شاذوﷲ اسیر
نوم شاہ ذﷲ خان اسیر ، د پلار نوم شېرﷲ خان ، تاریخ پېدائش ۱۹۵۰ءکلے مېخ بند علاقہ ملاکنډ دویژن تعلیمی قابلیت مېټرک پہ ابتدا کښې محکمہ پولیس کښې د اے اېس ائ (a s i)پہ پوسټ بھرتی شو خو د پولیس محکمہ یې د مزاج مطابق نۂ وہ استعفیٰ یې ورکړہ ۔ اسیر د پښتو ادب پہ نورو اصنافو افسانہ ، ناول وغېرہ کښې ھم طبع ازمائی کړې دہ ۔ خو پہ بنیادی توګہ ھغہ یو شاعر دے ۔ او پہ خصوصی طور د غزل ښہ شاعر دے بقولِ اسماعیل ګوھر د حمزہ بابا نہ ور ستوپہ جدید دور کښې اسیر د غزل د ټولو نہ لوے شاعردے ۔ اسیر پہ ادبی محفلونو او مشاعرو کښې ډېر کم لیدے شوے او اؤرېدے شوے دے ۔ د ملاکنډ ملګرو د ھغہ ذکر ډیر کم کړے دے ۔ چې پہ دې باندې ھغہ د ملګرو نہ ګیلہ مند ھم دے ځاے پہ ځاے پہ شعر کښې یې ذکر موندے شی ۔ او معاصرانہ چشمک تہ دحسد نوم ورکړے دے ۔د اسیر روستے کتاب پہ نمر نوم لیکمہ ما څخہ موجود دے ما دلیک پہ غرض د کتاب تر خپلہ وسہ پورہ مظالعہ کړې دہ او څۂ داسې تاثر مې ترې اخستے دے شاذﷲ د غزل ښہ شاعر دے ۔ د غزل موضوعات یې دی مینہ ، تصوف ، پښتو او د خلقو رویې ۔ خو د تصوف پہ حقلہ بہ یې زۂ دا اووائیم چې زمونږ د صوفیاؤ شاعرانو پہ شان د راویت پہ توګہ مسئلہ وحدت الوجود ،وحدت الشہود او درجات یې نۂ دی بیان کړی ګنی ھغہ پہ مانکی شریف کښې پاتې شوے دے او د مانکی شریف د پیر خانې سرہ یې قریبی تعلقات وو ۔ د باقاعدہ صوفی ازم اختیارولو څۂ خبرہ نۂ مې لوستې او نۂ اورېدې دہ ۔ شاذﷲ اسیر د شاعرۍ نہ دا اندازہ پہ اسانہ لږی چې ھغۂ د خپلو کلاسیکی شاعرانو مطالعہ نۂ دہ کړې ۔ ځکہ د ھغۂ پہ شاعرۍ کښې ھغہ فنی محاسن پہ نظر نۂ راځی خو اسیر د خیال پہ لحاظ ښہ شاعر دے ۔ اسیر د خواصوشاعر دے عوامی شاعر نۂ دے ځکہ پہ ملاکنډ کښی د ھغۂ شعر تہ اھمیت نۂ دے ورکړے شوے . چې د ھغۂ پہ شعر باندې پوھېدونکی ډېر کم وو ۔ خو د اسېر پہ شعر کښې ځاے پہ ځاے فنی نقائص ھم موجود دی ۔ مونږ ھغۂ تہ د یو استاد شاعر مقام نۂ شو ورکولے لکہ د کتاب پہ نمر نوم لیکمہ پہ صفحہ۱۹ باندې شعر دے
د ذھن پہ مکتب کښې غم د زړۂ پہ درسګاہ کښې
اے عشقہ مینہ اولولہ چې حق د ژوند ادا کښې
دلتہ دوئیمہ مصرعہ لیکل پکار دی
اے عشقہ مینہ اولولہ چې حق د ژوند ادا کړې
ځما پہ نظر پہ مصرعہ کښې یوہ معنوی خامی دہ ۔ عشق د مینې نہ اوچتہ درجہ دہ اول مینہ کېږی او ورستو عاشق د عشق درجې تہ رسی ۔ عاشق د مینې بې خبرہ څنګہ کېدے شی ۔ دوئیم صحیح “ چې حق د ژوند ادا کړې” لیکلے کېږی د ردیف غلطی پېدا کېږی ځکہ یې “ چې حق د ژوندکښې “ لیکلے دے پہ صفحہ ۲۰ باندې شعر دے
ښہ بہ نزدې وی خو پہ خپلو کښې لیدۂ نہ کېږی
دا بعضې مینې پہ کمزورې عقیدہ نۂ کېږی
دلتہ پہ شعر کښې قافې نقص دے لیدۂ او عقیدہ پہ ځان کښې ھم قافیہ نۂ دی ۔ داسې نور بې شمار مقامات دی
“ پہ نمر لیکمہ” پہ صفحہ ۱۱ غزل دے چې ټول د حضرت ادم پہ پېدائش دے دغہ شان پہ cover page باندې غزل چې بېخی د نظم اندازدے مسلسل غزل د غزل پہ راویت کښې موجود دے خو پہ غزل او نظم کښی فرق دے ۔ دې لږ ډېر کمی بېشی نہ پرتہ د شاذﷲ اسیر پہ کلام کښې د اوچتې پائې شعرونہ او غزلونہ موجود دې
چې د تغزل مثالونہ دی
غزل
ھرہ سترګہ سیپۍ نۂ وی ھرہ اوښکہ ګوھر نۂ وی
چرتہ سلو کښې بہ یو وی ہر یو زړۂ سمندر نۂ وی
ځہ ناصحہ مۂ اودرېږہ ملګرتیا درسرہ نۂ کړم
زۂ د ھٰغہ چاسرہ ځم چې لہ مینې منکر نۂ وی
شېخہ اړوہ تسبې دې خو ځما عقیدہ دا دہ
آ منزل موندلے نۂ شې چې جنون یې رھبر نۂ وی
ھم رڼا ھم حرارت وۂ حېرانی یې وار خطا کړہ
ما وائیل زړۂ تہ ھغہ دے ځکہ شپہ کښې خو نمر نۂ وی
ھر ګردش کښې دې اے وختہ پټ یو نوے قیامت وی
داسې کوم دور راغلے چې پہ مونږہ محشر نۂ وی
ستا ستم چې زغمی میبنې د عشق مې مجبوری دہ
آ بہ کډہ چرتہ یوسی چې یې سیورے د سر نۂ وی
پټې سترګې جنتی یې تۂ یې څۂ غم کړې اسیرہ
غم بہ ھغہ چاسرہ وی چې یې شافی د محشر نۂ وی
غزل
خور یمہ راټول مې کړہ دځان مې کړہ
یہ جانانہ ګران یې راتہ ګران مې کړہ
سېورے خو اخر د چا د سر بہ شم
پروت خوشے کنډر یمہ ودان مې کړہ
چا رانہ تازہ تصویر غوښتلے دے
ډېر کۂ نۂ وی لږ ساعت لہ ځوان مې کړہ
ستا د مینې بې ریا خادم یمہ
نۂ غواړم چې چا باندې احسان مې کړہ
ځان مې نہ دے خوښ نو ستا بی څۂ خوښ یم
ځہ یارہ د زړۂ لہ تختۍ وران مې کړہ
پور کۂ رالہ لږہ حوصلہ راکړې
حالہ لږ ماضی تہ ورعیان مې کړہ
او نۂ پېژندم زۂ اسیر دې کلی
چرتہ د ادب د کلی خان مې کړہ