نیمکۍ
د نیمکۍ چې کوم تعریف دخپل د کلی پہ حجرہ کښې د زاړو اولسی شاعرانو نہ اؤرېدے ھغہ دا دے ۔ نیمکۍ د پښتو اولسی ھغہ صنف دے چې سر یې ټپہ وی او کړہ یې ھم ټپہ وی ۔ دچاربېتې کورونو لہ پہ خپل کتاب “چاربېتہ پوھنہ “ کښې نومونہ د ورکولو پہ وخت ما نیمکۍ چاربېتې لہ مستہزاد چاربېتہ نوم ورکړے دے ۔ ځکہ چې پہ افغانستان کښې نیمکۍ او سروکی پہ ځان کښې پوھانو ګډوډ کړی دي ۔ مستہزاد نظم تعریف ھم دا دے چی یوہ مصرعہ اوږدہ او بلہ لنډہ وی ۔ د نیمکۍ او د ټپې دواړو یوہ مصرعہ اوږدہ او بلہ لنډہ وی ۔ د نیمکۍپہ جوړښت کښې
لکہ د ټپې د زناناؤ ډیرہ ونډہ دہ ۔ د جوړښت پہ لحاظ مونږ نیمکۍ پہ دریو اقسامو کښې وېشلے شُو ۔
ھغہ نیمکۍ د چې د ټپې پہ شان اولنۍ مصرعہ ۹ او دوئمہ ۱۳ چپې لری
راوړہ بندۍ بندۍ چې او پېرونہ = ۹
جانانہ بېرې لہ راځہ چې او ځانګونہ = ۱۳
چاپېرہ اور اولګېدنہ
بر د چینارو پہ کنډاؤ لېونۍ راغلہ
و شغاسی یارہ جانانہ
جینکۍ ژاړی وړکی بیا کابل تہ ځینہ
ھغہ نیمکۍ چې اولنۍ مصرعہ ۱۳ او دوئمہ ۹چپې وی
دا نیمہ شپہ دہ غم مې خوب تہ نۂ پرېږدینہ
اشنا خپہ دے نۂ راځینہ
تلی مې سوزی پہ غرمو ولاړہ یم
سختہ د بل وطن یاری دہ
زۂ پہ اوربل کښې د شړشم ګلونہ ږدمہ
مالہ رامبېل لہ باغہ رواړہ
امېل د اوښکو بہ لہ ځانہ سرہ وړمہ
زۂ د جانان دیدن لہ ځمہ
ستا د بڼو غشو پہ زړۂ ویشتلے یمہ
لاس مې د زړۂ لہ پاسہ کېږدہ
د لېونتوبہ مې خبر شول عالمونہ
مینہ بہ څو پټہ ساتمہ
ھغہ نیمکۍ چې اولنۍ مصرعہ یې ۹ چپو نہ کمہ وی ، دوی سرہ د نیمکۍ اولنۍ مصرعہ بیا تکرارېږی
د باغہ راغلہ
د مرچکو امېل یی شاتہ واړونہ
اوبۂ دې اوړینہ
کېنہ باجوړیہ مازیګر دے
ھغہ نیمکۍ چې دوئمہ مصرعہ یې د ۹ چپو نہ کمہ وی
سپیہ روپۍ یہ اوربل کږہ وږہ دہ
نن بیا جینۍ خپہ دہ
بیګاہ لہ راشہ جارو کړے مې دلان دے
رو رو باران دے
لہ خوبہ پاسہ مسافر جانان دی ځینہ
بیا خو نۂ راځینہ
کہ دوی سرہ دوئمہ لنډہ برخہ بیا تکرار شوہ پہ طرز کښې فرق پریوځی خو کړہ بہ یې ټپہ وی ۔ نیمکۍ لہ پارہ دا شرط ضروری دے چې یوہ مصرعہ بہ لنډہ او بل بہ اوږدہ کۂ ھغہ وړمبۍ کہ ورستۍ وی ۔ نیمکۍ او مستہزاد یو شے دے د مستہزاد نظم ھم یوہ مصرعہ اوږدہ او بلہ لنډہ وی ۔