حنان بارک زی
د حنان بارک زي د پېدائش او د مړینې صحیح نېټې خو لکہ د نورو کلاسیکي شاعرانو پہ شان پہ پښو سندونو
نۀ دي معلومې خو د ډاکټرلیاقت تابان د تحقیق مطابق د حنان تاریخ پېدائش ١٢٣٠ہ ق کال دی او وفات ١٢٩٥ہ ق دی ۔د پلار نوم ئې محمد حسن او وطن ئې قندہا ردی ۔ حنان د سبک ہندي پہ اولې درجہ کښې شامل شاعر دی ۔ د سبک ہندي ټول خصوصیات لکہ نادر استعارت تشبیہ در تشبیہ مضمون افریني مشکل پسندي نازک خیالي مثالیہ اسلوب مبالغہ وغېرہ د حنان پہ کلام کښې پہ حاد شکل کښې موندې شي ۔ د حنان دشاعرۍ مضامین دي حسن ،عشق ،اخلاقیات ، تصوف وغېرہ
حسن
دا ستا حسن مې لۀ نمرہ سرہ تول کړ
پہ میزان کښې ځکہ نمر شولۀ اسمان تېر
کۀ د باغ پہ لوري ورشې زہ ضامن یم
ګل بہ حسن ځنې پور کاندي پوہېږم
دا ئې خال نۀ دی د حسن پہ ګلشن کښې
تور بورا مکان د ګل پہ مکان اونیو
عشق
چې ئې نۀ موندۀ وصلت ستاد لبانو
دا پہ دا لړمون لۀوینو نہ ډک پان کړ
چې مې شرحہ د ہجران پکښې لیکلہ
وار پہ وار راڅخہ ستړی دی کاغز
چې دې خیال ساتم د سرو لبو پہ زړۀ کښې
دا پہ دا مدام د لعلو خزانہ یم
اخلاقیات
چې ئې باد د مغرورۍ ګرځي پہ سر کښئ
د حباب پہ شان کاسہ ئې شي نسکورہ
مداما چې لکہ باز غوښې د قام خوري
عاقبت بہ شي بندي پہ پښو او غاړہ
د حرص کېکہ ئې ګرځي پہ شلوار کښې
ارام نیشتی پہ بستر د ګنہګارو
تصوف
څو قانع نۀ شي پہ څاڅکي لہ دریابہ
د صدف حمل بہ دریکتا نۀ شي
لکہ خس د دریاب خلاص لۀ ګمرایۍ نہ
د رہبر پہ اوږو سپور یم تر منزلہ
فارسي د پښتو خور او ګاونډي ژبہ دہ د سبک ہندي ابتدا پہ فارسۍ کښې شوې وہ ۔ ځکہ پښتو پہ نسبت دنورو ژبو د سبک ہندي اثرات ډېر زیات قبول کړي وو او لکہ د کاظم شېدا او حنان بارک زي پہ شان شاعران ئې پېدا کړل ۔ ښہ شعر ہغہ دی چې سړي تہ څومرہ ډېر حظ بخښي۔ پہ سبک ہندي کښې دا وصف ډېر دی۔ نازک خیالي مضمون افرېني زړۀ تہ ډېر کوزېږي خو پہ سبک ہندي کښې د حد درجې مبالغہ ارائي موجود وي کومہ حقیت پسند ذہنونو تہ اپیل نۀ کوي۔ ځکہ پہ موجودہ دور کښې خصوصاً ترقي پسندد سبک ہندي نہ ډېر لرې دي ۔ د سبک ہندي سرہ تړلی شاعر د فن پہ لټون کښې وي ددۀ ګېر چاپېرہ پہ حالتو باندې نظر کم وي۔ د جدید دور شاعر د فن برای فن نہ زیات د فن برای زندګي قائل دی ۔ خو خشکہ حقیقت پسندي ہم شعر بې خوندہ کړي ۔ کامیابہ شاعر ہغہ دی چې فن او پہ حقیقت کښې ښکلی امتزاج پېداکړي ۔د ہردور خپلہ تقاضا وي ۔ سبک ہندي د پښتو ژبې د شاعرۍ لویہ برخہ دہ ۔ دې سرہ تړلي شاعران حمید،کاظم خان شېدا،مرزا حنان بہ چې تر څو د پښتو ژبہ وائېلی کېږي د پښتو د مئینانو پہ زړونوکښې بہ وي
غزل
چې پہ زلفو کښې دې ګوتې د شانې ځي
دا پہ دا مې د لېمو څخہ چینې ځي
چې ئې عکس ستا د زلفو پہ زړۀ پروت دی
پریشاني کلہ لۀ زړۀ د ائینې ځي
چې دې خیال پکښې تسمیم شوعجب نۀ دی
کۀ دګلو بوي زما لۀ کاشانې ځي
کۀ ئې اولیدہ سپېدي داستا د غاښو
پہ ہغہ دا ابداري لۀ دردانې ځي
بادہ خورہ د یار پہ بزم کښې حنانہ
بوي دمہرومحبت لۀ پېمانې ځي
غزل
د ګل رخو لہ رغبتہ څوک پرہېز کا
لہ چراغہ پروانہ کلہ ګرېزکا
ہغہ څوک دی چې د دیدطاقت ئې راوړي
چې پہ ناز د تورو سترګوخنجر تېز کا
لا ئې سترګې د صیاد لیدلې نۀ دي
دہجران قصاب ئې غوښې رېز مرېز کا
چې پہ سر د جہان پوې شو زر لاړ
لۀ مکتبہ ځي ہلک چې سبق تېز کا
ضرر رسي لۀ ہم جنسہ پہ دا عصر
شيشہ اوګورہ لہ سنګہ ډېر پرېز کا
د ګل رخو پہ دیدن عاشق ګویا شي
د ګلونو پہ موسم کښې بلبل رېز کا
کۀ د لبو و بوسې تہ نۀ رسېږې
ای حنانہ تور کاکل ئې دست اوېز کا