پروین ملال
پروین فېض ذادہ ملال پہ پښتنوخځینہ شاعرانو کښې یو معتبر نوم دی ۔د پلار نوم عبدالشکور پوپا - پہ کال١٩٥٧ کښې د کندہار پہ خاورہ کښې پېدا شوې دہ ۔ د پېشې پہ لحاظ جنرلسټہ دہ ۔ رېډیو افغانستان سرہ ہم منسلک پاتې شوې دہ ۔چې اناونسرہ وہ ۔ پېښور کراچۍ کښې یې وخت تېر کړی دی نن صبادرک لږي چې ہالېنډ تہ تلې دہ ۔ پروین ملال نظم ،غزل او افسانہ لیکي خو وجہ شہرت د ہغې افسانہ دہ۔ او ډېرہ ښکلې افسانہ لیکي ۔ د پروین ملال د شاعرۍ او د افسانې موضوع د افغانستان دګرد ګون حالات د فرسودہ رسمونہ او ذاتي غم دی چې کوم ہغې تہ پہ ځوانۍ کښې پېښ شوی وۀ ۔ لۀدغہ کبلہ د پروین ملال پہ شاعرۍ او افسانہ باندې یوہ غمژنہ فضا خورہ دہ کومہ د ہغې طبعې لہ غزل او افسانې لۀ پارہ موزون کوي ۔ دلتہ بہ دا ذکر بیا کول غواړم زمونږ د شاعرانو اکثریت ازاد نظم بېخي ازاد وګڼي دې سرہ د ہغہ پہ نظم کښې د وزن فرق راشي او یو ښکلی نظم او ښکلی خیال د فني نقص ښکار شي۔مونږہ نظم بالکل پہ بیانہ اندازکښې لیکوو۔ پہ نظم کښې دومرہ ګہرائي ضرور پکار دہ چې د قاري لږ ډېر ذہني مشق پرې کېږي ۔ پہ غزل کښې د ساکن الفاظو نہ ابتدا اوکړو پہ پښتو او نورو اریاي ژبو کښې د ساکن الفاظو نہ ابتدا کېږي خو خیال ساتل پکار دي چې سېلابونہ یو نیم شي چې اکثر د سکتې باعث جوړېږي ۔ پروین ملال خپل غزل او نظم کښې پہ دې ستنزو باندې قابو راوستې دہ ۔ د پروین ملال شاعرۍ اوافسانہ د پښتون قام او خصوصاً د افغانستان د موجودہ حالاتو ترجماني کوي داسې دا یو تارېخي دستاوېز جوړہ شي ۔ د پروین ملال پہ غزل کښې درد ،غم ،سنجیدګي او راویت اویو خپل غوندې انداز پہ نظر راځي داسې دا ښکلی امتزاج ہغې لہ د ښہ غزل ګو شاعرانو پہ فہرست کښې داخل کړي ۔
غزل
خط د شونډو چې تصویر سو پہ لېمو کښې
ماښام ګډ سو د شفق پہ ائینو کښې
چې د ستورو پہ لار نۀ تلې مغرور خیال مې
زړہ مې وریت سو اوس د ښکلي یار پہ پښو کښې
کنعاني مینې کچکول پہ لاس کښې راکړ
زلېخا سومہ د مصر پہ کوڅو کښې
د دلدار او د اغیار کوڅہ یوہ سوہ
د یو ګل خندا پنډونو د اغزو کښې
پہ نیمکښو سترګوبار د اوښکو وړمہ
لکہ پرخہ د سپېدو پہ اننګو کښې
پہ پردو کښې لکہ بار مې ہر څۀ تاو کړل
پښتنہ یم پښتو ووسم پښتنو کښې
د سکندر د ائنیې نوم بہ اوس نۀ و
کۀ کتلاې چا شلېدلو ګرېوانو کښې
غزل
وګورہ زخمو مې د اغزو پہ سرو وخندل
روح ماشوم ماشوم مې د سلګو پہ سرو وخندل
اوښکو تہ مې ګورہ زما د سترګو پروا مۀ کوہ
دې تړمو اوبو مې د جامو پہ سرو وخندل
عکس د سپوږ مۍ چې مې پہ سترګو یاد تصویر کړلو
دې ښکلو خیالو مې د بامو پہ سرو وخندل
شپہ وہ اویو سېوری زۀ پہ مینہ ورتہ ګورمہ
دغہ تماشو دجنتو پہ سرو وخندل
زۀ ترېنہ چاپېرہ سوم بلا مې پہ سر واخستہ
شمع سوم لوګو مې د لمبو پہ سرو وخندل
ما د خوب څپو کښې د اسمان څنډې راښکل کړلې
بیا مې عرش د مینې د سجدو پہ سرو وخندل
شونډې مې صہبا کښې د څپو غاړہ غړۍ سولې
څاڅکو څڅېدو کښې د غمو پہ سرووخندل
غزل
چې زخمونہ مې سپړلي څۀګلونہ مې کرلي
پرہرونہ مې ګنډلۍ پرہرونہ مې کرلي
راتہ ګورہ شاہ جہانہ پہ جہان یم بې جانانہ
نہ جانان مې یې جانانہ ستا ذکرونہ مې کرلي
څونہ توان پہ ګوتو ږدمہ دروازہ دې شړنګومہ
د ورغو پہ کچکول کښې څو سوالونہ مې کرلي
ټول وجود ایینہ ایینہ سوم پہ محل دې مېلمنہ سوم
پہ لمن کښې سپرلي غواړم ګرېوانونہ مې کرلي
ثریا یم ثریا یم ستا پہ بام شپہ تر سبایم
لاس مې ورکړلو سپو ږمۍتہ محشرونہ مې کرلي