سر اېښودۂ

څنګہ چې ما مخکښې د معمې عنوان لاندې لیکلی دی چہ پہ پخوا د شاعرانو، مجلسیانو بہ پہ ځان کښې مقابلې کېدې ۔ یو بہ بل تسلیم کړو چې لہ مانہ شعر او پہ علم کښې باندې دے ۔ داسې نۂ شوہ چې دواړہ برابر دی ۔ د معمې سرہ د یو بل د معلومہ ولو یو بل عمل وۂ چې ھغې تہ بہ یې سر اېښودۂ وائیل ۔ یو شاعر بہ د چاربېتې سر اووې او بل بہ پرې کړې وئیلې ۔ مثال پہ توګہ انور شاہ د بټګرام پہ خپل وخت کښې منلے شاعر وۂ ۔ د سمې یو شاعر ھغۂ تہ د چاربېتې دا سر کېښود

صفت کوم د شپېشتی ، ساګ یې ډېر خوږۂ دی
چې څوک ترې نہ پاخۂ کړی ، لرې ترې واښۂ کړی

انور شاہ پرې چاربیتہ اووېلہ او کسر یې پرې داسې او خېژہ وۂ

انور نۂ کوی دریغہ ، شغال وھی پہ تېغہ ، راځی پہ ھر چا نېغہ
نو شاعر دې اوس خپل د پرتو غاښ غوټې ښۂ کړی ،
چې لرې ترې واښۂ کړی

د انور شاہ نیکۂ غازی شاہ ھم د خپل وخت منلے شاعر وۂ ۔ چې ھير تېر شاعران تحت ما پرې پہ القلم کښې مضمون لیکلے وۂ ۔

پہ دې کتاب کښې چې ما څۂ لیکلی دی ۔ دا ما پہ کتابونو کښې نۂ دی لوستی دا زما تجرابات دی ، پہ ما تېرې شوې خبرې دی ۔ ھر څو کہ ما د شاعرۍ ابتدا د غزل نہ کړې دہ ۔ غزل زما د خوښې صنف دے ۔ زما شعر د ے

نور ھم پہ شاعرۍ کښې شتہ دے
اقبالہ تا خوښ کړو غزل یواځې

ما د پښتو شاعرۍ تقریباً پہ ھر صنف کښې طبع ازمائی کړې دہ ۔

زمونږ پہ کلی کښې چې کلہ ما د شعر ابتدا اوکړہ څلور شاعران زمانہ علاوہ وو۔ پہ دوی کښې یو پہ شاعرانو کښې منلے نوم وۂ ۔ مونږ دواړو بہ کلہ کلہ پنګہ اخستہ ۔

یوہ ورځي ھغۂ ماتہ د سر مصرع اووئیلہ
ستا پہ ھجر کښې شوم ویلی لکہ مالګہ

مشر سړے وۂ ما بہ یې نوم نۂ اخستۂ شاعر بہ مې ورتہ وې ۔ ما ورتہ وائیل شاعرہ د ژبې پابندی بہ نۂ وی ۔ وې نہ ، ځکہ چې مالګہ پہ پښتو ژبہ کښې شنډ لفظ دے ھم قافیہ الفاظ یې نشتہ ۔ زما پہ ھغہ وخت کښې شپږ ژبې زدہ وی ۔ پشتو ، ھندکو ، اردو ، ګوجرو ، تنولی او تر څۂ حدہ انګرېزی ۔ د یو نالوستی کس پہ مقابلہ کښې زما د قافې استعداد ډېر وۂ ما تنولی ژبہ پہ کار راوستہ او دستی مې د ھغۂ مخکښې سر مکمل کړو ۔

ستا پہ ھجر کښې شوم ویلی لکہ مالګہ
بیا واپس نۂ شوې دلبرہ پورہ سال ګا
زما ټولہ زندګی کړہ عشق بربادہ
یارہ څۂ لویہ خبرہ کہ ستا خال ګا
لکہ ګل پہ شان بہ بیا تازہ تازہ شم
کہ مي ستا د جدايۍ زړۂ نہ ملال ګا
خوشحالۍ د مانہ څۂ کوې پښتنہ
چې تۂ لاړې زما ھر څۂ تېرے نال ګا
قدرتونہ تہ حېران یم ستا خالقہ
نا ناڅاپہ مې دا کوم طرف تہ خیال ګا
پہ ژوندون باندې چا نۂ دے پېژندلے
زمانہ بہ یې یادہ وی کلہ اقبال ګا

ګا لفظ پہ معنیٰ د تللو دے ۔ یاد دې وی د الف او ہ حرف روی یو دے ۔ بیا ما ورتہ پورہ سر کېښودہ د غزل مطلع وہ۔

ما پہ خپل زړۂ باندی د صبر ګټې کېښودې
پس لہ دې مې ستا د دروازې دُرشلې پرېښودې

یو خو ھسې ھم د غزل شاعر نۂ وۂ ۔ کېښودې او پرېښودې دوہ الفاظ وو ۔ بیا بیا د د لفظ استعمال پہ سر اېښودو کښې نۂ وی ۔ ددې نہ ورستو بہ ھغۂ وې اقبال سرہ نۂ وړېږی۔