رڼا رڼا شی
چې لہ بامہ را ښکارہ راتہ سپوږمۍ شی

داسې ناز او پہ طرب باندې رفتار کړی
چې د قاف ورتہ حېرانې ښاپېرۍ شی

پہ مڼو د سمر قند باندې بہ څۂ کړم
کہ نصیب راتہ دا ستا خواږۂ کوکۍ شی

څوک خبر پہ ځنکدن بہ زما نۂ شی
کہ مې یارہ ستا پہ غېږہ کښې سلګۍ شی

د زړۂ درد بیانومہ نور څۂ نۂ دی
مھروبانہ د سندرو شھزادګۍ شی

بیا د ھوش خبرې مۂ غواړہ اقبال نہ
یو ځل ډوب چې ستا د سترګو پہ جلګۍ شی

چې کوم ځاے کښې ظلم زور وی
ملک د سرو شی زړۂ بہ تور وی

څوک اختر شوقدر  څۂ کړہ
چې پہ تن یې پورې اور وی

خوب پہ غنو باندې راشی
د  قیامت د ورځې شور  وی

طبیب څلہ مې نبض ګوری
بیل بیل درد بیل بیل ټکور وی

ډک زړۂ راوړی ډک بہ یوسی
چې یې مور وی نۂ یې خور وی

څوک بہ څۂ لہ چا ګیلہ کا
چرتہ ننګ وی نہ پېغور وی

نور بہ څۂ وینی اقبالہ
چې یې مخ د یار پہ لور وی

یوہ ورځې نوم نښان بہ دې ھم نۂ وی
یادونکے یو انسان بہ دې ھم نۂ وی

زندګی کہ دې اوږدہ شوہ حد نہ ډېرہ
بې لہ مرګہ بل ارمان بہ دې ھم نۂ وی

نن چې دومرہ پہ مستۍ او پہ غرور یې
خوزېدلو تاب و توان بہ دې ھم نۂ وی

نۂ بہ تاتہ د کتو څوک روادار وی
دومرہ خلقو کښې جانان بہ دې ھم نۂ وی

دغہ ھر څۂ کہ پرون پورې ستا وو
واک صبا خپل د ځان بہ دې ھم نۂ وی

دا خپل خلق بہ واړہ بېګانہ شی
داسې کېږی بہ ګمان بہ دې ھم نۂ وی

د وخت جبر تہ اقبالہ بہ مجبور شې
خلاصېدلو ھیڅ امکان بہ دې ھم نۂ وی

څوک دې ما د یار لہ حالہ دې خبر کړی
بې لہ مانہ څنګہ دے ګذر بسر کړی

یادوی مې کلہ کلہ کہ ترې ھېر یم
د وصال پہ  زمانہ چرتہ نظر کړی؟

چې مستی ھغہ شوخی لا ھغہ شان دہ
کہ زما غوندې فریاد د مات کمر کړی

تورو زلفو کښې یې سپین تارونہ لګی
کہ خوړل لا ھغہ شان لکہ اژدر کړی

زما مینہ کښې بہ ھیڅ کمے رانۂ شی
فکر ھسې بہ د سپین او تور بشر کړی

زۂ د مرګہ یو ذرہ ھم نۂ وېرېږم
د دیدن دې مالہ را څوک دې باور کړی

زړۂ مې نۂ خېژی پہ چا باندې دنیا کښې
راز د زړۂ بہ سړے څنګہ چا لہ ور کړی

عشق پریستے یم اقبال د لادو بادو
نمر بہ زیاتہ  رڼا څنګہ مازیګر کړی

څۂ خبرہ د یار اوکړہ زړۂ مې چوی
و ریبارہ تلوار اوکړہ زرۂ مې چوی

تاتہ ولې زما حال نۂ لیدے کېږی
پہ قسم مې اتبار اوکړہ زړۂ مې چوی

نۂ تېرېږی داسې ژوند زما  نہ نور
ما سرہ جانہ لار اوکړہ زړۂ مې چوی

څۂ زاړۂ یادونہ ماسرہ شریک کړہ
زما دغہ ھمرہ کار اوکړہ زړۂ مې چوی

د خپل ځانہ مې یقین دے پاسېدلے
آخری مې مدار اوکړہ زړۂ مې چوی

راتہ کېنہ مخامخ چې درتہ ګورم
بیا پہ زوړ رنګ سینګار اوکړہ زړۂ مې چوی

نور بېلتون د زغملو اقبال نۂ دے
بند دې خپل د بیمار اوکړہ زړۂ مې چوی

څوک څۂ ماوتہ خبرہ مې د یار کړئ
څۂ نہ څۂ بند خو د زړۂ مې ناقرار کړئ

بې لہ مانہ یارمې څۂ رنګې ګذران کړی
ما پہ دغہ ھمرہ خبرہ خبردار کړئ

زۂ خبر یمہ چې نۂ راځی پہ ژوند مې
کہ پہ مرګ زما راتلہ ما ښہ تیار کړئ

ما یې شاہ لکہ د مخ غوندی پالل دہ
ورلہ ور بہ پہ ھزار رنګہ اتبار کړئ

پس ماندو سرہ دې تېرہ د غم شپہ کړی
ارمانونہ ورتہ ټول بہ زما شمار کړئ

چې قتیل خپل پہ تلو راتلو کښې وېنی
پہ ګذر د یار بہ جوړ زما مزارکړئ

د اقبال د زړۂ بلبل پہ خزان ژاړی
د نغمو طمع ترې څنګہ د بھار کړئ

خاموشی مې ډېر څۂ وائی
کہ مې ژبہ ھیڅ نۂ وائی

زما سترګو کښې او ګورہ
ټول حالونہ د زړۂ وائی

لہ دېوالہ سر اوچت کړہ
څۂ کوڅہ کښې واړۂ وائی

دغہ وېرہ نۂ دہ څۂ دی
چې دې بدو  تہ ښۂ وائی

کہ پہ غلا باندې مې وژنې
لاس پښې بہ دې اووائی

کہ تۂ ځان خپل ګڼې څۂ
ھر سړے ځان تہ زۂ وائي

د ګرېوان نوبت بہ راشی
نن اقبال پہ ماڼۂ وائی

بې وسی لہ مانہ ستا نۂ لیدے کېږی
خو ھیڅ چار زما اشنا نۂ لیدے کېږی

لکہ مالہ مقرر دہ ستا پہ عشق کښې
بلہ سختہ څۂ سزا نۂ لیدے کېږی

زۂ چې وینمہ ستا سترګې پکښې وینم
ماتہ نور څۂ پہ دنیا نۂ لیدے کېږی

تعلق راسرہ مۂ پرېکوہ یارہ
تاتہ بلہ څۂ جفا  نۂ لیدے کېږی؟

زۂ پہ ھر رنګہ ګناہ ستا ګناہ ګار یم
ماتہ یارہ ستا ګناہ نۂ لیدے کېږی

چې بہ ډکہ وہ ھر وختې د خندا نہ
اوس پہ ھٰغہ خلہ خندا نۂ لېدے کېږی

کہ پخپلہ نۂ مرې ځان مړ کړہ اقبالہ
ھیڅ جواز د ژوندون ستا نۂ لیدے کېږی

ې

ما او نۀ ليد چې د قام درد لري زړۀ کښې
زوته وي يې نوم مفاد له هسې خولۀ کښې

نوم دې لاړشي ننګ دې لاړ شي ملک دې لاړ شي
خو مسند ورته ښکاريږي ګران په تلۀ کښې

چې په لاس کړي اقتدار مرام ترې هېر شي
د مګس غوندې مشغول شي په خواږۀ کښې

د هغه کور به لا څۀ زېب و زينت وي
څوک چې خپله غلا کؤي په خپل کالۀ کښې

لکه جمع چې کارغان شي په مردارې
نيشتے فرق دلته اوږي په ماړۀ کښې

سيلۍ ښه په سترګو وينمه اقباله
بل ساتمه د اميد چراغ تيارۀ کښې

چې مې وليدۀ هغه ښکلې سنګار کښې
تاؤ مي لا زيات شو د ميني په انګار کښي

په جبين کښي يې حېران پاتې شين خال کړم
ستورے څنګه راښکاره شو سپين نهار کښې

په نري سلائي سترګې يې کړې تورې
ښکاري باز له مړَوي کله په ښکار کښي

بې د تيلو ئ شانه کړې تورې زلفي
زهر لا زيات وي د سرې مېرې په مار کښې

لـــــېونے چــــــې لـــــېوني حــــسن اقــبال کـړو
خود به ناست وي لېونے په لويه لار کښې

ستا د حسن ننداره د ګلستان کښې
هيڅ هم نشه نور چې ګورم په جهان کښې

ستا د مينې برکت دے نور څۀ نشته
چې دا ستا نخښې ليدے شي راته ځان کښې

ائينه چې راته مخکښې مخکښې نيسي
څۀ به ځايې شي حېراني نوره حېران کښې

ستا تصوير خپل په زړۀ کښې ليدل غواړم
سر مې ټيټ ځکه نيولے دے ګرېوان کښې

چې مې مرګ دا ستا ديدن له پاره شرط دے
هيڅ کشش نشته دے ماله په حېوان کښې

ما په دير او په حرم کښې لټولې
تۀ دېره مې وې د زړۀ په بيابان کښې

بهرَور يې چې له مينې نه څوک نۀ شي
يقين وکړه چې اقباله دے تاوان کښې

ساقي ډوب مې کړه د مئيو سمندر کښې
مۀ پريباسه مې د خم پيالې چکر کښې

ما اؤ يار کښې د سُتور فاصله نۀ وه
خامخا مې لټوۀ په بحر و بر کښې

تير شو عشق د حقيقت لۀ سرحدونو
عقل انختے دے لا هغه شان خبر کښې

بيخودي چې په خودئ کښې مې بدل شوه
مُلا خوند دې پاتې نۀ شو په کوثر کښې

هغه يار خو مې په هر ګل کښې جلوه کا
کۀ خلل دې نۀ وه خپل چرته نظر کښې

طبيبان مې دي علاج ته نۀ ګوا ښيږي
ساه دې اوخيژي زما د يار په در کښې

اقبال هله د دنيا ليلٰې ته شاه کړه
چې مجنون نه يې جنون زيات شو په سر کښې

ارزومند د سپين صبا يم په چمن کښې
د چا نۀ خوښيږي سرې لمبې چمن کښې

پـــه مـــوزون اب وهـــوا شــي هـــره ونه
چينار کله چيناريږي په دکن کښې

څۀ په سترګو باندې ړوند نۀ يې باغوانه
کؤه فرق په بلبل او زاغ زغن کښې

د پښتون پوشاک اسلام دے د شروع نه
د بل رنګ تڼۍ خوند نۀ کړي پېرهن کښې

دا خاکي ادم ازاد دے په فطرت کښې
تېرَؤلے نۀ شي عمر په قدغن کښې

اقبال ځار شه د پښتون سپينې شملې نه
چې صفت يې کؤي ترکې په ختن کښې

فرق دا دے ناصح او زما غم کښې
ددۀ عقل زما زړۀ دے د چا غم کښې

دا چې خلقو ته تل وېره د قيامت ښائي
همېشه يې وينم بوخت د دنيا غم کښې

کـۀ امــير خــپل د مــال څــوکېداري کړي
هره ورځ اوځي ګدا د ګدا غم کښې

لۀ دنيا چې ګڼي ځان کناره کش خپل
څۀ نه څۀ صورت کښې دي د د صبا غم کښې

کۀ رندان په مئيو غم غلطه وي خپل
زاهدان وهي تسبې د عقبا غم کښې

په دنيا کښې هيڅ څوک خلاص نۀ دے له غمه
مګر خوښ يم زۀ اقبال د اشنا غم کښې

ياده مۀ مې راځه هر ساعت په زړۀ کښې
ودره وے مې د بې ننګه يار په ورۀ کښې

لاس ونــۀ کــاږې وحـــشته په اسانه
لا مې څو ريښې دي پاتې ګرېوانۀ کښې

اور د هجر مې زړۀ هسې کړو تڼاکې
لکه وږے چې څوک وريت کړي تنارۀ کښې

په مزه شانه را کاږه انختے زړۀ مې
کړې زخمي به زړۀ زما اوربل خوارۀ کښې

کۀ دوبار دوبار سېزې مې ګيله څۀ ده
اور له بيا تلۀ په نصيب دي د سکارۀ کښې

زۀ اقبال به کله خلاص شم له غمونو
تش غمونه دي زما تندي سپېرۀ کښې

ستا د مينې راز مې پټ دے په سينه کښې
لکه در چې څۀ رنګ پټ وي ګنجينه کښې

خپل حُسن ته پخپله به حېران شې
کۀ مې اوليد تا د زړۀ په ائينه کښې

دا خوشبو ده ستا د زلفو نۀ پوهېږم
کۀ دې اولمبل د عطرو په چينه کښې

لـــږ پـــه وار وار ورَوه د بـــڼو غـــشي
پاتې نۀ شو ځائے مې زړۀ او په اِينه کښې

پـــه اوصـــافو پـــه اعمـــالو منـــحصر ده
خر له خر بولي مکه او مدينه کښې

اقبال مۀ شماره د نورو صف کښې ياره
پکار فرق دے په نوي دېرينه کښې

ما ترک کړے ځان جهان دے ستا په عشق کښې
دالا څۀ کړې چې ايمان دے ستا په عشق کښې

مرګ ته غاړه څوک اسانه باندې نۀ ږدي
د ا وَماته کار اسان دے ستا په عشق کښې

ســـــر وهــــلے ســـرګردانه ځـکـــه ګـــرځـم
لکه باد مې روح پرېشان دے ستا په عشق کښې

پـــه پــــلکونو د ســــتم لــــږمه ګـــــډ وډ
زړۀ نيولے مې سندان دے ستا په عشق کښې

خاص د سيند د منځ د ګټې په مثال يم
ما ليدلے هر طوفان دے ستا په عشق کښې

مناســــب نــــۀ دي چې تــــۀ ورســـره خانــــدې
د اقبال څيرې ګرېوان دے ستا په عشق کښې

چې دا سپين وېختۀ پېدا شو زما سرکښې
را ګوذار يې کړم د جونو په نظر کښې

روا نۀ ګڼي په لوري مې کاتۀ اوس
تل خبرې به زما وې په ګودر کښې

ګل مزه کاندي په باغ يا په محل کښې
قيمت نۀ لري ډېران يا په کنډر کښې

پــه پــالشــو پــه روغــنو بانــدې نــۀ شي
چې وېنو لرګے خوړلے وي ځيګر کښې

ټک د زلفو يې اقبال ځوانۍ کښې زوړ کړو
څـــۀ ناشـــنا زهـــر مــې وليـــدۀ اژدر کښــې

دنيا ولې مې پرېږدې نۀ په خپل حال کښې
ورکېدۀ غواړمه زۀ د يار په خيال کښې

ما د يار هجر کښې موندے هسې خوند دے
چې موندلے به چا نۀ وي په وصال کښې

لکه بوټے به مې درست کال تېرېدۀ پرې
کۀ سپرلي غوندې اشنا راتلے په کال کښې

زۀ د عــــشق مـــئيو هســـې رنـــګ عــادت يم
چې مې فرق هډو نۀ راځي په چال کښې

زولنـــۍ بـــه پـــه کــــچه تــــارونو شـــــمارې
کۀ اقبال غوندې شوې ګېر د زلفو جال کښې

بيا مې نۀ موند څوک د مينې په دنيا کښې
څۀ نه څۀ غله به پرته وه په هر چا کښې

زۀ د سر سړے په اوسط نۀ قانع کېږم
خو طلب دغه همره نۀ وۀ په اشنا کښې

جدائــــي زمـــــونـــږ تـــر مــــنځه امـــــتحان وۀ
شکر دا دے چې بدلون رانغے ما کښې

زۀ چې ژاړم تۀ پرې ولې نۀ پوهېږې
د مــــاشوم مــــدعا پـــټه وي ژړا کښـــــې

مصنوعي خول کښې چې ښکلې ښکلې ښکاري
څهرې ډېرې وي بدلـــې پـــه رڼــا کښــــې

پــه توبــــو بانـــدې توبـــــې مــــــې اويســــتلې
کمـــــے ولــــې نــــۀ راځــــي مــــې پـــه ســزا کښې

د رقيبانو غمازانو منځ کښې
عمر شو ګران د دښمانانو منځ کښې

پخوا له وېرې خلقو کلي کؤل
وېره ده اوس د انسانانو منځ کښې

زړۀ مې ارزو د تورو زلفو کؤي
لېونے خوښ دے د مارانو منځ کښې

محفل د ښکلو د شرابو دور
لکه بورا مست د ګلانو منځ کښې

په زلزله باندې را پرېوځه واړه
لېلا مې بند شوه قلاګانو منځ کښې

ليک د تقدير څوک ورانولے نۀ شي
اوسي بلبله د زاغانو منځ کښې

پته اقباله د ژوندون نۀ لږي
لږ ساعت کېنه د يارانو منځ کښې

هنګامه د حسن و عشق ده په دنيا کښې
د ژوندون معنٰي به څۀ وے په خلا کښې

دا کشس دے ټول د حسن چې ساتي عشق
په حالاتو کښې د مرګ هم په رِجا کښې

هيڅ به خوند په افسانه کښې پاتې نۀ وۀ
حقيقت کۀ چرته ټول وے په رڼا کښې

ستا د پاره چې دا دومره اهتمام دے
څۀ نه څۀ خوبي وه اخر په تا کښې

ملايان يې په محراب او ممبر ګوري
رندان ګوري يې په جام او په مينا کښې

لېوني دي چې صحرا په ځنګل سر دي
اقبال بيا موندۀ وېړيا د زړۀ درزا کښې

طمع د ګل ساتله ما جولۍ کښې
ازغي راپرېواتۀ زما جولۍ کښې

جولۍ خوره مې خوشحالۍ له کړله
غم راته واچؤو دنيا جولۍ کښې

زۀ چې کوڅې له د اشنا راغلمه
جمع کړې ګټې خلقو بيا جولۍ کښې

بـــې نـــوا مــــا لۀ دره خــــپل مــۀ شــړه
خېر خلق اچئ د ګدا جولۍ کښې

اوس ماتوې او کۀ پرېږدې دلبره
ما اقبال زړۀ واچؤو ستا جولۍ کښې

لکه دقيس کاڼي ورېږي په ما ستا کوڅه کښې
راشه پخپله ننداره مې اوکړه دا کوڅه کښې

مۀ حېرانګئ هغه مړے به يم زۀ عالمه
چې بې کفنه بې دفنه وۀ د اشنا کوڅه کښې

ښکاري د مينې لېونے راغے د کلي په لور
چې ماشومانو جوړې کړې ده غوغا کوڅه کښې

څوک به د مانه خوش نصيبه په دنيا نۀ وي بل
د قبر ځائے کۀ مې نصيب شو د لېلا کوڅه کښې

د اقبال دغه همره وس دے نور کؤلے څۀ شي
کېني دېوال سره دا ستا کؤي ژړا کوڅه کښې

ستا په انتظار مې سترګې ووتې
سوزم په انګار مې سترګې ووتې

ګورمه چې څنګه سر کوي وعده
چپ يم کۀ دا وار مې سترګې ووتې

بيا دې هم د ښار رسم بدل نۀ شو
وختم په دار سترګې مې ووتې

ستا يادونه کم نۀ دي چې هېر دې کړم
ستوري دي په شمار مي سترګي ووتي

هر وختې په سترګو کښې غړېږي مې
ستا د غم په خار مې سترګې ووتې

هسې خو اقباله افلاطون يمه
يار ته په اظهار مې سترګې ووتې

شنډې پــه شــاه لاړلې بيـــا وريځې
ولې نــــۀ ووري اخـــــر دا وريځې

ډېـرې پـړقـېږي ډېــرې وغريږي
خو نۀ کړي مونږ سره رښتيا وريــځې

سترګې د زمکې ورته سپينې شولې
اوس هم تېر باسي په صباورېځې

فـصــلونه وسول ګلان وريژدل
غواړي لا نوره څۀ بها ورېځې

د تورو سپينو سره څۀ دي زمونږ
ښۀ دي چې وورېږي آ،ورېځې

کله بينګړي کله ټيله ته ګورم
وائم کۀ دې خوا شي خطا ورېځې

چې طمعه را کړي بيا و نه ورېږي
ورکې شه داسې بې وفا ورېځې

در به شم څۀ چې غمازانو لارې ونيولې
مونږ ته د مينې دښمانانو لارې ونيولې

چرته د عشق د ليوني تندې به بيا ماتېړي
د ښار کوڅه کښې ماشومانو لارې ونيولې

پيغله شوه اوس يې بوسه هغه شان اسانه نۀ ده
مخ ته يې د زلفو ښامارانو لارې ونيولې

شاه د راتللو نن اميد جوړې په دې لاره دے
په هر قدم چې ملنګانو لارې ونيولې

زمونږه وران کلي ته پېښه پسرلے نه کوي
هســــې بـــــې صـــبره بوراګانـــو لارې ونيولې

په داسې حال کښې به کاروان څنګه منزل ته رسي
د کـــــــور دلال اؤ رهـــــــزنانو لارې ونـــــــيولــې

په خړه سترګه به مغل خېبر ته ونه ګوري
پــــه صـــــداقت کـــه افـــغانانو لارې ونيولـــې

ناوې کېدو جوګـه اقـباله دپـښتوغـزل شو
افسوس دے دا چې باباګانو لارې ونيولې

ستا هر اشنا سره بيا بيا خبرې
چې راسره ګډې کړي ستا خبرې

د وصال شپه کښي تر سحره پورې
نۀ خلاصېدې به ستا زما خبرې

درېغه چې بيا هغه وختونه راشي
کـؤلـې تـا اورېـدې مـا خـبـرې

زۀ ستا په مينه باندې ساه اخلمه
کېښودې تا په غوږ د چا خبرې

زړۀ مې هر وخت د وينو اوښکې ژاړي
ياران مې غواړي د خندا خبرې

دا لېوني پېريان د عشق اقباله
نۀ اوري د پير او د ملا خبري

د بر ټس ډکيا چنار مې نۀ کړې
زړۀ ځان مې بېلودل خو يار مې نۀ کړې

سر دې شو سپين ږيره زما سپينه ده
ماشوم ئې هغه شان هوښيار مې نۀ کړې

بې وفائي ده ستا خمير کښې اخلې
هيڅ د وفا نه خبردار مې نه کړې

په رنګ ښائسته اؤ په عمل بده ئې
د قوتي لعل داني د کار مې نۀ کړې

تانه چې چرته هم ګناه شوے دے
په سر مې واخست ګناه ګار مې نۀ کړې

ډېــره د صـــبر الله هــــو مـــې ووې
زړۀ چپ مې نۀ کړې په قرار مې نۀ کړې

اقبال د زړۀ ټپې ارمان مې دا دے
يؤ ځل په زوره يکه زار مې نۀ کړې

لا مې هغه شان د زړۀ په کور کښي تا کړې
هسې نه چې ځنکدن کښې مې خطا کړې

سپين بانګې به شکرانه کښې مُلا در کړم
د مجاز مينه به څنګه مې روا کړې

ښکاري ځان راته په هر شکل کښي وړ يم
زنګون مات کړه راسره شرع په چا کړې

ما کړ ه سپينه جامه خپله تکه توره
لکه سپين باز مې له هر توره صفا کړې

هغه سترګې چې به ته ترې ځارېدلې
هغه سترګې مې خدائې تا وته بلا کړې

داسې چارې په کافر چا کړې نه دي
لکه هر ساعت چې ته اشنا په ما کړې

د اقـبــال دلــه آرام درلــه عـنـقـا دے
ورپـه غـاړۀ ئې د هسې دلـربا کـړې

داسې مراور شوې چې په عمر کښې اوس نۀ راځې
ساه چې مريض ورکړه نو طبيبه بيا بـه څـۀ راځې

زۀ چـې کلـه ښکلې بشره وينمـه يا ګل وينم
هر چا نـه اول اشنا پـه سترګو کښې مې تـۀ راځې

خدايـه تـۀ قادر ئي ماتـه هغه منظر اوښائي
کله چې پـه مرګ به مې دا تـه پـه ژړېدۀ راځې

وايه د بل چا زړۀ دې هم داسې غوڅ غوڅ کړےدے
څنګـه چې پـه ما ، پـه خټکي لکه چاړۀ راځې

نن د اقبال زړۀ څـۀ عجيبه شان پرېشانـه دے
د يار د کلي باده پـه دې لوري ولې نۀ راځې

هسې نه چې بې اعتباره مې اعتبار کړې
د آسمان نـه مې پـه زمکه راګوزار کړې

زما سترګو کښې دا ستا هغه مقام دے
چې په وينځو به لېلا شيرينه شمار کړې

رقيبانو تـه مـې سترګـې کته نـۀ شي
ښکاره مۀ کړه پټ کۀ هر ستم نګار کړې

چرته جوړ نۀ شي سبب د رسوائي ستا
چې په ورۀ کښې په خبرو مې حيصار کړې

د رسمونو ديوالونه کۀ پرې نۀ وځي
وايـه څو پورې زما بـه انتظار کړې ؟

پرېواتـۀ دي لـه ګړنګ اخـر اقبالـه
تږ چې تـۀ د ژوندانۀ په کومه لار کړې

فلکـه ! ولې مې لـه خپله ياره بيل ګرځـوې
لکه پرکار په شان له سر راباندې تل ګرځوې

زړۀ مې دے درمن لږېدلے د کال دولس مياشتې
ترس دې نۀ شي د غمونو پرې غوبل ګرځوې

د دښمنـۍ پـه نوعيت دې نـۀ پـوهېـږ مـه زۀ
چې ناممکن وي کوم هغه زما منزل ګرځوې

طمع به څو د بچ کېدو پـه زړۀ کښې زۀ ولرم
راښکلي غشي راپسې چې د اجل ګرځوې

په طوفانونوکښي راګېره ده کشتۍ مې د ژوند
نـۀ ډوبوې اؤ نـۀ پـه لوري د سـاحل ګـرځـوې

دا زۀ اقبـال دې د ستـم نخښه يوازې يمـه
کۀ په دې حال کښې څوک زماغوندې هم بل ګرځوې

لکه زۀ په تا مئين يم داسې تۀ شې
چې خبر مې لږ په حال د مئن زړۀ شې

روغو خلقو ته جهان واړه روغ ښکاري
چې پخپله په ژوندون کښې دړمن نۀ شې

مهجورانو پورې بيا به خندا نۀ کړې
کۀ رنجو غوندې د عشق په غرګي وړۀ شې

تـرهېدلے رانـه ګرځـي اهو چشمـه
نـۀ پوهېږم چـې اشنا به مې په څۀ شې

پـروادار د زمانـې د ستـم نـۀ يـم
يـؤ ېـواځې کۀ دا تـۀ راسره ښۀ شې

د عشق غم په خوشحالۍ به بدل نۀ کړې
کۀ اقبـال غونـدې خبر ئې پـه خواږۀ شې

په همت او په هنر به وخت غلام کړې
ورګوزار بۀ يې کمند په اوچت بام کړې

کائنـات دے تـا د پـاره پـېدا شوے
دا پـه تا ده چې بۀ څنګه تهِ دام کړې

ښـه اؤ بـد يې درتـه وښودل د لارې
خوښه ستا ده چې اوس تۀ څنګه اقدام کړې

کـۀ املـونے دې سرکښـه نفس تـه واچـؤو
هلـه ځان بـه دې لائـق د احترام کـړې

د غفلت نـه بـه وګړ ے څۀ بېدار کړې
چې خبرې ورتـه جـام اؤ د خيام کـړې

سترګې سپينې د اقبال په انتظار شوې
صبا کلـه د تيارو بـه اختتام کـړې

دا زما نـظر وه چې دا تـۀ مـې بېنظير کـړې
داسې مصور وم نا ليدلے مې تصوير کړې

ولاړ ورته حېران مې دي رقيب اؤغماز دواړه
دا رنګې مورچې د عشق په توره مې تسخير کړې

سوچ هم ورته نـۀ رسي نـوري اؤ د نـاري څـۀ
داسې کارنامې پـه نـوم د خـټو دې خمير کـړې

ښاې د موټي خا ورې عظمتونـه رنګ پـه رنګـه
کله اسماعيل مې کړې اؤ کله مې شبير کړې

څوک هم چې دا ستا په محبت کښي شريک نۀ کړم
پاک د ائينې په شان له خيريه مي ضمير کړې

څنګـه بـه ګناه سترګو اؤ زړۀ تـه اقبـال وکـړه
تۀ چې ورته ځان خپل د ګل نه هم قجير کړې

خلقو چې په ما باندې اشنا نه سترګې پټې کړې
ما هم په بدل کښې د دنيا نه سترګې پټې کړې

چې مخ د يارليدے نـۀ شمـه ګوپ توره تيارۀ ښه ده
مړې کړئ رڼا ګانې ما رڼا نه سترګې پټې کړې

هغـه شپـه څنګـه هېره کړمه تتو رڼاګانو کښې
ما چې او کتل دې د حيا نه سترګې پټ کړې

نـوم چې مې همزولو پـه اول وار ورتـه واخستـو
واختېده پـه شاه او د خندا نـه سترګې پټـې کړې

انسان وم کاڼے نۀ ومه فرياد مې د خولې اوښاتۀ
ډېرې کۀ دا ما يې د جفا نه سټرګې پټې کړې

اوږي نهنـګ اوخـوړم اقبـالـه د هـجران آخـر
هر څـومـره کـۀ ما د دې بلا نـه سترګې پټ کـړې

اوس دې پاتې نۀ دے هغه زور د مينې
معلوميږي په مړېدو دے اور د مينې

همه تور راته اوس ټول د سترګو تور شُو
چــې راپـورې شو را پـورې تـور د مـيـنـې

په قفس کښې مې سر خوږ لکه دزرک کړو
معلوم نـۀ شو په هيڅ لوري لور د مينې

دا زما خـوس نـصيبي نـۀ ده نـور څـۀ دي
چې مې بيا موند ستا په زړۀ کښې کور د مينې

نادانان لـۀ نـادانۍ راتـه پېغور کړي
سـر زمـا اوچت کـړو لا پېغـور د مينـې

څـۀ بـې رنګا زنـدګي بـه د اقبـال وے
کۀ پکښې نۀ وے د استا انځور د مينې

تـۀ لېلٰي وے کۀ زمـا مينې لېلا کـړې
په جُمله و معشوقو کښې مـې بالا کـړې

د حسېن غوندې له سره عشق کښې تېر شوم
مقـدس مې لکـه دشت د کربـلا کـړې

چې صفت يې ستا د سترګو دے اؤرېدے
سترګې زېړې په حسد باندې شهلا کړې

غـل تـه څـوک د محبت پـه نـظر ګـوري
زړۀ د هغۀ شې چې د چانـه د زړۀ غـلا کړې

زمانـه بـه دې منصور غونـدې په دارکا
چې د سِر خبـرې اقبالـه بـرمـلا کـړې

تۀ چې داسې ادا ګانې دلبري کړې
څۀ به کېږي کۀ عالم تول چکري کړې

چاته ګورم ستا د زلفو اسير ښکاري
خداې خبر چې څۀ افسون جادوګري کړې

په قهقه چې د همزولو سره خاندې
پـه حـېرت د سـر درو زرکـه دري کـړې

سُور او سپين رخسار دې لعل د بدخشان دے
پـه څوکۍ ورله د زلفو منګري کړې

د ژوندون طمع به څۀ عاشقان کاندي
حواله يې چې د سترګو د امزري کړې

لکه بڼ پاڼه لـوګے مې کـړه خپل ځان تـه
وائي اقبال کۀ نظربازو نظري کـړې

هغه يار چې مې وعدې د قيامت کړې
نن يې ماتې راسه په يو ساعت کړې

په سرشت کښې د خوبانو وفا نيشتے
کۀ يوازې بدې چارې مې قسمت کړې

زرۀ په دې باندې د يار شکرګزار شه
چې اشنا يې د غمونو د لذت کړې

پښتانۀ باڼۀ کوزسري غوندې ښکاري
معلوميږي زړۀ په بدو ملامت کړې

کافر زړۀ به د چا پاتې شي په وس کښې
تۀ چې داسې اداګانې د قيامت کړې

دا د هجر تنده مړه به د اقـبال کـړې
کۀ شربت ورله د لبو عنايت کړې

زما فخر دے دا ستا په پاکې مينې
صدقه په تا هزار هزار شرېنې

د مرګ وېرې نه لېلا محمل قبول کړو
توې يې نۀ کړې د مجنون د پاره وينې

ته په خپل لوظ قائمه لکه غر يې
عشق پښتو دې دواړه يو کړۀ مه جبينې

دعواګير په کؤمه خوله د عاشقۍ دي
چې ښېښې د زړونو نفس يې کړې رمېنې

زۀ اقبال د هغه پېغلو نه قربان شم
چې د يار په انتظار کړي کمڅۍ سپينې

تۀ چې زلفې راخورې کړې په مخ ګُورې
ليونے دې کړمه زۀ په حُسن پوُرې

د نشو په سمندر کښې مې ورډوب کړې
غټې سترګې چې راواړه وې مخمُورې

زاهدانو کۀ دا وليده دنيا کښې
په جنت کښې به قبول نۀ کړي بيا حُورې

تا د عشق د لذتونو چې بهرپور کړې
دا لمحې زما د ژوند دي ستا مشکُورې

سپينې لېچې دې بهر کړې د لستوڼو
ګويا ږدې مې په مرۍ دا سپيـنې تـُورې

داسې ظلم پـه اقبال چـا کـړے نـۀ وۀ
لکه ته د نا مسلم باچا کړې لُورې

ما د مينې خداې ګڼلې
بت د کاڼي اوختلې

په نظر کښې زما څۀ وې
اشنا تۀ پرې نۀ پوهېدلې

تۀ د خپل هوس غلام وې
ما د عشق په لار بيؤلې

چې دا ستا زړۀ ماته نۀ وۀ
ما به څو مجبوره ؤلې

مسافر د جدا لارو
په يو موړ به بيلېدلې

ګلې ستا څۀ قصور نۀ وۀ
اقبال وۀ نۀ پېژندلې

ډېرې اوشوې د اشنا د بام خبرې
اوس پکار دي د وطن او قام خبرې

چې د لوږې نه کولمې سندرې وائي
خوند په خوله نۀ کړي د ميئو جام خبرې

د هنر او د سائنس شوه زمانه اوس
نۀ چليږي د رُستم او سام خبرې

په خالي لاسونو نۀ تر سره کېږي
په دولت کېږي د ننګ و نام خبرې

په تيارو کښې ځکه ګرځې سرګردانه
چې دې هېرې کړې د خپل مرام خبرې

چې قدم اخلې په فکر باندې اخله
له صياده اؤرم بيا د دام خبرې

فلسفه او څۀ حکمت په دې کښې نشتے
نۀ پوهېږې تۀ اقباله عام خبرې

لکه زۀ په تا مئين يم داسې تۀ شې
چې خبر مې لږ په حال د مئين زړۀ شې

روغو خلقو ته جهان واړه روغ ښکاري
چې پخپله داغ د ستنې په سر نۀ شې

مهجورانو پورې بيا به خندا نۀ کړې
کۀ رنجو غوندې د عشق پۀ غرګي وړۀ شې

ترهېدلے رانـه ګـرځـې اهُـو چشمـه
نۀ پوهيږم چې اشنا به مې په څۀ شې

پروا دار د زمانې د ستم نـۀ يـم
يو يوازې کۀ دا ته راسر ښۀ شې

د عشق غم په خوشحالۍ به بدل نۀ کړې
کۀ اقبال غوندې خبر يې په خواږۀ شې

سر مې خم دے کۀ ته هر څۀ راته وائې
بو مې ځه کۀ قتل ګاه لره مې بيا ئې

ما خپله رضا ترک کړه چې مئين شوم
عذر نشتے چې په څۀ باندې رضا ئې

ته چې هر ساعت اعلان د جداېئ کړې
داسې ښکاري لکه خوښ په مرګ زما ئې

په قسمت کښې سکندر نه به تېرې وي
ګلو ښاخه په نصيب کښې به د چا ئې

د خوبانو کمے نشتے په دنيا کښې
مګر هر صفت کښې هر چا نه بالا ئې

زۀ اقبال دې د مجنون له حاله تېر کړم
او خو وايه چې ته هم هغه لېلا ئې

هسې نه چرته بې اعتباره مې اعتبار کړې
د اسمان نه مې په زمکه را ګوذار کړې

زما سترګو کښې د استا هغه مقام دے
چې په وينځو به لېلا شرينه شمار کړې

رقيبانو ته مې سترګې کته نۀ شي
پټ چې هر ستم په ما باندې نګار کړې

چرته جوړ نه شي سبب د رسوئې ستا

چې په ورۀ کښې په خبرو مې حيصار کړې

د رسمونو دېوالونه کۀ پرې نۀ وځي
وايه څو پورې زما به انتظار کړې

پرېواتۀ دي له ګړنګ اخر اقباله
تږ چې ته د ژوندانۀ په کومه لار کړې

چې د مخ اور له دې ښکل کړۀ ورانې زلفې
پېچ و تاب وخوري له تاؤ نادانې زلفې

باده ګرځه تر قيامته پريشانه
بادَولې ورله تا پريشانې زلفې

په هر رګ رګ مې خوارۀ شو د عشق زهر
ټک دې هر وخت راکؤي مارانې زلفې

له هغې ورځې ځوانۍ پسې زما دي
چې دې شوې له کومې ورځې ځوانې زلفې

در د اوښکو په جولو مې توې کړل
د يار رانغلې په لاس مې ګرانې زلفې

د اقبال نصيب نظر خاشاکو باندې نۀ دے
کۀ يې نۀ وي په نصيب رېحانې زلفې

ښکاره ماته شوه بها زما د مينې
چې احساس اوکړو اشنا زما د مينې

التفات يې په نظر کښې چې پېدا شو
جوړې ختمه شوه سزا زما د مينې

ماته هيڅ خوبي په ځان کښې ليدے نۀ شي
د يار خوښه ده ادا زما د مينې

د نفرت تيارې په تېخته باندې لاړې
چې را اوښاتۀ صبا زما د مينې

ما اقبال له خو پرې فخر دے ناصحه
تۀ غنده هر وخت ګناه زما د مينې

په ګلو معموريږي ګلستان د هزارې
چغار کړي خوشحاليږي بلبلان د هزارې

تعداد چې د ادب د ستورو زيات شو په فلک
روښانه د ادب شو کهکشان د هزارې

وږمو ته يې حېران دي په چمن کښې بوراګان
نا ا شنا عطرپاشي کا عطاران د هزارې

خـېرازه د ادب فصـل بـه ولـې دلته نۀ وي
په وينه يې اوبۀ خور کړي دهقانان د هزارې

پکار دے په تصنيف او تاليف کښې دومره تږ
چې پاتې چرته را نۀ شي کاروان د هزارې

چرته ما غوندې له غمه اوزګار نۀ شې
په طلب د قرار ګرځې قرار نۀ شې

محبت له دې دا کسي هسې اوځه
چې ته غواړې د چا يار شمه يار نۀ شې

دا ښائسته صورت دې هسې شه بد رنګه
چې کتو له په ائين کښې تيار نۀ شې

مدام ما لکه کوهي ته غورزوې ته
هسې رنګ ټکرې اوخورې هوښيار نۀ شې

قوتي لعلو د دانې غوندې بې قدره
په ښه رنګ باندې هيچا پکار نۀ شې

درد د عشق په زړۀ دننه تېراوې خپل
د اقبال غوندې قابل د اظهار نۀ شې

دغه همره لرې شوې زمانه د سپوږمۍ په شان له
لکه ماشوم چې مې لاسونه کړۀ اوږدۀ درپسې

تۀ چې زمونږ د چمه لاړې خوشحالي ﻻړله
خفه خفه دي د ټول کلي لوے واړۀ درپسې

د تلو په وخت کښې دې اسره هم د راتلو را نۀ کړه
حېران په دې يم ولې ومې نۀ چؤدو زړۀ درپسې

ته په يو پړک کښې د برېښنا په شان پناه شوې لاړې
لکه باران مې شُو ټول عمر ژړېدۀ درپسې

څو ورځو نه پوهېدم چې افسانې دې لټولې
يارۍ د ماتولو بهانې دې لټولې

په زرو د وفا او د خلوص نه زيات مئين وې
هر جېب او په هر کور کښې خزانې دې لتولې

قرار زړۀ کښې دننه وي بهر نۀ موندې کېږي
زما زړۀ لونيه مېخانې دې لتولې

کمان د روځو سم کړه د بڼو غشي تېرۀ کړه
حاضر دي زړۀ ،ځيګر کۀ نخښانې دې لتولې

ځواني ده او ښائست دے د مطلب ياران به ډېر وي
خو مومې به ما نۀ کۀ زمانې دې لتولې

اقباله د غالب او د فراز انداز مې خوښ دے
اقبال او د رومي که معنې دې لټولې

هغه اشنا داسې ناشنا کړې سترګې
چې بې اعتباره يې زما کړې سترګې

په خپلو سترګو پوخ يقين وۀ زما
يقيني ماله يې خطا کړې سترګې

چې ژړول دې وو مقصود دلبره
زما دې ولې په خندا کړې سترګې

څومره خطا وم چې مې داسې ګنل
تا د نرګس ما د لاله کړې سترګې

څنګه توغه توغه ځوانۍ لوټ کؤې
عادت دې دا څنګه په غلا کړې سترګې

سترګې دې ماوته ژوندون را بخښي
زما يې تاوته بلا کړې سترګې

اقباله بيا يې کله زۀ پېژندم
چې په محفل کښې يې پېدا کړې سترګې

چې خورې زلفې په ما باندې څنډې
جوړې زړۀ رانه په بډه کښې منډې

تورو سترګو له کږې لکۍ دې پرېښوې
دا مې زړۀ له څيروې او کۀ ګنډې

چې وړه وې له هغه وخت نه وړې
سلامي مې درته دي د زړۀ جنډې

اهتمام زما د مرګ دے پرې پوهېږم
چې وعده دې په صبا صبا ځنډې

اوچې غنې د کوري په تنارۀ کښې
يا زما د زړۀ خيژي غرغنډې

ستا له مينې نه غماز مې لرې باسي
ازغمي راباندې هر رنګ هتهکنډې

خود به زړۀ د اقبال شنۀ خټه شين ساګ وي
چې پنځۀ وخته په زخم يې سکونډې

چې تۀ لا اوسه پورې هم ما سره مينه کؤې
ما ته خبره به صفا صفا او سپينه کؤې

زما اشنا يم ستا د هجر دو هاړې وهلے
د خوشبوئې تپوس بارانه له زمينه کؤې

د هر عمل ردِ عمل وي مساوي د عمل
د خوشحالۍ اميد زما له زړۀ حزينه کؤې

چې زړۀ يې اوغواړي هم هغه وخت به کډه تړې
دومره مالک باندې وېسيا ولې مکينه کؤې

بې له اقباله دې بل څوک چرته موندلے نۀ دے
اسمانه ټوقه چې هر ځل په ما سنګينه کؤې

تۀ چې جوړ کله ساده سُوده سينګار کړې
پـه حـېرت ورتـه همـه جـونـه د ښار کـړې

تورو سترګو له نرے سلائي ور کـړې
شونډے سرې په دنداسه لکه انګار کړې

سروه پاتې شي پـه خـپل مقـام حېـرانه
چې د زرکې په شان تۀ کله رفتار کړې

په خندا کښې رنګا رنګ ګـلونه سپړې
د زرۀ دشتې له زما ګل و ګـلزار کـړې

د ګتکې نه دې څوک ځان ساتلے نۀ شي
چې راساز د تورو زلفو چمچه مار کړې

چې د غرۀ په دنګه څوکه يکه زار کړې
په سرود کښې ورسره شريک ابشار کړې

اقبال ستا د حسن کوم اړخ به ستائي
مکېزونه پـه قـدم قـدم هزار کړې

ما چې درته وې مۀ کړه زلفانو سره لوبې
وبه دې خوري کړې چې د مارانو سره لوبې

څومره ښکلے وخت وۀ بې غمي وه خوشحالي وه
يادې په کوټو چې کړم يارانو سره لوبې

ستا په اننګو پرتو زلفينو ته زورېږم
هر وختې لږيا دي کړي ګﻻنو سر ه لوبې

هغه ډېر لېوني دي چې په عشق کښې ګټه غواړي
زده نۀ دي زما د استادانو سره لوبې

وَ بلا دې واخلم تورې سترګې کړه را جګې
غواړي مې نن زړۀ د بلاګانو سره لوبې

بيا هغه کړکۍ ده او سپوږمۍ د څوار لسمې
اقبال کړي رنګا رنګ د خنداګانو سره لوبې

هيڅ خبر له ځان نۀ شوم د عشق اور شو په ما پورې
چې مې څو لمن راښکله همره نور شو په ما پورې

د زړۀ ورمې ورته لرکړو ټول اختيار مې ورله ورکړو
په مزه مزه يې لُوټ کړم داسې چور شو په ما پورې

بوراګانو مينه وکړه پتنګانو ځان ستي کړو
چا پرې ګوتې پورته نۀ کړې خويو تور شو په ما پورې

زۀ به چا پېژندے خلقه ما غوندې عالم څۀ کم دے
زۀ د جونو لونګين شوم کله تور شو په ما پورې

زما کلے يو چمن وۀ زۀ اقبال پکښې بلبل وم
چې اشنا مې کډه اوکړه رتنبهور شو په ما پورې

ماته کؤه مې د جانان خبرې
رېباره څۀ کړم د جهان خبرې

د چا له خولې چې نوم د يار اؤرمه
لږي په ما د قند په شان خبرې

زلفې دې بيابيا په رخسار را درومي
ګنج سره څۀ کؤي ماران خبرې

د عشق خبرو ته اوزګار نۀ يمه
دومره شوې ډېرې د دوران خبرې

زما يقين دے هيڅ به ګرم نۀ يمه
کۀ ستا زما شوې په مېدان خبرې

چې ستا هستۍ زۀ خپل ځان ته ګورم
زمکه به څۀ کړۀ د اسمان خبرې

اقبال په ګوتو حسابونه نۀ کړي
قبول دي عشق کښې د تاوان خبرې

چې مې په زړۀ راشي اشنا ستا د يادونو چپې
لکه څوک ډوب کا د ژورو دريابونو چپې

ماله زما کلے زندان شو زلفې باد ته نيسه
چې دې خوشبوځان سره راوړي د بادونو چپې

شېخان رندانو نه د صبر تقاضې څنګه کړي
سترګې دې ډکې پيالې د شرابونو چپې

زۀ ستا د هجر په قفس کښې د غم غاړې وهم
اؤرم چمن کښې دي د مستو بهارونو چپې

دخوشحالۍ نه به يې زړۀ اوچوي ښه ده نۀ راځي پرې
سحر ماښام په چا راځي چې د غمونو چپې

ترس اسمانه نۀ کوی بله څۀ فتنه به ګورې
په ډاډه زړۀ مې دي زغملې د وختونو چپې

دا نوبهار مې د غزل کۀ دېوالي راغلله
څوک يې شمارلے شي اقباله د رنګونو چپې

خلقو له ژوندونه مزې واخستې
ما له ځيګرخونه مزې واخستې

روغ عالم يې ځان باندې بلا ګڼي
له عشقه دې مجنونه مزې واخستې

څوک هډو ناشنا دي له دردونو نه
چا له مېږه تونه مزې واخستې

مړۀ يې په دروغه زلزله کښې کړۀ
کونډو له کنتونه مزې واخستې

نادار يې بېګناه مدام په ګرفت کښې دے
بادارو له قانونه مزې واخستې

ساحرې تورې سترګې ، تورې زلفې دي
يار مې له افسونه مزې واخستې

اقبال په تغزل کښې د غزل ګوره
ګوهر يې له مضمونه مزې واخستې

دا څنګه سحر دے چې تيارې يې لرې نۀ کړې
ليکې له تندي راله سپېرې يې لرې نۀ کړې

ماتې دا پښې شي چې پرې زۀ ودرېدے نۀ شم
محتاج د ډانګورۍ يمه اسرېيې لرې نۀ کړې

شوق مې لا سېوا شو چې يې ست د پالنګ وکړو
چل يې راسره وکړو پهرې يې لرې نۀ کړې

ته لاړې پخپله خو يادونه دې لا نۀ ړل
کوچ اوکړوکوچيانو خو دېرې يې لرې نۀ کړې

وخته مې ډېر اوکاتۀ چې سم به راسره شي
ږدي مې په مرۍ تورې تېرې يې لرې نۀ کړې

څۀ پښتونولي د پښتون پاتې ده اقباله
چې بُوس وو هغه اوسُو خو ايرې يې لرې نۀ کړې

سحره چرته په تيارو کښې ورک شوې
د انتظار ستړو لمحو کښې ورک شوې

ډېر مې پره کړې خو پېدا مې نۀ کړې
زړګيه داسې يې کوڅو کښې ورک شوې

هــېره دې کــړلــه د بــاطـــن بــــدرنــګي
چې د ظاهر په رنګينو کښې ورک شوې

ورک تـــشخص درنــــه د ځــــان ځــــکه شــو
چې د پردو په فلسفو کښې ورک شوې

اقبالـــــــه دا دې خــــوش بختـــــي وګڼــــــــه
تۀ کۀ په لاره د پښتو کښې ورک شوې

ما سره ستا هغه وعدې نيمګړې
په انتظار دۍ له مودې نيمګړې

کامل وصال دې خداې زما نصيب کړي
اور مې لا نور زيات کړي لمحې نيمګړې

چې دې په نيم مخ باندې راښکۀ پلؤ
دا څۀ دې اوکړۀ شوې لمبې نيمګړې

چې انتظار درته زما نۀ وي بيا
ولې دې پورې وي تمبې نيمګړې

زۀ ليونے يمه دا ستا د کوڅو
بغېر له ما دې وي کوڅې نيمګړې

راشه اقبال وائي چې پوره کړو دواړه
ختم شي لطف د قيصې نيمګړې

خوښ يم دنيا د هنګامو نه لرې
فکر د يار کښې ابادو نه لرې

د پروانې طبع ده ما موندلې
ژوند مې محال دے د لمبو نه لرې

خيال دې د زلفو راسره ځي چې ځم
نۀ شمه تلے دې زولنو نه لرې

د ګل ديدن بلبله څۀ به اوکړې
ځان يې ساتې چې د ازغو نه لرې

ښکاري جنون د اقبال لا سېوا شو
اواز راځي يې د مېرو نه لرې

ياره زما نه لرې تللې نۀ شې
ياد دې زما د زړۀ نه وړلې نۀ شې

زۀ دې ديدن د زړۀ په سترګو کؤم
سلو پردو کښې پټېدلې نۀ شې

زما باور دے خپلې مينه باندې
تۀ مې هيځ کله هېراولې نۀ شې

تهمت او مينه ورسره سره دي
عشق کښې تهمت ځان ساتلے نۀ شې

اقباله عشق غشے دې داسې وخوړ
اميد دې کم دے رغېدلے نۀ شې

د زرۀ له دره در په در مې نۀ کړې
زۀ نابلد يم مسافر مې نۀ کړې

ما بې رخي چرته ليدلې نۀ ده
ګله ارتاؤ له خپل نظر مې نۀ کړې

زۀ ډېر په شوق ساقي راغلے يمه
له مېخانې ساقي بهر مې نۀ کړې

زما خلوص په خپل نظر کښې ساته
چرته ارزان په سيم وزر مې نۀ کړې

د زۀ اقبال درته يو سوال کومه
ګوره د خلقو برابر مې نۀ کرې

لکه په شاړه ګل شي ګل يواځې
داسې په غم کښې دې يم تل يواځې

خوږې خبرې پکښې ستا چې نۀ وي
اور دې شي پورې په محل يواځې

داسې موقع مې په لاس رانغلله
چې حال بيان کړم درته خپل يواځې

چې مې دا تورې زلفې ستا اوليدې
نۀ لري دا صفت سنبل يواځې

نورهم اصناف په شاعرۍکښې شته دے
اقباله تا خوښ کړو غزل يواځې

دومره په تا وکړم چا نۀ يي کړې
مينه مجنون په لېلا نۀ يي کړې

په غم کښې دومره دې ژړل غواړمه
يعقوب يوسف له ژړا نۀ يي کړې

هر يو ستم دې په خندا تېراوم
ظلم ته چا به خندا نۀ يي کړې

لټون د هغه محبت دے زما
چې يو عاشق په دنيا نۀ يي کړې

اقباله اوشينده د يار په اوربل
تر هغې ځان بس اشنا نۀ يي کړې

د دنيا په رنګينو کښې مې هېر نۀ کړې
شته غمونه زما بس دي نور ډېر نۀ کړې

زۀ نازېږم چې پښتون يم پېدا شوے
دا پښتون سر زما بل چاته زېر نۀ کړې

ما ليدلې خوشحالي په سترګو نۀ ده
دا د لږ وخت خوشحالي مې ګنډېر نۀ کړې

کال کښې يو ځل پسرلے په ګلو راشي
دا خو تۀ يې چې ټول عمرکښې پېر نۀ کړې

لکه سيپ به دې قيمت څۀ پاتې نۀ شي
راز د مينې دې اقباله برسېر نۀ کړې

مقصود ديدن او بهانې مې نورې
خيال پکښې ستا دے افسانې مې نورې

ستا خوشنودي چې مې حاصل شي اشنا
نشتے پرواه د زمانې مې نورې

خوشحاله ستا د در په خاؤرو کښې يم
نطر کښې هيچ دي استانې مې نورې

چې ستا له مينې نه محروم پاتې شم
ډېرې شي څۀ کړم خزانې مې نورې

خمار اقبال يې کړم د سترګو خمار
رد کړې د مئيو پېمانې مې نورې

قسم دے ياره کۀ زما هېرېږې
نۀ مې سحر نۀ مې بېګاه هېرېږې

احساس د غم او خوشحالۍ ختم شو
ځانه په عشق کښې څنګه دا هېرېږې

يواځې ناست غټ غټ بندونه تړم
د يار په مخکښې مدعا هېرېږې

چې پہ حساب د ژوندانۂ پوھہ شم

ھېرہ شہ مانہ کہ دنیا ھېرېږې

کله چې خاؤرې په اقبال شوې انبار
هله د زړۀ نه به يې اشنا هېرېږې

زۀ چې کېنم تصور کښې ستا يواځې
همره ښه تېرېږي وخت په ما يواځې

ستا غمونه راته ټول قطار قطار شي
مقابل شي ورته زړۀ زما يواځې

يوه ورځې به مې سيند له سره واؤړي
دا چې دومره کؤم زۀ ژړا يواځې

د حجاج ظلم به هېر شي له مخلوقه
کۀ يې اوليده په ما جفا يواځې

زۀ د عشق غم به پخپله خپل ګالمه
ولې نۀ پرېږدي ما دنيا يواځې

محفل ګرم مې د زړۀ په هغه لمحو دے
تېرې کړې چې وې ما او تا يواځې

زۀ اقبال چې دې خورې زلفې په زړۀ کړم
پېښه شوې ده په ما بلا يواځې

تا زۀ هېر کرم خو زمانه نۀ هېرېږې
خـو زمـا نـه مـې جـانـانـه نۀ هـېـرېـږې

هيڅ په عقل کښې مې نۀ راځي څۀ اوکړم
تپوس اوکړمه د چانه نۀ هـېـرېـږې

د يعقوب يوسفه نۀ راځې له مصره
څنګه بس کړم د ژړا نه نۀ هېرېږې

د وفا نه څنګه بس کړمه پښتون يم
تا بس نۀ کړۀ د جفا نه نۀ هـېـرېـږې

تۀ لۀ دې هورته څۀ غواړې اقباله
چې د خپلې د شها نه نۀ هـېـرېـږې

په عاشقۍ کښې اوچتېږي ګوتې
په ګلچينۍ کښې زخمي کېږي ګوتې

پورته يوه ګوته چې بل باندې شي
څلور په خپل لوري کږي ګوتې

په يارانه کښې به څۀ خوند پاتې شي
چې د غماز پکښې چلېږي ګوتې

زړۀ دې خفه زما په تلو باندې دے
پاس په تندي چې دې رپېږي ګوتې

اقبال په ګوتو د هغه ګوتو دے
چې يې قلم غوندې ښکاريږي ګوتې

په زړۀ به کېدمه د صبر ګټې
لکه په مړ خپلوان د قبر ګټې

غريب د خان چې يارانه اوکړله
شوې په اوګو ورته د جبر ګټې

چا به موندلي چرته وي ګلونه
ما خو د عشق اوموندې اجر ګټې

د زړۀ باغچه مې زرغونه څۀ اوکړي
داسې وريږي چې له ابر ګټې

منظور اقبال ته دي لعلونو باندې
کۀ ورکړې يار ورله په قدر ګتې

ماسره چا هم وفا نۀ ده کړې
څۀ اوشو دا کۀ اشنا نۀ ده کړې

اے زما مينې تۀ ګواه اوسېږه
د يار مې کومه رضا نۀ ده کړې

چې نۀ قبلېږي اخر څۀ اوکړمه
ما څنګه څنګه دعا نۀ ده کړې

څيرې ګرېوان او ببرسر لېونے
په لېونو چا خندا نۀ ده کړې ؟

اقباله نور اوخوره په زړۀ داغونه
ﻻ دغه ستورو رڼا نۀ ده کړې

تقدير زما کړل ارمانونه خاورې
باد د خزان کړل ډېر ګلونه خاورې

ګرېوان د مينې ته مې اورېسدل
د زمانې دې شي لاسونه خاورې

د خوشحالۍ طمع يو خوب وه زما
زما په برخه وو غمونه خاورې

خاورې دې شمه خفه ځکه يم
راسره ستا به شي يادونه خاورې

اقبال هغه مينه لا څۀ مينه ده
چې پکښې چانړ نۀ شي دشتونه خاورې

ټيټې سورې وړمه ستا په سر باندې
وژنې مې هر دم په کج نظر باندې

دا په ترشه ټنډه چې راګورې ته
مالګې ډوړوې مې په پرهر باندې

ستا کږو مژګانو ته حېران يمه
سم راته څرخېږي په ځيګر باندې

تا چې د حيا نه په مخ خور کړلو
پورې دې لمبې کړې په څادر باندې

اقباله دا تندې مې سرفرازه شو
کېښودۀ چې ما د يار په در باندې

د سترګو ګوت کښې راته ولې ګورې
چې درته نۀ ګورم نو غلې ګورې

ګل د ګلاب ځکه په لاس کښې ګرځئ
د ښائست نخښې پکښې خپلې ګورې

د زړۀ په وينو باندې سرې دي زما
ښائسته شوې څله دې منګلې ګورې

چرته څوک ورکه ده حسينه درنه
زړګيه تۀ چې ښکلې ښکلې ګورې

اقباله ښکارې لېونے راته څۀ
صحرا کښې سېورے چې د اولې ګورې

چرته زما سره اشنا بې وفائي او نۀ کړې
چې ازاله نۀ کېږي داسې خطائي او نۀ کړې

د مينې سرۀ درته په زړۀ کښې امانت پرېږدم
په امانت کښې خيانت د شېرشاهي او نۀ کړې

تۀ زما ځان يې زما زرۀ او زما ساه دلبره
چرته په ماکښې او په ځان کښې جدائي او نۀ کړې

زړۀ ائينه ده چې يو ځلې پکښې ترڅکے راغے
بيا به يې رغونے په قسم او ګواهي او نۀ کړې

د زرۀ له صدقه چې اقباله درنه کېږي کؤه
دا د ريا تسبې په لاس کښې پارسائي او نۀ کړې

اوسېده په زمکه زده کړه که مقام په اسمان غواړې
زړۂ کړہ پاک لۂ غمازانو که يو ښکلی ارمان غواړې

دا د سر سترګې کړه ورکې د زړه سترګې راپېدا کړه
ديدن داسې به ونه کړي که ديدن د جانان غواړې

سوال د فضل د کرم کړه په کرم باندې به کېږي
ځان به واچوې نقصان کښې که پورښت د ميزان غواړې

ستا هوس ته حېرانېږم ستا حرص ته حېرانېږم
د بل موټي کښې دې ساه دی د عمرونو سامان غواړې

تکبر ستا جامه نه ده چې د خاؤرو نه پېدا يې
سر را ټيټ کړه په ګرېوان کښې پېژنده که د ځان غواړې

هر هغه فصل به رېبې چې دې اوکاره پټي کښې
کر د غنو کړې په سيمه ټوکېده د رېحان غواړې

نه دې خونه پرې تالا شوه نه دې سر ورباندې کېښود
زرور يې ډېر اقباله جانان دومره ارزان غواړې

غږ دې پہ ما اوکړلو او لاړې بیا پناہ شوې
داسې مې لا نورہ د زړۂ زیاتہ تمنا شوې

کوز مې شوې پہ زړۂ کښې او پہ سترګو لیدے نۂ شې
مېوہ د ګرانې ونې او ځان مرګې اشتہا شوې

پہ باغ کښې ګرځېدمہ زۂ ګلونو تہ چې ځیر شوم
تۂ راتہ ھر ګل ھرې غوټۍ کښې پہ خندا شوې

زړۂ ځیګر بہ وریت درتہ د ھجر پہ اور کېدم
تۂ چرتہ یو ځل زمونږ د کور پہ لور خطا شوې

تاتہ ښہ معلومہ دہ چې سنګ نہ سخت پہ زړۂ دے
تۂ ورتہ پہ کوم امید زړګیہ پہ ژړا شوې

دغہ لوے ارمان بہ زۂ اقبال لحد تہ یوسم
نہ ثاني مجنون شوم ز ۂ او نہ ثاني لېلا شوې

ستا لۂ سترګو څنګہ واوړي زما سترګې
چې پېدا دي زما سترګو لہ ستا سترګې

سترګې ډېرې پہ دنیا مې اولیدلې
ما لیدلې نۂ دي ھسې بلا سترګې

سترګې اوښکو کښې مې ولې لاھو نۂ شوې
تا چې کلہ نہ پہ ما کړې ناشنا سترګې

ستا لہ سترګو نہ بې ما باندې تیارۂ دہ
کۂ وھي مې پہ بام ډېرې صبا سترګې

لکہ ستوري پہ اسمان کښې پہ خندا شي
چې دې اووینمہ زۂ پہ خندا سترګې

مجنون سترګې د لېلیٰ بہ یادي نۂ کا
کۂ یې اولیدې زما د لېلیٰ سترګې

عندلیب کۂ یار لہ سترګو مې خبر شو
او بہ نۂ ستائي نرګس د لالہ سترګې

اقبال ټول عمر لیدلې دې جفا دہ
چرتہ یو ځل کا ښکارہ د وفا سترګې

ھر ہ پاڼہ د کتاب مې ولوستلې
یاد مې کړلې باب پہ باب مې ولوستلې

تږے ومہ تږے پاتې تږے مړ شوم
ژوند پۂ دشتہ کښې سراب مې ولوستلې

سرمدی کړنګ مې راونۂ ویست چې ماغوښت
تار پہ تار لکہ رباب مې ولوستلې

ھغہ عکس حاصل نۂ شو کوم چې ما لید
خیال پہ خیال او خواب پہ خواب مې ولوستلې

د مقصود ګوھر مې رانغے پہ لاس کښې
د غواص غوندې دریاب مې ولوستلې

تسلي مې چا ونۂ کړہ زما سوالہ
یو نیمګړے شان جواب مې ولوستلې

د بېلتون ویرہ یې چې ملہ وي ھغہ وصال څۂ
څۂ عذاب او څۂ ثواب مې ولوستلې

د اقبال ژوندونہ څۂ مبھم کتاب وې
کلہ سم کلہ خراب مې ولوستلې

دا چې ھر وختې شونډې سرې او سترګې تورې ساتې
دا مې پہ زړۂ باندې د مینې لمبې پورې ساتې

سترګې دې ھر وختې خواږۂ خواږۂ ستونہ کوی
پہ خولہ خبرې راسرہ چې ولې سپورې ساتې

د زړۂ مړز بہ دا زما ولې بې وسہ نۂ وی
نظر د باز پہ شان لہ تېز پنجې زرورې ساتې

د بام پہ سر باندی بې وارہ دې راتلۂ شروع کړۂ
داد د خپل حسن غواړې یا ارادې نورې ساتې

زما نصیب دے کۂ دا ستا مھروباني وګڼم
زما پہ وار باندې پیالې ساقي نسکوري ساتې

څۂ وائیل غواړي لېوني ھم پہ دې ښہ پوھیږي
اقبالہ سترګې د ړندو پہ شان لہ کورې ساتې

زۀ بۀ دې څۀ کړمہ کۀ بېا راشې
زما پہ مرګ بہ خامخا راشې

زما پہ حال دې چرتہ او نۀ ژړل
زما پہ مرګ کۀ پہ ژړ ا راشې

درېغہ ہغہ وختونہ بېا راشي
زمونږہ ور کښې پہ خندا راشې

کۀ مړ ژوندی شوم تعجب مۀ کوہ
کۀ پہ پښتنۀ تۀ زما راشې

اقبال د ور لرې کولو نۀ دے
پہ دیوالۀ واوړې ہوا راشې

تور پلؤ چې د سپين مخ نه راچاپېر کړې
پہ ھالہ بہ د سپوږمۍحسن لا ډېر کړې

انـنـګـي دې دوه ګـلونـه د ګـلابـو
دا ګلقند بہ ځما کلہ حلق نہ تېر کړې

زۀ پېدا استسقائي يمه د مينې
په ذلال د وصال کله به مې سېرکړې

کاغذي ګله خبر دې په اوقات يم
سيالي څنګه به تورغر کښې د نمېر کړې

حلاوت يې ملاحت يې نزاکت يې
په اقبال باندې نظر ولې د شېر کړې

څۀ اوکړم زۀ جانانه نۀ هېرېږې
له مانه خپله ځانه نۀ هېرېږې

هاغه چې لاړلې عمرونه اوشو
راستون شه بيا پښمانه نۀ هېرېږې

مينه دې ځان سره تر قبره وړمه
زمـا پاخـۀ ايـمـانـه نـۀ هېرېږې

ستا نامړدتيا وه اقبال څۀ کړے وے
خوږ له لمن ګرېوانه نۀ هېرېږې

کۂ ځان سرہ زما جانان راولې
لاندې بہ ما د لوے احسان راولې

 چې تۂ رضا شې زۂ منمہ پہ ځان
پہ ما کۂ ھر څومرہ تاوان راولې

ټولې دنیا تہ سر نیولے شمہ
تۂ کۂ پہ ځان کښې خپل ایمان راولې

ستا بہ چې غنہ پښہ کښې ھم ماتہ شوہ
ستا بہ چې سوال ؤ خدایہ خان راولې

زاړۂ وختونہ اقبالہ مۂ یادہ وہ
بیا پہ ځان باندې پېریان راولې

دومرہ حسن څنګہ ځاے کړمہ پہ ځان کښې
دا چې خور دے ګېر چاپېرہ پہ جھان کښې

یو لۂ بلہ بل لہ بل ګلہ ښائستہ دے
انتخاب یې ممکن نۂ دے پہ بوستان کښې

کار مې نیشتہ پہ مجاز او حقیقت څۂ
زۂ د حسن پرستار یم پہ ھر شان کښې

کۂ دې ښکلو لہ مرګ نۂ وے لویہ خدایہ
څۂ کمے بہ ؤ راغلے ستا پہ شان کښې

کۂ زۂ خداے وے نو زما بہ دا قانون ؤ
ھر ښائستہ بہ مې ساتۂ حفظ و امان کښې

ستا د تللو دومرہ ډېر عمرونہ اوشو
چې بشرہ دې ځما نہ راځی دھیان کښې

کاڼے خلق دومرہ څنګہ قتل عام کا
د مېږی د وژلو توان نہ وینم ځان کښې

ولې نۂ چوې د اقبال زړګیہ سنګہ
چې ښائستہ بشرې فنا شی ګورستان کښې

عشقہ لا بہ نور راسرہ څہ کوې
پرې مې ښودۂ کور راسرہ څہ کوې

د شین لرګی پہ شان رو رو دودېږمہ
اوسوم سوے سکور راسرہ څہ کوې

ملا مې ماتہ کړې ستا غمونو دہ
دغہ ھمرہ زور راسرہ څہ کوې

تا چې څہ وئیلی ما منلی دی
بې ګناہ دا شور راسرہ څہ کوې

داسې کړی چا دی خپل مئین سرہ
وګورہ خپل طور راسرہ څہ کوې

ھجر دې لہ ورځو نہ عمرونہ شو
اخلم بېخی اور راسرہ څہ کوې

مرګہ ھرکلے بہ درتہ اوائیم
ژوند مې شو پېغور راسرہ څہ کوې

خوړلے اژدھا اقبال خوشحالہ دے
ټک لکہ منګور راسرہ څہ کوې

خدایہ موړ مې پہ وصال د ھغہ یار کړې
دا ځما د لارې لرې خنډ و خار کړې

رسېدۂ مې یار تہ عقل باندې ګران دی
پہ خپل فضل باندې سمہ راتہ لار کړې

پہ ژړا کښې تہ ځما اثر پېدا کړې
دا انکار راتہ بدل یې پہ اقرار کړې

دا ځما زړہ ورتہ پاکہ ائینہ دہ
د اشنا د زړہ نہ لرې مې زنګار کړې

چې مې نوم پہ ژبہ نہ رواړی لہ کبرہ
لہ مودې یې راپسې اوږے نھار کړې

چې ځما پہ حقلہ سوچ د ھغې څہ دے
دغہ پټ سوچ پہ څہ شان راتہ اشکار کړې

د اقبال پہ ژوند کښې تیپ تورہ تیارۂ دہ
راښکارہ پہ افق ستورے د سحار کړې

ستا دیدن پسې مې سترګې پہ وتو شوې
د راتلو لارې دې ولې د ازغو شوې

ھیڅ اثر ځما د اوښکو پہ تا نۂ شی
ستا ځما خبرې ولې د جرګو شوې

ستا نقشونہ راولم سترګو کښې بیا بیا
ستا نقشې ځما نہ ھېرې پہ رو رو شوې

چې لوئیږی عقل ، فکر ھمرہ پوخ شی
تۂ چې لوے شوې ستا خبرې د وړو شوې

ما سادہ بادہ ګڼلې ښکلیہ یارہ
مګر پوې شومہ پہ دې چې د لانجو شوې

ستا د در دروازې کلکې شوې راپورې
داسې اؤرمہ چې اوس د تماشو شوې

د اٰمد پہ کېفیت کښې دې لیکمہ
د اقبالہ شعرہ پہ مثل د اوبو شوې

دومرہ درد مې ولې نیشتے پہ غزل کښې
دا چې زۂ محسوسہ ومہ پہ ګوګل کښې

دې وجود مې ولې اور اخېستے نۂ دے
چې پنځۂ وختہ ولاړ یمہ اور بل کښې

دا سړې اوبۂ بہ ګرمې لکہ اور شی
کۂ چا خخ د اباسین کړمہ پہ تل کښې

چې ما وینی التفات پہ رقیب زیات کړی
یار لہ څۂ مزہ راځی ځما سېزل کښې

عجیبہ ناقراری ځما د زړۂ دہ
چې دا زۂ یمہ د عشق پہ کوم منزل کښې

ھر سړے راتہ دښمن د مینې ښکاری
ستا تپوس د چانہ وکړمہ پہ چل کښې

اوس لہ ھر څۂ یم وتلے زمانې
اوس مې ولې د یار خوا کښې نۂ منې

اوس مې سترګو کښې ھغہ خوبونہ نیشتے
اوس مې سترګو کښې اوسېږی ویرانې

اوس بہ ګوتې پہ مونږ ولې اوچتېږی
مونږ د مینې وئیل پرېښوې ترانې

ځان جھان مې آخر واړہ عشق کښې ھېر کړۂ
ھېرې نۂ کړلې دنیا مې فسانې

چې پوټی ھمرہ غرض پہ زړۂ کښې نہ وی
بیا بہ څۂ لہ جوړَوی څوک بھانې

اخری چارہ ھم وکړہ زړۂ دې یخ شی
نور تس نس مې کړہ صفا دانې وانې

یار ویستلے د اقبال د زړۂ نہ نۂ شې
خوښ یم ستا پہ مجبورۍ دنیا خانې

تۂ غلام د خپل اقا شہ چې مالک د درست جھان شې
سر پہ زمکہ باندې کېدہ چې بالا لکہ اسمان شې

دېوالونو کښې د کور خپل چا منزل موندلے نۂ دے
لہ مکانہ پسې ووځہ چې مکین د لامکان شې

شیطانی چُغې لہ غاړې نہ دې اوباسہ غوزار کړہ
فرشتې بہ معترف کړې کہ انسان غوندې انسان شې

د مخلوق سرہ کړہ مینہ زخم مۂ رسوہ چاتہ
د جانان پہ قدم درومہ پہ عالم کښې بہ جانان شې

تۂ پخپلہ عمل وکړہ چې اقبالہ نمونہ شې
اثر څنګہ بہ بل کړہ چې پخپلہ روګردان شې

تۂ خپل ستم تہ ګورہ زمانې
چې راتېر دې کړم لہ اورہ زمانې

داسې شوې بہ ھیچا سرہ ھم نۂ وی
لکہ ما سرہ چې سپورہ زمانې

چې صبا لہ ھیڅ ارمان دې پہ زړۂ نہ وی
ھمرہ زغم کړہ پہ ما زورہ زمانې

کۂ تلخی زما لہ مخہ نمایان دہ
ولې نۂ وینې خپل طورہ زمانې

ما او یار تر منځہ لیکہ دې راښکلہ
مطلب ھیڅ دې نہ ؤ نورہ زمانې

پہ رګونو کښې مې وینہ منجمد شوہ
میشتہ یم پہ ابِ شورہ زمانې

کۂ یو زخم وے نو ما بہ درمان وکۂ
د ټول جسم څنګ ټکورہ زمانې

د ھر رنګ چار دې پرې وکړلہ خپلہ
زړۂ د اقبال وۂ تورہ بورہ زمانې

لکہ ما شپې ماتولې تا پسې
څوک بہ داسې لېونے وی چا پسې

چا نظرہ کړہ زمونږ لېونۍ مینہ
مانہ زیاتہ لېونۍ وې ما پسې

نتیجہ خو بہ ضرور څہ راوتلہ
چې کولہ مونږ خطا خطا پسې

چې لہ ما بہ یو ساعت لرې کېدۂ نہ
سترګې اوځی مې ھغہ اشنا پسې

ما اکثر بہ درتہ وې دومرہ مہ خاندہ
ھوښیاران وائی وی ژړا خندا پسې

زما ھرہ رضا وہ ستا پہ رضا کښې
لکہ نیت د مقتدی مُلا پسې

زہ پہ طمع یمہ ښہ بہ شی حالات څہ
خرابېږی نور ھم لا صبا پسې

اوبۂ شوې ښہ دے زور زما د زړۂ
ګرځولې کډې ما بلا پسې

دغہ ژوند زما څہ ژوند نہ دے اقبالہ
چا مې اوکړلے خبر قضا پسې

شپہ او ورځ نعرې وھمہ درپسې
تږے عشق پہ تندہ مرمہ درپسې

ما د خپلہ لاسہ ورکړې ګدړۍ لعلہ
مخ سر انغاړمہ اوځمہ درپسې

ستا باڼۂ او ستا ابرو زما پہ زړۂ دی
څنګہ څنګہ غشی خورمہ درپسې

ھیڅ پہ ژوند کښې پاتې نہ شو خوند زما
زھرو ګوټ دے تېرومہ درپسې

پہ لمنہ کښې مې ھیڅ ھم پاتې نۂ شو
داؤ پہ سر دے لګومہ درپسې

پټ پہ پاڼو کښې مې ګڼ غږونہ وکړل
پہ ځان خلق خبرومہ درپسې

پوھېدۂ پہ اقبال دومرہ اٰسان نہ دی
ډېر رنګونہ بدلومہ درپسې

(تږے یوہ مرغۍ چې پہ مرۍ کښې یې سورے وی)

ما خوشحالہ مې یار نہ کہ پہ ھیڅ حال کښې
زۂ پہ سر کہ ورتہ ودرېدم پہ سوال کښې

یار زما چینجی اوباسې پہ ھر کار کښې
کہ ھر څو ساتمہ ځان خپل پہ پال کښې

زۂ بہ څۂ وکړم زما پہ وس کښې نۂ دہ
یار نہ فرق نہ شی لعل پہ قوتی لال کښې

نہ پوھېږم چې پہ ما کښې څہ خامی دہ
چا سرہ نہ خورم سمے پہ سُر او تال کښې

ستا د مخ سپوږمۍ بہ کلہ ووینمہ
کہ زما بہ لا روژہ وی پہ شوال کښې

مال دولت کہ دومرہ ډېر راڅخہ نہ وۂ
خو کمے نۂ وۂ زما ھیڅ پہ اقبال کښې

پہ دا څۂ شو چې زړہ شوې
قابل اوس د مینې ښہ شوې

شخصیت دې پُروقار شو
پہ خوی لا درنہ درنہ شوې

ستا د خولې نہ ګلان رېژی
تۂ چې شوخہ وې خواږہ شوې

رمز د عشق اوس ښہ پوھېږې
پہ دې کار کښې پوھندہ شوې

مینہ مینې نہ پېدا شې
پہ دا نہ چې ښائستہ شوې

ستا پہ قبر بہ ملنګ شم
مانہ مخکښې چرتہ مړہ شوې

چې یې اولیدې اول وار
داقبال زړۂ کښې پخښہ شوې

زما نہ لرې کہ نیزدې اوسې
زما پہ سترګو کښې پکښې اوسې

ولې اواز مې تاتہ نۂ در رسی
کوم ځاے کښې لرې پہ مېرې اوسې

زۂ کوتاہ قد بہ تاتہ کلہ ښکارم
جانانہ تۂ پہ تاترې اوسې

ما پہ دنیا کښې بلہ ونۂ لیدہ
زما پہ زړۂ کښې چې بشرې اوسې

تېرہ بہ شې چې څنګہ تېرہ کړہ ما
دعا زما دہ پہ مزې اوسې

مقام دې غر دے چې شاھین یې اقبالہ
مناسب نۂ دہ پہ خزې اوسې

چې چرتہ ګورم راتہ تۂ ښکارې
ھم مې پہ سترګو ھم پہ زړۂ ښکارې

ستا د لیدو چې ارزو نہ کوی
تہ ھغہ خلقو تہ بہ څۂ ښکارې

ښہ وېنی ګوری خو روښانہ نہ دی
پہ ھغہ سترګو چې تہ نۂ ښکاری

اکثر د زړۂ ټپہ پہ ژبہ راشی
دچا چې زړۂ کښې یې پہ خولۂ ښکارې

ژوندونہ ستا پہ حساب پہ پوھہ نہ شوم
کورکے ماتہ د واړۂ ښکارې

اقبالہ اوس خو دې قبلہ سمہ کړہ
د مازیګر نمر یې پہ تلۂ ښکارې

څنګہ ښائستہ ښائستہ بشرې لاړې
دا پہ طرف د ادیرې لاړې

تۂ ھغہ شان لہ مرور یې لہ ما
ښہ ګورې څومرہ قافلې لاړې

زما لہ ځانہ خپل یقین پاسېدۂ
زما پہ مخکښې سلسلې لاړې

زما او ستا تر منځہ کندې کنی
پہ دې کوشیش کښی خلقې لاړې

ھغہ ناترسہ یار یې نۂ قبلوی
ډېرې د اوښکو مې جرګې لاږی

ھغہ دارہ او سکندر څۂ شو
څنګہ کږې وږې شملې لاړې

چې یې پخې ګڼلې کډې خپلې
څنګہ بې لاسہ بې پښې لاړې

اقبالہ زړۂ دې لہ دنیا نہ تور شۂ
نن چې پہ لور د مقبرې لاړې

ستا بہ دا ظلم زور وی کومہ پورې
بل بہ چاپیرہ اور وی کومہ پورې

ظلم چې حد نہ زیات شی ورک شی اخر
قانون د خداے بہ نور وی کومہ پورې

رڼا خورېږی بہ یقین دے زما
تورتم اخر بہ تور وی کومہ پوری

شان یې دا نہ دے چې بہ تش پرېږدی
لاس بہ زمونږہ خور وی کومہ پورې

د سپرلی لارې څوک نیولے نہ شی
ملک بہ زمونږہ ګور وی کومہ پورې

اقبالہ چرتہ بہ اثر پېدا شی
غږ بہ زمونږہ سپور وی کومہ پورې

تۂ چې کلہ ځان سادہ سادہ جوړ کړې
نور مې لہ ھمہ و ښکلو زړۂ موړ کړې

اور اخلم چې ستا حسن تہ ګورمہ
کلہ بہ دا اور زما د زړۂ سوړ کړې

تۂ چې پہ زړو جامو کښې جوړ کړې ځان
نوے پہ څو چندہ ښائستہ زوړ کړې

ضد د کوستانی ،ایوب خانی جرګې
نرۍ غوندې خبرہ کشالہ چوړ کړې

نرے غوندے ابدال افلاطونی دماغ
تۂ بہ یې د خبرې اقبالہ څۂ توړ کړې

لېونے څو پورې چې ځان نۂ کړې
خپل بہ ھغې پورې جانان نۂ کړې

منزل موندلے پہ اسانہ دے چا؟
منزل تر کومہ چې ایمان نۂ کړې

چې سر ساتې دیدن بہ خاورې اوکړې
ګټہ بہ څۂ کړې چې تاوان نۂ کړې

اول پہ زړۂ کښې ښہ کرہ او رېبہ
چې تير ساعت پسې ارمان نۂ کړې

ګوھر اقبالہ پہ نالہ کښې نۂ وي
اوښکې چې څو سېلِ روان نۂ کړې

یار مې یار سرہ شریک کړو محبت کښې
مُلا ھر څۂ چې ګڼې خپل پہ نیت کښې

مینہ مینہ دہ د مینې څہ قسمونہ
فرق نیشتے پہ مجاز او حقیقت کښې

ما پہ مینہ باندې څنګہ بہ کږی څوک
چې راوړې مې دہ مینہ پہ فطرت کښې

دا ښارونہ دغہ کلی چې اباد دې
څوک ھم ژوند کولے نۂ شې پہ نفرت کښې

قبلوې کۂ رد کوې مې خوښہ ستا دہ
اودرېدمہ د مجنون پہ امامت کښې

زۂ ګڼمہ چې قبلېږی خامخا بہ
چې مې ټول خیال وی اشنا تہ عبادت کښې

ھمرہ سُر ګُر پېدا کېږی ځی اقبالہ
چې ھر څومرہ څوک پخښېږی ریاضت کښې

ګلہ کۂ ښائستہ یې خو د یار پہ شان لہ نۂ یې
تۂ د ھغہ ښکلی د رخسار پہ شان لہ نۂ یې

زھرہ رانہ تپوس اوکړو سکڼی سکڼی ماښام کښې
منمہ چې ښائستہ یې د نګار پہ شان لہ نۂ یې

نرګس راتہ پہ باغ کښې اوکاتۂ پہ مړاؤ مړاؤ
زما د یار د سترګو د بیمار پہ شان لہ نۂ یې

کشمیرہ ښائستہ یې چې دې دومرہ خلق ستائی
رښتیا کہ درتہ ویم دګلو ښار پہ شان لہ نۂ یې

نا پوھہ جوھریان دې ھسې ستائی بدخشانہ
زما دیار د صدر د بازار پہ شان لہ نۂ یې

د ګلو نہ بہ ډکې ګل درې کړې پسرلیہ
راځی چې پہ راتلو یې د بھار پہ شان لہ نۂ یې

طبیبہ پہ بیمار دې د کرم نظر پکار دے
وچ شوے لا اقبالہ لکہ تار پہ شان لہ نۂ یې

زما د ھر غزل سبب تۂ یې
زۂ چې څۂ وایمہ مطلب تۂ یې

نوم کۂ د بل اخلم مراد مې تۂ یې
زما پہ ژبہ او پہ لب تۂ یې

حېرانی تلې مې تر اوسہ نۂ دہ
پہ ھمہ ښکلو کښې عجب تۂ یې

تمامی عمر پہ تا پوھہ نۂ شوم
جانانہ څومرہ مذبذب تۂ یې

زۂ چې دا کوږ پټکے پہ سر ګرځمہ
زما غرور زما دبدب تۂ یې

مُلا کافر کۂ مې مومن بولی
زما ایمان زما مذھب تۂ یې

زۂ پہ دنیا او اخر تا غواړمہ
زما ارمان زما طلب تۂ یې

خلق اقبال ستا پہ نامہ پېژنی
پېژندګلو ، زما نسب تۂ یې

راښکې څۂ داسې زمانې لیکې
زمونږ تر منځہ شوې پخښې لیکې

جوړہ یې نۂ کړہ ستا زما پہ لاس کښې
زما چې لاس کښې جوړېدې لیکې

زما تندی باندې اِګرہ مۂ تړئ
زما نصیب کښې نیشتے ښې لیکې

تا بہ زمانہ ځان لہ بیلې راښکې
مونږ پہ کوټہ بہ چې راښکې لیکې

لا ھم موجود دی کۂ یې ګورې راشہ
پہ ھغہ چینار باندې زړې لیکې

اقبالہ سر مات کۂ تندے مات کړمہ
ورانې بہ نۂ کړمہ سپېرې لیکې

مړ لہ بہ لا څۂ وژنې
نور مې څنګہ تۂ وژنې

ھرہ ورځې وژنې مې
یو ځل ولې نۂ وژنې

چې نۂ راګورې بیا مرمہ
ھم مې پہ کاتۂ وژنې

چرتہ پہ ارام نۂ شوم
سم مې وړۂ وړۂ وژنې

نۂ پوھېږم ما وژنې
کہ درد زما د زړۂ وژنې

ستا نیت مې د وژلو دے
کہ ھسې مې پہ خلۂ وژنې

پوھہ دے اقبال پہ دې
تۂ بہ مې پہ تلۂ وژنې

تۂ چې داسې مړۂ مړۂ ګورې ما بہ مړ کړې
بنګړي ولې راتہ شورې ما بہ مړ کړې

زۂ بہ سر تر پایہ اور ناخلمہ څنګہ
تۂ چې سرۂ لمبہ د اوریې ما بہ مړ کړې

زۂ پښتون یمہ پہ خپلہ وعدہ ټینګ یم
ارادې دې وینم نورې ما بہ مړ کړې

زۂ لہ تا لکہ چامبېل پہ شان ځارېږم
ستا خبرې سپورې سپورې مابہ مړ کړې

ستا د سترګو لہ صفتہ ھوسۍ تختي
غټې سترګې تورې تورې ما بہ مړ کړې

تاتہ ولې مې احساس د مینې نۂ شي
و د زړۂ پہ سترګو کورې ما بہ مړ کړې

د اقبال مرۍ تہ شل ځایہ پھانسي دہ
ستا خورې زلفې سمسورې ما بہ مړ کړې

زما څۂ کار پہ دنیا دے چې تہ لاړې
دا جھان راتہ بلا دے چې تہ لاړې

خوشحالی پہ زړۂ کښې نہ راځی زماخس
پہ اوګو غم بار زما دےچې تہ لاړې

زما سترګو باندې ھر وختې تیارۂ دہ
جھان چا وې چې رڼا دے چې تہ لاړې

ستا خو لوظ راسرہ وۂ د ټول عمر
دغہ طور د کوم وفا دے چې تۂ لاړې

لۂ رواجہ کہ مُسکا پہ لبو راشی
زړۂ مې ھر وخت پہ ژړا دے چې تۂ لاړی

یادوی دې کہ سحر دے کہ ماښام دے
د اقبال ذکر خو دا دے چې تۂ لاړې

خداے دې راولہ جانانہ چرتہ ئې
و زما د زړۂ درمانہ چرتہ ئې

بې لہ تانہ دا ژوندون مې دے پہ اور کښې
بې لہ تا دے ژوندون ګرانہ چرتہ ئې

ستا پہ دید باندې زما سترګې سړېږی
تۂ زما د باغ رېحانہ چرتہ ئې

لکہ زلفې د چا باد کړی پریشانہ
ھسې زۂ یمہ پریشانہ چرتہ ئې

لکہ دوپ کښې چې څپہ د سیلۍ راشی
داسې راشہ د څۂ خوا نہ چرتہ ئې

د دنیا د ودانۍ اسباب څۂ نور دې
زۂ پہ تا یمہ ودانہ چرتہ ئې

زۂ اقبال پہ دې خانۍ باندې بہ څۂ کړم
و زما د زړګی خانہ چرتہ ئې

تہ پہ خوب کښې زما راشې خوب حسین کړې
دا سپېرۂ ژوندون مې لږ ساعت رنګین کړې

تۂ چې خوب کښې ھم وعدہ د وفا اوکړې
شکریہ ستا چې څۂ خیال مې د تسکین کړې

زۂ بہ ستا لہ مینې واخلمہ لاسونہ
کہ پېدا د ځان پہ شان څوک پہ زمین کړې

نور بہ ھر څۂ دې منمہ خو یو دا نہ
چې زما د پښتنې مینې توھین کړې

پایہ نورہ بہ دې اوچتہ پہ دنیا شی
کہ دا ځان خپل پہ خلقو کښې کمین کړې

لکہ ګرج بہ د مردارې لټون پرېږدې
خصوصیات ځان کښې پېدا بہ د شاھین کږي

ھمېشہ بہ دھوکې خورې داسې اقبالہ
چې د ھر ښکلی پہ خُلہ باندې یقین کړې

چې د خېر اواز مې اوکړو ستا کوڅہ کښې
دوہ څلور کنځلہ راغلۂ مې حصہ کښې

راویات دپښتنو خو داسې نہ دی
څۂ نہ څہ د فقیر اچوی کاسہ کښې

کلہ وېش چې د غمونو خوشحالو وۂ
ټول غمونہ زما راغلۂ پہ حصہ کښې

وروہ د بڼو غشی اسرہ مۂ کړہ
کہ ځائېږے زما ھم نۂ وی پہ جوسہ کښې

دغہ ستا د خپلو شونډو ځائی رنګ دے
کہ د زړۂ وینې مې ګډ دي دنداسہ کښې

پښتنې مور دي ورکړي پہ ګُوټۍ کښې
خصوصیات چې د پښتون دي پہ خاصہ کښې

لہ ایمانہ پسې تېروځی ساعت کښی
خلقو څۂ لیدلی دی پہ دې پېسہ کښې

رنګ د مینې پکښې ګډ نۂ وے اقبالہ
خوند بہ ھیڅ نۂ وۂ د ژوند پہ دې قیصہ کښې

وا مې خلہ پہ غېږ د خپل یادونو کښې
ګېر یمہ د وخت پہ ګردابونو کښې

څۂ قدرې زما بہ پرې ګذران کېدۂ
اوس مې نۂ راځې ولې خوبونو کښې

راغلې کہ لمن کښې مې نایاب ګلہ
تا بہ ګرځومہ پہ لاسونو کښې

وژنی مې پوھېږمہ د زړۂ زخم
ھیڅ کمے مې را نغے دردونو کښې

برید پہ یو سړی چې دوہ طرفہ کېږې
څو بہ اوساتم ځان سنګرونو کښې

نۂ کېږی اثر پہ غمژن زړۂ زما
ډېر کۂ بدلون راشی منظرونو کښې

یار مې ادا کړے حق اقبالہ دے
تړلے د پښتو وم زنځیرونو کښې

راتلۂ مې ستا کوڅې تہ ګران شُو چرتہ ما ھېر نۂ کړې
خپل او پردی مې دښمنان شُو چرتہ ما ھېر نۂ کړې

د ځان مې دومرہ وېرہ نیشتے د جامو وېرہ دہ
ستا د کوڅی کُوتري ځوانان شُو چرتہ ما ھېر نۂ کړې

چې رېباری یې تر پرُونہ ستا زما کولہ
نن ھغہ خلق غمازان شُو چرتہ ما ھېر نہ کړې

ما بہ تر کومہ حفاظت ستا دتصویر کړے وے
خلق د کور چې غرضیان شُو چرتہ ما ھېر نۂ کړې

چې د اقبال مټو کښې زور د ځوانۍ پاتې نۂ شو
ګیدړ ھم سرې سترګی ازمریان شُو چرتہ ما ھېر نۂ کړې

تۂ چې اوس ھم ښکلی وینې لېونے شې
زړۂ لہ خپلہ حدہ اووځې پردے شې

دا زاړۂ ھډونہ سوی بہ کسکر کړې
پہ نری غوندې انګار بہ سپېلنے شې

ږیرہ سپینہ کونټی ملا دې نۂ نېغېږی
پہ لیدو د ښکلو څۂ رنګې زلمے شې

احتیاط پکار دے زیات د جامې سپینې
پہ تھمت باندې بہ تکتور تبخے شې

کہ خوشبو لکہ د ګل شیندلے نۂ شې
مناسب نۂ دہ لمن نیسې ازغے شې

کج لکۍ د سپی پہ نل کښې نۂ سمېږی
امید نیشتہ دے رقیبہ چې سړے شې

سولیدلو تہ بہ سر نیسې اقبالہ
پہ ګوتۍ کښې د چا ھلہ بہ غمے شې

دغہ پټ لاسونہ کوم دی چې پراتۂ مو دی ګرېوان کښې
دا څہرې پېژندۂ غواړی اخستۂ دی پہ دیدوان کښې

خوشحالۍ تہ لارې نیسی پسرلی تہ لارې تہ لارې نیسی
دغہ څۂ قسما ښکاریان دی چې خوشحالہ دی خزان کښې

سراسر ټګی برګی دہ سراسر منافقت دے
ګېدہ خپلہ نۂ مړېږی نوم د بل اخلی پہ خوان کښې

بند زما کړی د وژلو بدنامی ھم پہ سر ناخلی
رو ګودر څۂ داسې ګوری راولی م ې پہ امکان کښې

یوہ څړیکہ مې شی پورتہ پہ ځیګر کښې
چې دا ستا څہرہ مې اوګرځی نظر کښې

دومرہ ډېر مې مۂ یادېږہ ښکلیہ یارہ
چې مې اودروې دسپی رقیب پہ در کښې

زۂ بہ ستاسو پہ کوڅہ باندې تېرېږم
تۂ یو پړق غوندې ښکارہ شہ راتہ ور کښې

تازګی شی راتہ یادہ ستا د حسن
چې تازہ ګل شوے ګل وینم سحر کښې

 دې وړکی غوندې زړۂ کښې دومرہ سوز دے
اور پہ پورې یوہ ورځ کړم سمندر کښې

چې د وروځو پہ خنجر ئې قتیلان دي
د اقبال نامہ بہ اولیکئ پہ سر کښې

تۂ بہ څو غنې کرې زما پہ لار کښې
ما د اور څپلۍ کړې خپلې پہ پېزار کښې

دا  د دار رسۍ دې کمې چرتہ نۂ شی
زلمی دومرہ دی ولاړ درتہ قطار کښې

د ھر مخ نہ نقاب پورتہ شی لا ښہ دہ
چې واضح شی فرق خپل او پہ اغیار کښې

چې منصف پہ سترګو ړوند پہ غوږو کوڼ دے
د انصاف امید مې نیشتے پہ دې ښار کښې

تصور اوکړہ چې څۂ  بہ ورسرہ کړی
خزانہ چې د غلو راشی پہ اختیار کښې

څوک د بل نقصان تہ نۂ ګوری اقبالہ
سوداګر دے ھر سړے پہ دې بازار کښې

عدل کوہ کہ یارہ نُوم ګټې
دعا د چا د زړۂ مظلُوم ګټې

چې دې نصیب کښې څۂ دی صبر شہ پرې
تېرے بہ څنګہ لہ مقسُوم ګټې

غُلتی ھر چا سرہ یو حد پورې شی
څومرہ غوزان بہ لہ ماشُوم ګټې

دا چې کمے بېشے پہ ناپ تول کښې دے
راتہ ښکارېږی چې سمُوم ګټې

چې دې خوشحال ټکی پہ ټکی یاد شی
ھلہ مقام بہ د مغمُوم ګټې

برخې څوک ځان لہ جوړولے نۂ شی
چې پاتې کېږې بہ محرُوم ، ګټې

چې د پې مخو نہ وفا غواړې
درد بہ اقبالہ ښہ معلُوم ګټې

زما برېتې د یار زلفې انتظار کښې
سپینې واؤرې شوې پہ دې ناترسہ ښار کښې

لا بہ مونږہ د یو بل شُو دا مُو لوظ دے
لا بہ مونږ سرونہ کېږدو د عشق لار کښې

داسې خیال دې اشنا نۂ کړی چې مې ھېر شو
زما ھیڅ ھم پاتې نۂ دی پہ اختیار کښې

د یوې چې نیت کوم د پرانستلو
ھمرہ نورې غوټې لږې د ژوند تار کښې

نن سودا پہ مطمئن زړۂ باندې اوکړہ
خورېدو وېرہ صبا دہ پہ بازار کښې

ھر غزل مې د خیالونو ګلدستہ دہ
ورک یواځې نۂ یم زلفو پہ رخسار کښې

افرین شہ و اقبالہ پہ تا باندې
چې دې ټول عمر کہ تېر دعشق پہ نار کښې

داسې ورځ نیشتے چې مې نۂ یادېږې
زما قدم پہ قدم تۂ یادېږې

کہ نوم د بل چا اخلم ستا راوځی
مالہ پہ خُلہ مالہ پہ زړۂ یادېږې

زمونږ د غولی پہ چینار کښې کېنہ
ډېر سندربولہ مې مارغۂ یادېږې

رنګین محفل لہ ھم غمګین کړمہ زۂ
کړم اسوېلی ساړۂ ساړۂ یادېږې

وریت د ھجران پہ سرۂ سوراړہ کښې شوم
لږ دې زلفان کړہ راخوارۂ یادېږې

د ډېرو اوښکو پہ سبب اقبالہ
شُو اننګی زما وراستۂ یادېږې

تاتہ نۂ رسی زما د زړۂ خبرې
زۂ کہ ډېرې ھم کوم پہ خُلۂ خبرې

چې جوړ شوی ورلہ نۂ دی لا الفاظ
پہ دنیا کښې داسې ھم دی څۂ خبرې

نوم د تللو راتہ وا نخلې پہ ژبہ
د وصال پہ وخت کښې مۂ کړہ نۂ خبرې

زما زړۂ ورسرہ اوځی لہ ګوګلہ
کلہ تۂ چې کړې شروع د تلۂ خبرې

پہ مزہ مزہ ستار راتہ غږېږی
چې رو رو مې کړې پہ غوږ کښې تۂ خبرې

ستا پہ مخکښې ټولې ھېړې شی لہ مانہ
یادوم پہ ټولہ لارې زۂ خبرې

اندازہ یې تۂ د مینې دې نہ واخلہ
چې کړی تا سرہ اقبال اودۂ خبرې

اکثر ساہ مې داسې تنګ شی پہ ګوګل کښې
لکہ ګېرہ شی مرغۍ د پړکې ول کښې

یا یې سټ وی د کوړکۍ د ښکر د لاندې
نۂ بودیږی ھیڅ پہ لتې ټکوھل کښې

یو ھجران مې د جانان کمہ بلا وہ
چې رنځونہ شُو شامل پہ دې غوبل کښې

لا ھلک وم چې د عشق مرض مې بیا موند
رانہ ورک شۂ زړۂ د زلفو پہ ځنګل کښې

نن مې عمر شۂ پورہ اویا کالونہ
قرارے رانغے اوس ھم زړۂ بې کل کښې

بې لہ غمہ بې لہ دردہ بې ژړا نہ
اقبال بېا نہ موندل ھیڅ پہ ژوند خجل کښې

ھر وخت یادومہ ھغہ ښکلے یار د مینې
پہ لپو غورزومہ ورپسې د خُلې نہ وینې

زۂ کہ د مجنون او د فرھاد پہ لار روان وم
دا ھم کمہ نۂ وہ د لېلہٰ او لہ شېرینې

تورې تورې زلفې کہ وریځې د شکال وې
سپین بدن صفا وۂ پہ مثال د چندڼ ونې

ورځې دې لیندۂ او تور کاږۂ بانۂ دې غشی
ډېر زړونہ سوری ورباندې ګرځی دل سنګینې

ګوپ تورہ تیارۂ دہ یو قدم اخستۂ ګران دی
مخ دې راښکارہ کہ لہ نقابہ ماہ جبینې

زړۂ مې پہ خوږو دا ستا د مینې نۂ مړېږی
نېم پوھہ مصری ېی تۂ قند یا کہ ګبین یې

اقبال چې تېرې کړې ستا تر څنګہ وې دلبرہ
حاصل یې د ژوندون دی ھغہ څو ورځې رنګینې

بېللے سر شی د اذادۍ لارہ کښې
لارہ پہ غر شی د اذادۍ لارہ کښې

څوک چې تیارۂ کښې بہ ډیوہ بلوی
ھغہ بہ نمر شی د اذادۍ لارہ کښې

ھغہ ضرور بہ خپل مرام تہ رسی
چې یې سفر شی د اذادۍ لارہ کښې

لکہ افتاب پہ جھان اوځلېږی
څوک چې کسکر شی د اذادۍ لارہ کښې

د نعمتونو بہ پہ خوند پوھہ شی
اوږے نھر شی د اذادۍ لارہ کښې

د ھغہ کور تمام جھان اوګرځی
چې در پہ در شی د اذادۍ لارہ کښې

لرې بہ شی دا کُوټ بنګار اقبالہ
زر بہ سرۂ زر شی د اذادۍ لارہ کښې

پخپلہ نۂ منې ولې پہ ما منې
اووایہ چې کومہ لار اشنا منې

دواړہ ستا پہ خوښہ پرېښودے نۂ شم
یوہ لار خو بہ خامخا زما منې

ډېړ عمر دې اوخوړم لا موړ نۂ یې
اوس لا منې خود بہ صبا منې

مُوټے بہ پرانزې ما ټینګ کړے دے
ستا خوښہ دہ زور یا کہ رضا منې

وېرہ دې زما د زړۂ نہ اوویستہ
پخپلہ بہ یو ورځې آخر دا منې

مننہ چې دې کلک لکہ سندان کړم
ھر ګوذار دې وړمہ پہ خندا منې

شوې داسې نۂ وہ دلتہ چرتہ ھم
تا چې پہ اقبال اوکړہ جفا منې

تۂ چې څومرہ زما خلۂ باندې بہ لاس ږدې
ھمرہ لا بہ خپل د جبر داستان پاس ږدې

بربنډ کلہ پہ لاسونو خپل پټېږی
کہ ھر څو ھم یو پہ چپ او بل پہ راس ږدې

پہ جرګہ کښی ښہ پہ ډاګہ کړہ خبرہ
سرګوشۍ سرہ پہ زړونو کښې اِسواس ږدې

بیا ھم طمع کړې د خلقو نہ د مینې
چې ګېټۍ لکہ پہ شان لہ د خناس ږدې

چې اخلاص نۂ وی ساعت کښې راښکارہ شی
چې پټۍ د چا پہ زخم د لباس ږدې

چې سبب یې اندرون کښې وی طبیبہ
نۂ ښہ کېری چې مرھم بہ پہ اماس ږدې

پېدا شوې پہ ناسپاس دور کښې اقبالہ
تۂ بہ کوم کوم لہ پہ زړونو کښې احساس ږدې

بغېر لہ مانہ تۂ ګذران څنګہ کړې
بند د ھجران دې شم قربان څنګہ کړې

تا بہ خو وې زما ستا یو ځان دے
اوس دې یوازې غم د ځان څنګہ کړې

ستا د سُورکو شونډو غم اوخوړمہ
چې یې ساتنہ لہ پېزوان څنګہ کړې

شل ګواھان دی چا زیاتے کړے دے
تۂ پہ دروغو خپل قران څنګہ کړې

مرګ دې راغلے دے اقبالہ مۂ کړہ
دم بہ د زلفو ښاماران څنګہ کړې

پہ زور زړونہ نۂ بدلېږی څو بہ زور کړې
ھسې مخ بہ پہ عالم کښې ځان لہ تور کړې

خلق ړوند پہ سترګو نۂ دے ھر څۂ وینی
دغہ تۂ چې څومرہ مکر څومرہ شور کړې

پہ کالونو پورې بیا بہ یې مړ نۂ کړې
کہ یو ځل چرتہ پہ زړونو پورې اور کړې

ستا کور ھم پہ دغہ زمکہ باندې جوړ دے
تۂ بہ جوړ چرتہ اسمان د پاسہ کور کړې ؟

سر مې ستا ھر یو ستم تہ دے نیولے
خوښہ ستا دہ اوس چې ھر څومرہ ھم نور کړې

تۂ چې غل نۂ یې رښتیا بہ راتہ وائې
نۂ پوھېږم ملګرتیا ولی د چور کړې

وینا دومرہ دې اقبالہ سپورہ نۂ وہ
معلومېږی چې سپېرو حالاتو سپور کړې

د اشنا غمہ در ځار شم د دنیا غمونہ ھېر کړې
ما اوزګار کړی خپل ځان تہ څۂ بلھا غمونہ ھېر کړې

د روزګار غارمۂ چې ډېر شی ستا د زلفو سېورے ګورم
ګُورہ ونہ د چینار شې زما دا غمونہ ھېر کړې

چې د مرګ فکر پېدا شی مالہ غم شی ستا د ھجر
د دوزخ د قبر سختې د فردا غمونہ ھېر کړې

زۂ یې څۂ کړم بې لہ تانہ کہ جنت زما روزی شی
د مسجد کہ د مندر دی کلیسا غمونہ ھېر کړې

زۂ چې کلہ نہ پېدا شوم غم مې مل ستا د وصال شۂ
د اقبال سرہ بہ کلہ دا پېدا غمونہ ھېر کړې

دلتہ طمع لېونیہ چې د خېر کړې
لکہ طمع پہ خزان کښې د نمېر کړې

تۂ ډیوہ د خپلې برخې ساتہ بلہ
وخت بہ راشی چې بہ لرې دا اندھېر کړې

ستا خپلہ نمړۍ ډېرہ کہ خواږۂ شی
پہ مرۍ کښې چې د بل سړی ګنډېر کړې

زۂ پہ ھغہ ځاے کښې پاتې حق حېران شم
چې د یو نفس پہ خاطر څومرہ ھېرپھېر کړې

زور د علم دے پہ پښو باندې دا نۂ شی
چې پہ کور دننہ ناست د جھان سېر کړې

جبلت د ھر چا خپل دے نۂ بدلېږی
دا محال دہ پہ څرمنہ ګیدړ شېر کړې

د نیکۂ ھډونہ خاورې دې پہ سوات شُو
نیا بہ یادہ اقبالہ خپلہ د بنېر کړې

چې پنځۂ وختہ دا ھسې رنګ خېوې کړې
لا بہ څو پورتہ زما سر نہ لمبې کړې

دواړہ سترګې چې کړې تورې شونډې سرې کړې
زۂ پوھېږم پہ ما ماتې بہ توبې کړې

ستا یو غمزہ زما مرګ لہ پورہ دہ
دا خواری دومرہ پہ کومې ارادې کړې

خټکے د خټکی نہ وائی رنګ نیسی
واړہ جونې بہ د کلی معشوقې کړې

د شکرو نرخ ارتاؤ شۂ پہ بازار کښې
چې خبرې ھسې رنګ خوږې خوږې کړې

امزرۍ د افریقې راتہ ښکارېږې
چې پہ وړلو کښې د زړۂ زما حملې کړې

دا کمال د لیونی عشق دے اقبالہ
چې پیرۍ کښې لہ ځوانۍ ډکې نغمې کړې

پہ زړګی مې ھر سړې کړې دی لوبې
پہ شریکہ خپل پردی کړې دی لوبې

د ګلاب پہ ارزو کښې پہ چمن کښې
پہ لمنہ مې ازغی کړې دی لوبې

خیاط پاتې حق حېران مې شو ګرېوان تہ
دا پرې څنګہ لېونی کړې دې لوبې

د ناپوھہ طبیبانو پہ لاس راغے
پہ بې څوکہ یو زخمی کړې دی لوبې

کوم ھډوکے بہ روغ پاتې د اقبال شی
چې د غم پرې مست ھاتی کړې دی لوبې

د یار کلی تہ ورځم ھر څۂ چې کېږی
سر د یار پہ درشل ږدم ھر څۂ چې کېږی

کہ دا ځان راتہ ائین غوندې لیدے شی
ھر ګناہ پہ ځان منم ھر څۂ چې کېږی

نور زما جولۍ کښې څۂ دی چې بہ یوسم
خپلې اوښکې ورلہ وړم ھر څۂ چې کېږی

ستا کوڅہ کښې د خونی سپیو مسکن دے
دغہ ځان  پرې  ماتوم ھرڅۂ چې کېږی

ھیڅ مېوہ د صبر ونې مې اونۂ کړہ
تاب مې نیشتے نور د زغم ھر څۂ کېږې

پابندی دہ ستا پہ نوم زمونږہ کور کښې
چاتہ زړۂ خپل تشوم ھر څۂ چې کېږې

دا د ھجر بلا وژنی مې اقبالہ
ځم د یار کوڅہ کښې مرم ھر څۂ چې کېږې

ۍ

مۀ راځه په بام باندې زما سپوږمۍ
څۀ کړم بې له ياره زۀ په تا سپوږمۍ

ستا پلوشې زړۀ ته مې کوزيږي نۀ
کور به مې د زړۀ نۀ کړې رڼا سپوږمۍ

څنګه دې احسان د رڼا ومنم
ماله خو مې يار راځي په غلا سپوږمۍ

تا که مې سپوږمۍ په غېږ کښې اوليده

کِبر به دې پاتې نه شي بيا سپوږمۍ

زۀ اقبال د يار هجر کښې ژاړمه
ستوري راسره دي په خندا سپوږمۍ

ھغہ دکچو بنګړے جوړ نرۍ نرۍ جینۍ
زما پہ زړۂ باندې ورېږی ښاپېرۍ جینۍ

لکہ ملوک ورپسې سر د کوہِ قاف پہ غرونو
پہ کومہ ډنډہ بہ نظر راشی بدرۍ جینۍ

د اوبو ګوټ چې تېراوې پکښې صفا ښکارېږی
لکہ د زاڼې پہ شان دنګہ دې مرۍ جینۍ

ھغہ وجود باندې نازکہ د رېښمو جوړہ
ھغہ پہ زړہ باندې مظبوطہ امزرۍ جینۍ

ھغہ لہ مخہ چې سادہ سادہ بھولا ښکارېږی
ھغہ ھنر باندې ښہ پوھہ د یارۍ جینۍ

چې یې زما پہ پت کښې سپینې کړلې تورې زلفې
کمہ دہ زہ کہ ګرځوم پہ ککرۍ جینۍ

چې پرې ولاړ دے عمارت زما د مینې اقبالہ
زما د زړہ د کوټې مینځ د بېنش سرۍ جینۍ

الوتلې پہ ھوا جوړہ مرغۍ
چې نظرہ کړلې چا جوړہ مرغۍ

د بېلتون غماز شروع کړۂ تدبیرونہ
خوښې نۂ شوې د دُنیا جوړہ مرغۍ

کۂ جدا وې خو د یو بل پہ اسرہ وې
مجسمې وې د وفا جوړہ مرغۍ

د ھجران پہ سرو لمبو دواړہ ستی شوې
تېراوی سختہ سزا جوړہ مرغۍ

د اقبال پہ خُلہ ھر وختې دغہ سوال دے
ربہ یوځاے کړې تۂ بیا جوړہ مرغۍ

ئ

خيال مې په زړۀ کښې د جانان پرېږدئ
د دُنيا خلقه زما ځان پرېږدئ

يوه ريښه هم روغه پاتې نۀ ده
بس کړئ زما څيرې ګرېوان پرېږدئ

دا مهذبه قاتلان وپښتئ
کله مرۍ به د انسان پرېږدئ

چې په خوښۍ جدا زما نه نۀ دے
ژوند له زما دومره سامان پرېږدئ

چې بې وفا له بې وفا نۀ ګڼم
زړۀ کښې زما دغه ګمان پرېږدئ

عرض په خدمت د ناصحانو کښې دے
اقبال د عشق په لار روان پرېږدئ

زما د حاله څوک اشنا خبر کړئ
نور نۀ تېريږي ژوند زما خبر کړئ

چې په ژوندون يې سترګې او نۀ وينم
هغې نه څۀ خېر دے چې بيا خبر کړئ

د مينې راز ساتلے پټ نۀ شم نور
عالمه ما باندې دنيا خبر کړئ

ما په غاښونو کښې نيولے دے ساه
قابو به څوک ساتي هوا خبر کړئ

ګوذاره ما درته پښتو کړه خپله
مبارک ستا شه ستا انا خبر کړئ

اقباله نن مې څوک غمخور نيشته دے
صبا دنيا کۀ په ژړا خبر کړئ

طمع مې قطعي شوه له ځانه څوک اشنا خبر کړئ
دا ځل رغېږم به په ګرانه څوک اشنا خبر کړئ

دا رنګارنګ څپېړې هروخت به څوک څو پورې خوري
زړۀ دے اخر به شي ناتوانه څوک اشنا خبر کړئ

ما وائيل څۀ نه څۀ پوره به شي نيمګرے ارمان
نيمه خواه پاتې ده هرچانه څوک اشنا خبر کړئ

زۀ چې پېدا شوم غرد غم راته ولاړ وۀ مخکښې
په دنيا ډېر شومه ستوما نه څوک اشنا خبر کړئ

لوبې مې خپلو په زړګي باندې اقباله او کړې
ګيله به څۀ کړم د بل چانه څوک اشنا خبر کړئ

مانہ د دنیا تقاضې مۂ کوئ
خلقہ د کار نہ یم ګیلې مۂ کوئ

ماتہ غږوئ سرود د مینې خوږ
ماتہ نورې نورې قیصې مۂ کوئ

یار تہ مې بخښلے دے دا زړۂ او ځان
تاسو مې دسر فېصلې مۂ کوئ

وژنئ کہ پہ عشق کښې مې حاضریمہ
ھسې پہ بلو دا جرګې مۂ کوئ

زۂ سادہ سړے یم پہ یوہ پوھہ
ما سرہ دا ډېرې لانجې مۂ کوئ

د عشق لہ خونړو لارو خبر یمہ
غم مې د پہرې بدرګې مۂ کوئ

مۂ غواړئ د عمر دعاګانې مې
اقبال تہ ھمدردانو خېرې مۂ کوئ

ے

ستا په دروغو کښې کمې نه رانغے
زما په ژوند کښې پسرلے را نغے

د اتلانو په دې خاوره ولې
لا په نظر مې يو سړے رانغے

دا اباسين چپو نه ساه وښاتۀ
عمرونه وشو چې لنډے رانغے

په انتظار ده لېلٰي لارې څاري
څوک په کوڅه کښي ليونے رانغے

چې حنائي لپې ئې جام کړے راته
بيا هغه شان مازيګرے رانغے

چې مخامخ دې شو بڼو سترګو ته
په بيرته بيا هغه زړګے رانغے

نۀ خوشامنده نه ئې چل زده دے
د اقبال چرته هم سمے رانغے

سپين مخ مې د يارداسې زلفانو لاندې کړے دے

عن لکه کشمير رانه هندوانو لاندې کړے دے

جنګ د مصلې دےاميان ځان کښې بې ګناه پري مري
کله نه کابل چې جھادیانو لاندې کړے دے

ګلونه يې تاله کړل خدائې خبر چې نورلا څه غواړي
باغ ډېرې مودې راسې زاغانو لاندې کړے دے

خبر کړئ مليزي او عېسٰي زي چې لښکر بيا وکړي
سر د مچۍ تلليو انګرېزانو لاندې کړے دے

څنګه خائېنانو ته په ښه نظر کتے شمه
ملک د غريبانو ؤ خانانو لاندې کړے دے

اقبال خپل په فکر او په فن باندې يقين لري
مېدان خوشامندګرو شاعرانو لاندې کړے ډے

ول دې زلفينو لېلٰي چرته دے
شپه ډېره اوګده شوه صبا چرته دے

پراتۀ په انتظار ورته زخمونه دي
کله به راځي مسيحا چرته دے

تۀ چې وائې سپرلې دے څنګه ومنم
وګورئ يو ګل په خندا چرته دے

رورو يې عادت کړم د غم سره
داسې ستم ګر په دنيا چرته دے

يار ته چې سجده مې روا وګرځي
هغه فراح دله ملا چرته دے

هسې دې اقباله پرې باور وکړو
خوب خو اخر خوب ؤرښتيا چرته دے

د عشق غم مې د زعملو جوګــــه نــــۀ دے
غر په شاه باندې د وړلو جــوګـه نــــۀ دے

حال زما ، زما له حـال ځنې ښکاره دے
حال مې چاته د و ئيلو جوګه نۀ دے

غمازان دې راله نور غوږونه نۀ خوري
زما زړۀ د اوړېدولو جوګه نه دے

د لېلٰي د جبين خال حجــرِ اسود شو
د نادار د ښکلولو جوګه نــۀ دے

ستا د غم واؤره پرې نوره نوره کېږې
ابا سين د اوچېدلو جوګه نۀ دے

د اقبال ژوندونه هجر شمکے کړے
چې يو ګوټ د تېرولو جوګه نۀ دے

څنګ چې په نړۍ کښې مسلمان ظلم ته مخ دے
هسې مې زړګې د خپل جانان ظلم ته مخ دے

يا د کشميرۍ جونې څادر دے څيرې ويرې
يا وحشت د لاسه مې ګرېوان ظلم ته مخ دے

ډېره چې دعویٰ څوک د انصاف اؤ د جمهور کړي
د هَغوي د لاسونو نه انسان ظلم ته مخ دے

سنَد مې رقيبانو غمازانو راپسې وکړو
ځۀ به شي تر سره چې ارمان ظلم ته مخ دے

داسې بې شرمي د حوا لوڼړو د را خستې
زهد رانه مه غواړه ايمان ظلم ته مخ دے

اقباله په مظلوم باندې شکلونه دي د ظلم
چرته د چوهدري چرته د خان ظلم ته مخ دے

کۀ نورو خلقو محبت کړے دے
مونږه د يو بل عبادت کړے دے

په ورستي صف کښې اودريدلے نۀ شو
زمونږ نيکونو سيادت کړے دے

د عزت طمعه د هر چا نه لرو
مونږه د هر سړي عزت کړے دے

څنګه دې بدو ته اوس بد ووائيم
چې مې ټول عمر ستا صفت کړے دے

زلفې خوارې کړۀ اداګانې وکړه
ما انتظار د قيامت کړے دے

هڅه د مال يې چرته کړے نه ده
اقبال پښتو کړې ده پت کړے دے

چې مې په مينه کښې غماز باندې باور کړے دے
لار کښې پخپله د ازغو مې ځان ته کر کړے دے

تار خۀ رښتيا مې په هيچا باندې خواږه نۀ لږي
په چم ګاونډ کښي هر سړي راسره شر کړے دے

روژې په اوږې ګېډه ونيوې غريبو خلقو
خو اهتمام روژه خورکو د اختر کړے دے

په نا پوهۍ باندې بدنام شو هلاکو او چنګېز
نن حد د ظلم سامراج څۀ په هنر کړے دے

چې ستنېدۀ، په مخه تګ دواړۀ اوس يو شان له دي
مونږه په عسق کښې تر هغه ځايه سفر کړے دے

زۀ د هغۀ جانان د کوم کوم احسان ذکر وکړم
چې يې د عشق په هر منزل کښې له ما سر کړے دے

اقباله اوس راته خپل غزل غزل ښکاره شو
چې مې غزل په آ غزل باندې اثر ،کړے دے

پس له مرګه که مې راغلې دراتلو نه دې څۀ خېر دے

لکه شمعه په مزار مې ژړېدو نه دے څۀ خېر دے

ساقي زه له تندې مرمه ګوټ زما له پاره نيشتے
ډک خمان دې رانسکورشه د پيالونه دې پۀخېر دے

چې مې برخه ويرانه ده دشت کښې خاورې په سر نولم
لوټ چمن دې په خزان شۀ پسرلو نه دې خېر دے

ماښامے ؤماسختن شۀ،ماسخوتن نه مولابانګ دے
يارخورانغے زړګيه ، شوګيرو نه دې څۀ خېر دے

ګيله هاغه چانه وکړه چې پوهېږي پرې اقباله
ياربې رحمه بې وفا دے دګيلو نه دې څۀ خېردے

زما خدايه څومره لوے عظيم دے شان دے
په يو کُن دے تمام کړے درست جهان دے

بې له حکمه دې جنبش کؤلے نۀ شي
کۀ حجر دے کۀ شجر دے کۀ حېوان دے

کۀ امير دے کۀ غريب دے کۀ ګدا دے
رېزه چين ربه هر څوک د استا د خوان دے

نعمتونو نه فېض ياب دي عالم واړه
کۀ منکر دے کۀ مشرک کۀ مسلمان دے

مېږے ماشے دې پېد ا کړلو ناتوانه
امزرۍ اس له ورکړے څومره توان دے

وسيله دې د رڼا کړۀ له افتابـه
لـه وريځې ورَ ولے دې باران دے

ګل او بوټي دې ښائست کړلو د زمکې
ښائسته کړے په سپوږمۍ ستورو اسمان دے

چې دې څومره تعريف اوکړم همره کم دے
ناقص عقل بل کمزورے مې زبان دے

د اقبال د ګناهونو عفه اوکړې
لږېدلے ورسره نفس و شېطان دے

نۀ پوهېږم چې دا څنګه اضطراب دے
په وصال کښې مې زړۀ هم لکه سيماب دے

هيڅ د ژوند په حقيقت باندې پوې نۀ شوم
نۀ پوهېږمه چې وېښ يمه کۀ خواب دے

اقراري د خپلې مينې په ګناه يم
کار مې نيشته دے ثواب دے کۀ عذاب دے

چې موندلے مې په مينه کښې سرور دے
حاصل کړے کله چا له ميئو ناب دے

په رخسار چې دې د زلفو وېښتۀ راشي
په ائين کښې يې کتے شي پېچ و تاب دے

په فهرست کښې د عشاقو يم د ښکلي
لږېدلے راسره پر د سرخاب دے

رنګا رنګ پکښې خيالونه ستا موجزن دي
دا سينه د اقبال يا کۀ درياب دے

تغزل چې پکښې نۀ وي غزل نۀ دے
کۀ د ګوړې شربت خوږ دے عسل نه دے

تۀ له خپلو بڼو وپښتۀ پخپله
کوم خوړلے مې ناوک په ګوګل نۀ دے

ننۍ شپه زما ځکه لا تيارۀ ده
راختلے مې قمر په بورجل نۀ دے

په جونګره کښې مې يار سره خوښي ده
هيڅ پکار مې د مرمرو محل نۀ دے

دا چې زۀ يې غمزده کړم په ټول عمر
ما ليدلے هسې شوخ اؤ چنچل نۀ دے

هره لار اؤ چوراها زمونږ مقتل شو
پاتې ښار کښې ضرورت د مقتل نۀ دے

داسې يار سره اقبال کړې وۀ مينه
چې يو خس په خپلې مينه خجل نۀ دے

ستا د يادونو دومره زور ولې دے
په غرغنډو مې د زړۀ اور ولې دے

مينه خو ډېرو په دنيا کړې ده
بيا راپسې دغه همره شور ولې دے

تا خو به سر زما په سر ورکؤو
زړۀ دې زما نه داسې تور ولې دے

ياد قسمونه او وعدې کړه خپلې
خيال دې بدل اؤنيت دې نور ولې دے

په څۀ بهانه باندې به راغلې مخکښې
اوس دې هېر کړے زمونږ کور ولې دے

اقباله خلق خوشحالېږي پکښې
جهان په ما لکه د ګور ولې دے

د ځوانۍ تصوير مې ستاسترګوکښې ښۀ دے
بډها مخ مې اشنا ستا د ښودو نۀ دے

اوسېدۀ غواړمه ستا زړۀ کښې مدام زۀ
زۀ ويرېږم چې چې بد نۀ شې اخر زړۀ دے

زيړبخن شو اؤ رڼا يې کړله کمه
ځي پرېوځي نمر بيخي په سر د غرۀ دے

څومره ښکلې څۀ رنګينه زمانه وۀ
له بلبله پسرلے د هېرېدۀ دے؟

نمر پرست د نمر په لوري لوري مخ وړي
زما عشق نۀ پۀ ښاتۀ نه پرېواتۀ دے

اقبال هغه شان لا ستا خوبونه ويني
کۀ وړۀ وړۀ د بډها اسمان په په پلۀ دے

چې په هر څۀ کښې جانان راته عيان دے
ځکه ما وته تمام جهان جانان دے

زۀ ئې ستا ستر ګو کښې وينمه جانانه
حقيقت دے کۀ مجاز دے کۀ ګمان دے

يؤ ساعت زما له خياله بهر نۀ ئې
د وصال خوند پېدا کړے مې هجران دے

رهبري مې هيڅ د خضر پکار نۀ ده
چې په زړۀ باندې مې ليک نام و نښان دے

شمع رويه نقاب پروته کړه له مخه
زما سترګو پېدا کړے تاب وتوان دے

چې له مانه دومره ډېره مينه غواړي
په ائين کښې ئې کښي ليدلے جوړې ځان دے

په مزه مزه چو نټي کړه خوارې زلفې
د اقبال خاطر کړه جمع پرېشان دے

يو داسې ملک ته لاړې چې هيچا نه پېژندلے
زۀ تـانـه زاريـدلـې تـۀ زمـا نـه زارېـدلے

پښتو وې نۀ مذهب وې ، نۀ رسمونـه ، رواجونـه
د هر سړي خپل ژوند وے چا عرض پرې نـۀ ساتلے

د سيند دپـاسه جـوړ وے د ياقوتو د مرمرو
يو ښکلے شيش محل وے پکښې مونږه اوسېدلے

يـو بـاغ وې د ګلونو پکښې ټال وې د رېښمو
نرے نرے شمال وے مونږه وار وار په زانګلے

نرے نرے باران وې د چينې اواز راتللے
غرق خوب باندې اودۀ وے مونږ چا نۀ وېښولے

يو ښکلې شنۀ مينا وے پکښې سرۀ زاړه شراب وے
جامونه جنګېدلے د يؤ بل په نامۀ څښلے

رنګينې راڼاګانې وے ستا سر مې په سينه وے
د ګوتو په ګومز مې ستا وېختۀ ګومزَولے

اقباله لېونے ئې په خيالي دنيا کښې اوسې
جامه د حقيقت ارمان خوبونو وموندلے

ولـــې ټـــــــــول ظـــــــــلــــم پـــــــــــه مـــــــــــا دے
اخـــــــــــــر کــــــــــــــــوم ګنـــــــــــــاۀ زمـــــــــــا دے

تـــــــــــــــه د زور او زر خـــــــــــــــاونــــــــــــــــــد ئـــــــې
خــــــــــــــــــو پښـــــتـــــو غـــــــــېـــــرت زمــــــــــــــا دے

ستــــــــــــــا فــــــــــــرېـب مـــــــــــــکـــــــــــــر زده دي
د مــــــــــــــــړانـــــــې نــــــــــــــــوم د چـــــــــــــــا دے

يـــــــــــو جــــــــابــــــــر تـــــــه تســـليــم نـــــــــه شــــــــوم
دا نــــــــــــــړۍ تــــــــــــــاريـــــــــــــخ ګــــــــــــــواه دے

نــــــن د زول بـــــــــــــــــــاران کـــــــــــــــــه شــــــــــپـــه ده
خــــــــــو صـــــــــــبـــــــا لـــــــــــــه روڼ صــــــبــــــا دے

کــــــــۀ زخــــمــــــي شــــــــــــم ويــــــنــــــې ويــــــنـــــې
مــــــــــــقـــــدر کـــــــښــــې شــــــــــکســت ســــــــتــــــا دے

د مـــــــــــــور پــــــــــــيــــــــــؤ کـــــــــــښــــي رودلـــــے
حـــــــــــــــمـــيــــــت او هــــــــــــمــــــت مـــــــــــــــــا دے

زۀ د هــــــــــــغـــــــــــــــــه قـــــــــــــــــام وګـــــــــــړے
چـــــــــــې زېــــــــــږون ئـــــې لــــــــــــــه دعـــــــــــــــا دے

ســــــــتــــا ســــــــــرشـــــــت طــــــــوطـــــــــــا چشــــــــمي ده
يــــــــــــــاد ســـــــــــــبــــــق مــــــــــــې د وفـــــــــــــــا دے

خواره مې دي چاپېره ستا يادونه ځائے په ځائے
کرلي لکه وي چې چا ګلونه ځائې په ځائے په ځائے

تۀ مانه څۀ تعريف د خپل حسن کامل غواړې
شاه کار تصوير کښې وي لکه رنګونه ځائے

لا اوس هم ګواهي زمونږ د مينې ورکوي
په ونو دېوالونو ليک نومونه ځائے په ځائے

جنت د مهذب مخلوق د لاسه جهنم شو
وارېږي هر طرف ته سرۀ اورونه ځائے په ځائے

ګناه ګڼمه زه چې مې راځي په خيال کښې هم څوک
مات کړي دي تا ما سره لوظونه ځائے په ځائے

دا پوخ يقين زما دے چې ويستے مې زړۀ نه نه شې
راځي به تاله هم زما يادونه ځائے په ځائے

اقبال هغه اقبال دے چې به مرګ ترې سترګې سولے
وژلے تا پخپله دے ژوندونه ځائے په ځائے

تا د نۀ راتلو چې ضد نيولے دے
ما هم د پښتو سبق وئيلے دے

چا څخه چې زر دي کۀ هر څنګه دي
هاغه سړے دلته کښې ښا غلے دے

نور ئې څيراوي اوس د رفُو په نوم
چا چې دا زما ګرېوان شلؤلے دے

دومره عادتونه ئې کۀ هم ښکلي وے
څومره چې مې ښکلے جانان ښکلے دے

اېښې مې سمبال دۀ پکښې ستا مينه
مهر په زړګي مې لږيدلے دے

دومره مې د هجر شپه کښې وژړل
خلقو سحر وې چې ورېدلے دے

تا ته د اقبال کړۀ چې ښکاره نۀ شول
ټول عمر په تا ئې سر شندلے دے

نۀ انتظار او نۀ مې آس باقي دے
د دړد يو غلے شان احساس باقي دے

چې ځوابي شومه دا ستا له دره
محبت اوس په کوم اساس باقي دے؟

کومه بلا ده ګډه شوے ښار کښې
چې په هر کور کښې لا هراس باقي دے

کله نه کله مې په خوب کښې راشي
دومره مې يار سره تماس باقي دے

اقباله مينه زرو وخوړله
کۀ څۀ هم ده د خولې لباس باقي دے

سړے خووي د چا پاره ژوندے
څوک به وي څنګه بې د ياره ژوندے

چې په اوګو د ژوندانۀ بار شي
ورک دې شې داسې ناپکاره ژوندے

نفل دې وکړي نذرانه دې ورکړي
اوس چې واپس راشي له ښاره ژوندے

ورک شُو چې ورک شو د مرکز تصور
ستورے خو وي له خپل مداره ژوندے

مينې له ژونده دې ژوندون دے زما
ځکه ساتمه دې انګاره ژوندے

دار ته دې وخېژي اقباله سړے
چا ته دې نۀ شي منت باره ژوندے

زما جانان د ټول جهان جانان دے
په ما يواځې نه په هر چا ګران دے

استعاره ، تشبيه له کومه راؤړم
د چا په شان نه څوک ددۀ په شان دے

پخپله عکس اؤ ائينه پخپله
پخپله روح دے اؤ پخپله ځان دے

چې ژبه ګونګ شي عقل ماتې وخوري
يؤ ښکلے خيال دے يؤ ښائسته ګمان دے

چې ئې وفا څۀ پېمانه نۀ لري
دائيم وصال لمحه لمحه قربان دے

نمر اؤ سپوږمۍ ستوري اسمان زمکه
سلو پردو کښې پټ عيان عيان دے

اقباله کوم کار چې اول پکار وۀ
شروع دې کړو خو د وخت تنګ دامان دے

نۀ هغه شکل نه صورت پاتې دے
حېران يم بيا هم محبت پاتې دے

په انتظار مې سترګې سپينې کړلے
اوس انتظار د قيامت پاتې دے

د مړي چانه نيمګړتيا نه وي څه
زما له تا ولے حاجت پاتي دے

هجر د يار يمه پخوا وژلے
د نوم ژوندي کښې څه طاقت پاتې دے

اقباله عشق کښي مې هر رنګ وليده
رادې شي اوس چې کوم افت پاتې دے

په کوم مخ باندې مئين چې زړۀ زما دے
په هم واړه مخونو کښې زېبا دے

چې له مخه ئي آفتاب مهتاب شرمېږي
داسې مخ ليدلے بل کله دنيا دے

د دې مخ په حقله دا دعوهٰ زما ده
نه به راشي نۀ تېر شوې تېر پخوا دے

د مخونو په دنيا کښې کمے نشتے
خاصيت کښې دغه مخ يؤ دے يکتا دے

نور مخونه دغه مخ له مخه راغلل
ګرځېدلے د مخونو سبب دا دے

د اقبال د سترګو نور دے له دې مخه
نۀ ئي شپه باندې څۀ کار نۀ په صبا دے

هر يو خيال مې ستا په خيال غزل غزل ^(*) دے
چې دې حسن بې مثال غز ل غزل دے

دا په سپين مړوند د سرو زرو وښے دے
که هلال دے د شوال غزل غزل دے

رامات شوے مې له سترګو ستا له غمه
دا د اوښکو پشکال غزل غزل دے

دشتې غرونه په طلب دې لټومه
د اهو په شان دې چال غزل غزل دے

تورو زلفو تورو سترګو په سبب دې
درست ختن او ټول بنګال غزل غزل دے

څه ې سوز دے د ځيګر او څه ښائست ستا
چې ديوان پرې د اقبال غزل غزل دے

(د زر جان مداخېل د رديف غزل غزل منت باريم)

مــه وايـه چـــې ښــکــلــو ســـره مينـه مـــې ګــنــاه دے
سل ځـلــه قــبــول دغہ ګــنــــاه پــــه هــــرې ســــزا دے

پېـدا دي نــظــارې لـــه د چمــن ښـــائستــه ګـــلـــــونـــه
دا ښـائسـته ګلونــه خـــو ښائســت ددې دنـيـــا دے

ما جــوړ کــړې ځـــان له مئين زړۀ پــخــپـلـــه نــــه دے
نه زما پــه زور دے څـه او نـــــه مـــې پــــه رضــــا دے

سرۀ شراب، ساقي ځواني چې درې نشې يوځاے شي
کاڼے دےزړۀ نه دےچې په وس کښې هم لا بيـا دے

ډکې پـيالــې راوړه د شـــرابـــو ســاقـي نــوش کـــړم
تانګ دے نـن زمـا نـه مـحـتسب دے نـــه ملا دے

اوس زمـا پـه غـاړه بــــانـــــدې اچــــوي قـبـــول دے
کـړے اشــارت د نــقـــاب لانــــدې راتـــــه چـــا دے

وبه بـخښــــي مــاتــــه دا د عشــق ګـنـاه اقــبـالـــه
داسبــــق يــــاد کــړے د ازل لــه استـاده مــــا دے

زما چمنه ستا نصيب کښې خزان څو پورې دے
لوټ شوے بې درېغه د زاغانودوران څو پورې دے

پرهر پرهر زخمي زخمي شوې زړۀ په خپلو غشو
دا په لاسونو د اغيار کښې کمان څو پورې دے

نجومي وګوره د لاس کرښې په غور زما
په دشمنۍ کښې راسره چې اسمان څو پورې دے

ما چې ليدلي دي حالات چرته ښه شوي نه دي
وپښتم څوک د ښه کېدلو امکان څو پورې دے

مونږه پۀ وينو اوبه خور کړو د پردو پټو
زمونږ د مشر ګاڼه شوے ايمان څو پورې دے

اوږي روحونه نه مړېږي که دنيا هم اوخوري
په خولو وينو د خورانو تالان څو پورې دے

څوک چې راځي بډې راکاږي پکښې لوبې کوي
اقباله ملک زما د لوبو مېدان څو پورې دے

اوس مې وباله خپل کورته دومره وخت راسره نشتے
ارماني به لاړ شم ګور ته دومره وخت راسره نشتے

زما شوق کښې څه کمې دې که بدبخت يم له ازله
تا نيولے يمه اور ته دومره وخت راسره نشتے

زما زړۀ ته نظر وکړه ستا په نوم باندې درزېږي
غوږ مې ونيسه انګورته دومره وخت راسره نشتے

کوم ګناه مې داسې کړدے چې ئې ګرانه بخښانه ده
فکرمند يم ماضي تورته دومره وخت راسره نشتے

کۀ سپرلےدےزماڅــــۀ،په مـــاهـــغـه شــان خــزان دے
سرۀ اورونه رانه تـاؤ دي مـراور رانه جـانـان دے

زيــــړ ګلــونه د شــړ شــم ســـرۀ نـازک نــازک ګلاب
يو د رنګ مې غمازي کړي بل د زړۀ زخـم خندان دے

د "مچۍ" په څوکه ناست يم ګېرچاپېره نـظـارې کړم
ابــاسين لکـــه شنـۀ ليکه د وصـال پـــه لــور روان دے

غرونوسپين سـرونوتـورکـړل د ځوانۍ په تمنا کښې
په فراق کښې مې زړۀ مړدے په ژوندون باندې پېښمان دے

د مغرب نه ګټ راپورته د وريځې شـو تيارۀ شـوه
د اقبال سترګې شېبې کړي خلق بـولي چې بـاران دے

بې له عشقه بل يو کار مې زده نۀ دے
دنيا څۀ وکړم روزګار مې زده نۀ دے

هيڅ سودا مې په شاهانو باندې نۀ شي
خو دې ښکلو ته انکار مې زده نۀ دے

تۀ چې داسې تغافل کړې اشنا واؤره
زۀ به مړ يم انتظار مې زده نۀ دے

روايات مې پښتني خپل عزيز دي
لاس لباس بيخي د ښار مې زده نه دے

تۀ زما د زړۀ پۀ ژبه باندې پوې شه
د بلبل غوندې چغار مې زده نۀ دے

د سولۍ په سر به چغه کړم اقباله
محبت نه استغفار مې زده نۀ دے

حسن وجود وګنه عشق سيورے دے
بې لۀ حسنه عشق بې معني تورے دے

عشق په سترګو ړوند دے منزل نۀ ويني
حسن رهنما دے حسن لورے دے

په برخه يې غمونه کړاؤنه دي
عشق غريب راوړے په مخ ستورے دے

کله بت خانې کله کعبې ته ځي
څه وکړمه زړۀ سره دوه کورے دے

پاڼه د اقبال رو رو زيړيږي ځي
شوے پرې دا ستا دزلفو سيورے دے

زۀ چې څومره ستا تعريف وکړمه کم دے
نۀ مې خيال ددې قابل نۀ مې قلم دے

عرب ډېر کۀ دعوه ګير د فصاحت دے
چې خبره ستا د وصف شي عجم دے

تۀ شفيع يې په اول په آخر دواړو
خلاصے موندے د چا نوم باندې ادم دے

چې منکر يې هم انکار کؤلے نۀ شي
تا راؤړے هسې شان له دين محکم دے

چې يؤ څو ټکي په مدحه کښې ستا اووائي
په اقبال باندې دا هم د خداې کرم دے

په خاموشۍ کښې مې طوفان پټ دے
په يو ذره کښې ټول جهان پټ دے

درېغه چې اوس به بيا منصور پېدا شي
مصلحتونو کښې ايمان پټ دے

د ابو جهل پلويان ډېر شُو
د بلال دشته کښې اذان پټ دے

لکه د مار په شان له ټک ور کؤي
نن د اُوخر لاندې انسان پټ د ے

مونږه د زمکې په حال نۀ يُو خبر
عيان اغيارو ته اسمان پټ دے

تۀ مې د زړۀ د حاله څۀ خبر يې
څومره دې موټي کښې جانان پټ دے

دغه همره نۀ دے لکه تاته ښکاري
اقبال ستا وهم لۀ ګمان پټ دے

يخ دې شو زړګے کۀ زمانې څۀ کسر پاتې دے
هر ستم په ما اوکړه چې ستا په نظر پاتې دے

دومره په اسانه دا د مينې پېريان کله ځي
لا په نيمبولا مُلا بهادره اثر پاتې دے

اوله مې په کاڼوباندې خس هم صرفه او نۀ کړې
څۀ اوشو کۀ مات دے په اوګو باندې سر پاتې دے

هره ورځې باټ کړي په رنجو باندې کاږۀ باڼۀ
زړۀ سورے سورے شو وائي وار د ځيګر پاتې دے

زېرے دې رانۀ وړۀ همېشه د غم خبر راوړې
راوړه وَ رېباره اوس چې کوم يو خبر پاتې دے

زلفې يې خورې کړې په سپين مخ ماوائيل داولې
وې خندل کعبه باندې د حبشو لښکر پاتې دے

زېله مې اوباسي نۀ پوهېږمه اقباله زۀ
ولې دې دنيا ته چې زما نه خطر پاتې دے ؟

دا دنيا يو خواب و خيال دے
نۀ حل کېږي داسې سوال دے

نۀ خبر يې په آغاز څوک
نه خبر يې په مآل دے

هر څوک خپله خپله وائي
د هر چا خپل مقال دے

د سائنس نظريې پوچې
مذهبونه ټول جنجال دے

فلسفيانو اوتې بوتې
هر سړے چرته اټال دے

د صوفياؤ دنيا بله
سرودونه او دهمال دے

خو يوه نقطه پخښه ده
يو خالق يو ذوالجلال دے

دا نظام چې سم روان دے
ورته اوګوره کمال دے

زندګي يو تماشه ده
حق حېران ورته اقبال دے

کۀ تۀ مې نۀ شوې د ژوندون ملګرے
ما به ضرور کړې د مجنون ملګرے

د وصال شپه کښې به مې څله ژړل
کۀ د وصال نۀ وے بېلتون ملګرے

ما به لۀ کبره ډېر اسمان ته کتل
عشق سر زما کړو د زنګون ملګرے

دا راويت د پښتو مۀ ماته وه
لاره کښې نۀ پرېږدي پښتون ملګرے

لکه اقبال چې سر شيندي درباندې
څوک به دې داسې وي مفتون ملګرے

نوم دې هر وخت زما زړۀ او په زبان دے
هر وېختۀ مې ستا د حسن ثناء خوان دے

پاتې څۀ شي ستا د مخ ګل چې ترې لر کړې
ستا د مخ په ګل ښائسته مې ګلستان دے

مصور چې کله ستا تصوير راساز کړو
اوس په ګوته خوله ولاړ ورته حېران دے

کۀ وصال دې راته قند ګبين نه خوږ دے
تريخ له زهرو دې اشنا راته هجران دے

ما وئيل چې ستا په تلو باندې به مړشم
روح مې څنګه لا په تن کښې بنديوان دے

د اقبال بې له ژړا نه بل کار نشتے
راشه ګوره لوند په اوښکو يې ګرېوان دے

کور د زړۀ مې ستا په خيال باندې ښائسته دے
د باد شاه کور لکه مال باندې ښائسته دے

معشوقې سره سخا د ديدن ښائي
خوارعاشق ورته په سوال باندې ښائسته دے

ستا د مينې داغ پـه زړۀ مـې هسې خونـد کړي
لکه سپين جبين دې خال باندې ښائسته دے

د هجران اور دې تک تور لکه سکارۀ کړم
ژوند مې لږ دېر ستا وصال باندې ښائسته دے

بې حـيا ډمـه څوک څـۀ کړي کـۀ سپوږمـۍ شي
مخ د پېغلې پټ په شال باندې ښائسه دے

پـه حسب نسب موقوف نـۀ ده اقبالـه
هر وګړے ښـه اعمال باندې ښائسته دے

ستا په عشق کښې مې ورک شوے داسې ځان دے
چې دا خپل زړۀ مې مېرا يا بيابان دے

يا دا زۀ ستـا پـه ستـم ذرې ذرې يـم
يـا ريښې ريښې د عاشق څيرې ګرېوان دے

د پتنګ غونـدې لـۀ اور مـې وېـره نـۀ شـي
ما ليـدلے دې تـاؤژن اور د هـجـران دے

خزا نې لرم د مينې زړۀ کښې ډېرې
زۀ ملنګ يم خو دا زړۀ زما سلطان دے

ستا په لبو دا ز ما د وينو رنګ دے
بې هوده به خلق دا ګڼي چې پان دے

د دنيـا پـه لادو بادو نـۀ پـوهېږي
نا خبر عشق کښې اقبال لۀ سود و زيان دے

چې الله ،رسول قران زمونږه يو دے
کۀ پوهېږو سُود او زيان زمونږه يودے

څوک شيعه او څوک سُني څله ځان بولي
چې بنياد د دين ايمان زمونږه يو دے

بئيل پښتون او پنجابے پکښې په څۀ شُو
چې دا خاؤره پاکستان زمونږه يو دے

د يوې موره د يو پلاره پېدا يـُو
وينه يـو نام و نشان زمونـږه يـو دے

انتخاب د جدا لارو پکار نۀ دے
چې په زړونو کښې ارمان زمونږه يو دے

مالياري يې د لازم په مونږه ټولو
دا وطن دا ګلستان زمونږه يو دے

تور او سپين ته کله ګوري دا خو زړۀ دے
چې په چا باندې هم راغے د هغۀ دے

يار ته خپل ځان کۀ ښائسته نۀ ليدےکيږي
زما سترګو نه دې اوپښتي چې څۀ دے

په ظاهره کۀ ښائسته لکه ملک شي
چې باطن يې حبطه وي ښائسته نۀ دے

هيڅ په شعرکښې مې د عقل دخل نشتے
په پرواز کښې مې ازاد د خيال مارغۀ دے

اقبال څوک وائي د دنيا غمونه نۀ خوري
کله موړ لا د اشنا غم په خواړۀ دے

لۀ يوې بلا شو خلاص په بلې سر دے
له فرېبه مسلمان يې نا خبر دے

مسائل يې کور په کور دي پېدا کړي
په پېکار له برادره برادر دے

دا زمونږ عقل نا قص دومره په څۀ شو
چې هر وخت راسره چال کؤي شاطر دے

خپلې واګې دي ورکړې د بل لاس کښې
لۀ خپلو وسائلو لاس په سر دے

لۀ دے هسې اميرۍ غريبي ښه ده
چې د طمعې د پردي په در نظر دے

په صفونو کښې زمونږ اتحاد نيشتے
هسې نۀ چې ګني دومره دلاور دے

څوک پېدا صلاح الدين کړې لويه خدايه
بيا جوړ کړے صليبيانو هر خواه شر دے

تقدس خو د مقدس يې پائمال کړو
اقبال وائي اوس حرم ته ېېښ خطر دے


نۀ پوهېږم چې ګلچين دے کۀ ماليار دے
سـاه خـتـلے دے لـه ګلـه تــازه خـار دے

چې وزرې په دامونو کښې شوې ماتې
د صېد بيا هم په صياد باندې اعتبار دے

د ګلزار خاوند ګري د زاغ په لاس شوه
د بلبل برخـه ژاړه شولـه نـا چـار دے

چې غوټۍ شوې ګل کېدو نه مخکښې خاؤرې
زۀ به څنګه يې تسليم کړم چې بهار دے

هيڅ څوک غوږ نـۀ ږدي د روغو پـه خبره
دلتـه ګڼ دي لېوني دا هغـه ښـار دے

سرداران لکـه مـرېي پکښې خرڅېږي
راويت جـوړې بـدل زوړ د بازار دے

څوک زما د زړۀ له حاله څۀ خبر دے
چې څو زور راباندې غم د خپل دلبر دے

د يار غـم سره څـۀ دا رنګې بـلد شوم
زړۀ مې وچـؤدۀ په تن مـې بـې اثـر دے

هم شرمېږي هم راګوري نـۀ پـوهېږم
شرارت دے کـۀ د يار پـه ما نـظر دے

چې مې قصد د هېرَولو څومره کړ دے
همره ډېر راته ياد شوے مې دلبر دے

مـعجزه د مسيحا غوندې ښکاره کـړه
لا علاجه دا زما درد د ځيګر دے

اقبال ستا په سکڼي رنګ باندې مئين دے
ځکه خپل يې درپسې سوے کسکر دے

چې هم راز مې څوک ګڼۀ هغه غماز دے
نا پوهۍ کښې مې ښودلے ورته راز دے

شېخ مُلا دې هم غمزو نۀ پناه غواړي
تا زده کړے د کوم ځائے نه داسې ناز دے

لکه غرونو کښې ابشار نغمې پېدا کړي
ترنم نـه ډک دا ستا ښائسته اواز دے

زۀ دې خپل کوټه تندي ته حېرانېږم
ښکار کښې لاندې لۀ باښې مې کټه باز دے

صد هزار دې افرين په هغه مور شه
چې په لاسو کښې يې ستا اوربل خېراز دے

په هر بېت کښې يې ستائيلےستاښائست دے
د اقبال کلام په دې سبب ممتاز دے

د يار عشق نه د روزګار کۀ معتبر وے
پتنګ کله بـه پـه اور سوے وزر وے

د نمرود اور ته خليل دنګلے نۀ شُو
کۀ خبره دا د عقل يا هنر وے

زغمل به يې څله کاڼي د کفارو
قبول کړي معشوقې د خداې به زر وے

عشق موسٰي ته لارې جوړکړې په نيل کښې
ګني وتے د فرعون به هم لښکر وے

شهزادګان لکه د قېس په دنيا ډېر وو
عشق شهره کړو هسې څوک به ترې خبر وے

دا دنيا کـۀ اسره کړے قارون نـۀ وے
پنډ پـه سر به يې تر قيامت څله سفر وے

قبول کړے د ېزيد بېعت به حسېن وۀ
پرواه دار کۀ د عېال او د خپل سروے

ماديت تـه کـۀ اقبالـه راغب نـۀ وے
مسلمان بـه دومره ولې نـن ابتر وے

څوک فرعون دپاره بيا موسٰي پکار دے
په دنيا د خدايئ چې دعوهٰ دار دے

دښمنۍ کښې مسلمان يې دے په ګوته
اتفاق د مسلمان نشتے ناچار دے

فلسطين دے کۀ کشمير کۀ بوسنيا ده
هر ځائے جوړ د مسلمان د پاره کار دے

شېخان تېل خپل خرڅَوي عېش وعشرت کړي
اسره کـړے يـې دا مات ګـوډ اقتـدار دے

افغان خپل د کـور لـه جنګ فـارغ نـۀ دے
لاس يې خپل په خپلو وينو کښې رنګدار دے

بابري مسجد شهيد شو اجودهيا کښې
د بـابـر روح پـه لحد کښې نـاقرار دے

يؤه پاڼه د تاريخ وه واختېدله
اؤرېدو له څوک زړۀ قيصه تيار دے

چې ملت اقباله ټول مغرب زده شو
ګيله مۀ کړه ختم شوے يې شعار دے

بې محنت چا مونـدلے مقام نـۀ دے
تقدير خپل د لاسو شے دے انعام نۀ دے

مېږے شپږ مياشتې په اوړي کړَوي ځان
نصيب هسې يې د ژمي ارام نـۀ دے

پـه لاسونو نمړۍ خولـې ځي طباخ نـه
بې لاسونو تلے خولې لـه طعام نۀ دے

مسلسل پـرواز يـې واخستـۀ پـه خپل سر
عنقا ځکه د هيچا تههِ دام نۀ دے

د مزل سختۍ منزل له ضروري دي
چا موندلے ناست په کور کښې مرام نۀ دے

په راستۍ باندې امام وۀ د قامونو
چې ناراست شو مقتدي شو امام نـۀ دے

سادګي زما د ټول کلام زېور دے
ما اقبال پکښې پرېښودے ابهام نۀ دے

نۀ پوهېږم چې څۀ چل دے
کۀ دا ستا د زلفو ول دے

دغه ستا د اننګو اور
هم يې اوسم هم تبل دے

چې ازغي دي او تڼاکې
دا زما د خوار مزل دے

څۀ اعتبار به چا اوکړم
چې غريب ټګلے تل دے

اخر څو به نۀ پوهېږي
چې دا غل دے کۀ دا مل دے

شېخه بل خواه ته کړه سترګې
په کوڅه کښې د يار پـل دے

غم د يـارروزګار چې يـو شي
د اقبال دغه غزل دے

دا د عـــشــــــــــــــــق بــــــــــــــــلا زپــــــــــــــلے
نــــــــــــه ژونـــــــــــــــدے دے نــــــــــــــــۀ وژلے

پـــــــــه ژونــــــــدون بــــــانـــــــدې ستـــــــومـــــانـــــه
د مــــــــــــــرګــــــي نـــــــــــــــــــه شــــــرمـــــــــــــېـــدلے

د دنــــــيـــــــــــــا نـــــــــــــــه بــــــــې ګانـــــــــــــــه دے
پـــــــــــــه دنــــيــــــــــــا کــــښـــــــې اوسېــــــــدلے

نـــــــــۀ پــــــــــــه لـــــــــوږه نــــــــــۀ پــــــــه تـــنــــــــــــده
هـــــــــــر ســــــــاعــــت دے کــــــــــړېـــــــــدلے

شـــــــــپـــه او ورځ وربـــــانــــــــــدې يـــــــــو شـــــي
انــتـــــــظــــــار نــــــــــــــه زړۀ چــــــــاؤدلے

زړۀ يــــې وريـــــت لـــکـــــــه کـــــــبــاب شـــــي
د هــــــــجــــــــــــــران پــــــــــــــه اور داغــــــلے

غــــــــــم يــــې هــــســــې زړۀ اوبــــــــــۀ کـــــــــړي
چـــــــــې مـــــــــــــاشـــــــــــوم تــــــــــــه ژړېدلـے

وَ هـــــــــر چـــــــاتـــــه مــســــخـــــــره شــــــي
هـــــــــــر ســــــــړے پـــــــرې خــــــــنـــدېــــــدلے

دا خــــــــــــــــــــواږۀ خـــــــــــــــــــــــواږۀ دردونــــــــــــــه
نـــــــــۀ پــــــــــرې مــــــــــــــړ نـــــــــــــۀ رغـــــــــــېـــدلے

مـــــــــنـــــزلـــــــــونـــــــــــه دي د عــــــــشـــق دا
عـــــاشــــــــقـــان شــــي پـــــــــــرې پوهـــــېــــدلے

چـــــــې حــــــــــــالات وربــــــــــانــــــــــــدې دا وي
اقــــــــــبــــال څــــــۀ شــــــي نــــــور وئـــيــــــــلے

تۀ لاړې تا ويران کرو زمونږ کور او زمونږ کلے
ځالص دې بيابان کړو زمونږ کور او زمونږ کلے

ګلزار وۀ نغمه زار وۀ چې شامله دِ خندا وه
تصوير دې د خزان کړو زمونږ کوراو زمونږ کلے

تا هر څۀ ځان سره يوړل هيڅ پاتې پکښې نۀ دي
دا لُوټ دې په کوم شان کړو زمونږ او زمونږ کلے

پرتۀ چې دې په زړۀ کښې ورته داسې بدنيتي وه
بيا ولې دې جانان کړو زمونږ کور او زمونږ کلے

بېشکه مرور وم خو څۀ دومـره درنـه نـۀ وم
دا تا چې څنګه وران کړو زمونږ کور او زمونږ کلے

مانه پاتې ستاسو کلے ستاسو کور دے
کۀ هر څو راباندې بل د هجر اور دے

دا توهين د محبت نۀ دے نور څۀ دي
چې په مخه مې يار يو شان په شاه نور دے

پښتو هم ځان ته څۀ وائي انا هم څۀ
دا منمه چې په مينه کښې ډېر زور دے

پـه قـدم قـدم غمونـه رالـه ګوري
ما کتلے چـې هـر څوک چـرتـه غمخور دے

مخ مې يار ته په کفن کښې ښکاره نۀ کړئ
چې تنګ کړے يې جهان را باندې ګور دے

ځنې ځنې غزل ټول د يار په نوم شي
ولې څۀ اوکړي اقبال د مينې پور دے

دا ځل پسرلے پـه نوي شان راغلے دے
نه ساقي ست اوکړو نۀ جانان راغلے دے

زېړ شړشم او سرۀ لاله په هر پوله پټي دي
دا مې په شباب جوړې هجران راغلے دے

واچؤل پېغلوکو زيارتونو کښې ټالونه
غورځنګ کښې اباسين مې د ارمان راغلے دے

مستي ده ستا د مينې کۀ اثر د پسرلي دے
جذباتو کښې مې بل رنګِ هېجان راغلے دے

اور دې شي پرې پورې چې تېرېږي بې له ياره
چاؤدو له مې زړۀ ډېر په خفګان راغلے دے

اقباله څۀ خبر د ښاريې خلق له خونده
په برخه کښې زمونږه ګلستان راغلے دے

وريځې شته دے خو باران نيشتے
ښکلي کۀ ډېر دي خو جانان نيشتے

اے نويه کاله راغلې يار رانغے
په ما دې يو ذره احسان نيشتے

هر يو ارمان مې ستا ارمان اوخوړو
ستا نه بغېر مې څۀ ارمان نيشتے

سرو مال دواړه عاشقۍ کښې ځار کړه
مينه خو مينه ده تاوان نيشتے

د سترګو تور د ذرۀ ټکور وم د چا
اقباله اوس هغه ياران نيشتے

ښکلي کۀ ډېر دي خو جانان نيشتے
د سترګو تور د زړۀ درمان نيشتے

چې فرشتو ورته سجدې کړې دي
بنيادم شته دے انسانان نيشتے

ډېر يې په خوله باندې اقرار کؤي
د زړۀ له صدقه مسلمان نيشتے

ستا د وصال اميد مې نۀ ختميږي
حالات شو داسې چې امکان نيشتے

توې کړه له سترګو مرغلرې پسې
د زرۀ مقصود غواړې ارزان نيشتے

اقباله څۀ کړم په خاشاکو باندې
زما تندي کښې چې رېحان نيشتے

چې مې در کړو يو ځل زړۀ کښې تاله ځائے
ور مې نۀ کړو بيا په زړۀ کښې چاله ځائے

چې حاصل چاته د مينې خزانه شي
کور کښې نۀ وي د هغۀ دنيا له ځائے

دا دنيا د چـا پـه غـم غـمژنه نـۀ ده
د بل غم کښې لټَوي خندا له ځائے

لکه وينه مې په ټول بدن کښې خور يې
ستا په زرۀ کښې موندے نۀ شو ماله ځائے

سمـه لار ده د جنت صادقـه مينه
ور کؤي نـۀ چې هوس هوا له ځائے

څـۀ بې بـرخې پـه دنيا کښې دے اقباله
پاتې نـۀ شي چې د چـا دعا لـه ځائے

اوس مې زړۀ د هٰغه مجال نيشته دے
لږه هم اسره د وصال نيشته دے

زۀ کۀ په تا مرمه نو په ځائے مرمه
ما کښې خو څۀ داسې کمال نيشته دے

تۀ پخپله نۀ راځې زۀ څۀ اوکړمه
اوس مو خو تر منځه دېوال نيشته دے

ما باندې ديدن دې چرته قحط نۀ کړې
مړ به شم عادت مې د سوال نيشته دے

فکر د وېختو غاخونو مـۀ کؤه
مالـه ستـا د حسن زوال نيشته دے

ما به ستا پـه سترګو زلفو ورکړلے
ما څخـه خطا او بنګال نيشتـه دے

څوک چې ستا د حسن خريدار نۀ وۀ
بيا به دې ياديږي اقبال نيشته دے

نۀ دې څۀ جواب شته دے نۀ دې څۀ مثال شته دے
ستا تعريف به څوک اوکړي نۀ څۀ داسې خيال شته دے

نمردےکۀ سپوږمۍ ښکلې ستوري کهکشاں واړه
پېدا دا ستا له مخه دي د چا دومره جمال شته دے

دخداې له ذاته ورستو بيا ټوله بزرګي ده ستا
نۀ څوک داسې قطب دے نۀ داسې ابدال شته دے

پېداستا په امت کښې يم څومره خوش نصيبه يم
نۀ بله ارزو لرم نۀ مې بل څۀ سوال شته دے

قيصرلاړو کسره لاړو رستم ﻻړو داره لاړو
يوستا ذات لازواله دے بل هر چا له زوال شته دے

نـۀ دومره عالم يمه نـۀ دومره قابل يمـه
چې ستا مدحه بيان کړمه نۀ دومره کمال شته دے

زۀ اقبال پـه دې باندې اقبالـه اقبالي يمـه
اقبال دے د جانان زما، بل د چا اقبال شتـه دے؟

څنګه د مرګ په لار روان يې ګړندے ګړندے
خو ناخبره د خپل ځان يې ګړندے ګړندے

ږيره دې سپينه ملادې خم په خوله کښې غاښ نيشته دے
حرص کښې هٰغه شان لاځوان يې ګړندے ګړندے

داميدونودومـره اوږدې منډې تـه مـۀ هڅېږه
چې شهسوارد لنډ مېدان يې ګرندے ګړندے

چې په يوه دروازه راغلې او په بله اوځې
سرايه کښې څۀ دومره شادان يې ګړندے ګړندے

عقلمندي نۀ ده چې زړۀ تر اشياؤ تړې
چې د پردي د کور مهمان يې ګړنډے ګړندے

اقباله پوهه شوې خووخت دې دومره ډېر واخستۀ
چې په نصاب پورې حېران يې ګړڼدے ګړندے

ډېر د هجران نه انتظار ګران دے
لمبو نه سوے د انګار ګران دے

د دومره خلقو متازي چې کؤم
دا خو په ما باندې مې يار ګران دے

څۀ مې اشنا څۀ زمانې راکړي
دومره زخمونه دي چې شمار ګران دے

طبيبه اوس خو بانې مۀ جوړه وه
د رغېدو نۀ دے بيمار ګران دے

دنيادارۍ ته خلقه سم نۀ يمه
نوم يې اسان دے دعشق کار ګران دے

خلاص د بېړو د زنځيرونو به شم
ماته دا ستا د زلفو تار ګران دے

اقباله زړۀ مې سل ټوټې ځکه شو
څۀ اوکړم ښکلو ته انکار ګران دے

زړۀ بـه مې ځائے شو کۀ دې زړۀ راسره وے
ترک بـه مـــې جهان کـړے کـۀ دا تـۀ راسره وے

کور به دغماز وران شي رقيب به په اور سوزي
کلـه کلـه ستا کـۀ تلـۀ راتلـۀ راسره وے

ما به درته حال د زړګي تېر کړو تر والناسه
درېغه کۀ داستا په مخکښې خولۀ راسره وے

تاخت بـه مـې وکړے د غمازو پـه کـورونـو
اوس کۀ د نيکۀ د وخت سوارۀ راسره وے

پېژنم دښمن خپل ما به غرے ورله مات کړو
دغه همره لاسونه کۀ اوږدۀ راسره وے

زړۀ مې بازاري دے مدام خوښ پـه ګنـه ګُوڼـه
ستا غمونه هر وخت مېلمانـۀ راسره وے

زۀ اقبال ډاډه به ستاسو کلي ته در تلمه
لږ ډېر کۀ لوظونه دې پاښۀ راسره وے

ستا خيال مې د زړۀ نه څۀ وتلے غوندې دے
ځکه خوشے نن راته دا کلے غوندې دے

ډېر کۀ پټَومه نۀ پټېږي راز د مينې
هر څوک مې په حال باندې پوېدلے غوندې دے

وپښتئ هغه په مهجورانو څۀ تېرېږي
چا چې خس د عشق د اور ليدلے غوندې دے

مونږ يې قدر نۀ زده چې د پلار نيکۀ ميراث دے
هسې دا وطن مو خو ډېر ښکلے غوندې دے

پښې سپکول غواړي قافلې به لاندې نۀ شي
وخت زمونږ د لاسه څـۀ وتلے غوندې دے

نۀ پورته کوي پښتنې سترګې په محفل کښې
يار په خپلو بدو شرمېدلے غوندې دے

څنګه به اعتبار اقبال په ښکلو باندې وکړي
هر يو خپل په ځائے باندې ټګلے غوندې دے

چې ليدلے چرته نۀ دے پسرلے
مونږ به څۀ وايُو چې څۀ دے پسرلے

شنې ګياه او د ګلونو نامه نۀ ده
د هر چا لۀ خپله زړۀ دے پسرلے

چې زمونږه د غريبو په نصيب دے
چا لوټ کرے چرته غلۀ دے پسرلے

چې زمونږ سپېرۀ وطن ته مخه نۀ کړي
لا په کوم ملک کښې اودۀ دے پسرلے

راوستے يې څوک د دام د لاندې نۀ شي
په مثال عنقا مارغۀ دے پسرلے

د اقبال د خولې نه شنې لوخړې خېژي
دا اور کړے بېلتانۀ دے پسرلے

د کلي هر يو بام و در ښائسته دے
چرته راغلے مې دلبر ښائسته دے

واخله نقاب مخ نه بهر را اوځه
اوګوري خلق کوم قمر ښائسته دے

چې مـې تېرېږي ښکلي يـاره سره
سحر نه شام شام نه سحر ښائسته دے

کله ساقي کلـه پيالې تـه ګورم
حېران يم څومره دا منظر ښائسته دے

اقبالـه دا اختـر مـې يـار سره دے
ځکه مې دا ځله اختر ښائسته دے

د ماښام خړه خورېږي يار رانغے
اميدونـه مـې ختمېږي يـار رانغے

بې پرواه اشنا له نيشته دے پرواه مې
مارغان جالو ته ستنېږي يـار رانغے

په وعده وعده خلاف ټينګ پاتې نۀ شو
انـدېښنې زما زياتېږي يار رانغے

ما وې زه به ورته داغ د ځيګر ښائېم
تـرېنه سرې وينې بهېږي يـار رانغے

ځـه اقبالـه نا مـراده واپس کور تـه
ستوري هم را سرګندېږي يار رانغے

يا له سره په دنيا کښې پېدا نۀ وے
کۀ پېدا وے بيا له ياره جدا نـۀ وے

جدائي له يـاره هره ګهړۍ مـرګ دے
يـو ځل مړ ښه وم د عمر سزا نـۀ وے

حال زما بـه لـه مجنونه تېرے نـۀ وۀ
کۀ ستا حسن د لېلا نه سېوا نۀ وے

لکـه سيورے به زما يـار ما سره وۀ
کۀ دېوال تر منځه نوره دنيا نۀ وے

کومه شپه چې د اقبال د يار سره وي
لويه خدايه د هغې شپې صبا نۀ وے

زما مينه حقيقت دے کۀ مجاز دے
پروت په مينه کښې خپل سرمدي ساز دے

ما ستار او رباب دلته ورته سُر کړۀ
اؤرېدلے چې مې هلته خوږ اواز دے

زۀ چې ستائيمه سرې شونډې تورې زلفې
چا ښودلے بام له سر ه عشو ناز دے

چې د عشق په ګرانه لار يې قدم کېښود
په دنيا په اخر دواړو سرفراز دے

مناسب ده چې يې و رسوې سر ته
دا د مينې وايه چا کړے اغاز دے ؟

چې په اور غوښه نيوے شي اوښې څاڅي
د اقبال له ډېره هجره سوز و ساز دے

دا جهان زما دے جهان ما لره پېدا دے
دا نظام دا واړه سامان ما لره پېدا دے

ورځ اوشپه مې وينځې دي او وخت زما غلام دے
نمر دے کۀ سپوږمۍ ده اسمان ما لره پېدا دے

حېرانې فرښتې شوې چې مې کېښول قدمونه
عرش دے کۀ مکان لامکان ما لره پېدا دے

زۀ يم نازولے ټول نازونه به زما وړي
فردوس دے کۀ عدن دے جنان ما لره پېدا دے

زۀ ددې مالي يمه بغېر له مانه څۀ دے
ګل دے کۀ بلبل دے بوستان ما لره پېدا دے

زه په چا مْين يمه په ما هم څوک مْين دی
زه د چا ارمان يم ارمان ما لره پېدا دے

سرۀ چې اور ته واچوي کره کوټه معلوم شي
واصل به شمه زۀ کۀ هجران ما لره پېدا دے

عقل غريب ړوند دے څۀ به تږ په دې لار وکړه
عشق يمه اقبال امتحان ما لره پېدا دے

تۀ چې کوم سړي له ګورې هغه مړ دے
ستا ارمان يې ځان سره خاورو له وړ دے

شـکايـت بـه څـنـګه راولـي پـه لـبـو
چې عاشق دے په زرګونو ځله پړ دے

دا شـفـق او دا افق چې خلق بولي
لېوني دي دا زما د زړۀ ايسړ دے

زۀ په سرۀ غرمه د هجر کښې ورتيږم
هغه يار چينار د لارې دے کۀ بړ دے

دې نه لوے اعزاز به بل څۀ وي اقباله
چې د يار په تهمتونو څوک نومړ دے

ستا که هر څومره له ما ځنې نفرت دے
تا سرہ دغہ ھمرہ ډېر مې محبت دے

ما د زړه په ځای چې واورېدل د عقل
خپلو کړو باندې اوس مې ډېر ندامت دے

خپلول مې هغه څوک چې زما نه وو
ادا کړی مې په هر قدم قيمت دے

ته به هم زما شان له وې بې وسه
چې له تا طمع ساتمه حماقت دے

مينه همره لا زياتيږي چې زړېږم
د خوشحال نه صادر شوی حقيقت دے

جوهري مې پېدا نه کړو سمه غر کښې
پښتون قام د خرمهرو سره عادت دے

راغورزيږي نه اسمان او زمکه نه چوي
په اقبال باندې په هجر کښې قيامت دے

ځواني مې لاړہ انتظار د مرګ دے
اوس چې څۂ کاندي ھغہ کار دمرګ دے

منلے ھر سړي اختیار د مرګ دے
پخپلہ ھر سړے پہ لار د مرګ دے

د زندګۍ بہار د دوو ورځو دے
دائیم چې دے ھغہ بازار د مرګ دے

رشکِ چمن رشکِ بہار ؤ چرتہ
ھغہ کابل زما نن ښار د مرګ دے

داسې څوک نیشتے دےچې پاتے بہ شي
پہ ھر یو در باندې پروت وار د مرګ دے

اوس خو اقبال سرہ پښتو مۂ کوہ
راشہ پہ کټ پروت دے بیمار د مرګ دے

مرګہ راځہ خو یو ارمان پاتې دے
چې مرور رانہ جانان پاتې دے

فېصلہ اوشي ستا زما د وفا
دغہ ھمرہ قرض مې پہ ځان پاتې دے

مانہ پښتو تا سرہ کلہ کېږي
لۂ مانہ تاتہ دا مېدان پاتې دے

لۂ مانہ زیات تاتہ نیزدې نۂ دے څوک
دا حقیقت دے کۂ ګمان پاتې دے

عشقہ لا نورہ قرباني غواړې څۂ
سر نہ مې راکاږہ اسمان پاتې دے

د بې ننګۍ ائینہ ګورہ خپلہ
نن چې اقبال پہ لوے مېدان پاتې دے

مجبورو تہ زما نۂ ګوري مرور دے
د حالاتو ستم ښۂ ګوري مرور دے

غړولې مې ھیڅ کلہ غاړہ نۂ دہ
دې نہ ھورتہ مې نور څۂ ګوري مرور دے

کۂ پہ خولۂ باندې زما یې باور نۂ شي
زړۂ دې چاک کړي کۂ مې زړۂ ګوري مرور دے

د پښتون یوہ وعدہ وي سر پرې کېدي
ولې بیا بیا رالہ خولۂ ګوري مرور دے

چا پرې کوډې چا پرې اوکړۂ تعویزونہ
کوم ملا بہ کتاب ؤ ګوري مرور دے

دیار کور تہ مې مخ سم کړئ ځنکدن کښې
اقبال بل طرف تہ نۂ ګوري مرور دے

ما بہ خبر کا څوک چې یار څنګہ دے
بغېر لہ مانہ یې روزګار څنګہ دے

کلہ نہ کلہ یادوي مې کۂ نہ
چانہ پښتی ھم چې بیمارڅنګہ دے

نوم یې زما پہ مخکښې ناخلی خلق
د خلقو ماسرہ دا خار څنګہ دے

چې راسرہ د خپلہ سرہ تېر ؤ
نن زمانې سرہ پہ لار څنګہ دے

مایې د خولې نہ نا اورېدے نۂ دے
پہ ھغہ خولہ راتہ انکار څنګہ دے

اقبالہ سر تر سرہ چل ول دے
د دنیاګۍ دغہ بازار څنګہ دے

څۂ امید ستا د دیدن دے پېدا شوے
دا ښائست چې د چمن دے پېدا شوے

سوزېدۂ مې پہ نصیب دی زۂ بہ سوزم
چې دا اور زما لۂ تن دے پېدا شوے

یار ھغہ دے کۂ یې خوی دے بدل شو ے
کۂ زما څۂ حسنِ ظن دے پېدا شوے

پسرلے چرتہ راځی لارې صفا کړئ
د کلۍ لب کښې مُسکن دے پېدا شوے

معجزہ دہ کۂ څوک پاتې سلامت شو
پہ کوڅہ کوڅہ رھزن دے پېدا شوے

چې ھر څومرہ فخر وکړی اقبال کم دے
د پښتو پہ دې وطن دے پېدا شوے

تا تماشہ مې جوړولہ زما څۀ ګناہ دے
ما څخہ لار نۀ وہ څہ بلہ ز ما څۀ ګناہ دے

ټول د مستۍ سامان دې مالہ را پېدا کړو خپلہ
بېا دې را منځ تہ کړلہ تلہ زما څۀ ګناہ دے

دومرہ دې خپل کړمہ چې ستاعکس مې پہ ځان کښې لیدۀ
نعرہ د حق مې اووہلہ زما څۀ ګناہ دے

د غنو شپول باریکہ لار نرۍ رېښمېنې جامې
لمن زما کۀ انختلہ زما څۀ ګناہ دے

د پروانې زړۀ دې راوبخښۀ د صبر تلقین
محفل کښې شمع بلېدلہ زما څۀ ګناہ دے

عشقہ ہمت راکہ خولہ پرانزم د حسن مخکښې
قیصہ دې خپلہ خورولہ زما څۀ ګناہ دے

اقبالہ اسک د قربانۍ زما پہ نوم اوښاتۀ
رضا مجبور نہ چا پوښتلہ زما څۀ ګناہ دے

ہر یو ګل تہ ځیر ځیر ګورم یو تصویر لۀ مانہ ورک دے
خواب و خېال کښې راوالمہ بې نظیر لۀ مانہ ورک دے

پریشانہ مې خېالونہ پریشانہ مې خوبونہ
څنګہ اوپیم لړۍ کښې چې زنځیر لۀ مانہ ورک دے

کلہ زیل شم کلہ بم شم چېړم رنګ پہ رنګ سازونہ
ہغہ سر نۀ پېدا کېږي یو تاثیر لۀ مانہ ورک دے

خبر نۀ یم چې پہ وېخہ کۀ پہ خوب کښې مې لیدل دے
یوسف نۀ راځي د مصر نہ تعبیر لۀ مانہ ورک دے

اوسني دور انسان یم ہیڅ ګیلہ لۀ مانہ مۀ کړہ
معلومات راڅخہ ډېر دي خو ضمیر لۀ مانہ ورک دے

د رقیب پہ عداوتونو د غماز پہ سازشونو
چې زما د سر نیکۀ وۀ لوی جاګیر لۀ مانہ ورک دے

ھغہ درد نیشتے اقبالہ ھغہ سوز نیشتے اقبالہ
چې پہ عشق کښې سلطان دے عالمګیر لۀ مانہ ورک دے

ماڅخہ لا ھم ډېر دولت پاتې دے
ځواني مې لاړہ محبت پاتې دے

خندا بہ ولې راسرہ نۀ کا چې
ماڅخہ بد غوندې صورت پاتې دے

دومرہ دا خلق پہ چا نۀ دی مئین
تاڅخہ مال لا د عشرت پاتې دے

ائین زما لۀ زندګۍ اوواتۀ
سترګې څلور شي عزیمت پاتې دے

ما سرہ ستا ہم محبت ؤ چرتہ
دا چې پہ زړۀ کښې دې نفرت پاتې دے

کۂ د بوسې او وائیم بد مۀ ګڼہ
زوړ مې لا ہغہ شان عادت پاتې دے

اقبال پېدا دے د قیامت پہ ورځې
راولہ نور چې کوم قیامت پاتې دے

کله پېژنو به مونږه چې يار څوک دے اغيار څوک دے
د ګلونو قاتل څوک دے ګلچين څوک دے ماليار څوک دے

چـې ګـوذار کـؤي پـه پـټـه لاس يـې نـۀ لـيـدلــے کــېــږي
زمونږ خپل سنګر کښې ناست دے زمونږ منځ کښې غدار څوک دے

نــوم زمــونــږه خـــرڅــوي مـــــطــــلــــب خــــپـــل پــــوره کـــؤي
راته ځان خوږ خوږ کؤي دا شاطر او مکار څوک دے

شــــاه زمـــــونــــــږه ډبـــــوي مــــونــــږ پـــه بـــل وراچــــــوي
منځ له نۀ راځي پخپله دا لوبغاړے هوښيار څوک دے

وينــې څښــي د مظلومانـــو په سر پګـه د ملُيــانــو
اوږے تــږے نــۀ مړيږي دا غـټ خېټے ښـامار څــوک دے

څـوک محــل ودانــوي څـوک محـل لــه ورانــوي
ښــه پــه غټو سترګو ګورو نۀ پوهېږو معمار څوک دے

چې پرون د دښمن دوست وۀ چې پرون د دښمن لاس وۀ
تاريخ اوګورو ملګرو چـې دا خـان او بـادار څـوک دے

څـو څـو واره تېـروتـلي څـو څـو واره پرېـوتـلي
سنجول غواړي په کاڼي چې سرۀ زر د اعتبار څوک دے

چې اوس هم سـبق زده نۀ کړو چې اوس هم ځان پوهه نۀ کړو
صبانے نسل بـه غږ کړي چــې د دې زمه دار څـوک دے

څوک دوبۍ څوک په لندن کښې خپل عيشونه کړي مزې کړي
سوچ مقام دے دا اقباله عذاب څوک دے ازار څوک دے

چې زما جانان له ما ځنې خفه دے
ګويا ټول جهان له ما ځنې خفه دے

لګوۀ عشق کښې سبګل مې خبر نۀ وم
چـې بـډها اسـمان لـه ما ځنې خفه دے

هيڅ تقصير ماته په ځان کښې ليدے نۀ شي
بې ګناه نادان له ما ځنې خفه دے

مرګ راشه ما له دې عتابه خلاص کړه
د ژوندون سامان له ما ځنې خفه دے

کلکوي مې په مـرۍ لاسـونـه نـور نـور
وژني ما هجران له ما ځنې خفه دے

زړۀ پټے مې سرۀ لمبه شۀ شنه ډډوزه
د وصال باران له ما ځنې خفه دے

هر هر بت ته مې بې شماره سجدې اوکړې
نۀ مني بهګوان له ما ځنې خفه دے

کفاره به د ځان ورکړمـه اقـبـاله
په قسم قران له مـا ځنې خـفه دے

ژوند دېوال دے
مرګ وصال دے

عقل ړوند دے
عشق کمال دے

کائينات څۀ دے
يو تال دے

چاته اور دے
بوډهۍ ټال دے

څوک بېزار دے
څوک لېوال دے

حـقـيـقـت دے
کۀ يو خيال دے

چا حل نۀ کړو
داسې سوال دے

تــمــاشــــــه ده
ډوب اقبال دے

هر ښائست ستا د ښائست نه مستعار دے
اصل اصل دے د نقل څۀ اعتبار دے

په خوارۍ معشوقې ډېر کۀ ځان سينګار کا
حساب کله ستا په مخ کښې يې سينګار دے

کۀ د زرو اوبۀ ورکا څوک اهن له
څۂ مودہ ورستو چې اوګورې زنګار دے

نۀ خوشبو او نۀ فرحت ترې حاصلېږي
د کاغذ د ګلو هسې رنګ بهار دے

کله زمکه نمر سپوږمۍ تر منځه راشي
څۀ بې نوره شي سپوږمۍ جوړې انګار دے

مار د زلفو کۀ د زړۀ غوښې زما خوري
عادت کړے ما پخپله دغه مار دے

د اقبال اوښکو څۀ لږه دمه اوکړئ
كسي اوواتۀ د ګاټو انتظار دے

ژړۍ پخېږي څۀ خمار موسم دے
را شه ساقي په انتظار موسم دے

دنـنـه اور بـهـر بـاران وريـږي
فراق کښې ستا انګار انګار موسم دے

اول نرګس او اوس شړشم ګلونه
دا چا پسې دومره بيمار موسم دے

بغېر له تانه رنګيني نيشته دے
دا ته به وائې لکه بېزار موسم دے

وخت د هيچا هم انتظار نۀ کوي
ځواني تېريږي په تلوار موسم دے

کۀ چرته راغے هغه قرار مې د زړۀ
دا ځل په نوم د هغۀ يار موسم دے

اقباله ماته يې احساس نۀ کېږي
خلقو نه اؤرم د بهار موسم دے

زۀ خفه يم د دنيا نه ما سره شوے زياتے دے
خبر نۀ ېم د ګناه نه ما سره شوے زياتے دے

پاکې مينې ته زما هم په نظر د هوس ګوري
صفائي ده ډېره ګرانه ما سره شوے زياتے دے

بې اختياره ديارنوم مې چې په ژبه باندې راشي
محفل ولې شي پريشانه ما سره شوے زياتے دے

اعتماد مې په چا نيشته بهروسه مې په چا نيشته
پټ ساتم راز د هر چانه ما سره شوے زياتے دے

ازاله يې کله کېږي ځواني کله راستنېږي
اوس کۀ بس کړې د جفانه ماسره شوے زياتے دے

ډېره تلخه تجربه وه جدائي وه کۀ لمبه وه
د اقبال د زړۀ ارمانه ما سره شوے زېاتے دے

تا سرور د محبت ليدلے نۀ دے
ددې اور دې خوږ حدت ليدلے نۀ دے

تۀ په نيمه شپه راپاسه ځان سينګار کا
راز و نياز دې د خلوت ليدلے نۀ دے

په لټون وې په لټون کښې لاړې مړ شوې
د وصال دې يو ساعت ليدلے نۀ دے

د مجاز د ورکو لارو مسافر وې
چا مجاز کښې حقيقت ليدلے نۀ دے

په ړندو سترګو ليدۀ چې د نور غواړې
د نور داسې چا صورت ليدلے نۀ دے

مـا پـه کـجـو بـنـيـادونو بـنـا شوے
ولاړ يو هم عمارت ليدلے نۀ دے

ستا بڼو سترګو ته يو ځل چې هم مخ شو
هغه زړۀ مې سلامت ليدلے نۀ دے

په اقبال باندې ستا هجر کښې تېرېږي
نورو خلقو لا قيامت ليدلے نۀ دے

په ګلونو په سپرلي کښې ښائست ستا دے
هرنظر په هر زړګي کښې ښائست ستا دے

نمر سپوږمۍکښې دچېتر د بوډهۍ ټال کښې
دلته هلته په هر شي کښې ښائست ستا دے

نۀ په سترګه کښې ښائست دے نۀ په ګل کښې
پہ تورخال سُور اننګي کښې ښائست ستا دے

د ښائست نۀ پېمانه شته نۀ معيار څۀ
هم په غټ هم په نري کښې ښاست ستا دے

صنوبر کۀ په خوارو وه ګل موندلې
ګل د پاره تور زنګي کښې ښائست ستا دے

نورو خلقو له لېلا کۀ توره شپه ده
د مجنون زړګي ستي کښې ښائست ستا دے

د بورا غوندې په يو ګل قرار نۀ کا
د اقبال زړۀ لېوني کښې ښائست ستا دے

نہ مرمہ نہ رغېږم عجیبہ رنځ مې د زړۂ دے
رنځېږمہ رنځېږم عجیبہ رنځ مې د زړۂ دے

نہ تبہ دہ نہ دړد دے عجیبہ غوندې احساس دے
پوھېږم نہ پوھېږم عجیبہ رنځ می د زړۂ دے

نۂ اور دے نۂ لمبې دی نہ لوګے چرتہ لیدے شی
سوزېږمہ ورتېږم عجیبہ رنځ مې د زړۂ دے

وصال دے کۂ ھجران دے عجیبہ ناقراری دہ
سم زۂ لېونے کېږم عجیبہ رنځ مې د زړۂ دے

اقبالہ چې تالاش مې د کوم حسن دے دا نۂ دے
پہ مینہ نۂ مړېږم عجیبہ رنځ مې د زړۂ دے

نہ دې څۂ ګوتہ نہ تصویر اؤ نہ رومال پاتې دے
زما پہ ذھن کښې دې تت غوندې یو خیال پاتې دے

حېران پہ دې یمہ چې مینہ مې لا زور ولې کا
نہ مې ځوانی او نہ ستا ھغہ شان جمال پاتې دے

پہ ژوند یو ځائے نۂ شو دا لیک بہ د تقدیر ؤ زمونږ
پہ اخر یو شوے بس پہ شونډو مې دا سوال پاتې دے

بل ھیڅ ارمان مې څۂ ارمان چرتہ ګڼلے نۂ دے
زما پہ زړۂ باندې ارمان ستا د وصال پاتې دے

زۂ دوہ قدمہ اخستلو جوګہ پاتې نۂ یم
خو کاتۂ غواړی حسن څنګہ ستا د خال پاتې دے

تۂ پکښې نۂ اوسې ھغہ کلی تہ څلہ لاړ شم
د مدینې ښار ډېر لۂ سوختہ لہ بلال پاتې دے

غزلہ لوبې دې ناجاڼہ پہ نازک بدن کا
کۂ دې څۂ خیال ساتی یوازې یؤ اقبال پاتې دے

نور مې بائیلودۂ ھمت جانانہ بس دے
دا نېټی د قیامت جانانہ بس دے

یک طرفہ مینہ زما کتاب کښې نیشتہ
زما ډېر ډېر معذرت جانانہ بس دے

پہ قدم قدم پردو خپلو ازار کړم
زما ژوند نہ شو نفرت جانانہ بس دے

ما د عشق بازی پہ نیمہ کښې بائیللي
ما سر نہ کہ محبت جانانہ بس دے

ما ستا زلفو لہ پناہ راوړہ لہ ھجرہ
تا پاللے نۂ دے پت جانانہ بس دے

زۂ پہ نیمہ غوندې مینہ نہ پوھېږم
طوفان نوم دے د شدت جانانہ بس دے

چې لہ خپلہ سر دانګی پہ ھر موړ کښې
اقبال نہ منی حجت جانانہ بس دے

وجود مې مړ دے زړہ کښې ساہ شتہ دے
چې لا احساس د مینې ستا شتہ دے

چې تہ ھغہ یې بدل شوې نہ یې
څہ پېمانہ ما سرہ دا شتہ دے ؟

ځکہ امید ځما د زړہ باقی دے
چې دې پہ شونډو لا خندا شتہ دے

پہ ما څہ چل کېدۂ چې او مې ليدې
اثر دې ھغہ شان پہ ما شتہ دے

خپل بہ څہ شے مالہ پوخ راکړې
اوږد سفر پہ سر ځما شتہ دے

وختہ تا ھیڅ ھم بدلون را نۂ ویستۂ
د اقبال ھغہ شان ژړا شتہ دے

عشق مې داسې پہ یو خیال دے
چې ادراک یې ھم محال دے

یو تصویر جوړول غواړم
نا لیدلے خد و خال دے

چې ھم پټ دے ھم ښکارہ دے
ھر ھر کار یې د کمال دے

ګاہِ کل دے ګاہِ جز دے
ھم جمیل ھم جمال دے

پہ دنیا راغلے نہ وم
ځما روح ورتہ لېوال دے

تیارۂ زړۂ مې پرې روښان دے
ځما زړۂ کښې بل مشال دے

لا جواب دے ورتہ عقل
دا د عشق د پوھېدو سوال دے

جوړوی او ورانوی یې
لټون څہ دا د کولال دے

ږیرہ سپینہ لکہ واورې
حېران ھغہ شان اقبال دے

مرمہ پہ پښتنہ مې راغلے وے
زړۂ د یو مېلمہ بہ دې ساتلے وے

درېغہ چې یو ځل دې ازمائېلے وے
سل ځلہ زۂ بیا بہ دې کږلے وے

بیا بہ دې اشنا قسم خوړلے ؤ
خاورې چې پہ ما دې اړولے وے

جدا شوې ھمسفرہ پہ ورستی پړاؤ
دوہ قدمہ نور راسرہ تلے وے

نہ یې څوک ھمدم اونہ ھمراز شتہ دے
حال د زړۂ اقبال چاتہ وئیلے وے

ما ورتہ وئیل د سپنې خولې قیمت دې څو دے
ھغې راتہ وئیل چې وایہ تہ دولت دې څو دے

ما وئیل چې ستوری بہ دې واچوم جولۍ کښې
ھغې وئیل ځہ ګورو بہ چې دا ھمت دې څو دے

ما وئیل چې سر و مال بہ دواړہ درنہ ځار کړم
ھغې وئیل کتے بہ شی چې دا طاقت دې څو دے

ما وئیل پہ دار بہ شم سنګسار دا ستا د پارہ
ھغې وئیل ځان وګورہ چې قد قامت دې څو دے

ما وئیل اقبال یم شاعر یم نادرہ
ھغې وې نظر وکړہ ګېر چاپېر عزت دې څو دے

افسانہ ځما د یار ځما غزل دے
د یو بل انداز ګفتار ځما غزل دے

راوستلے چې پہ ژبہ باندې نۂ شم
د ھغہ جذبو اظھار ځما غزل دے

کلہ زلفې یې شانہ کلہ خال کېدم
پہ ھزار رنګا سینګار ځما غزل دے

څۂ راکړی زمانې او څۂ مې یار دی
د زخمونو لالہ زار ځما غزل دے

بې موسمہ ھر یو ګل پکښې موندے شی
عجیبہ غوندې ګلزار ځما غزل دے

د خزان پخې دېرې مې دی پہ زړۂ کښې
کۂ ښکارہ بھار بھار ځما غزل دے

راویت او جدت دواړہ چې یو ځاے شی
د رنګ رنګ ګلونو ھار ځما غزل دے

تقاضیٰ کړی د ژور نظر اقبالہ
چې روان پہ کومہ لار ځما غزل دے

دا ځما د عشق تفسیر ځما غزل دے
دا ځما سټی جاګیر ځما غزل دے

څوک ځما پېژندګلو د زړۂ نہ غواړی
دا ځما واضح تصویر ځما غزل دے

ستا ځما تعلق اوس شلېدلے نۂ شې
ستا ځما منځ کښې زنځیر ځما غزل دے

تۂ چې داسې مشھورہ پہ جھان شوې
سوچ پرې اوکړہ ستا تشہیر ځماغزل دے

فېصلہ شوہ راتہ ګرانہ نۂ پوھېږم
تۂ ښائستہ یې کہ قجیر ځما غزل دے

چې پہ داسې بې نظیرہ یار مئین یم
پہ عالم کښی بې نظیر ځما غزل دے

چې ماشوم ومہ لیدلے مې یو خوب ؤ
دا ځما د خوب تعبیر ځما غزل دے

جمع کړې مې خبرې ھسې نۂ دی
دا اواز مې د ضمیر ځما غزل دے

بربطی کہ سرمدی کہ سرودی دے
پہ څو چندہ پُر تاثیر ځما غزل دے

زۂ اقبال ورتہ پخپلہ بند تړمہ
د خیالاتو یو بھیر ځما غزل دے

ستا ښائستہ شکل و صورت لہ مانہ ھېر دے
بس یو خیال دے چې د زړۂ نہ مې چاپېر دے

عاشقی دومرہ اسانہ لوبہ نۂ دہ
سر دې وتړی ھغہ چې سر نہ تېر دے

افرین پہ نښانہ ستا د مژګانو
ھر ھر غشے مې د زړۂ نہ تېر وبېر دے

یو وېختۂ اسمان کنډاؤ د رقیب نہ کہ
د مرۍ پہ ماتولو ځما شېر دے

بورا نۂ یم چې پہ ھر ګل بہ بڼېږم
مالہ خپل ګل مخے یار عالمہ ډېر دے

چې خوشحال نوید ورکړے تېر پخوا ؤ
راشی اودې ګورې نن چې پورہ سېر دے

رانہ مۂ پښتہ چې څۂ رنګې تېرېږی
د اقبال ژوندون صفا لکہ ګنډېر دے

پہ دنیا د ھر چا غم جدا جدا دے
پہ ھر چا شوے ستم جدا جدا دے

کۂ د یو پلارہ د یو مورہ پېدا دی
ورتہ او ګورہ عالم جدا جدا دے

څوک پہ توراوڅوک پہ سپین باندې مئین د ے
د ھر چا زړۂ کښې صنم جدا جدا دے

پہ یو لاس پہ یو شانہ باندې شانہ شی
د ھر زلفې پېچ و خم جدا جدا دے

څوک مې اونۂ لید چې روغ دے پہ دنیا کښې
د ھر زړۂ خپل مرھم جدا جدا دے

پہ چا ورځ تیارۂ پہ چا بہ شپہ رڼا شی
پہ ھر زړۂ باندی تورتم جدا جدا دے

د اقبال سرہ پہ یو لارہ روان شہ
ستا زما ولې قدم جدا جدا دے

ستا پہ سر باندې مې ھر سړے دښمن دے
دا زما عشق زما خپلہ میرڅمن دے

کۂ دا نور خلق خوراک او پہ څښل پاي
پائیدو سبب زما دا ستا دیدن دے

ستا د مخ ګل چې زما نصیب کښې نیشتے
زۂ یې څۂ کړمہ کۂ ټول وطن چمن دے

پہ نظر کښې یې وفا د شیرنۍ وہ
دومرہ زور ځکہ پہ مټ کښې د کوھکن دے

چې لار ګوری سړے سل لارې راوځی
مونږ منلے خامخا پہ ځان قدغن دے

اقبال ستا عشق کښې چې مړ نۂ دے تراوسہ
کۂ دے سل قسمہ خوری خو دروغژن دے

نہ مې امید نہ مې ارمان پاتې دے
زړۂ مې یو خوشے بیابان پاتې دے

د خوشحالۍ د غم احساس ختم شو
څہ عجیبہ غوندې ګذران پاتې دے

نہ د چا زہ او نہ زما څوک دی
مانہ پہ ژوند باندې جھان پاتې دے

دنیا ورانیږی څۂ سودا مې نیشتے
ځما نہ سُود ځما نہ زیان پاتے دے

مرګہ راځہ ھسې ترې نہ خلاصېږم
اقبال تہ عمر کہ زندان پاتې دے

ما یې سترګو کښې لیدلے ھغہ نُور دے
ځکہ زړۂ مې پہ سجدہ ورتہ مجبُور دے

ھرہ ھرہ جلوہ خېژی یار لہ مخہ
یار زما زما د پارہ کوہِ طُور دے

پہ دا څہ شوہ چې یې مخ لیدلے نہ شم
خیال یې ھر وختې ھر ځاے راتہ حضُور دے

نرګسی سترګې راپورتہ کړہ لہ خوابہ
د لالہ ځیګر پہ وینو باندې سُور دے

د وصال خوندونہ اخلم تصور کښې
لہ ازلہ کہ دا زړۂ زما مھجُور دے

ټکے ټکے مې لوستلے ډېر پہ شوق دے
بیا ھم پوې نہ شوم د عشق څنګہ دستُور دے

د اقبال نشہ څہ عامہ نشہ نہ دہ
پہ زړو شرابو اوس ھم لا مخمُور دے

ائینہ زۂ یمہ کۂ بل څوک دے
داسې ھم نۂ لږی چې خپل څوک دے

زرۂ مې ھغہ دے کۂ صورت مې نۂ وی
اشنا دې وګوری بدل څوک دے

تر دې مقامہ رسَولے چا یم ؟
راپورې خاندی چې پاګل څوک دے

دا فېصلہ بہ وخت پخپلہ وکړی
رښتینے څوک دے او پہ چل څوک دے

منزل تہ رسی او کۂ نۂ رسیږی
لا ھٰغہ شان لہ پہ مزل څوک دے

اقبال چې ھر ورځ غزل لیکمہ
دا مې پہ سترګو کښې غزل څوک دے

ما د مینې جنګ بائیللے تېر پخوا دے
پاتې کار راسرہ څۂ اوس د دنیا دے

نوم پہ ژبہ مې د یار راوستے نۂ دے
کہ پہ زړۂ کښې مې اوسېږی زړۂ زما دے

یو حسرت ستا د دیدن لرم پہ زړۂ کښې
نور مې ھرې تمنا ورکړے ساہ دے

زندګی مې ستا د ځان سرہ تباہ کړہ
زما مرګ اشنا پہ تا باندې روا دے

چې مې ساہ لہ ھرې څړیکې سرہ خېژی
دغہ ھسې قاتل درد راکړے چا دے

اقبال نۂ وھم لاسونہ پښی ھوا کښې
تصور د ھر غزل پہ شاہ مې ستا دے

نصیب مې نہ شو ستا د زلفو سیورے
خو پہ وجود یې زما اوکړو سیورے

زائچہ مې څلہ جوړہ وې نجومی
ما پہ تندی باندې راوړ دے ستورے

چې دوہ قدمہ اخلم ساہ مې اوځی
ستا لہ غمونو زما اوشو تورے

اشنا چې ستا در تہ بہ څنګہ رسم
څوک دے چې سم کړی راتہ ھغہ لورے

د حقیقت او د مجاز تر منځہ
اقبالہ لا ھغہ شان لہ یم دوہ کورے

زړۂ ارمان بہ شی تر سرہ خداے خبر دے
یخ بہ شې سویہ ځیګرہ خداے خبر دے

کہ پہ قبر کښې مې پښې دی ھېر مې نۂ کړې
تۂ د چا وائې سندرہ خداے خبر دے

د ھجران پہ تورتمونو باندې ړوند شوم
چې بہ خېژې کلہ نمرہ خداے خبر دے

چې زما د مرګ پہ ورځ باندې بہ څہ کړې
څہ بہ وی ھغہ منظرہ خداے خبر دے

راشہ درشہ بہ کوی راتہ اقبالہ
کہ شړی بہ مې لہ درہ خداے خبر دے

چې د مینې لہ دستورہ بلد نہ دے
د مجنون او لہ منصورہ بلد نہ دے

مُلا مے پہ بل جھان باندې موقوف کړۂ
د مستۍ او لہ سرورہ بلد نہ دے

اھتمام زاھد پہ ذوق شوق د مانځۂ کا
د ھر وختې لہ حضورہ بلد نۂ دے

نمر سپوږمۍ تہ چې نسبت د ښائست کاندی
زړۂ پہ سترګو ړوند لہ نورہ بلد نہ دے

ھغہ څوک چې د وصال پہ شپہ کښې خوب کړی
غوږ کښې خوږ خوږ لہ مذکورہ بلد نہ دے

ناصح ماتہ چې د صبر نصحت کړی
تورو سترګو لہ فتورہ بلد نہ دے

پہ اقبال باندې نظر د لطف نہ کړی
ھیڅ لہ حالہ د مھجورہ بلد نہ دے

زما ژوند زما خپل نہ دے پردے دے
ځکہ دغہ ھمرہ ګران راباندې دے دے

خیانت پہ امانت کښې پکار نہ دے
زدہ کړے دا سبق مې پخوانے دے

کۂ مې ږیرہ شولہ سپینہ غاښ وتلی
لا د زړۂ ارمان مې ھغہ شان ځلمے دے

لکہ کاڼی پہ شان نہ یمہ بې حسہ
شکر دا دے چې احساس زما ژوندے دے

چې پہ کوم لوری نظر شې فتح کاندم
استعداد د شعر مې ھر چانہ تېرے دے

ھیڅ کمے د تخیل راڅخہ نیشتے
چرتہ مل د شعر زما سرہ پېرے دے

څۂ رقیب څۂ د رقیب اوقات اقبالہ
پہ خاطر د یار زغملے مې دا سپے دے

دیو څو ورځو بھار دے بیاخزان دے
ستا پرې څۂ دومرہ اعتبار دے بیاخزان دے

پہ چمن کښې ستا پہ شان ګلونہ ډېر وو
ډېرو خپل تېر کړے وار دے بیا خزان دے

بلبلان د خوشحالۍ سندر ې نہ وائی
دا ماتم پہ دې ګلزار دے بیا خزان دے

ھر سحر او ھر ماښام دا اعلان کېږی
رسېدونکے دے پہ لار دے بیا خزان دے

ھوښیارانو ځان لہ پارہ توښې اوکړې
سفر اوږد دے دشوار دے بیا خزان دے

سرائ ځاے د اوسېدو د دائیم نہ دے
څوک ترې لاړل څوک حیصار دے بیا خزان دے

پاتې شوی ھغہ ھم نہ دی اقبالہ
کہ یې ھرڅومرہ انکار دے بیا خزان دے

طعبیت د یار نازک لکہ غزل دے
زۂ پښتون یم زما خوی شډل پډل دے

عاشق یمہ خو پښتو مې ساتہ خیال کښې
ماتہ خپل عزت د ھر څہ نہ اول دے

زۂ پہ مینہ کښې قائل فقط د داد یم
اخستۂ ورکړۂ د زړۂ پکښې بدل دے

پردے خاورو کور پہ ګټو باندې مۂ ولہ
چې خپل پکښې اوسېږې شیش محل دے

ھر ھغہ شعر پہ اقبال باندې ښہ لږی
چې پکښې ذکر اشنا ستا د اوربل دے

ستا زما منځ کښې غریبی دیوال دے
ګوذار مې نۂ کړو ډېر قوی دیوال دے

کۂ یو طرف وے ما بہ کړی وے څۂ
ھم مې خپل ھم مې پردی دیوال دے

زړۂ او ځیګر دے زما وینې وینې
د ګل پہ خواکښې مې ازغی دیوال دے

ھرہ فتویٰ یې دہ زما لہ پارہ
مالہ مُلا مالہ قاضی دیوال دے

دا د خېبر خپل کمال نۂ دے
د خېبر غرو کښې افرېدی دیوال دے

ستا زندګی د رنګینو ډکہ دہ
زما بې حدہ سادګی دېوال دے

اقبالہ ھر څۂ مې خزان خزان دے
نۂ راځی دې خوا پسرلی ، دېوال دے

لاس تالہ بہ در نۂ وړم ما قسم خوړلے دے
ھر زخم بہ پہ زړۂ وړم ماقسم خوړلے دے

کتلی دې زما انا تہ یار چرتہ نہ دی
تر څو بہ بد کاتۂ وړم ما قسم خوړلے دے

منمہ چې ستا شونډو کښې حیات دی ژوند بخښی
حرام کہ ورلہ خولۂ وړم ما قسم خوړلے دے

ترخو نہ د خوږو طمع ساتل مې لېونتوب وۂ
یو خس کہ دې تارخۂ وړم ماقسم خوړلے دے

ما ډېرې چغې وکړې خو راوېخ نہ شو اقبالہ
نصیبہ تا اودۂ وړم ما قسم خوړلے دے

چې یو ځل دې اووینم دا مې ارمان دے
بیا د ژوند باغ مې تالا شہ پرې تالان دے

زړۂ مې ډک دے چې د ټول عمر ګیلې دی
ولې چاؤدے نہ دے دې باندې حېران دے

ماتہ خپل ګناہ تقصیر څۂ لیدے نہ شی
دومرہ پوخ دې دا پہ څہ رانہ خفګان دے

ستا بہ ھېر یم کہ بہ یاد یم خبر نہ یم
ما بہ ھېر نۂ کړې زما ولې ایمان دے

قد قامت اوستا نقشونہ لہ ما ھېر شو
پېوست زړۂ کښې مې ستا خیال پہ ھرزمان دے

د غزل روح نہ خبر نہ دی اقبالہ
اشارہ کړې چې بلبل د ګلستان دے

ھر سړے دغرض یار دے
ھسې څوک دچا پکار دے

تر مطلبہ بہ دې خپل وی
کہ دې ځوےکہ دې پلار دے

چې څہ کاندې ھغہ وکړہ
نن دې وار دے نن دې وار دے

د ھیچا انتظار نہ کہ
پہ مرګی باندې تلوار دے

دټول عمر تجربہ دہ
پاسېدلے مې اعتبار دے

چرتہ دوست مې پېدا نہ کہ
ھر سړے دلتہ کښې مار دے

دیارانو لہ دوستانو
د اقبال زړګے فِګار دے

بغېر لہ یارہ زما څۂ اختر دے
خلقہ زما دپارہ نۂ اختر دے

زما پہ زړۂ کښې خوشحالی نہ راځی
څہ کړمہ لوے دے کہ واړۂ اختر دے

اختر لہ زړۂ دے څہ لہ تنہ نہ دے
اختردے ھلہ چې د زړۂ اختر دے

ورځې دی ما دپارہ تېرې بہ شی
څۂ کړمہ راغے کہ پہ تلۂ اختر دے

څہ لہ رنګینې جامې واغوندمہ
زما خو ټول پہ ژړېدۂ اختر دے

راشہ پہ ما باندې اختر راولہ
پہ نورو خلقو پہ واتۂ اختر دے

ھغہ اقبال تېر کړے څۂ رنګې وۂ
لا ېې پہ زړۂ غم د زاړۂ اختر دے

محرک مې د غزل ستا محبت دے
ځکہ ھر شعر زما حسن نزاکت دے

کہ تہ نۂ وے مابہ چرتہ غزل نۂ وې
د چا ځان ویلی کولو څۂ حاجت دے

غزالی سترګو دې یارہ لېونے کړم
پہ غزال پسې مې رم پہ ھر ساعت دے

ستا د زلفو د رخسارہ لہ کبلہ
ھم پہ دار یم ھم مې اور کښې سکونت دے

سرۂ لبان او سپین جوھر دندان پہ خولہ کښې
دا پہ تا باندې د خداۓ څو عنایت دے

دا موسم دپسرلی او اور د ھجر
سیند پہ غاړہ دیو تږی دا حالت دے

اقبال بې لہ تا ھیڅ نۂ وینی دنیا کښې
خور پہ ھر طرف کہ حسن دفطرت دے

ھر غزل مې ستا د زلفو ارائش دے
مُو حېران دې د کمر پہ پېمائش دے

د دنیا حسن کښې پاتې خاص کمے وۂ
پہ دنیا دې ځکہ شوے پېدائش دے

کوم کالے بہ ستا د حسن اضافہ شی
ګل پہ ځان باندې پخپلہ زېبائش دے

تۂ پېدا دومرہ ښائستہ او زہ مئین یم
نہ پوھېږمہ چې څنګہ ازمائش دے

زما زړۂ کښې بې لہ تانہ بل څہ نیشتہ
بختور یم چې دې غم لہ ګنجائش دے

داقبال دژوند مقصدستاخوشنودی دہ
پہ سرسترګو مې قبول ھرفرمائش دے

پاتې لہ غلو راتہ لوټلے کور دے
پروت لوټې لوټې دے کہ ښکلے کور دے

مونږ یې پہ قدر باندې پوھہ نۂ شُو
پہ میراثہ کښې مونږ موندلے کور دے

چا څخہ نیشتہ دے تپوس ترې اوکړئ
دا پہ دنیا کښې ډېر ښاښلے کور دے

زمونږ د بل چانہ ګیلہ نیشتہ دے
مشر د کور رانہ خوړلے کور دے

حساب کتاب خو بہ یو ورځې کېږی
کومو ګرجانو مو راخکلے کور دے

دھغۂ عزت بہ پہ محلت کښې څۂ وی
څوک چې پخپلہ شرمېدلے کور دے

اقبالہ څۂ دی سرۂ یاقوت او مرجان
مونږہ پہ سرو وینو ګټلے کور دے

پخپلہ ما پہ خپل ژوند باندې ستم کړے دے
خو داسې ھم نہ دہ چې ما یې دومرہ غم کړے دے

مینہ چې ماسرہ دې کړې دہ زۂ ھم خاص وم
ددې قابل وم څۂ دې ما باندې کرم کړے دے ؟

زما خپل ګیلہ زمانہ پہ خپل ځاے باندې کړی
لہ دې زیات مې شُو کولے دا مې کم کړے دے

ما پہ مړہ باندې خوړلی دی پردی غمونہ
څوک بہ دانۂ وائی چې دځان مې خپل ماتم کړےدے

ساتل اقبالہ د غرمو نہ زما وس کښې نۂ وو
عمر لہ کار مې پہ ګلونو د شبنم کړے دے

غوښې یې وخوړې زما خو اشنا موړ نہ دے
دومرہ ستم یې پہ ما اوکړو زړۂ یې سوړ نۂ دے

پرتہ لہ بدو نہ بیا ھم طمع لہ مانہ ساتی
چرتہ کښی زۂ لېونے یمہ کہ دے جوړ نہ دے

یاد مې کمزورے دے منمہ دومرہ ھم نہ دے
چې مې خوړلی دی زخمونہ یو ھم زوړ نۂ دے

ھغہ غرور او تکبر بہ زما ھېر نۂ شی
اوس کہ تۂ ډېر ھم ځان عاجز کړې دا یې توړ نہ دے

تۂ چې ډاډہ مخې لہ بیا داسې زما راځې
تاتہ معلومہ دہ اقبال پہ خوی نروړ نہ دے

ھسې زخم مې خوړلے پہ ځیګر دے
نہ ډکېږی اباسین نہ ھم ژور دے

زۂ څہ وکړم څہ او نہ کړم نہ پوھېږم
پہ دماغو کښې مې ھسې رنګ اثر دے

لېونتوب ښہ دے سړے لہ غمہ خلاص کا
زما حال د لېونو نہ ھم بد تر دے

چاتہ څہ اووائیم څہ پہ ما تېرېږی
دا زما درد لہ بیان ځنې بھر دے

خیال پہ زړۂ کښې یې زما ھسې پېوست دے
لکہ ډز پہ ګل زړۍ باندې برابر دے

دغہ څنګہ انتقام دې رانہ واخست
ما خو ستا مینہ ګڼلې خپل افسر دے

زۂ بې وسہ یمہ وس مې نۂ رسېږی
زړۂ د یار محکم پہ شان لکہ د غر دے

ھیڅ ګیلہ مې لہ چا نیشتہ دے اقبالہ
رسېدلے راتہ خپل خوار مقدر دے

یا زما جذبہ کښې دومرہ شدت نیشتے
یا د یار زړۂ کښې زما محبت نیشتے

یو ساعت مې بې لہ یارہ نۂ تېرېږی
یو سا عت یار لہ زما ضرورت نیشتے

زۂ د یار لہ غمہ چرتہ فارغ نہ شوم
د یار مالہ پارہ ھیڅ فراغت نیشتے

ولې خپل مې لا تراوسہ پورې نہ کۂ
ولې دغہ ھمرہ پہ ما کښې ھمت نیشتے

ډېر مې او کاتۂ رقیب تہ یار لہ مخہ
پہ رقیب کښې مې یو خس شرافت نیشتے

راکوہ غمونہ دومرہ چې وړے شم
پہ ناتوانہ زړۂ کښې نور مې طاقت نیشتے

پہ اقبال باندې پہ ھجر کښې قیامت دے
دې نہ لوے چرتہ کښې بل قیامت نیشتے

لکہ د خوږ ګوتې مې ستا د مینې خیال کړے دے
د زړۂ سرہ سرہ د سترګو مې ھم پال کړے دے

ما ستا د مینې جوګہ ځان چرتہ ګڼلے نہ دے
مینہ چې تا راسرہ کړې دہ کمال کړے دے

ما د خپل ځان پارہ چرتہ ھم څۂ غوښتی نۂ دې
ما د مانځۂ نہ ورستو ستا د پارہ سوال کړے دے

امیر دې دومرہ پہ خپل مال باندې غرور نۂ کوی
چرتہ نہ چرتہ د غریب یې استحصال کړے دے

د ګناھونو مې فہرست دومرہ طویل ځکہ دے
اشنا چې تور دے لګولے ما اقبال کړے دے

تن مې ژوندے دے روح پخوا مړ دے
دا عجیبہ ددې دنیا مړ دے

د وخت اثر ورباندې ھم نۂ کېږی
د مرګ لۂ حدہ څۂ سېوا مړ دے

د ھغۂ بہ څۂ وېرہ د مرګ نہ اوشی
ھرہ لحظہ چې څوک اشنا مړ دے

تۂ یې چې مرګ تہ ګواښېدلې بہ ډېر
نن پہ کوڅہ کښې ھغہ ستا مړ دے

چې لامبوۂ چاپ یې نعرې وھلې
دا خو د لاسہ د بلا مړ دے

کمے د ښکلو پہ دنیا نیشتہ دے
ھغہ اقبال یارہ پہ تا مړ دے

زما ژوند فراق فراق دے
ستا دیو نظر مشتاق دے

لہ خپلہ اورہ ډک دے
زړۂ مې کاڼے د چقماق دے

یو ګوذار یې خطا نۂ ځی
پہ ویشتو مې د زړۂ طاق دے

زۂ د یار پہ مینہ مست یم
دا جھان رانہ طلاق دے

خفہ نۂ شې مغرور نۂ یم
دا عالم مې د اغراق دے

لا تراوسہ چې مړ نۂ یم
دا مې عشق دے کۂ مزاق دے

احترام دګېلانی دے
کہ بغداد دے کہ عراق دے

خاورې خاورہ بہ صبا شې
نن دې څومرہ طمطراق دے

کہ دې زلفې خاماران دی
یو بوسہ د لب تریاق دے

تۂ کۂ مرګ د اقبال غواړې
د اقبال پرې اتفاق دے

یار پہ خوب کښې ھم لہ مانہ مرَور دے
پہ ھر حال کښې غماز ما سرہ پہ شر دے

نۂ پوھېږمہ چې څنګہ یار رضا کړم
استعمال مې کړو چې یاد مې کوم ھنر دے

ورہ وہ د بڼو غشی پرواہ مۂ کړہ
ورتہ سپر مې نیولے زړۂ ځیګر دے

ھرہ شپہ دې خوب کښې وینم سپوږمۍ مخیہ
پہ ھجران کښې پہ خوبونو مې اختر دے

زما خپلہ پښتو پښہ کښې مې زنځیر شوہ
کم نسبہ سړے عشق کښې بختور دے

تر ھغہ مقامہ نۂ شم غورزېدلے
ګنی ھر چانہ مې زیات سوے ټټر دے

دغزل شعر اشارہ او کنایہ دہ
وضاحت اقبالہ نثر کښې بھتر دے

ورک دې داسې ژوند شی چې مدام ھجر د یار دے
زړۂ زما پُوټے د غوښې پروت پہ سُور انګار دے

ما غوندې کړمن بہ څوک پہ مخ د دنیا نۂ وی
یاد نۂ دی زما چې مې اخستے څۂ ازار دے

چا وتہ چې ګورمہ پہ بد نظر راګوری بہ
خبر نۂ یم وژلے مې د کوم کوم سړی پلار دے

مالہ د اختر او محرم معنیٰ یوہ دہ
زړۂ مې پہ یو حال دے کہ خزان دے کہ بھار دے

ھیڅ خبر رانغے د اشنا لہ سپېرۂ کلی
مانہ مرور پہ نۂ خبرہ مې رېبار دے

اثر کۂ پہ خوشحالہ خلقو نۂ شې ګرم پرې نۂ دی
زما غزل زما د غمژن زړۂ خلقہ اظھار دے

مړ ھغہ اقبال دے بس پہ نوم باندې ژوندے دے
کلہ نہ چې تا پریښے د ژوند پہ لویہ لار دے

کۂ پہ عشق کښې ھر سړی خوړلے داغ دے
دا زما زړۂ پہ داغونو باندې باغ دے

ھرې خلہ کښې کۂ اوبۂ راځی پہ ځاے دی
اننګے دې اشنا سور لکہ ایماغ دے

څنګہ صبر بہ زما د زړۂ پتنګ شې
چې دې مخ راتہ پہ مثل د چراغ دے

زۂ بلبل د ګل صفت لرہ پېدا یم
پېدا کړے خداے رقیب لکہ د زاغ دے

کۂ دا ستا سترګې ھوسۍ وھی ترپکې
زړۂ زما ھم د صحرا پہ شان فراغ دے

نظر اوکړہ زړۂ زما سُورے سُورے دے
دغہ ستا د نظر غشی کہ سولاغ دے

پہ چامبېل او پہ رامبېل کښې داسې کلہ
ستا دزلفو عجیبہ غوندې دماغ دے

پہ کشمیر جنت نظیر باندې بہ څۂ کړی
دغہ ستا کلے اقبال تہ باغ و راغ دے

ما ستا پہ مینہ کښې یو خس خیانت نۂ دے کړے
چا لېونے زما پہ شان محبت نۂ دے کړے

چې مې بخښی او کۂ پرېږدی دا مې د خداے خوښہ دہ
ما پہ خداے او تا کښې ھیڅ تفاوت نۂ دے کړے

لہ سرہ تېر ومہ خو تا مې ملګرتیا او نۂ کړہ
مینہ مې کړې دہ څۂ ھسې عادت نۂ دے کړے

زما پہ ژوند کۂ نۂ راځې زما پہ مرګ خو راشہ
اوګورہ دا چې مې بل چا دا حالت نۂ دے کړے

ستا پہ ھجران کښې پنځۂ وختہ قیامت وی پہ ما
پہ قیامت کښې مې ھیڅ غم د قیامت نۂ دے کړے

چې رڼاګانې د مغرب راتہ تیارې ښکارېږی
زھرو پہ وینہ کښې مې لا سرایت نۂ دے کړے

سپینہ خبرہ حجرې مارہ مې پہ مخ کړې دہ
ما پہ غوږونو کښې پُس پُس اشارت نۂ دے کړے

ولاړ اقبال یمہ مظلوم سرہ اوږہ پہ اوږہ
پہ کوم مېدان مې د ظالم مذمت نۂ دے کړے

مۂ پښتہ لۂ مانہ چې دا څۂ چل دے
تہ پرې ښہ پوھېږې دا ھغہ چل دے

اوس پہ نصیبونو بہ رغېږمہ
ناست ډېرې مودې نہ مې د زړۂ چل دے

ستا بہ د چلونو چاتہ څۂ وایم
کلہ دې پہ زړۂ کلہ پہ خلۂ چل دے

خلق بہ پہ ځان باندې خبر کړې ټول
ستا راتہ محفل کښې نۂ کاتۂ چل دے

زړۂ تش پہ کتو ګوګل نہ اوباسې
دا دې زدہ کړے لۂ کوم غلۂ چل دے

قبرہ پورې ځان یې بیا خلاصیږی نہ
چا چې عشق ګڼلے د واړۂ چل دے

جدا یې پہ پاخہ باندې لۂ یارہ کړم
اوجنګوہ اقبالہ خپل مازغۂ چل دے

د کمر پہ سر مې ځان دے انخلولے
پہ یو نخښہ مې دیدوان دے انخلولے

حقیقت د رڼا ورځ پہ شان ښکارہ دے
ما امید پہ یو ګمان دے انخلولے

ما او نۂ لید چا پہ عشق کښې ګټہ اوکړہ
دا روزګار مې پہ تاوان دے انخلولے

زۂ د خاورو خټو جوړ پېدا پہ زمکہ
محبت مې پہ اسمان دے انخلولے

تۂ مې ځان نہ شوکوې زۂ درانخلم
ځان مې تا سرہ څو ګران دے انخلولے

کہ ھر څو شکر اوباسم د خداے کم دے
پہ صفت مې ستا زبان دے انخلولے

خداے دې نہ کړي چې برے لہ مانہ یوسي
ما رقیب سرہ مېدان دے اخلولے

اثار نیشتے چرتہ سر بہ شی اقبالہ
ما پہ زړۂ کښې یو ارمان دے انخلولے

بې وفا کہ وفادار دے یار زما دے
دغماز پکښې څہ کار دے یار زما دے

کہ مې وژني کہ پرېږدي مې د یار خوښہ
ما ورکړے ټول اختیار دے یار زما دے

قبول کړے پہ سر سترګو مې ھر ناز دے
زما زړۂ یې ناز بردار دے یار زما دے

د دنیا وس کہ څہ رسي چار دې اوکړي
زیات مې ځان نہ پرې اعتبار دے یار زما دے

حثیت د سود او زیان تر منځہ څہ دے
ځان زما پہ یار نثار دے یار زما دے

چې د زړونو ښکار کوی پہ تور سترګو
چې رسا یې ھر ګوذار دے یار زما دے

ھر بلبل یې چې صفت کوي اقبالہ
پہ چمن کښې چې بھار دے یار زما دے

ما پہ خوارو دے خپل ځان ټینګ کړے
دې بعضې خلقو دے اسمان ټینګ کړے

ډېر لوے ھمت او ځوان مردی دہ دغہ
چې کوم سړي وي خپل زبان ټینګ کړے

دنیا پہ خوا بہ ورانہ شوې وہ خو
دې ملنګانو دے جھان ټینګ کړے

لوبغاړي واړہ برابر نۂ وي ټول
پکښې بہ یو نیم وي مېدان تینګ کړے

دې بې شرمۍ تہ چې چاپېرہ ګورم
ډېر مې پہ ګرانہ دے ایمان ټینګ کړے

څوک بہ د پلار نیکۂ پہ نوم کلنک شی
چا پہ ھمت نام و نښان ټینګ کړے

ړندې بہ نۂ شې اقبالہ ھغہ سترګې
چا چې پہ لاس کښې دے قرآن ټینګ کړے

عشق د ټول عمر سفر دے
مسلسل درد د ځیګر دے

روح پہ خپلې وعدې ټینګ دے
کہ وجود پہ نورو سر دے

وصال چاتہ نصیب نۂ شۂ
خضر یا کہ سکندر دے

څوک بہ ما پوھہ پہ دې کړي
څوک دلدار دے څوک دلبر دے

چا د زړۂ پہ سر چې وخوړ
تل تازہ دغہ پرھر دے

چې پہ طُور دې جلوہ غواړي
د موسیٰ پکار نظر دے

یار پہ زړونو کښې اوسېږي
خلق ھسې در پہ در دے

د اقبال نظر کښې یو دي
کہ جمات دے کہ مندر دے

ھر سړي کړے تر خپلہ وسہ چار دے
پہ چمن باندې ګلچین دے کۂ مالیار دے

ھر چا برخہ دہ اخستې پہ تالان کښې
لوے واړۂ ګڼلے دغہ خپل کار دے

چاتہ خپل ګناہ پہ سترګو لیدے نۂ شي
پہ بل ګوتہ اوچتوي چې ګناہ ګار دے

یو حازق حکیم تراوسہ پرې پېښ نۂ شو
ھر عضو لہ کارہ تلے دے بیمار دے

دا نظام بدلول غواړي سم بہ نۂ شي
کوږ دېوال کوږ دے کۂ شوے سر دوبار دے

ھر چا خپلہ ګټہ اېښې دہ نظر کښې
دې محل باندې راغلے کوم معمار دے

لۂ بھارہ نا امید نۂ یم اقبالہ
خامخا بہ راځي دا زما اعتبار دے

جدائي د عشق انجام دے
موندے چا عشق کښې ارام دے

څوک کامیابہ مې او نہ لید
ھر سړے عشق کښې ناکام دے

چا چې سر پہ عشق کښې کېښود
پہ ھغۂ زما سلام دے

ورکېدۂ دي عشق محبوب کښې
ھم بېلات د ننګ و نام دے

بې لۂ عشق څۂ ژوندون دے
عاشقي د خداے انعام دے

اور پرې بل پجہ کښې نۂ شي
خاورې لوخے ګڼہ خام دے

ھرہ تندہ ئې شوہ ماتہ
چا چې څښلے دعشق جام دے

څوک د عشق کۂ مثال غواړي
د اقبال عمر تمام دے

زما ھر غزل تصویر زما د غم دے
چې دنیا کړے پہ ما څومرہ ستم دے

زمانې کړمہ جدا لہ خپلہ یارہ
راپغاړہ مې د ټول عمر ماتم دے

د زخمی زړۂ نہ مې خېژی فریادونہ
پہ ګاڼۍ کښې د وخت پروت چاؤدے شړشم دے

پہ ژړا ژړا مې تور دسترګو سپین شُو
پنځۂ وختہ مې ګریوان پہ اوښکو نم دے

خوشحالۍ تخم بہ څہ رنګې زرغون شی
څہ پټے شړ دے او څہ نصیب مې کم دے

رواجونو او پښتو تہ اوکتل مونږ
څۂ ګناہ زما خپل څۂ د صنم دے

عاشقی د بې صبرۍ نوم دے اقبالہ
چا پہ عشق کښې راوستے صبر زغم دے

دا زما د زړہ لہ دردہ څوک خبر دے
ځی چې اہ مې لہ خُلې سردہ څوک خبر دے

بړبوکۍ یا بہ طوفان وی پہ صحرا کښې
بې ګناہ نہ خېژی ګردہ څوک خبر دے

د ھجر ان لمبې مې بلې دی ځیګر کښې
لکہ نمر مې ګونہ زردہ څوک خبر دے

پنځہ وختہ پرې باران د اوښکو کېږی
دا زما لمن چې تر دہ څوک خبر دے

د موجونو تلاطم ھسې جوړ نۂ دے
اشکارہ پہ سمندر دہ څوک خبر دے

چې مې وژنی کہ پرېږدی دھغۂ خوښہ
منحصر مې پہ دلبر دہ څوک خبر دے

وخت پہ کومہ زاویہ مې فن تہ ګوری
د ھر چا پہ خپل نظر دہ څوک خبر دے

د اقبال لہ خُلې نہ خېژی فریادونہ
فریاد نۂ وی بې لہ دردہ څوک خبر دے

دم زما د لاسو پښو ختلے دے
کلہ چې ھغہ روح لہ مانہ تلے دے

قتل ئې پخپلہ کړم اوس وائی راتہ
پہ ډېرې بې دردۍ دا چا وژلے دے

څۂ بہ اوشی نن شپې کہ صبا نہ شې
ډېرہ مودہ پس مې یار راغلے دے

څوک زما د زړۂ لہ حالہ څۂ خبر
دا کہ سمندر پہ شان لہ غلے دے

مہ ګورہ بڅری د ارمان پہ کښې
اوس اقبال بېخی د خاؤرو څلے دے

دا زما غزل رُوداد زما د عشق دے
عشق وژلے یم فریاد زما دعشق دے

زہ بہ څۂ د خوشحالۍ خبرې اوکړم
زما زړۂ چې غم اباد زما د عشق دے

د کابل پہ شان لہ پروت کنډر کنډر یم
چې وطن واړہ برباد زما د عشق دے

مجنون پرېښود کلے کور لاړو صحرا تہ
لۂ حسدہ مړ فرھاد زما د عشق دے

ما د چانہ ستائش غوښتلے نۂ دے
چې راکړے مې زړۂ داد زما دعشق دے

زۂ لہ عشقہ یم پېدا عشق مې ژوندون دے
زما مرګ پہ اعتقاد زما د عشق دے

د بل چا مداخلت قبلولے نۂ شم
فتح کړے ما ھېواد زما د عشق دے

رنګ پہ رنګ کوکې مې اوکړلې اقبالہ
دا مارغۂ ناست پہ شمشاد زما د عشق دے

دا پہ کړس کړس چې خندا کړې زړۂ دې روغ دے
د خورانو څۂ سودا کړې زړۂ دې روغ دے

زۂ د پوزې نہ خپل مچ شړلے نۂ شم
د مارغۂ غوندې ھوا کړې زړۂ دې روغ دے

د رنځور د حالہ ھلہ بہ خبر شې
سترګو سترګو کښې صبا کړې زړۂ دې روغ دے

چې دیار پہ ظلم زور دې زړۂ اوبۂ شی
چې ماشوم تہ ھم ژړا کړې زړۂ دې روغ دے

لاس د مونځ نہ ورستو ھم اچتوې نہ شم
چې اوږدہ اوږدہ دعا کړې زړۂ دې روغ دے

اوس دې ترس پہ چا نۂ شی کہ څوک مری ھم
بیا بہ ترس پہ ھر چا کړې زړۂ دې روغ دے

مچ مېږی تہ بہ ضرر رسولے نۂ شې
پہ اقبال چې نن جفا کړې زړۂ دې روغ دے

یو ساقی دوئیم شراب دریم مې جانان د ے
د توبې مې پکښې پاتې څۂ امکان دے

دا زما ګناہ بہ اوبخښی غفور دے
اھتمام د دې محفل ډېر پہ ښہ شان دے

خم پہ سر باندې مې واړَوئ چې اوڅښم
جل اخستے یمہ صبر راتہ ګران دے

د واعظ اوزګارې نۂ شم اؤرېدلے
دځوانۍ متاع لوټ کېږی مې تالان دے

پہ نشہ کښې ھم حواس د چا پہ ځاے وی
دا د ھر سړی خپل خپل ایمان دے

چې بې رنګہ ژوند اقبالہ تېروے شی
یقناً دا مُلا جان چرتہ پېریان دے

وخت نور پورہ دے انتظار د وار دے
چې راځی کلہ دا اختیار د وار دے

ماتہ مزغو کښې ئې خلل ښکارېږی
کړے چې چا ھم اعتبار د وار دے

پردې پہ عقل د عالم پرتې دې
ګرم پہ ھر ځاے کښې بازار د وار دے

نہ ځوان تہ ګوری نہ بډھا تہ ګوری
کمزورے ھر سړے پہ وار د وار دے

روغ بہ ترې بوځی ھډو پوھہ نۂ شی
منتظر ھغہ شان بیمار د وار دے

دغہ چاپېرہ ھدیرې ډکې دي
ختلے ھر سړے پہ دار د وار دے

خلاصے د یو زندہ سر نہ وینمہ
د ھر سړی پہ اوږو بار دوار دے

د اقبالہ ھلہ ورتہ پام شو خلقہ
چې لږېدلے پہ قطار د وار دے

یو ساعت چې پہ خیر تېر شی غنیمت دے
پہ دنیا کښې لوے نعمت خلقہ صحت دے

ھغہ څوک دے پہ دنیا کښې خوش نصیبہ
نصیب شوے چې ھر چاتہ محبت دے

خلق نوم د قیامت اخلی خبر نہ دی
ما لیدلے ستا پہ غم کښې قیامت دے

د ژوندون واړہ اسباب راتہ حاصل دي
تہ چې نہ ئې د ھر شی مې کمامت دے

ښہ شوہ دا چې د حالتو سرہ مخ شوم
پېژندلے مې د ډېرو اصلیت دے

شوق مې کړے د اصیل چرګ د بلټېر سپی
ښې وسلې او د ښې مېښې مې رغبت دے

ښکار د پارہ ګرځېدلے یم پہ غرونو
ښکار د زرکو کښې حاصل مې مہارت دے

زما مینہ پہ یو ښکلی دہ لہ زړۂ نہ
پېژندلے مې د مینې حقیقت دے

پہ معنیٰ مې د عشق پوھہ خلق نۂ دے
لہ ھوسہ مې ھمېش کړے نفرت دے

کاغذاتو کښې مې نوم فېض الرحمٰن دے
کلی کور کښې پہ اقبال باندې شہرت دے

نن مې بیا ګریوان پہ اوښکو باندې تر دے
دا باران دے کہ د اوښکو مې دردر دے

دا زما ژبہ شی ستا پہ مخکښې ګونګہ
ما پہ بیرتہ د زړۂ راز وړے اکثر دے

د دیدن طمع بہ څنګہ اولرمہ
مودې اوشوې پورې کړے دې پوخ ور دے

امیدونہ ھغہ شان اوږدۂ اوږدۂ دی
کہ پوھېږمہ چې وخت ډیر مختصر دے

یار زما پہ شان لہ تېر لہ سرہ نۂ وۂ
ښہ کوم زړۂ چې خراب مې مقدر دے

اور خبرې فرشتو راسرہ مۂ کړئ
داغ را وړے مې دنیا نہ پہ ځیګر دے

تا بہ اووېنی اقبال څہ اثار نیشتے
دا ارمان مې بل جھان تہ ھمسفر دے

فرشتو لږ شان پہ ما رحم پکار دے
ما راوړے لہ دنیا زړګے فِګار دے
پہ غمزہ باندې وم مړ د یار د سترګو
مړ یو ځلہ چا وژلے بیا دوبار دے؟

ورتې کړې مې د زړۂ غوښې ھجران دي
چا وریت کړے مارغۂ اېښے پہ انګار دے

د ابریو پہ لړم پہ مار د زلفو
رسېدلے راتہ مخکښې نہ ازار دے

زۂ د خپلو ګناھونو بہ څۂ وایم
دا دسر د وېختو چا نہ شوے شمار دے

زما خپلې پہ لمنہ کښې ھیڅ نیشتہ
ما ټول عمر پہ یار کړے انحصار دے

تخیّل چې پہ ناشنا ورشو مې ګډ شی
دا اقبال د یار د مینې منت بار دے

زما غزل زما د زړۂ اواز دے
د غم نہ ډک پہ درد لړلے ساز دے

چې زۂ پہ نېغہ را اېستلے نۂ شم
ھغہ خبرہ دہ څۂ بل انداز دے

یو د غزل بل د غزال دے پکښې
زما غزل د غزالانو ناز دے

چې ژبہ زدہ کړی د طوطی او مینا
ښکارہ پہ ھغوی مې د غزل راز دے

څہ دی اخر داسې زما مینہ کښې
حېران پہ دې یم ھر سړے غماز دے

ھم مې د زړۂ غوښې خوری برند راګوری
دا خوی راوړے یار د غرۂ لہ باز دے

د شاعرانو ھیځ کمے نشتہ دے
پہ خپل اسلُوب باندې اقبال ممتاز دے

نن مې ټولہ ورځې یار لیدلے نۂ دے
پہ ما شپہ وہ ما سحار لیدلے نۂ دے

څۂ ښائستہ ښائستہ بشرې لاړې فنا شوې
دمرګی مې چرتہ وار لیدلے نۂ دے

چې مې طمع بې وفا نہ د وفا کړہ
ما شنډی ونہ کښې بار لیدلے نۂ دے

محبت ھغوی تہ ټوقہ غوندې ښکاری
چا پہ زړۂ کښې چې انګار لیدلے نۂ دے

د قفس پہ نظر ګوری بہ دنیا تہ
بلبل باغ کښې چې بھار لیدلے نۂ دے

پہ کالنو د کرم باران چې نۂ وی
پہ صحرا کښې مې ګلزار لیدلے نۂ دے

تا چې وړے ورلہ یو ځلې مضراب وۂ
د زړۂ تار مې پہ قرار لیدلے نۂ دے

دیدن لا مې کړہ سېوا د دیدن لوږہ
اقبال ځان پہ شان نھار لیدلے نۂ دے

کہ ځوانۍ پہ شان لہ یار مې ښکلے نۂ دے
زما مینہ کښې کمے راغلے نۂ دے

زما زړۂ کښې ټول عزت زما د یار د ے
یار نہ زیات راتہ ھیڅ څوک ښاغلے نۂ دے

دا زما سینہ دې چاک کړی اودې ګوری
زیات زما زړۂ نہ بل زړۂ داغلے نۂ دے

لکہ ما چې د یار عشق کښې دي موندلی
القاباتو باندې څوک مانځلے نۂ دے

عشق یواځې پہ ډېر حسن باندې نۂ دے
پہ دې راز باندې عالم پوھېدلے نۂ دے

اننګی پہ سر ئې خال د رنجو جوړ کړو
داسې وائی چې لا مې ښہ سېزلے نۂ دے

رنګا رنګ پہ اقبال شوې ګل پاشی دہ
ستا کوڅہ کښې وایہ چا کنځلے نۂ دے ؟

څۂ غرض ئې دے راپېښ چې مرور دے
یار زما د کمزورۍ نہ ښہ خبر دے

کہ ئې لاس زما نہ واخسۂ نو مرمہ
پہ قابو کښې ئې زما زړۂ او ځیګر دے

دا ھم نہ غواړی چې روغ شم نہ مې وژنی
د طبیب زما پہ جېب باندې نظر دے

کہ پرېږدی مې نیمہ لار کښې تعجب څۂ
اوسنۍ زمانے یار دے څۂ باور دے

چې يې لاس دے د چمن پہ بربادۍ کښې
خصمانہ باندې د ګلو مقرر دے

مخ يې تور دے پہ خر سور دے پہ خندا دے
بې حیا څومرہ د وخت مو غلاګر دے

پہ توڼۍ کښې غلہ څنګہ پہ امان شی
چې وړو کړے سورے ډېر پہ ھنر دے

اقبال څۂ بہ داسې قام نہ طمع اوکړی
ساز او غل یې چې نظر کښې برابر دے

ستا لیدو تہ مې حیصار مرۍ کښې ساہ دے
کۂ تہ راشې اخری خواھش زما دے

کہ ستا وېرہ د بېلتون راسرہ نۂ وے
مالہ دا جھان ھغہ یو پہ معنیٰ دے

خپلو سترګو کښې تصویر نوے کوم ستا
مودې اوشوې ستا د تلو خړ شوے دا دے

کہ پہ قبر کښې څۂ بند ستا دیدن وی
تۂ یقین اوکړہ جنت نہ ھم سیوا دے

خپلې زلفې د لاس نخښہ مالہ را کړہ
دا سفر د مخکښنو نہ مې جدا دے

پہ زکواۃ کښې د وصال مې ھیرہ وہ مۂ
اوس عاجز شومہ پہ ما باندې روا دے

چې تر مرګہ ترې اقبالہ فارغ نۂ یم
څنګہ غم دے چې زما پہ زړۂ لږیا دے

نخرې مۂ کوہ و ماتہ وخت مې تېر دے
دغہ درد مې پہ ځوانۍ لیدلے ډېر دے

تۂ چې داسې پہ مکېز مکېز راګورې
جادوګرې څوک دنیا کښې ستا پہ څېر دے؟

ما د پارہ شین اسمان شین ازمرے دے
د مرۍ پہ ماتہ ولو زما شېر دے

د ملتان پہ سرو غرمو کښې مې ژوندون دے
یار ګل شوے پہ ایلم کښې مې نمېر دے

پہ برجو راتہ ښکارہ چاړۂ راکاږی
زړۂ مې ټرے پہ پړکہ د مینې ګېر دے

ستا نامہ یې چې د زړۂ پہ تختۍ لیک دہ
تعجب دے تانہ ھٰغہ سړے ھېر دے

پہ اوږو یې لکہ زبر ګرځوی تل
د اقبال ورتہ مثال لکہ د زېر دے

ستا لہ ھجرہ مې روح زړۂ کښې داسې تنګ دے
چې لوګی غوندې وتو لہ پہ غورزنګ دے

چې زۂ څۂ یمہ ، تۂ څۂ یې مینہ څۂ دہ
د مودو مودو نہ ځان سرہ مې جنګ دے

د دنیا سازونہ کلہ پرې ښہ لږی
چا اورېدے د ازل پہ ورځې شرنګ دے

ھغۂ کړې نشہ نہ دہ ستا د مینې
غولېدلے چې شرابو او پہ بھنګ دے

د وصال صورت بہ زیات لۂ دې نہ څۂ وی
چې د دوہ زړونو د یو بل سرہ څنګ دے

پہ ھغۂ باندې ختے شی کلہ بل رنګ
پہ ھر چا باندې ختلےچې ستا رنګ دے

کۂ ملکونہ خزانہ ورڅخہ نیشتے
اقبال ستا پہ ملنګۍ کښې ھم اورنګ دے

چې باعث مې د چمن د بربادۍ دے
ھغہ زاغ یې دعویٰ ګیر د ابادۍ دے

دروغژن پہ خُلہ یاران مې لا تېروځی
دا مقام دے ژړا کہ د ښادۍ دے

چې مې خپل اختیار پہ خپل وطن کښې نیشتے
پورتہ شوے سوال زما د اذادۍ دے

ما پہ خُلہ یې کړے بیا بیا اعتبار دے
ما منلے یې ھنر د استادۍ دے

خپل مفاد پہ خاطر ھر یو سړے کوڼ دے
کۂ فریاد مې کړے ډېر د بېدادۍ دے

پہ فرېب کښې څۂ کمال ورتہ حاصل دے
د شروع سبق یې دا د بغدادۍ دے

پہ سړہ سینہ ھر کار کوہ اقبالہ
تل نقصان مې پورتہ کړے لہ تادۍ دے

کہ ھر څۂ ھم څوک کوی خلاصے پہ مرګ دے
غاړہ ډېرہ غړوی خلاصے پہ مرګ دے

 د دنیا ژوند د څو ورځو میلمستیا دہ
مېلمہ خامخا بہ ځی خلاصے پہ مرګ دے

کہ د نوح زندګی چاتہ ھم نصیب شی
د لقمان دارو کہ خوری خلاصے پہ مرګ دے

د فرعون او د ھامان تکبر څۂ شو ،
یحیٰ ډیړہ غرېبی خلاصے پہ مرګ دے

کہ د عمر دعاګانې صبح و شام کړی
دا تارخۂ زھر بہ څښی خلاصے پہ مرګ دے

بختور دی چې د لارې زاد یې اوکړو
پکارېږی بہ نیکی خلاصے پہ مرګ دے

اقبال دلتہ ھلتہ یار د خداے نہ غواړی
ھیڅ ارمان نور نۂ لری خلاصے پہ مرګ دے

ستا دیدن د پارہ شرط کۂ مرګ زما دے
قبول کړے پہ چشمانو  باندې ما دے

  زۂ بہ څۂ کړم کہ ستا سترګې پکښې نۂ وی
تۂ یقین اوکړہ جنت کۂ مې  ماویٰ دے

بې نشې نہ لکہ حال د نشّی وی
دغہ خوږ خوږ درد زما د زړۂ دوا دے

دا یې مینہ دہ ژوندون سرہ پوھېږم
چې د بل جھان خبرې کړی لږیا دے

ستا د زلفو دام مې نہ اوځی لہ پنجی
تخّیل مارغۂ کۂ ډېر  مې پہ ھوا دے

مھجورۍ کښې د یار مړ نۂ شۂ تراوسہ
خبر نۂ یم چې اقبال لا څۂ بلا دے

تن مې ایرہ شۂ خو  انګار د مینې ھغسې دے
وخت مندمل نۂ کړو پرھار د مینې ھغسی دے

ملا یې شوہ خم اوس یو قدم اخستۂ ګران دی ورتہ
خو لاروے روان پہ لار د مینې ھغسې دے

پہ انتظار یې د چا تورہ کمڅۍ سپینہ کړلہ
انا پرست  پہ خُلہ انکار د مینې ھغسې دے

لاسونہ اېښی عزرائیل یې پہ مرۍ باندې دی
پہ انتظار د چا بیمار د مینې ھغسې دے

سودا د ګټې پکښې چا ھم چرتہ کړې نۂ دہ
ګرم پہ څۂ باندې بازار د مینې ھغسی دے

بد ګمانی اقبالہ ډېرہ کہ غماز خورہ کړہ
زما پہ یار باندې اعتبار د مېنې ھغسې دے

ستا تصویر لہ مانہ ھېر شۂ نوم دې یاد دے
ھر سحر دے کہ ماښام زما اوراد دے

زمانې داسې پخښې کرښی تر منځ کړې
چې سپک ځاے ما د پارہ ھم ھېواد دے

ږیرہ سپینہ ملا مې خم نظر مې کم شۂ
ھغہ قد مې نۂ چینار دے شمشاد دے

زۂ چې ھرڅنګہ شوم تاتہ بہ ښائستہ یم
ستا پہ مینہ زما ولې اعتماد دے

ژوندۍ څنګہ دہ سپرخۍ زما پہ زړۂ کښې
ګنی تن پہ اور د ھجر مې رماد دے

مخکښې ورستو ګېر چاپیرہ نظر اوکړہ
رښتیا وایہ څوک زما پہ شان برباد دے

نۂ پوھېږی نصیحت باندې وړہ دہ
اے ناصح وخت پخپلہ لوے استاد دے

د سپین پوستو غلامی دہ پہ بل رنګ کښې
دا وطن اقبالہ چا وې  چی آذاد دے

رنګ پہ رنګ باندې ستائیلے مې خپل یار دے
کہ څوک څۂ ګڼی زما دغہ روزګار دے

بې لہ یارہ راتہ  ھیڅ ھم  نۂ ښکاریږی
چاپېر کړے ئې لہ ما داسې حصار دے

نمر پہ مخکښې د ډیوې څۂ حثیت دے
ګل ښائست دے خو اشنا زما ګلزار دے

تۂ بہ راشې نۂ دا زۂ بہ صبر شمہ
را پغاړہ د ټول عمر انتظار دے

ستا بشرہ شوہ لہ ما ھېرہ درد کم نۂ شو
څومرہ ډوب خوړلے ما پہ زړۂ ګوذار  دے

زما ھر خیال ستا لہ خیالہ پورتہ کېږی
خود کفیل یم بیاج د نورو خلقو کار دے

کہ د عشق نشہ ئې اوشلېدہ اقبال مری
روح رواړے لہ ازلہ مې بیمار دے

د غلامۍ ژوندون نہ مرګ غورہ دے
منل لی دې قانون نہ مرګ غورہ دے

پښتون ھغہ دے چې پښتو پېژنی
ھسې د نوم پښتون نہ مرګ غورہ دے

لکہ ادم دې سړے سر او بائیلی
د ټول عمری بېلتون نہ مرګ غورہ دے

چې تورہ ډال کېږدی حالتو تہ څوک
داسی د مرګ سکون نہ مرګ غورہ دے

 چې عزت لاړ شی سړے مال او ګټی
د لعنتی قارون نہ مرګ غورہ دے

اقبالہ اودرېږہ مظلوم پہ پرہ
دا د ظالم تړون نہ مرګ غورہ دے

څۂ خو کړې بہ دې ما سرہ جفا وے
 ھېرہ کړې پہ اسانہ باندې ما وے

زۂ چې ستا مینہ خپل مخې تہ  کړم څۂ وخت
ستا پہ ھجرکښې مړشوےتېرپخوا وے

لکہ تۂ چې د وفا پېکر یې یارہ
کاش چې دغہ ھمرہ پہ ما کښې ھم وفا وے

د زخمی زړګی نہ خېژی فریادونہ
د طرب نغمې بہ څۂ رنګې زما وے

ھلہ تانہ بہ زما ګیلہ ماڼہ وہ
کہ لہ تانہ چرتہ شوے څۂ خطا وے

ما پہ شین کاڼی بہ مات خپل تندے کړے
پہ قسمت باندې کہ زور اشنا د چا وے

قبول کړې بہ اقبال پہ خوشحالۍ وے
کۂ بدل دې د ھجران بلہ سزا وے

ما پخپلہ پہ خپل ځان اېښے قدغن دے
ګنی څوک وائی د اشنا مې ګران دیدن دے

د رقیب او د غماز نہ چې فریاد کړی
پہ حساب مې نۂ پښتون دے نۂ تورزن دے

د بورا او د زاغانو دلتہ کار څۂ
زۂ بلبل یمہ زما حق پہ چمن دے

چې یې غوڅ کړو بېستون پہ تېشہ باندې
فرھاد ھلہ نوم ګټلے د کوھکن دے

چرتہ وا کړې تورې زلفې ھغہ ښکلې
نرخ ارتاؤ ځکہ د مښکو پہ خُتن دے

طبیب ګوتې لہ علاج مې اوویستلې
پہ شابېل د عشق غلبېل مې ټول بدن دے

د ھغوی مخې لہ څوک ھم نۂ راځی بیا
چې تاؤ کړے چا لہ سرہ خپل کفن دے

د اقبال فریاد تہ شاہ توجہ نۂ کا
کاغذی یې کہ اغوستے پېرھن دے

زندګی مرګ سرہ جنګ دے
پېدائش نہ دغہ رنګ دے

سړے مخکښې مخکښې زغلی
ورپسې نہ سم خدنګ دے

کلہ شیش کښې برابر شی
بس پہ ھغہ مقام ړنګ دے

د یوې لمحې قیصہ دہ
نۂ مستی دہ نۂ ترنګ دے

واړہ تش لاسونہ لاړل
شاہ جھان دے کہ اورنګ دے

وخت پہ ھر چا باندې تېر شی
کہ بادشاہ دے کہ ملنګ دے

دا میزان برابر نۂ شو
ھمېشہ پکښې پار سنګ دے

خوش قسمتہ دے اقبالہ
چې د یار سرہ تر څنګ دے

غوښہ شوہ خلاصہ پہ ھډونو چُور دے
لکہ د اختر پہ د کانونو چُور دے

د محافظ او غل صلاح یوہ شوہ
ښہ پہ ډاډہ زړۂ پہ کورونو چُور دے

باغوان دې ګوری ښہ پہ غټو ورتہ
تنکو غوټو پہ سرو ګلونو چُور دے

خبرہ مال او ځان نہ مخکښې لاړہ
اوس د یو بل پہ عزتونو چُور دے

جولۍ خالی شوہ پکښې ھیڅ نیشتہ دے
حملې دی یو بل پہ لاسونو چُور دے

زاړہ خبرہ دہ د اوس نہ نۂ دہ
دلتہ شروع لہ ډېر وختونو چُور دے

اقبالہ مینہ شوہ نایابہ دلتہ
پہ ھر طرف د نفرتونو چُور دے

ستا د ظلمونو کہ بازار ګرم دے
غلے بہ بیا ھم نۂ شی ښار ګرم دے

خوران لوټے او خزانې جوړوې
اخلې پہ لاسو کښې انګار ګرم دے

لکہ حافظ چې پہ عُسرت تېرہ شی
څۂ بہ کړی اوس یې کہ مزار ګرم دے

څړیکې د درد مې زړۂ کښې داسې پاسی
نیولے چا راپورې تار ګرم دے ؟

حق مې د یار دے چې ھر څۂ ھم کوی
حېران پہ دې یم چې اغیار ګرم دے

ستا لہ ھجران مې نرۍ تبہ دہ
څوک ھم چې لاس راوړی بیمار ګرم دے

د مرچکو پہ څټہ ناست دی اقبالہ
ھر یو سړے پہ خپل مقدار ګرم دے

چې نیلام د ھر سړی چرتہ عزت دے
پاتې څۂ د وېرې ھلتہ ضرورت دے

نۂ اخلاق دے نۂ رواج او نۂ قانون دے
دا ځنګل دے پہ ځنګل راج د طاقت دے

خلاص لہ سپینو شُو د تورو غلامان شُو
مونږ ګټلے دومرہ قدر و منزلت دے

 وینہ ارزانہ د پښتون او بلوچ دہ
لږېدلے تل زمونږ د سر قیمت دے

څنګہ اوس ورپسې اودرېږم پہ صف کښې
چې ښکارہ د مُلا ټول منافقت دے

شوړہ یو ځاۓ اوبۂ بل ځاۓ نہ راوځی
پکار بند لہ نوی سر نہ مرمت دے

پہ چپہ کښې د سرې وینې انقلاب دے
کہ پوھیږی پوھندہ لہ اشارت دے

د غزل رنګ کہ بدل مې شو اقبالہ
بیا بہ ګورو دا د وخت نن ضرورت دے

منظر کښې څوک پسِ منظر کښې څوک دے
زما غزل زما نظر کښې څوک دے

څوک دے پہ زړۂ باندې مې لوبې کوی
پہ دې غوبل پہ دې اشر کښې څوک دے

چې غاړہ تانہ غړولے نۂ شی
ستا پہ جادو ستا پہ منتر کښې څوک دے

چې ښہ خبر دے  بیا تپوس ولې کړی
زما پہ زړۂ او پہ ځیګر کښې څوک دے

چې د ګلاب نہ ئې خوبی زیاتہ دہ
دا د نمېر پہ شان لہ غر کښې څوک دے

نیم راښکارہ نیم مخ پہ زلفو کښی پټ
دا نیم پہ سېوری نیم پہ نمر کښې څوک دے

چې را ورېږی نا لیدلی غشی
اقبالہ پټ راتہ سنګر کښې څوک دے

شروع کړے یار مې بیا د تلو ګردان دے
را ګُور شوے موسم ځکہ د ھجران دے

تۂ بہ لاړ شې دا پہ ما څۂ تېرېږی
بې لہ تانہ دا ژوندون مې څومرہ ګران دے

زۂ کہ ډیر ورتہ سوالونہ منت اوکړم
پاتې کېږی نہ  ځی خامخا مہمان دے

دا ګړۍ پہ ګړۍ مۂ وایہ چې ځمہ
را تنګ کړے دې پہ ما زمکہ اسمان دے

مخامخ کینہ چې ځیر ځیر درتہ ګورم
پاسېدلے مې اعتبار خپل لہ ځان دے

دا شبې زما د اوښکو پہ مخ ګورہ
څوک وتلے خپل لہ کورہ پہ باران دے

زۂ اقبال چې دې عادت دغہ ھمرہ ډیر کړم
د جبۍ مې خامخا دا ځل امکان دے

بغېر لہ یارہ ژوندون څۂ پکار دے
د شب و روز مېږہ تون څۂ پکار دے

چې اخذ کېږی نۂ مطلب ترې نہ څۂ
دومرہ طویل تر مضمون څۂ پکار دے

چې پرې عمل درامد نۂ شی کېدے
داسې ائین او قانون څۂ پکار دے

څۂ خوشحالی یې ترې لیدلې نۂ وی
ھغہ مېړۂ تہ کُنتون څہ پکار دے

چې د خپل ځان پہ نفع را نۂ شې ھیڅ
ورک دې شی مال د قارون څۂ پکار دے

زما ژوندون ټول پہ صحرا کښې تېر شۂ
مالہ سېحون او جېحون څۂ پکار دے

نا قراری د زړۂ نۂ اقبالہ نۂ ځی
ماحول کۂ شی پُر سکون څۂ پکار دے

ښکلی مخ لہ پارہ  ښکلے زړۂ پکار دے
زوړ شوم زۂ او ستا ښائست سدا بھار دے

  راتہ ځان اوس ستا لائق نۂ لیدے کېږی
ستا ځوانی دہ تېر پہ ما د ځوانۍ وار دے

ستا د حسن ھر سړے یارہ قائل دے
لېونے بہ وی چې چا کړے انکار دے

نۂ رغېږې کہ ھزار ځلہ یې دم کړی
چې خوړلے ستا د تورو زلفو مار دے

ستا پہ دنګہ نرۍ پوزہ مېخَکی پړق
کۂ نیولے مې زړګی پورې انګار دے

دا خوشبو ستا د بدن دہ نۂ پوھېږم
کہ دُکان د چا ماھر غوندې عطار دے

 مُو کمرې زۂ اقبال درتہ حېران یم
اوچت کړے پہ ګېډو د زلفو بار دے

اوس مې څۂ خوند د ژوندانۂ پاتې دے
ھسې یو زور د لړمانۂ پاتې دے

عشق خوشحالی دي متضاد پہ ځان کښې
سر مې ھمېش پہ زنګانۂ پاتې دے

ورځې شوې لږې اوس مې قدر کوہ
پہ تا مې حق د مېلمانۂ پاتې دے

پښتانۂ مړۂ دي پہ پہ نظر نۂ راځی
کوم ځائے کښې دود د پښتانۂ پاتې دے

دا ستا پہ مخکښې داسې حال دے زما
سپوږمۍ تہ حال د کتانۂ پاتې دے

اقبالہ خېر بہ غواړې کومې پورې
څۂ وخت دے تاخت د بېلتانۂ پاتې دے

لا مې اوس ھم دا نظر پہ انتظار دے
ګنی ساہ مې پہ مرۍ کښې بس حیصار دے

چې تا اووینم یو ځل دا مې ارمان دے
پہ دُنیا باندې مې پاتې دومرہ کار دے

خلقو جوړې کړې زمونږ تر منځہ لیکې
تا پخپلہ د دُنیا ساز کړے وار دے

زما وس نۂ وۂ تا لاس راسرہ نۂ کړو
اوچتېږی ځکہ نہ دروُند شوے بار دے

نۂ پہ مخہ اوس دتلو یم نۂ پہ شاہ یم
لویہ لارہ کښې پہ ملا نیم شوے ماریم

چې ګلونو پہ زړګی راکړۂ زخمونہ
ګیلہ مند خلق زۂ ولې بہ لہ خار یم

د اقبال د عشق انجام نہ وېرہ نۂ شی
پہ اوږہ مې خپل اخستےخپل دار دے

ستا ښائست دے چې غزل مې پرې ښائستہ دے
شاہ جہان یم تاج محل مې پرې ښائستہ دے

پہ طلب کښې د ښائستہ یار چې زما دے
ھر مزل او ھر منزل مې پرې ښائستہ دے

ستا د حسن برکت دے نور څۂ نۂ دی
د ابد امید ازل مې پرې ښائستہ دے

اوس اوس راغللې او اوس د تلو خبرې
ستوریہ مۂ اوځہ بورجل مې پرې ښائستہ دے

یو  پښتون ئې کړم پېدا بل مسلمان یم
ھم جامہ د شملې ول مې پرې ښائستہ دے

زۂ قتيل یم ستا د تورو ښکلو سترګو
نظارہ اوکړہ اجل مې پرې ښائستہ دے

ستا پہ سر کښې چې دعا غواړم اقبالہ
ھزارې ګلہ اوربل مې پرې ښائستہ دے

کۂ مې مرګ ستا د وصال لہ پارہ شرط دے
قبول دا مې ھزار ځلہ یارہ شرط دے

محبت د زړونو لوبہ دہ نازکہ
دې کښې تګ ھمېش پہ سمہ لارہ شرط دے

جنګ د سترګو کښې عاشق تہ دہ معلومہ
اېښودل وسلہ اول د وارہ شرط دے

لېونی ځکہ صحرا ځنګل تہ مخ کړی
اوسېدل در کښې د روغو، ښارہ شرط دے

پائیدارہ چې ماڼۍجوړول غواړې
 بنیادونہ یې پاخۂ معمارہ شرظ دے

وخت کوتاہ شی دغفلت لہ خاوندانو
پاتې کېږې بہ ھر وخت بېدارہ شرط دے

شہادت لویہ رُتبہ دہ خو اقبالہ
تېرېدل پکښې راځی لہ دارہ شرط دے

کہ غشی ستا دی ځیګر زما دے
ګټہ زما دہ باور زما دے

جنګ کہ شی اوګد بیا بہ ھم بائیلې
ښکارہ مې ماتہ ھنر زما دے

زۂ بہ خوږېږم زۂ بہ پرې مرمہ
عزت زما دے سنګر زما دے

تا جوړہ کړې چرتہ بل ځائے جالہ
ورشو زما دہ نختر زما دے

ظلم کوہ خو خپل ځان تہ ګورہ
کہ شپہ دا ستا دہ سحر زما دے

دا زۂ چې نۂ یم تۂ ھیڅ ھم نۂ یې
وجود زما دے دا سر زما دے

پہ ما جوړېږی پہ ما ورانېږی
غوبل زما دے اشر زما دے

تېختہ را تېختہ لہ مېدانہ داسې
تۂ پرې پوھېږې لښکر زما دے

پائی پہ ما، ھم وژنی مالہ
څومرہ نادانہ دلبر زما دے

ھغہ چې دی ھم، نظر نۂ راځی
اقبالہ ھغوی سرہ شر زما دے

ما پخپلہ پہ خپل ځان اېښے قدغن دے
ګنی څوک وائی د اشنا مې ګران دیدن دے

د رقیب او د غماز نہ چې فریاد کړی
پہ حساب مې نۂ پښتون دے نۂ تورزن دے

د بورا او د زاغانو دلتہ کار څۂ
زۂ بلبل یمہ زما حق پہ چمن دے

چې یې غوڅ کړو بېستون پہ تېشہ باندې
فرھاد ھلہ نوم ګټلے د کوھکن دے

چرتہ وا کړې تورې زلفې ھغہ ښکلې
نرخ ارتاؤ ځکہ د مښکو پہ خُتن دے

طبیب ګوتې لہ علاج مې اوویستلې
پہ شابېل د عشق غلبېل مې ټول بدن دے

د ھغوی مخې لہ څوک ھم نۂ راځی بیا
چې تاؤ کړے چا لہ سرہ خپل کفن دے

د اقبال فریاد تہ شاہ توجہ نۂ کا
کاغذی یې کہ اغوستے پېرھن دے

کیفیت زما د زړۂ زما غزل دے
زما رنګ د نورو خلقو نہ بدل دے

زمرد، یاقوت ، مرجان واړہ پکښی دی
عجُوبہ مې جوړہ کړې تاج محل دے

دا زما غزل بہ ولې ښائستہ نۂ وی
چې ستائیلې مې ستا سترګې ستا اوربل دے

ھر وېختۂ نہ مې د درد څړیکہ راخېژی
دومرہ غم پہ دُنیا کوم سړی ګالل دے

غماز ډېر کہ دیوالونہ کړې تر منځہ
د ازل پہ ورځ مې دا بشر لیدل دے

رقیب خپلې پہ بازۍ دې فخر نۂ کړی
چې زړګے د خپل اشنا مې ترې ګټل دے

کہ چا وې څۂ نو دروغ بہ وی دلبرہ
اقبال مرګہ پورې خپل لوظ پالل دے

وجود مې مړ دے پہ مرۍ کښې ساہ دے
اټال لیدو پورې دلبرہ ستا دے

دم د فریاد او د ژړا مې نیشتے
یو مې پیری بل دې ھجران بلا دے

د ناکردہ ګناہ معافی غواړمہ
ما تسلیم کړے خپل ھر ګناہ دے

مانہ پښتنہ مې د مرګ څۂ لہ کړې
ستا پہ رضا باندې مې زرۂ رضا دے

شکر اوباسہ چې نن ښہ تېرہ شی
د صبا غم مۂ خورہ لیدلے چا دے

ستا مجبورۍ دی پہ نظر کښې زما
ستا پہ وفا باندې یقین زما دے

چې زندګی یې چا بربادہ کړلہ
لاس پہ دعا اقبال ھغۂ تہ بیا دے

خلق د لوږې مری اختر د څۂ دے
تیارې شوې لا زیاتې سحر د څۂ دے

ھر سړے ځان د پارہ لار سمہ وی
کاروان بې لارې دے رھبر د څۂ دے

د اذادۍ د ناوې خال پہ وینو
زلمو اېښوے شی بیا خطر د څۂ دے

چې دلجوی د خپل مئین او نۂ کړی
ھغہ دلدار پہ څۂ دلبر د څۂ دے

خیال چې واړۂ او د لوے او نۂ ساتې
ھغہ د کلی معتبر د څۂ دے

یواځې غم چې د خپل ځان وی پکښې
ھغہ رجړومہ دہ ځیګر د څۂ دے

چې مستقبل باندې اقبالہ نۂ وی
د ھغہ قام نظر ، نظر د څۂ دے

یار د خپلې د پښتو اسیر زما دے
پہ ښکارہ رانہ خفہ زړۂ کښې رضا دے

دا دې نۂ وائی څوک ماتہ بې وفا دے
زۂ خبر یم چې ھغہ جوړ لہ وفا دے

ھغہ کلہ بیلېدۂ لہ مانہ غواړی
د حالاتو تقاضیٰ دہ چې جدا دے

کۂ غماز رالہ شک اچوی پہ زړۂ کښې
یار ائین غوندې نظر کښې مې صفا دے

پہ تقدیر باندې وس کلہ د چا رسی
د تقدیر ګوذار خوړلے خلقہ ما دے

پہ اخر بہ مې ﷲ مُراد پورہ کا
پہ مثال لکہ د باد ژوند د دنیا دے

ھجر موړ د اقبال زرۂ کۂ لہ ژوندونہ
پہ خاطر د یو ارمان لا پکښې ساہ دے

ما سرہ ستا د بېلتانۂ غم دے
ګنی کہ مړ شومہ نو څۂ غم دے

د ګاونډی غم تہ اوزګار کلہ یم
د چا چې ھر وخت پہ کالۂ غم دے

غم د جانان کہ د دوران اوژاړم
یو مې د سر بل مې د زړۂ غم دے

کہ نیشتے ولې یې زۂ غم اوخورمہ
چې ھوښیاران وائی شتۂ غم دے

یو شان لہ چوی بل شان پہ غشو لږی
ھم یې کاتۂ او نۂ کاتۂ غم دے

پالی د خپلو د ټکو پہ خاطر
راتہ دروغ وائی چې پہ تلۂ غم دے

چې پېدا شوے پہ سپېرې ورځې دے
د اقبال مل دغہ سپېرۂ غم دے

ستا ھېرول زما د وس کار نۂ دے
زړۂ صبرول زما د وس کار نۂ دے

تقدیرہ اوسوزې ایرہ ایرہ شې
تا جوړول زما د وس کار نۂ دے

د جانان غمہ د اوښ بار شوې راتہ
پہ شاہ دې وړل زما د وس کار نۂ دے

دا ځان زما دے خو اختیار د بل دے
دا ځان وژل زما د وس کار نۂ دے

عمر لنډېږی ستا وعدې اوږدېږی
دومرہ کتل زما د وس کار نۂ دے

اقبالہ مینځ تہ د عشق سیند تېر شومہ
واپس راتلل زما د وس کار نۂ دے

چې زما او ستا تر منځہ بېلتون څو دے
خبر نۂ یم لا مې پاتې ژوندون څو دے

مجنون پاتې بہ حېران شی زما حال تہ
عشقہ وایہ چې دې نور لا جنون څو دے

ما لا ګفت قدرې د خلې ایستلے نۂ وۂ
یار وائیل راتہ چې زر کړہ مضمون څو دے

پہ ھیڅ چارہ مرورہ رضا نۂ شوې
تا تہ کړے غمازانو لمسون څو دے

نۂ پہ قُل ، نۂ تعویزونو اثر اوکړو
ستا د زلفو تورو سترګو افسون څو دے

د پښتو پہ مېدان اوزمایہ اقبال لہ
تۂ بیا اوګورہ پخپلہ پښتون څو دے

د یار خیال مې ھغہ زوړ دے کہ بدل دے
خوب لیدلے مې بېګاہ ادل بدل دے

یار مې لاس ورکړے لاس کښې د رقیب وۂ
خوب وۂ ھسې کہ رښتیا باندې څۂ چل دے

زۂ د چانہ تپوس اوکړم نۂ پوھېږم
راز د مینې مې پټ ټول عمر ساتل دے

نن دې راشی زما خوب کښې ما خبر کړی
نور څۂ رؤ ګودر معلوم نۂ راتہ حل دے

کړے لوظ بہ ھم ھغسې پالی خپل
کۂ راغلے یې پہ زړۂ کښې څۂ خلل دے

ارمانونہ مې د زړۂ شُو داسې خاورې
لکہ ګڼ فصل اخستے دُوپ کښې جل دے

رنګا رنګ یې پکښې کړې تجربې دی
د اقبال لوستلے چا پورہ غزل دے ؟

چې پہ عشق کښې څومرہ درد موندلے ما دے
ماتہ نۂ ښکاری لیدلے ھم بل چا دے

چې پېدا پہ کومہ ورځ شوم مور لہ نفسہ
وړومبنے ساہ مې اخستے پہ ژړا دے

دا حھان دے خداے لہ عشقہ پېدا کړے
دا زما عشق ولې دومرہ لوے ګناہ دے

چا لیدلې خوشحالی بہ پہ دنیا وی
ما د پارہ دا زما ژوندون سزا دے

دا زما ھډونہ ھجر تور کسکر کړل
څومرہ عمر پہ دوزخ کښې نور زما دے

یوہ چارہ زما خوښہ د یار نۂ شوہ
خداے ھندو نہ پہ ھر حال کښې نارضا دے

کہ وفا کړی کہ جفا کړی دا یې خوښہ
دا پورہ دہ چې اقبال یاد د اشنا دے

کہ تۂ زما شې اوس یې بُود نشتہ دے
مړی تہ ھیڅ د دارو سُود نیشتہ دے

دا څنګہ اور وۂ چې پرې زۂ اوسمہ
زۂ یې لمبہ کړمہ خو دُود نیشتہ دے

کہ ټول جھان زما شی څۂ پرې کوم
چې بې لہ تا مې بل مقصُود نیشتہ دے

تخزہ ھر سړے خپل ځان تہ وھی
مینہ ایاز او د محمود نیشتہ دے

زما وجود دا ستا پہ روح قائم دے
بې ستا لہ روحہ مې وجود نیشتہ دے

مالہ د زړۂ ګواھی بس دہ زما
کار مې وجود او پہ شہُود نیشتہ دے

اقبالہ غرہ چرتہ ځان تہ نۂ شې
نخښې د عاد او د ثمُود نیشتہ دے

ھغہ درد مې د زړګی پہ ھغہ شان دے
کہ تصویر رانہ ھېر شوے د جانان دے

د وصال ژوندون یو څو لمحې وې تېر شو
راپہ غاړہ اوس د ټول عمر ھجران دے

زۂ بہ تا لہ خدایہ غواړم پہ جنت کښې
کہ تېر کړے مې ھم څۂ قدرې ایمان دے

خلق وائی چې ځوانی دې نۂ دہ پاتې
تصور چې دې زما پہ زړۂ کښې ځوان دے

پہ عام تلہ می تول مۂ کوہ د مینې
مقرر ما څخہ بل غوندې میزان دے

چې سینہ یې زما ډډہ زړۂ سورے کړو
د شپېلۍ غوندې پہ ژبہ مې فغان د ے

سوے زړۂ مې دے راوړے لہ ازلہ
تعجب څۂ د اقبال شعر کہ سوزان دے

پورې کړے تا د خپل د لاسہ اور دے
ستا خپل ګنی د اسمان د پاسہ کور دے

خوښہ کړې تا پخپلہ د زور لار دہ
اوس دې اوزمایہ چې څومرہ در کښې زور دے

دا ځل نیت د اباسین بدل لیدے شی
ما اورېدے څہ بدل د چپو شور دے

پہ دروغو غولېدلے یم ټول عمر
خو طعام دې د دروغو دا ځل سپور دے

غوښې پرېږدہ چې ھډوکی زما شپېل شُو
لا دې نیت را باندې اېښے څومرہ نور دے

خلق ړوند نہ دے ھر څۂ پہ سترګو وینی
لږولے بې ننیادہ دې ھر تور دے

نا امیدہ لہ منزل نۂ یم اقبالہ
دا ځل رخ د قافلې پہ صحیح لور دے

دا بہ څۂ رقم لہ ژوند وۂ کہ عشق نۂ وے
نۂ بہ رنګ وۂ نۂ بہ خوند وۂ کہ عشق نۂ وے

دا خو عشق دے چې ابا د سوز ګداز دے
د مُلا بہ تش سپور پند وۂ کۂ عشق نۂ وے

پہ سبب د عشق رغبت او محبت دے
زما ستا بہ څۂ پېوند وۂ کۂ عشق نۂ وے

دغہ کلی دا کورونہ چې اباد دی
د ھر چا بہ خپل بند وۂ کۂ عشق نۂ وے

ھر سړے بہ د یو کاڼی پہ مثال وۂ
نۂ خفہ نۂ بہ خورسند وۂ کۂ عشق نۂ وے

عاشقۍ پایہ اوچتہ د مجنون کړہ
افلاطون بہ خردمند وۂ کۂ عشق نۂ وے

د غزل ښائست لہ عشقہ دے اقبالہ
نۂ شیراز نۂ بہ خجند وۂ کۂ عشق نۂ وے

لہ مانہ قدر ستا د مینې یارہ نۂ دے شوے
چې څنګہ حق وۂ تږ پہ ھغہ لارہ نۂ دے شوے

زۂ کہ طبیب ومہ د خلقو طبابت مې کوۂ
مانہ علاجہ دې زما زړۂ بیمارہ نۂ دے شوے

اوس پہ تېر وخت پسې کہ ډېر ډېر ارمانونہ کوم
خو پہ خپل وخت باندې خرید بازارہ نۂ دے شوے

چې مې پہ شیشت کښې برابر او پہ قابوکښې مې وې
پہ صحیح وخت ګوذار لہ مانہ ښکارہ نۂ دے شوے

چې تر منزلہ رسېدۂ دغہ ھمرہ ګران نۂ وُۂ
رښتیا بہ دا وی چې ھمت رفتارہ نۂ دے شوے

دا ستا ارزو مې پہ ارزو باندې غالبہ وۂ خو
مانہ ادراک ستا د ارزو لہ وارہ نۂ دے شوے

پہ ھر غزل کښې دې اقبال نوے تصویر جوړوی
چې مې پہ زړۂ کښې دے ھغہ نګارہ نۂ دے شوے

ھر سړے پہ سترګو وینی ظالم څوک دے مظلوم څوک دے
څوک عېشونہ کړی عشرت کړی د ژوند حق نہ محروم څوک دے

د ژوّرې پہ شان وینہ چې د ھر رګ نہ راکاږی
خلقو اوس دی پېژندلی چې معلوم نا معلوم څوک دے

بیماری دومرہ اوږدہ شوہ چې اوس سر تہ خطرہ شوہ
دې بیمار بدن لہ پارہ تریاق څوک دے سمموم څوک دے

چې پہ خېر کښې د چا خېر دے ، د چا خېر دے بې خېرۍ کښې
پہ دې حال باندې خوشحالہ پہ دې حال کښې مغموم څوک دے

د چا ټولہ شپہ شوګیر شی څوک پہ سرو غرمو کښې سوزی
څوک خدمت لہ ملا تړلے پہ ګدۍ ناست مخدوم څوک دے

معرکہ د حق باطل وہ یو حسېن وۂ بل یزید وۂ
د تاریخ پاڼو کښې ګورہ موجود څوک دے معدوم څوک دے

چې یې پنګہ د اعمالو کہ درنہ نۂ وہ اقبالہ
پہ محشر بہ کتے نۂ شی چې حاکم څوک محکُوم څوک دے

د کشمیر نہ پہ وطن کښې حال خراب دے
راښکارہ د ھر یو مخ نہ اضطراب دے

معافی غواړم اړولے یې تعبیر شۂ
تا پہ خوا چې علامہ لیدلے خواب دے

د ھر ګل او د غوټۍ لمن تار تار شوہ
حرمت پاتې د نرګس نۂ د ګلاب دے

ساہ راښکلے بشرې زېړې دی نیولې
پہ حجرہ کښې نۂ منګے دے نۂ رباب دے

د انګرېز د غلامۍ قدر نن راغے
چې دې خپلو نازل کړے کوم عذاب دے

عزتونہ چې کوم ځاے کښې محفوظ نۂ وی
کوم جواز د اوسېدو ھلتہ جناب دے

حقیقت قام تہ ښکارہ یو قلندر کہ
غولولے دې ټول عمر پہ سراب دے

غلامۍ د ژوند نہ مرګ ښہ دے اقبالہ
بدہ نۂ دہ چې پہ مخہ د سېلاب دے

دا وطن دے کۂ ځنګل دے
یو د بل مرۍ تہ غل دے

نۂ ائین شتے نۂ قانون شتے
د کمزوری پښې تہ ول دے

د سنډګانو پہ دې جنګ کښې
خوار غریب ھمیش لہ دل دے

خوری د ملک پہ سر قسم خو
خپل مفاد ورتہ اول دے

دا دے نقل چی ښکارېږی
شاہ د نقل شاتہ بل دے

کوم نظام دے چې چلېږی
لہ ھمہ دنیا بدل دے

سپین رښتیا وایم اقبالہ
خلق وائی چې پاګل دے

بیا پہ چمن کښې د خزان موسم دے
دا پہ دې ملک کښې جاودان موسم دے

دلتہ کښې چرتہ پورہ شوے نۂ دے
دلتہ ھمیش لہ د ارمان موسم دے

سودا د سُود مُو چرتہ او نۂ کړلہ
زمونږ پہ برخہ کښې د زیان موسم دے

پہ اسلامی نړۍ کښې اور بلېږی
نور پہ دنیا جانان جانان موسم دے

دومرہ زرخېزہ ، دومرہ ښکلې خاورہ
ګوتہ پہ خولہ ورتہ حېران موسم دے

دا ناہنجارو او نااھلو خلقو
دلتہ جوړ کړے د نېران موسم دے

دنیا ودانہ پہ امید باندې دہ
اقبالہ تېر بہ شی کہ ګران موسم دے

اشنا مې ھېر د اشنا خيال پاتے دے
خو د زړګی مې ھغہ حال پاتے دے

اوس ھم پہ زړۂ کښی ھغہ داغ لرمہ
اوس ھم بلېږی بل مشعال پاتے دے

چرتہ مې یار نہ د دیدن کړے وۂ
لا مې پہ شونډو ھغہ سوال پاتے دے

د بېلتون لاس مې پہ مرۍ باندې دے
خواھش پہ زړۂ کښې د وصال پاتے دے

شکل ،صورت خو د اقبال نۂ دے
دننہ څۂ رنګې اقبال پاتے دے

زۂ چې غواړمہ دا ھغہ اختر نۂ دے
تروږمے د ماښامی دے سحر نۂ دے

پہ ماحول باندې خورہ افسردګی دہ
ما لیدلے یو خوشحالہ بشر نۂ دے

ما پاللے دے د زړۂ پہ وینو ما خوری
چا ھم خپلو تہ وھلے سنګر نۂ دے

کۂ پېدا د غلامۍ دور کښې نۂ وے
دا جھان پورہ د ھیچا پہ سر نۂ دے

دا تعبیر د ھغہ خوب نۂ دے چې ما لید
دا خو ھغہ شان لہ ښکلے دلبر نۂ دے

چې پہ ھرمقام زندان ھر ځاے مقتل دے
د بلبل د پرواز پاتې وزر نۂ دے

الّھی چغہ ویستل غواړی اقبالہ
دا اودۂ خلق د زورہ خبر نۂ دے

نن مې درستہ ورځ لیدلے دلبر نۂ دے
پہ ما ھغسې لا شپہ دہ سحر نۂ دے

د قاصد پہ راتلو ولې شم خوشحالہ
چې راوړے د اشنا یې خبر نۂ دے

چې قمیص خپلې غاړې لہ راوړے شی
لکہ ما غوندې یې سوے ځیګر نۂ دے

چې یوځل مې دساقی لہ سترګو نوش کړل
بیا یې ټول عمر کم شوے اثر نۂ دے

زۂ خبر یم ستا پہ شان مخونہ نیشتے
پورتہ کړے مې بل چاتہ نظر نۂ دے

پہ وعدہ د راتلو تلې وې لہ مانہ
پورې کړے مې بیا چرتہ کښې ور نۂ دے

چې پہ پھو پہ مرھمو باندې روغ شی
د اقبال د زړګی ھغہ پرھر نۂ دے

د شروع نہ د چمن واحق د بل چا دے
ھسې نوم یې ور تپلے پرې زما دے

ھیڅ اختیار نیشتے زما حقیقت دا دے
پورې شوے ھر یو تور دلتہ پہ ما دے

چا مزې کړې دی حال یې لیدے کېږی
چا تېر کړے تمام عمر پہ ژړا دے

نۂ پوھېږم دا نظام څنګہ چلېږی
نۂ پوھېږم قبولیت د څۂ دعا دے

چې مثال یې پہ دنیا نۂ موندے کېږی
ھم ھغہ کار شوے دلتہ ناروا دے

غلامی وہ خو پہ بل رنګ کښې اقبالہ
یقین نۂ راځی چې اوس ھم قام اګاہ دے

څۂ مې پاتې نورو خلقو سرہ کار دے
پہ پخہ چې مروّر راسرہ یار دے

یار مې لوظ راسرہ پاللے نۂ دے
بې لوظۍ باندې یې زړۂ زما فګار دے

ھیڅ امید نیشتے چې یار بہ اووینمہ
پورتہ کړے غماز دومرہ ډېر غبار دے

کہ یې سېورے اووینم سود بہ مې اوشی
د چاؤدو تر حدہ زړۂ مې ناقرار دے

زلزلہ یا دې سېلاب ورباندې راشی
د دېوال نہ چې پناہ مخ د نګار دے

څنګہ غوټہ ورتہ خپلہ د زړۂ وا کړم
چې یقین پرې زما نۂ راځی رېبار دے

پہ بدلو نظرونو راتہ ګوری
واړہ خلق بدل شوے ستا د ښار دے

د پردو نہ مې ګیلہ نیشتے اقبالہ
پہ ما شوے د خپل سنګر نہ وار دے

څۂ خو بہ دې کړے راسرہ بې وفائی وے
نن بہ دې اسانہ راتہ یارہ جدائی وے

زۂ چرتہ خبر وے د بېلتون دظلم زورہ
دومرہ پښہ کړې بہ مې ولې اشنائی وے

داسې بہ زړۂ نۂ چاودۂ زما لہ ډېرہ غمہ
ماتہ کہ معلومہ خپلہ لږہ خطائی وے

زۂ کہ بې ګناہ ومہ بانہ غوښتلہ خلقو
خېر څۂ وۂ کہ ډېرہ مې ورکړے صفائی وے

غم مې پہ نشو پہ تماشو نۂ غلطېږی
درېغہ لېونے یا پہ صحرا کښې سودائی وے

ماتہ حاصل شوې خوشحالی بہ څو لمحې وہ
خېر دے کہ خبر یې چا راوړے ھوائی وے

تور خال تورې زلفې د لېلہٰ مې نصیب نۂ شوې
څۂ بہ کړم اقبالہ کہ د ھند مې باچائی وے

کہ یو ځل مړ وے دا اسان کار دے
ھجر د عمر خدایہ ګران کار دے

کړی مې څۂ وے زما وس کښې څۂ وو
تقدیر لیکل خو د اسمان کار دے

غاړہ اېښودې مې پہ دګ باندې وہ
فېصلہ نورہ د جانان کار دے

پہ خپلې مینې خس پښمانہ نۂ یم
زۂ ښہ خبر وم د تاوان کار دے

د سو وھلې خاورې کار خوشبوی
راورېدل پرې د باران کار دے

ږیرہ مې سپینہ کړلہ سم مې نۂ کړو
عشق ماشوړې پہ شان لہ وران کار دے

زما نصیب کښې جانان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے
رضا زما نہ اسمان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے

کۂ مې پہ کاڼی ماتوۂ تندے څۂ نۂ جوړېدل
د یار مې داسې ارمان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے

چې کلہ وخت شو د رښتیاو یار پہ شاہ شو لہ ما
پوخ یې پہ مینہ ایمان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے

زۂ د دنیا پہ طبیبانو باندې اوګرځېدم
زما د زرۂ چې درمان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے

زما جولۍ کښې چې ھر څۂ وو ما پہ یار اوشیندل
اوربل یې دومرہ ارزان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے

ما بہ د زړۂ دردونہ چا سرہ شریک کړلے خپل
چې پہ دنیا مې رازدان نۂ وۂ ما بہ څۂ کړے وے

بلھا زورونہ مې پہ زړۂ باندې اقبالہ اوکړل
د صبرېدو چې امکان نۂ وۂ مابہ څۂ کړے وے

دا ستا ھجر دے چې عشق مې پرې ژوندے دے
د اېرو لاندې مې پټ بڅرے دے دے

غم مې ستا لکہ ماشوم لویوۂ رو رو
کہ یې ګورې راشہ ګورہ لوے سړے دے

ټول داغونہ مې د زړۂ داسې سمبال کړۂ
بې موسمہ پہ چمن کښې مې سپرلے دے

چې زړېږی عقل فکر یې پخېږی
ستا عاشق زیات د ھغې نہ لېونے دے

یو نظر راباندې اوس د مینې نۂ کړې
یاد کړہ تا بہ چې وئیل څوک ښاپېرے دے

دیدنونہ ټولوی چم پہ چم ګرځی
سودا نۂ خرڅوی بل رنګ بنجارے دے

ھر محفل ھر انجمن بہ پرې اباد وۂ
اقبال اوس پہ ھرې سترګہ کښې ازغے دے

ملا تړلے خوب کښې ھم ولاړ غماز دے
غمازی کا خبر نۂ یم چې څۂ راز دے

لټوی بہ زما ستا د بېلتون لارې
خبر نۂ یم چې یې څومرہ لاس دراز دے

د بڼو غشے یې یو ھم خطا نۂ ځی
ھائے توبہ چې ماھر څومرہ تیرانداز دے

د وخت ګرد کہ یې وھلې د مخ فر دے
ھر انداز وتہ یې ګورہ دلنواز دے

نۂ قُمری نۂ پہ بلبل کښې موندے کېږی
ستا اواز کښې خداے اېښے داسې ساز دے

د اسمان د ستم ولې بہ ګیلہ کړم
ما بہ تا باندې ټول عمر کړے ناز دے

د تقدیر سرہ څوک نۂ شی سر کولے
کہ پہ زور وے د اقبال مثال د باز دے

کعبہ کښې تۂ یې بت خانہ کښې څوک دے
زما د زړۂ  نہان خانہ کښې څوک دے

چې ټول نظام پہ یو ترتیب چلېږی
دا پہ دې ټولې زمانہ کښې څوک دے

چې د تسبې دانہ دانہ کښې تۂ یې
پہ جام کښې څوک دے مېخانہ کښې.څوک دے

 د ګل ښائست ستا لہ ښائست ځنې دے
د بلبل سوز پہ ترانہ کښې څوک دے

د ھر محفل ابادی تا سرہ دہ
دا پہ صحرا پہ ویرانہ کښې څوک دے

پہ آیاتونو د قرآن کښې آیت
د رام سیتا پہ افسانہ کښې څوک دے

ټېګور ګیتان جلی کښې څوک یادوی
د اقبال کلامِ رندانہ کښې څوک دے

دیوان محمد اقبال خان