لوبه

١

په سرۀ غرمه د يار ديدن له ځينه
خدايه وريځ کړې چې پېروے رنګ يې تور نۀ شي
خبر پرې مور نۀ شي
ــــــــــــــــ

غارمۀ د جېټ او د هړ ـ پراتۀ ملکونه دي شړ
شګې تاؤدې شوې دخوړـ په سرۀ غرمه يارديدن له ځينه
په دې وېريږي چې اشنا ترينه مرور نۀ شي
خبر پرې مور نۀ شي
ــــــــــــــــ

لوظ يې دلبر سره دےـ د زړګي سر سره دے
ناست چې ګودر سره دے ـ په سرۀ غرمه د يار ديدن له ځينه
د يارانې اواز يې ګېر چاپېره خورنۀ شي
خبر پرې مور نۀ شي
ــــــــــــــــ

څوک چې مئين وي رښتياـ کله پرواه کؤي بيا
چې څۀ به وائي دنيا،پۀ سرۀ غرمه ديارديدن له ځينه
ترڅو چې زړۀ يې په تودو شونډو ټکور نۀ شي
خبر پرې مور نۀ شي
ــــــــــــــــ

اقباله سوال دے زما ـ په تا يو پال دے زما
زړۀ کښې يو خيال دے زما ـ په سرۀ غرمه ديار ديدن له ځينه
سترګې دِ ګوره چې بل چا سره څلور نۀ شي
خبر پرې مور نۀ شي
۲

تا تعويز د صبر څنګه اوکړو ځانه له
زۀ خو نۀ صبريږم معلوميږي راته ګرانه
اشنا اوکړه باور
ــــــــــــــــ

ستا په محبت کښې اوسومه په اور
سيند د پشَکال دے نور هم کؤى زور
زۀ لکه ققنس تل کؤم انګور
اوښکې مې د سترګو سمې ځي ګرېوان له
زۀ خو نۀ صبرېږم معلوميږى راته ګرانه
اشنا اوکړه باور
ــــــــــــــــ

زۀ چې را په ياد کړم تېر هغه وختونه
ستا هغه وعدې کړى قسمونه
زړۀ زما شروع کړى خواږۀ خواږۀ دردونه
پۀ وخت د مازيګر کښې چې تلُو به ګُلستان له
زۀ خو نۀ صبريږم معلوميږى راته ګرانه
اشنا اوکړه باور
ــــــــــــــــ

بس کړه اے اقباله يار دې بې وفا دے
خوى يې د لولېانو هر چاته مسکا دے
ستا کېدلے نۀ شى دا خيال دې خطا دے
قبر خپل په لا سو او کنه ارمان له
زۀ خو نۀ صبريږم معلوميږى راته ګرانه
اشنا اوکړه باور
۳

نلکې دې ماتې شى ويران شول ګودرونه
لېلا مې کور دننه بند شوه
ــــــــــــــــ

لېلا مې کور شوه بنديوانه
ديدن يې ډېر شۀ راته ګرانه
نشته دے خوند نشتے زاړۀ مازيګرونه
لېلا مې کور دننه بند شوه
ــــــــــــــــ

نيشته دے هاغه رنګينى
د مازيګر تماش بينى
اوس د هئيلو په ګودر نۀ لږى سېلونه
لېلا مې کور دننه بند شوه
ــــــــــــــــ

د ګودر غاړې شولې ويجاړې
زړګيه دا څۀ اوشې غاړې
د صبر اوکړه اقباله زړۀ له تعويزونه
لېلا مې کور دننه بند شوه
۴

په زيارتونو باندې ګرځى کړى سوالونه
خدايه د زړۀ حاجت يې سر کړې
ــــــــــــــــ

په زيارتونو ګرځى ښارو
ستړې نيازبينه شوه په زارو
د مينې يار سره يې کړى دى لوظونه
خدايه د زرۀ حاجت يې سر کړې
ــــــــــــــــ

د مينې يار لۀ خدايه غواړى
ګرېوان يې لوند همېشه ژاړى
دومره نازک زړګى ته مۀ ښايه دردونه
خدايه د زړۀ حاجت يې سر کړې
ــــــــــــــــ

زړۀ يې اشنا مۀ شه لۀ درده
دا ائين پاک ساتې لۀ ګرده
نۀ ښائي ګل باندې د شمکو ګُوزارونه
خدايه د زړۀ حاجت يې سر کړې
ــــــــــــــــ

ګلان مزه کا پۀ اوربل کښې
يا ګلستان يا په محل کښې
خامته رېښم په ځان کښ ناخلى پيوندونه
خدايه د زړۀ حاجت يې سر کړې
۵

زۀ ډېر بې وسه بې اسرې يم
په دې څلور کنجه دنيا کښې
ستا په ستم ذرې ذرې يم
په دې څلور کنجه دنيا کښې
ــــــــــــــــ

ظلم په ما کيږي ډېر زيات
ګرانيږي ورځ تر ورځ حالات
پيدا په څۀ ورځې سپېرې يم
په دې څلور کنجه دنيا کښې
ــــــــــــــــ

چاته د زړۀ اووائيم حال
غمونو ډېر کړم بې مجال
د باد په مخ لکه ايرې يم
په دې څلور کنجه دنيا کښې
ــــــــــــــــ

هر يو اندام مې کړي دردونه
را دې کړل داسې په زړۀ زخمونه
ګُوذار د عشق لۀ تا ترې يم
په دې څلور کنجه دنيا کښې
ــــــــــــــــ

چې د اقبال واؤرى بيان
خفه زهير شي هر انسان
مړے ژوندے د اديرې يم
په دې څلور کنجه دنيا کښې
۶

هار د ګلو راؤړه مالى
نن به مې اشنا راځى
ــــــــــــــــ

راؤړه زېړ ګلونه تۀ ـ رنګ په رنګ رنګونه تۀ
باغ د محبت کړه خالى ـ نن به مې اشنا راځى
ــــــــــــــــ

اوغوړوئ لا روکښې ـ سترګې ورته خاؤرو کښې
جوړ کړئ ورته جشن مثالى ـ نن به مې اشنا راځى
ــــــــــــــــ

ډېر عمر په اور اوسم ـ بيا بيا لکه سکور اوسم
اوس کۀ مې نصيب شى خوشحالى ـ نن به مې اشنا راځى
ــــــــــــــــ

دا مې درته سوال دے ـ نوم دې خان اقبال دے
جوړه کړه يو لوبه کمالى ـ نن به مې اشناراځى
۷

ستا د يادونو په اسره بادندې زۀ پائيم
په غم کښې مبتلا يم وامې خله خبر
ــــــــــــــــ

ستا د يادونو محلونه زۀ روزوشب جوړَوم
په تصور کښې تصويرونه د خپل مطلب جوړَوم
لار رانه ورکه مسافر ورک په صحرا يم
ــــــــــــــــ

لا ر رانه ورکه پاتې شوے زۀ لۀ کاروانه يمه
غوڅ شوے ډور پتنګ اسمان کښې پريشانه يمه
چې چرته اوړى مې اوس په مخه د هوا يم
ــــــــــــــــ

چې چرته اوړى زما په ځان باندې څۀ وس نيشته دے
ناترسې ترس دِ ما باندې يو خس نيشته دے
دا مې نصيب دے په نصيب باندې رضا يم
ــــــــــــــــ

بس کړه اقباله زياتَوې د زړۀ دردونه څۀ له
نوکونه ووړې تازه کؤې زاړۀ زخمونه څۀ له
مجبوره يمه داسې نه چې بې پرواه يم
۸

نوے سينګار جوړَوى
د چا د قتل اراده مستې لېلا کړې ده
په مازيګر
ــــــــــــــــ

سينګار يې جوړ کړوپه هنر تازه په ډمې
ګلان يې کېښول د ستبر تازه په ډمې
نوے سينګار جوړَوى
په چکر ځى همزولو ځان کښې بيا صلاح کړې ده
په مازيګر
ــــــــــــــــ

همزولې واړه خوشحاليږى ور درومى په سېل
ټولې د يو بل نه ځاريږى ور درومى په سېل
نوے سينګار جورَوى
د ګوتو يې ځار شم دوپټه يې چې هر چا کړې ده
په مازيګر
ــــــــــــــــ

په دوپټه يې دى ګوټې ذرذرى ختلې
کړى خلقې يې تماشې ذرذرى ختلې
نوے سينګار جوړَوى
د ملاقات وعده يې يار سره بېګاه کړې ده
په مازيګر
ــــــــــــــــ

يار ورته ناست په انتظار دے په څنګ د ګُودر
زخمى په زرۀ ډېر ناقرار دے په څنګ د ګُودر
نوے سينګار جوړَوى
اقباله پوې شه دا يې ټوله ستا رضا کړې ده
په مازيګر
۹

خدايه لا دا څنګه اختر دے
بئيل رانه دلبردے زما
لوند مې دے په اوښکو ګريوان
ــــــــــــــــ

خدايه دا څنګه خوشحالي ده
اشنا زما نيسته دے
جولۍ زما ترينه خالى ده
اشنا زما نيشته دے
چاپېره څۀ ښکلے منظر دے
ــــــــــــــــ

چاپېره جشن بهارونه
جونه طبلونه وهى
خلق خندا هوس کوينه
جونه طبلونه وهى
کوټه زما دا مقدر دے
ــــــــــــــــ

کوټه مې دے نصيب له ځايه
چانه ګيله اوکړمه
رحم په ما اوکړې خدايه
چانه ګيله اوکړمه
راته د غم پټے په سر دے
ــــــــــــــــ

غمونو کړمه بې مجاله
راځه راځه شيرينې
نوم مې دے خان محمداقباله
راځه راځه شيرينې
کلے مې تراؤړې اګرَور دے
بئيل رانه دلبر دے زما
لوند مې دے په اوښکو دے ګريووان
۱۰

پورہ دې نۂ کړۂ راسرہ کړي لوظونہ
وعدہ خلاف یې زما یارہ
ــــــــــــــــ

یادہ کړہ ھغہ زمانہ
چې جوړېدہ مو یارانہ
تا راتہ ښودي څنګہ څنګہ وو خوبونہ
وعدہ خلاف یې زما یارہ
ــــــــــــــــ

تا وې بنګلہ بہ جوړومہ
تا بہ محل کښې زۂ ساتمہ
موټر ولاړ بہ درتہ وي کړو بہ سېلونہ
وعدہ خلاف ېې زما یارہ
ــــــــــــــــ

مور او پلار وم پہ ناز ساتلې
چرتہ کښې دا بانډۍ غوجلې
چرتہ کښې زۂ چرتہ کښې دا مصیبتونہ
وعدہ خلاف یې زما یارہ
ــــــــــــــــ

سوچ مې او نۂ کړو پہ اول کښې
راغلمہ ستا د ټګۍ ول کښې
اقبالہ تېر وخت پسې مروړمہ لاسونہ
وعدہ خلاف یې زما یارہ
۱۱

نرۍ خندا د لېونۍ مې په زړۀ اور لګؤى
خالونه تور لګؤى
ــــــــــــــــ

نرۍ خندا اثرى ـ شال يې په سر زرزرى
په مازيګر کښې سرې لمبې دچا په کور لګؤى
خالونه تور لګؤى
ــــــــــــــــ

په مازيګر اووته ـ سېل له بهر اووته
اوربل يې ډک دے د فولېل عطر پرې نور لګؤى
خالونه تور لګؤى
ــــــــــــــــ

بچ به اقباله نۀ شې  ـ زړۀ کښې خوشحاله نۀ شې
هريوه نخښه محبوبه ډېره په غور لګؤى
خالونه تور لګؤى
۱۲

بيا مې را ياد شوے د اشنا د مخ ديدار دے
ځم د يار ديدن له ځم
نۀ صبريږي دا بې صبره زړۀ مې ناقرار دے
ځم د يار ديدن له ځم
ــــــــــــــــ

دا څهره د چا وه چې مې سترګوکښې مسکۍ شوله
ماته اشارې کؤى
ځکه مې تازه د زړۀ د باغ مړاوې غوټۍ شوله
ماته اشارې کؤى
هر خواه ته چې ګورمه موسم د نوبهار دے
ځم د يار ديدن له ځم
ــــــــــــــــ

مسته ده فضا مستې وږمې ښائيسته ګلونه دى
زړۀ مې غورځنګونه کړى
پوه په ځان نۀ يمه مستى او خمارونه دى
زړۀ مې غور ځنګونه کړى
زړۀ کښې مې دننه پټ د مينې بل انګار دے
ځم د يار ديدن له ځم
ــــــــــــــــ

څومره خوند به اوکړى کۀ پوره مې د زړۀ خيال شى
دا زما ارمان دے
اقباله کۀ نصيب د ښکلى يار زما وصال شى
دا زما ارمان دے
کړے ورته ما په عمر عمر انتظار دے
ځم د يار ديدن له ځم
۱۳

زما د رنځ علاج خو تا څخه دے ياره
اشنا د خداې د پاره پرسان اوکړه زما
ــــــــــــــــ

نور طبيبان کله پوهيږى
چې رنځ زړۀ په څۀ ښه کيږى
آوختے يمه په ناجاڼو وَ هوښياره
ــــــــــــــــ

څوک وائي مِرګى څوک وائي پېريان دى
په خپل خپل عقل ګويان دى
د ګڼو منځ کښې زۀ تنها يمه نا چاره
ــــــــــــــــ

په مدينه کښې يې روضه ده
هغه د لوې خداې معشوقه ده
ما اقبال بوځې ورله يو ځله غفاره
اشنا د خداې د پاره پرسان اوکړه زما
۱۴

دا دنياګۍ خلق مې نۀ پريږدى ستا خواه ته
اے زما دلبره
زۀ د خپل د سوى زړۀ بړاس اوباسمه چاته
اے زما دلبره
ــــــــــــــــ

وس مې نۀ رسيږى د الله پۀ کړو بې وسه يم
مۀ ګڼه ته داسې ګنى زۀ دومره بې حسه يم
کړې وعدې څنګه غورزَولے شمه شاه ته
اے زما دلبره
ــــــــــــــــ

هر وختې پهرې په ما ولاړې د غمازو دى
مور له مې پکارې بهانې څۀ د ناسازو دى
خوله مې نۀ جوړيږى څنګه جوړه کړم خندا ته
اے زما دلبره
ــــــــــــــــ

پریږدئ چې ژړېږمه ژړا دی مقدر زما
نه رسي اقباله ښکلي یار ته چې خبر زما
سختې دي هر وځتې نه وينم په سترګو راته
اے زما دلبره
۱۵

چې مازیګر ګودر تہ ځی ښکلې سینګار کوی
ھر مازیګر ښکار کوی
ــــــــــــــــ

ګودر تہ ځی چې ھغہ ښکلې
ورتہ راټولې شی بلبلې
پہ مخ خورې زلفې سنبلې
سترګې کړې تورې شونډې سرې پہ زړۂ کښې لار کوی
ھر مازیګر ښکار کوی
ــــــــــــــــ

سترګې کړی تورې اثری
څادر پہ سر کړی زرزری
پہ اوربل ښہ وکړی خواری
لکہ د زرکې پہ قدم باندې رفتار کوی
ھر مازیګر ښکار کوی
ــــــــــــــــ

لکہ د زرکې پہ مکېز
نوې راغلې دہ پہ خېز
‘لکہ چې لُور وی د انګرېز
حرام کۂ شرم بہ یو خس د چا لۂ پلار کوی
ھر مازیګر ښکار کوی
ــــــــــــــــ

حرام کۂ خس بہ دا شرمېږی
ھسې بہ خاندی او ھنړېږی
اقبال پہ دې باندې پوھېږې
اخر بہ ګېرہ شی ترڅو بہ دا انکار کوی
ھر مازیګر ښکار کوی
۱۶

زما په تا دغه همره پال دے
دهوکه اعتبار له مې ورنۀ کړې
د پاکې مينې په نوم سوال دے
چې سُور انګار له مې ورنۀ کړې
ــــــــــــــــ

ستا لېونى حسن ته ګورم
زړګے زما کؤى تړکونه
د ګلو ډک ګلشن ته ګورم
لکه بلبل وائيم صوتونه
په لنډه زنه دې شين خال دے
ګوره اغيار له يې ورنۀ کړې
ــــــــــــــــ

مړ به شم ياره بې اجله
کۀ دې زما طرف ته شاه کړه
هېره وعده دې کړله خپله
د رقيبانو دې رضا کړه
تاته معلوم مې د زړۀ حال دے
د غم ښامار له مې ورنۀ کړې
ــــــــــــــــ

په ځان دې هر يو قېد منمه
په عشق کښې نۀ منم رقيب
سر قدمونو کښې دِ ږدمه
عرض منظور کړه د غريب
صادق په مينه کښې اقبال دے
ټګۍ بېوپار له مې ور نۀ کړې
د پاکې مينې په نوم سوال دے
چې سور انګار له مې ور نۀ کړې
۱۷

پټ محبت لرمه پټ يې رازونه
چاته وئيلے نۀ شم د زړۀ حالونه
ــــــــــــــــ

په داسې اور دې اوسم زما شرينې
په تن کښې اوچې کړلې تا زما وينې
په زړۀ دې راکړۀ ماله بې شمار داغونه
ــــــــــــــــ

ماته معلوم دے خپل دا نصيب خوار
د غم سودا کؤمه د غم بازار
غم مې خوراک شو ياره غم مې ژوندونه
ــــــــــــــــ

ګوره چې هېر دې نۀ شى هغه ساعت
لاس دې په لاس کښې را کړو د محبت
زيات دې د زړۀ کړۀ زما ياره تړکونه
ــــــــــــــــ

دا زۀ اقبال کړم مدام عشق کښې فرياد
زما په شان له مۀ شه بل څوک برباد
تباه تباه دې کړمه ورک شې بيلتونه

بګَتۍ

۱

تور دې قميص دے په لمن يې ستارې
سترګې راواړوه يو ځله خمارې
ــــــــــــــــ

تور دې قميص دے بل په غاړه دِ امېل
په تور اوربل کښې دِ ګلونه د رامبېل
په مازيګر کښې راوتلې يې په سېل
سُورکے پېزوان دِ لګَوى په زړۀ ارې
ــــــــــــــــ

سُورکے پېزون دِ جوړَوى په زړۀ کښې لار
په لوړه پوزه دِ چارګل دے پرې دار
په سپينو لېچو د بنګرو دِ شنړ هار
لکه د لارډ درته ولاړې دى پهرې
ــــــــــــــــ

لکه د لارډ کيږى هر وخت دِ سلامى
دا تورې سترګې دِ نرۍ دى بادمى
کله به راکړې راله شونډې انعامى
سپينې سينې دِ دنګې دنګې منارې
ــــــــــــــــ

سپينې سينې په باغيچه مې کړه دېره
سوال مې منظور کړه ګنى اوبه کړم خېره
اقباله اوس دِ رانه واچوله ګېره
کۀ خورې مې خوره دا خواږې شونډې چوارې
سترګې راواړه وه يو ځله خمارې

(طرز ماخوزاز ڈوب جائے جو قسمت کا تاره )