محمد اسلام ارمانی
محمد اسلام ارمانی د ملاکنډ الہ ډنډ ډھرۍ نومې کلی کښې د رحمت شاہ کرہ پہ کال ۱۹۴۵ ء کښې د فرورۍ پہ اتمہ نېتہ سترګې پرانستې دي ۔ پہ کال ۱۹۶۲ کښې د بټ خېلې د ھائی سکول نہ لسم اوکړو ۔ محکمہ تعلیم کښې ئې ملازمت شروع کړو ۔ د ملازمت دوران کښې ئې د دولسم او څوارلسم جماعت امتحانونہ پاس کړۂ ۔ او پہ کال ۱۹۷۸ ء کښې د ایم اے سند تر لاس کړو ۔ د کال ۱۹۷۵ء نہ تر کال ۱۹۷۸ ء پورې د ترائبل پبلسټی ارګنائزېشن لۂ خوا خورہ شوې مېاشتنۍ پرچې کاروان باجوړ اېډیټر او د جمھور اسلام ماھوار اېډیټر پاتې شو ۔ پہ کال ۱۹۷۹ ء د لیکچرر پہ عھدہ باندې معمور شو ۔ محمد اسلام ارمانی یو بېسیار نویس شاعر او لیکوال دے ۔ د ھغۂ چاپ کتابونہ پہ دې ډول دي ۔ (۱) دا کاڼی او دا کوڅې (۲) یاران ھیڅ نۂ وائی (۳) اوس مازیګر پېغلې ګودر تہ نۂ ځی (۴) دا تۂ پہ څۂ خفہ ئې (۵) د رڼا سېورے (۶) سلام سلام حبیبہ (۷) خط مې راغلے د جانان دے د محمد اسلام ارمانی ناچاپہ کتابونہ پہ دې ډول دي (۱) تېر پہ ھېر (۲) د کاکاجی صنوبر حسېن ژوند او جد وجھد (۳) خلق بہ ھر څہ ھر څہ وائی (۴) ګېډۍ د ګلو (۵) مخ پہ مخ ( ۶) تول پارسنګ (۷)د باجوړ نہ تر وزیرستانہ (۸) ښکلے دے وطن زما (۹) خپلہ خاؤرہ خپلہ اختیارہ (۱۰) دا څوک دي (۱۱) یاد ګار ملاقاتونہ ۔ د اسلوب پہ لحاظ غزل سادہ دے د غزل موضوعات ئې دي مینہ ، د قام ملک غم ۔ غزل ئې یو پېغام لری خو خبر پہ اشارہ کنایہ کښې نۂ کوی چې د غزل لہ پارہ ضروری ګڼلے شی ۔ چونکې بېسېار ګو دے د فنی نقص امکان لری
مونږ د تئېرو دښمنان مونږ د رڼا ملګری
ماتہ صفا اووائې تاسو ئې د چاملګری
زما خواږو ملګرو راځئ چې ټول یو موټے شو
ګنی صبا بہ مو ھیڅوک نۂ وی پہ شاہ ملګرو
مونږ د رھزن پہ خواږہ ژبہ یُو تېروتی مدام
خبر کړئ راشئ نن د خپلې مدعا ملګری
بېدار شئ پاسئ پہ خوبونو سحر نۂ شی راتلے
د قام زلمی ځان سرہ ھم کړئ خامخا ملګری
چا چې د خپل غرض د پارہ ټول عمر دروغ وئیلی
څنګ بہ پہ ھغو باندې یقین اوکړی بیا ملګری
زمونږ د سر غلیم دے غواړی د خپل دسر خېرونہ
دلتہ د مرګ نہ ویرېږی پہ رښتیا ملګری
د ارمانی ملګری ټول پہ خپلہ خاؤرہ مئین
دغہ ملګری ئې دی ټول د پښتون خوا ملګری
کۂ څو ک پہ تقطیع باندې نۂ پوھېږی غزل د ترنم سرہ وئیلے شی ھغۂ تہ بہ د بحر ماتېدو اندازہ اوشی ۔
سحر تیارۂ دہ ھم ماښام تیارۂ دہ
تیارۂ دہ دلتہ ګام پہ ګام تیارۂ دہ
تا بہ زۂ څنګہ پہ بلۍ اووینم
چې راخورہ پہ ھر یو بام تیارۂ دہ
ساہ مو شوہ ډوبہ پہ تیارو کښې خدایہ
مونږ زغمو ډېر لہ ناکام تېارۂ دہ
اے د رڼا دښمنہ تاتہ وائیم
خبر شہ ستا ھریو انجام تېارۂ دہ
ارمانی دا پېرزو د وخت دہ پہ مونږ
رالہ راکړې پہ ارمان تېارۂ دہ
ارمان د غزل د نورو قافیو ماښام ،ګام ، بام ، ناکام ، انجام ھم وزن دے ھم قافیہ نۂ دے ۔ غزل نوم دے د تغزل ھم دغہ خیالات پہ داسې انداز کښې بیانېدے شو چې د غزل تغزل پرې نۂ وے مجروح شوے ۔