اکرام ﷲ ګران

د پښتنو لیکوالو دوه مشهورې تذکرې دي چې هغوي نه دیو پښتون لیکوال دبائیو ګرافي صحیح معلومات کېږي – یوه ده د همېش خلیل صېب پښتانه لیکوال اؤ بله د فرمان مسافر ځلنده ستوري – همېش صېب لوی لیکوال دی - ځلنده ستوري هرڅو که وړه تذکره ده - خو په نسبت د پښتانه لیکوال مستند تذکره ده – ځکه چې فرمان مسافر پخپله په لیکوال باندې لیک نه دی کړی هر لیکوال پخپله خپل د ژوند اؤ د شاعرۍ په حقله معلومات فرمان مسافر له ورکړي دي په ځان یې لیکونه پخپله کړي دي – په دې داړو تذکرو کښې دګران د ژوند په حالا تو کښې لږ شان فرق دی - همېش صېب لیکي چې ګران به خپلو پټو کښې زمیداره کوله – خو په ځلنده ستوري کښې ده چې ګران به په بټ خېله کښې د کېمسټ ډرګسټ دکان کاوه -ګران ؛زماغزل؛ کښې دبې روزګارۍ اؤ د بټ خېلې ذکر پخپله کړی دی –

د اکرام ﷲ ګران د پلار نوم میا فضل رحیم باچاد حسب نسب نه سېد ؤ – کلی پړانګ د هشنغر د سیمې اوسېدونکی ،د شاعرۍ شوق یې د ورکوټوالي نه وه خو د باقاعده شاعرۍاغاز یې دیو نظم د خوږهٔ زهرو نه ورستو اوکړو – ګرا ن تر اتم جماعت پورې رسمي تعلیم حاصل کړی وه – ګران ته ټول عمر د روزګار مسئله پاتې شوې ده – هم دغه غمِ روزګار ، مینہ او انسانیت دوستی د هغه د شاعرۍ لویه موضوع ده- ګران په بنیادي طور دغزل شاعر دی د ګران پہ غزل کښې روایت او ترقی پسندی دواړہ افکار موندے شی خو ګران خپل غزل نه سپور واعظ ،ستغه سپوره چغه نه ده جوړه کړې – ګران پہ غزل کښې ځان لہ پہ یو جدا رنګ جوړولو کښې کامیاب شوے دے - د ګران دغزل موضوعات دی

مینہ

  پہ راتلونکی وخت کښې بہ یو زړۂ جمال څنګہ ګوری
  خداې خبر خلق بہ د مینې خیال تہ څنګہ ګوری

انسانیت

  ھر څۂ دې مړۂ انسایت دې نہ مرې
  لہ دې دنیا نہ محبت دې نہ مری

  دګران زرګیہ ټک چؤدلے ښہ یې
  خو چې خفہ د خلقو زړونہ نۂ شی

  کۂ څوک مې وژنی لاس یې ھم نۂ نیسم
  ځما پہ یو حال کښې ھم شر نۂ لږې

ترقی پسندی

  د سرمایې بټۍ پہ دې ګرمہ دہ
  غریب دې مړ شی خو غربت دې نہ مری

نن صبا زمونږ د پښتو ژببې اکثر شاعران تلازمه یا نسبتونه د سره پېژني نه – یو مصرعه په انګا او بله په بنګا وي خوګران په دغه هنر ډېر ښه پوهېږي – بلکې هغه ځنې نوي نسبتونه په وجود کښې راوستي دي –

په ګران باندې الزام دی چې د ھغۂ هېر ډېر دي – چې شاعر وي دی به خپلې دنیا کښې مست وي -شاعر د خسارې سوداګر وي- ده نه د ګټې طمع عبث وي – چې کوم په ژوند اؤ په عشق کښې کامیابه نه شي – هغه په شاعرۍ کښې کامیابه شي –

  درد به د مینې مې غزل ته رسي
  دا چې دې کاڼی زړګي تل ته رسي

ګران په جدید غزل ګو شاعرانوکښې د جدا مقام څختن دی- د ګران په غزل کښې داخلیت ډېر زیات دی – دی زړه اؤځان سره خبرې کوي چې دغزل خوبي ده -

غزل

ستا د نفرت نظر ته هم د زړه ارمان اووائیم
دومره سوکړه ده چې زه دې ته هم باران اووائیم

چې خپل وجود مې هم زما له ژونده ځان خلاصوي
په داسې حال کښې بیا هم جانه تاته ځان اووائیم

خېر دی که وژني مې خوله دې رانه نه بند وي
دغه قاتل ته چې په ډکه خوله جانا ن اووائیم

دومره تقوی باندې مئین له انسانانو تښتي
داسې زاهد ته به زه څه رنګه انسان اووائیم

ستا په لشو لشو بڼو کښې چې زړه اوپېلمه
ددر د لذت ته به ایله د رنځ درمان اووئیم

په کاروبار چې ښه پوهېږي مینه نه پېژني
سلوک به څه ومومي دې ته به تاوان اووائیم

ستاد بدن په خوشبویو چې معطره نه شي
زه د خپل فکر پسرلي به ته خزان اووائیم

زه هم غمونه ټوکوم ته د خالونو ستوري
ځان ته به زمکه وایم تاته به اسمان اووائی

ته د لمبو لمبو حالا تو نه غنچې جوړوې
ګرانَ ګرم نه یم که زه تاته غزل خوان اووائیم

غزل

داستا په لوري چې نظر لګووم
اور د جذبو په سمندر لګووم

په کوم سبب ستا د راتلو په امید
دزړه په وران کنډر کښې ور لګووم

ستاد لمبه لمبه کتو نه لوګی
زه تر نه پاهې په ځیګر لګووم

زه د جنت خوبونه هله وینم
چې ستا د چم خاورو کښې سر لګووم

چې دې غرور له جوازونه ګورم
زه د خپل ځان سره هم شرلګووم

زه د هر درد څړیکه د ځان ګڼمه
زه دتيرو انګڼ کښې نمر لګووم

ستا د لېمو وسعت ءءتہ چرته رسي
که اندازې د بحروبر لګووم

د خپلو اوښکو توهین ولې وکړم
چې یې قیمت لکه ګوهر لګوم

ګرانه د مینې سرمایه مې بس ده
چرته کښې زړه په سیم وزر لګووم

ردیف لږ غېر فطري دی خو په غزل کښې ډېر ښه شعرونه موجود دي نظر لګوم سم نہ دے نظر کوم دغہ شان شر لګوم شرکوم وغېرہ ۔ ګران چې کلہ ردیف اوږد استعال کړے دے -د ګران خیال پہ یو طرف او ردیف پہ بل طرف تختېدلے دے ۔او سستۍ لہ کبلہ خپل غزل یې دوبارہ پہ تنقیدی نظر نہ دے کتلے ۔ ددې ثبوت دا دے چې ګران “زما غزل” پہ سریزہ کښی پخپلہ لیکی چې دا کلام د ھغۂ خور بہ د جامې د اینځلو پہ وخت د ھغۂ د جېب ویستۂ او جمع کوۂ بہ یې ۔