خاطر اپرېدے
خاطر اپرېدے په کال ۱۹۲۹ء کښې په لنډي کوتل کښي زېږېدلے ؤ۔خاطر لا د څو ورځو ؤ چې پلار ئې وفات شو ،د خاطر پرورش د هغه ترۀ او نيکۀ لکه د ځوي په شان کړے دےاؤ کله چې هغه ځوان شو د خېبر رائفل په کيمپ کښې د مالي په حيثيت نوکر شو،هغه هيڅ قسم له رسمي تعليم نۀ دے حاصل کړے ګذارې له پاره ئې لږ ډېر ليک لوست ئې د ناظر شينواري نه زده کړے دے،او د خپل کلام اصلاح ئې هم د ناظر نه اخيستي ده،مسعود کوثر ،خېبر افريدے ،قاصر احمد زئ د هغه د ډېر نېزدې ياران ؤ،باغ ارم استاد سره ئې ناسته پاسته وه،چې منلے ربابي وه،دواړو به په شريکه طرزونه جوړول ۔د خاطر په خټه کښې شاعري اخلې وه ،د هغه په شاعرۍ کښې درد ،غم ،حسرت،هجر وصال،کيفيات ډېر زيات ؤ،چې کومو عامو خلقو ته ډېر زيات اپيل کوؤ۔
خو هغ يواځې د عوامو شاعر نۀ ؤ،خواصو هغه ته به کوم نظر کتلي دي۔
ډاکټر راج ولي شاه خټک هغه ته د خېبر افريدي د کتاب ګرځندي په سريزه کښې په کوم نظر کتلي دي،د ناظر شينواري دوه شاګردان دي خېبر افريدے او خاطر افريدے۔د خاطر افريدي د کلام مقبوليت هر چا ته معلوم دے يعني د خاطر د کلام د ښوالي اعتراف ډاکټر صېب پخوا کړے دے،د دغه کتاب په صفحه نمبر ۳۱ باندې د خېبر افريدي نظم دے “خاطر ته”دا په اتۀ څلوښتو مصرعو مشتمل دے،د خاطر په مړينه ئې ليکلے دے او د خاطر په مرګ ئې ژړا کړې ده،د هغې نه يو بند
ستا په فطرت کښې څۀ نزاکت ؤ
ستا په فطرت کښې څۀ لطافت ؤ
څومره حساس وې څومره نازک وي
شاعرانه دې څومره فطرت ؤ
ستا په وېنا کښې څومره حسرت ؤ
ستا په غزل کښې څومره جدت ؤ
خاطر حمزه بابا ته په يو شعر کښې داسې پېرزونه وړاندې کړۀ
تۀ نقاب له مخه لرې کۀ بس زۀ به درته ګورم
د نظر پروا دې مۀ کړه خېبر ډک د سپېلنو دے
حمزه بابا ئې داسې جواب ؤکړو
د نظره مۀ ويرېږمه نظر ماتے دې هم زۀ يم
چې حمزه درته لوګے شي سپېلنو ته څۀ حاجت دے
دخاطرپه مرګ باندې حمزه بابادا دوه قطعې ليکلي دي
د ځوانۍ عمر ئې تېر لکه خزان شو
چې بلا د رنځورۍ پرې مېلمنه شوه
د قدرت ستم ته ګوره چې مرګ راغے
هغه وخت چې د غزل شونډه ئې شنۀ شوه
چې لذت ئې د مصري ؤ
د اجل تراخۀ ئې ؤڅښل خاطر لاړ
انګازې به ئې د شعر تل ژوندۍ وي
تللے نۀ وي د دنيا نه کۀ شاعر لاړ
اکثر خلق په دې باندې حېران دي چې خاطر يو نالوستے سړے ؤ هغه دومره ښکلے او بې عېبه غزل څنګه ليکه ،ددې په حقله به زۀ وايم د غزل يوه خوبي داخليت دے،زړۀ کښې د خپل جانان تصوير جوړ کړے دےدغه تصویر کله د يوې کله د بلې زاوې نه ګوري ۔او شعر ونه وائي د وصال تر منزله نۀ دے رسېدلے ۔وصال د عشق د هجران په دې منزل کښې د خپل د محبوب د حسن وجمال صفت کوي او د وصال په ارمان کښي ۔د درد وغم نه ډکه شاعري کوي،د موسيقۍ نه د وقيفيت په وجه شعر د وزن بحر خامۍ نۀ لري هنر مندانو ورته په درنه سترګه ؤکتل،د هنر مندانو له کبله په عوام کښې مقبول شو،د نزاکت لطافت ،درد و غم سادګۍ سلاست له کبله خوښ کړی شو ۔خو کم علمي خپلي نخښې نخښانې پرېږدي په کلام کښې ځاۓ په ځاۓ ټکونه موجود دي،هغه د خپل طرز ادا شاعر دے،کله چې د پښتو د غزل ذکر کېدۀ ۔د خاطر نوم به خامخا اخيستے کيږي۔
غزل
داسې راته ګورې لکه نۀ چې راته ګورې
نېغ مې د زړګې ؤځي کاږۀ چې راته ګورې
کله چې د زلفو وريځ لري کړي له مخه
شي دې پلوشې ښکلي باڼۀ چې راته ګورې
هغه وخت لږ ډېر شي چې تۀ مخ راځنې پټ کړې
داسې معلومېږي لکه ښۀ چې راته ګورې
تۀ زما د زړۀ نه خپل حسن تپوس ؤکړه
زۀ به درته څۀ وائيمه تۀ چې راته ګورې
نن خو مې خاطر ؤکړه چې مۀ راته راګوره
زۀ درته کتے نۀ شمه تۀ چې راته ګورې
غزل
باد شومه د عشق د ګړنګونو په سرونو
پرېوتم د لرې د وطنونو په سرونو
درېغه چې د اشنا د اننګو خوله هم زۀ وے
پرخې ته چې ګورم د ګلونو په سرونو
سترګې به زما شي اخر غرقې په ژړا کښې
ګرځې چې کشتۍ د ګردابونو په سرونو
مات په ما نظر کړه چې سپين سترګې حق حېران شي
دود مې کړه د خپلو محلونو په سرونو
ښکلي به سر ټيټ کړي ياره ستا په تصور کښې
ډېر خاطره ستا د غزلونو په سرونو