ابراھیم رومان
نوم ابراھیم خان تخلص رومان کورکلے تنګے ګل اباد چارسدہ ھشنغر ،پہ موجودہ وخت کښې پہ دلہ زاک روډ حدیقہ کالونۍ کښې اوسېږی ۔ تاریخِ پېدائش دے ۱۹۶۴ء ، تعلیمی معیار پہ پښتو لټرېچر کښې اېم اے ، پہ محکمہ خوراک کښې د اسسټنټ ډارېکټر پہ عھدہ باندې کار کوی ۔ دوہ شعری مجموعې تیت پرک او کرواړہ چاپ دی ۔ دوہ د افسانو مجموعې خپلہ خاورہ او شواخون ھم چاپ دې چې د اردو افسانو ترجمې دی ۔ ابراھیم رومان د معیار ډېر زیات قائل دے ۔ د کلاسیکی او جدید ادب دواړو ئې ژورہ مطالعہ کړې دہ ۔ د غزل قالب روایتی دے خو پېغام پکښې د موجودہ وخت دے ۔ پہ فن باندې ئې مکمل ګرفت دے ۔ ذوالقافتېن ، ذات القاّفتېن ، پہ دریو قافیو مشتمل غزل ، ذوالغزلېن ، ردالعجز ، تجننیس دا ټول صنعتونہ پہ اذاد مټ ئې پہ خپل غزل کښې پکار راوستی دی . د غزل موضوعات ئې دې ،فلسفہ ، تصوف، د روان عصر معاشرتی او سیاسی مسائل ۔
د ذوالقافتېن غزل دوہ شعرونہ
کۂ د زړۂ رانہ ساتی لرې نګار ور
د رقیب وړاندې بہ یاد شمہ زۂ خوار سر
زړۂ دې رانہ موړ دے نۂ راګورې
وی د زړۂ بہ درتہ بېرتہ زما یار در
پہ دریو قافیو مشمل غزل دوہ شعرونہ
دا د مینې د کردار زیار نقطہ دہ
چې قائمہ د پرکار مدار رشتہ دہ
پہ عوض د سر لہ حسنہ مینہ غواړم
کشالہ راتہ د ځار ویزار پرتہ دہ
ذوالغزلېن
جنون څۂ ښکلې رتبہ دہ ،صحرا برخہ د اوښیار دہ
عشق رنګینہ تلوسہ دہ ، چې اخستې لاس کښې وار دہ
ورکہ کلہ راځی لاس لہ ، چې لہ مینې ناخبر وی
د بد نېت دغہ صلہ دہ ، ھڅہ شنډہ چې د خوار دہ
ذات القافتېن
چې پہ غاړہ ئې سینګار دے د بھار ھار
نمونہ دہ پہ دنیا کښې د د معیار یار
ما خوړلی تل وھل پہ سادګۍ دی
خو اغیار لکہ لومبړہ کړی مکار کار
د رحمان بابا د مشھور غزل پہ تتبع کښې
سر زما سامان زما ځار شہ تر جانان زما
ځار شہ تر جانان زما سر زما سامان زما
زۂ پہ تاشېدا یم ستا یمہ زۂ ستا یم
ستا یمہ زۂ ستا یم زۂ پہ تا شېدا یم
د ابراھیم رومان غزل د رحمان غزل نہ پہ بحر کښې بدل دل دے پہ دې صنعت کښې اولنے غزل د حسېن دے
درد زما درمان زما لب دی د جانان زما
لب دی جانان زما درد زما درمان زما
عرش زما اسمان زما ستا پہ غم کښې خخ تلۂ دی
ستا پہ غم کښي خخ تلۂ دی عرش زما اسمان زما
د رحمٰن بابا غزل دے
دا چې مست پہ مئیو راغے یار د چادے
بیا بہ تاخت کا پہ کوم غولی وار د چادے
دغہ زمکہ د حسېن دہ ۔ د حسېن غزل دے
دا مے رنګې شوخې سترګې یار د چا دے
څوک بہ وژنی پہ خنجر انکار د چا دے
د منصور پہ دود ھزار وتہ جلوہ کا
اودرېدلے نن پہ عدل دار د چا دے
د رومان غزل دے
زۂ چې ترې لږمہ سنګر دچا دے
چې پکښې ترس نیشتے ځیګر د چا دے
چې پرې غوڅ شوے یم خنجر د چا دے
چې ترې اثر کښې یم اثر د چا دے
دغہ بڼې چې ترې ویستلې پرتې
د الوت نۂ دے دا وزر د چا دے
ورتہ پہ تاک کښې چې دی خلق ولاړ
دا خوا پہ خوا نښتر او غر د چا دے
دي رېز مرېز مې د بدن ھډونہ
شرمخ راغلے دے وندر د چا دے
چې پیغلې جونہ ورتہ نۂ ځی چرې
دغہ تالہ والہ ګودر د چا دے
مونږ پہ سازش کښې د اغیار انختی
رومانہ څوک وائی اختر د چادے
د ابراھیم رومان د موجود وخت د نقاد پہ حقلہ څۂ رائې لری
د تنقید پہ احاطہ کښې د تنقیص غونډاری رغړی
د نولی مار تماشہ دہ د تحقیق خونہ نروب دہ
حقیقت دغہ دے خو د تنقید ځائے پہ ھر چا کښې موجود ھم وی ځکہ چې انسان دے ۔ د ابراھیم رومان یو غزل وړاندې کوم درست بہ ورسرہ برېکټ کښې لیک وی
چې اداګانې دې پېغور کړلې
تامې د زړۂ مانۍ نسکور کړلې (نسکورې )
ځمہ اودرېږم د حلاج پہ صف کښې
کہ مرتبہ مې پہ چا پور کړلې (کړلے )
مدحې خو ځکہ د جانان وایمہ
چې مې اباد د مینې کور کړلې (کړلے )
اغیار ما پورې دې تل خندل
چې دا سپین مخ مې درلہ تور کړلې (کړلے)
کروناڅۂ دہ څو پېسو پہ خاطر
ښادۍ ئې خلقو باندې سکور کړلې
دا خو لا پرېږدئ د خدائے کور اوګورئ
ډلې ئې لرې ترې پہ زور کړلې
چې د چا ھم ښېګړہ کېږی پہ ما
وایم چې زړۂ مې ورتہ خور کړلې (کړلے )
طمعہ سپرلی نہ چې لرم رومانہ
رالہ ئې باغ د زړۂ سمسور کړلې (کړلے)
د ډاکټر یار محمحد مغموم صېب وېنا دہ چې د ھشنغر او ملاکنډ لہجہ دہ خو زۂ منلو تہ تیار نۂ یم ځکہ پہ بېدل ھشنغری او پہ علی خان کښې دا عېب ولې نۂ شی لیدے؟ د جانان تعریف تہ مدحې وئیل مناسب لفظ نۂ دے ۔ کرونا د غزل تغزل تہ نقصان رسوی۔ یو بل غزل دے
ما کہ پہ مینہ ستا پہ پښو کښې حوصلې کېښوې
تا مو تر منځہ ګرانہ نورې فاصلې کېښوې
ددې غزل نورې قافې دی بھانې ، زمانې ، حادثې ، مسئلې ، تلوسې ، ملازې ، رشتې او خازې ۔ د استادانو مطابق د غزل د قافې تعین د مطلعې نہ کېږی ۔ اوس چې پہ مطلع کښې قافیہ حوصلې او فاصلې دی نو نورې مرحلې ، زلزلې ، غلغلې ، ولولې ، سلسلې ، قافلې وغېرہ پکار وې کہ پہ غزل کښې زمانې خازې وغېرہ استعمالول غوښتۂ نو بیا ئې پہ د مطلعې پہ قافیہ کښې د تاسیس استعمال نۂ وۂ کړے ۔ خو دې لږ ډېر کمی نہ باوجود زۂ ابراھیم رومان د موجودہ وخت ښہ شاعر ګڼم چې د شعر بنیاد ئې پہ پوخ روایت ولاړ دے۔