محمدي صاحبزاده
مياں عمر مشهور ولي الله ؤ،د هغۀ په عام اولس کښې دومره مقبوليت دے چې اوس ئې هم په شان کښې ټپې وئېلے کيږي۔
پيران خو ټول پيران پيران دي
کاږې جهنډې په مياں عمر ولاړې دينه
محمدي صاحبزاده د څوکنو د مياں عمر ځوۓ دے چې په کال ۱۱۰۹ه يولس سوه نهه هجري کښې پيدا دے خو دايوه اندازه ده د زيږدنې نېټه ئې صحيح معلومه نۀ ده۔
تاريخ وفات ئې ۱۲۲۰ه دولس سوه شل هجري چې علي خان د ديوان د لاندني شعر نه قلندر صېب استخراج کړے دے شعر دے
سن د هجر غر وهٔ سر د کاڼي تري کمتر ؤ ورځ د دريالسم د ذي الحجې وه په تحرير کښې قلندر صيب ۱۲۰۰+۲۰ =۱۲۲۰ ه ترې جوړ کړے دے نۀ پوهېږم چې قلندر مومند صېب په کوم دليل ک ورسره جمع کړے دے،دعلي خان په شعر کښې واضح دے،سر د کاني ترې کمتر ؤ او د کاني اولنے ټکے ک دے او ک به ترې منفي کول پرېوځي،او تقوم الحق کاکاخيل داسې کړے هم دے،۱۲۰۰ -۲۰=۱۱۸۰ ۔
د علي خان د کوم غزل نه چې دا شعر اخېستے شوے دے په هغه ټول غزل کښې د چا مرګ ذکر نۀ شتے نه څۀ سانده او نۀ څۀ نوره اشاره موندے کيږي،مونږه څنګه دا وئېلے شو چې شعر ئې د محمدي صاحبزاده په مړينه ليکلے دے۔
دلته مونږ دغه هومره وئېلے شو چې د محمدي صاحبزاده د زيږيدنې او د مړېنې نېټه لکه د نورو ګڼو کلاسکي شاعرانو په شان په صحيح ډول نۀ ده معلوم۔
د کاظم خان شيدا د ديوان په مقدمه کښې کاظم خان شيدا ليکي چې هغۀ خپل ديوان د محمدي صاحبزاده په فرمائش مرتب کړو او د هند نه ئې پښتونخوا ته واستوؤ۔
د کاظم خان شيدا په ديوان او د علي خان په ديوان کښې دا خبره په ډاګه کوي چې محمدي صاحبزاده ،کاظم خان شيدا او علي خان په ځان کښې هم عصر دي او د دولسمې پېړۍ شاعران دي۔علي خان د محمدي صاحبزاده په تتبع کښې کافي تعداد کښي شعرونه وئېلي دي،خو دا د علي خان د محمدي صاحبزاده سره عقيدت دےګڼي۔د علي خان او محمدي صاحبزاده کلامونه چې مقابل کړے شي د علي خان شاعرۍ په نسبت د محمدي صاحبزاده د معيار په لحاظ نوره ښه ده۔
د محمدي صاحبزاده لوۓ ادبي خدمت دا دے چې هغۀ د کاتبانو نه د مختلفو شاعرانو دوانين مرتب کړې او کتابت کړي دي،نن چې دا دوانين زمونږ تر لاسه رسېدلي دي په دوي کښې د محمدي صاحبزاده لوۓ لاس دے،د محمدي صاحبزاده شاعرۍ په حقله به زۀ دا ؤ وايم چې دۀ اکثر د پردو په مصرعو تظيمونه کړي دي،د مهجور صېب خبره خپله زمکه ئې ډېره کمه ده ،خو د شعر کولو په هنرباندې ډېر ښۀ پوهېدۀ،بلکې د استادۍ په پوړۍ ولاړ دے، او د حميد بابا په پيروانو کښې شمار دے شعر کښې ئې د سبک هندي اثار ښۀ سرګند ليدے کيږي، تشبیهات ،استعاري، نازک خيالي،مشکل پسندي، هنرمندي،ئې د شعر خاصه ده، دا ئې يو غزل د نمونې په توګه
غزل
هيڅ په عقل په تدبير نۀ دے نصيب
چا تړلے په زنځير نۀ دے نصيب
ستوري والوځي کۀ هر څو نمر به نۀ شي
د بادشاه بخت د فقير نۀ دے نصيب
په سينه کښې مې زړۀ نخښه درته تل وے
د کږو بڼو ستا تير نۀ دے نصيب
د تصوير غنچه په باد ګل شوي نۀ ده
چې هوس د زړۀ زهير نۀ دے نصيب
ستا و زلفو دي ډېر کاږۀ سم کړي
لا د سپي غماز تعزير نۀ دے نصيب
پتنګ هسې ځاۓ د شمعې لمبې اوسو
چې د چا د خلې ئې وير نۀ دے نصيب
چا ته ؤ وائيم د غم د بده حاله
چې د مړۀ د خُلې تقرير نۀ دے نصيب
باد څۀ دوړه ده په ټوټې کښې راؤړي
د حباب د کور تعمير نۀ دے نصيب
ستا په زلفو دا بند زړۀ خواست لۀ چا کړه
چې خلاصے د دې اسير نۀ دے نصيب
د بڼو قلم زما په اوښکو لوند دے
لا ئې هم د حال تحرير نۀ دے نصيب
کوم يو سيخ ده د لاله سينه داغلې
چې ملهم ئې د ضمير نۀ دے نصيب
محمدي اوښکې مې غم په مخ جاري کړې
ودرېدل د دې بهير نۀ دے نصيب